113 miljard

In de laatste aflevering van 113 Miljard blikken wij terug op 99 aflevering en dus 99 verhalen door de Quiz Extravaganza te spelen! Wat houdt dat in? Wij hebben 30 unieke vragen over de hoofdpersonen in de afleveringen en al hun knotsgekke capriolen voorbereid. Wij testen onze kennis en tegelijk die van jou! Dus pak een drankje erbij, speel die quiz met ons mee, en vier de honderdste aflevering! Voor iedereen die heeft geluisterd, gedeeld, en gelachen: dankjewel. Tot snel.

Leonhard Seppala leefde in Nome, Alaska. Nome werd in 1925 geplaagd door een vreselijke epidemie van difterie, waar alle inwoners aan lijken te overlijden. Het enige wat hun kan redden? Het medicijn tegen difterie. Logisch zou je denken, maar dat medicijn lag meer dan duizend kilometer verderop. In comes Leonhard, en de moedige honden die zijn slee door de ergste winter in decennia trok. Redden zij Nome van de dood?

William Buckland was een briljante geoloog en paleontoloog, dat is absoluut waar. Wat ook waar is, is dat hij voor elke slimme hersencel ook een excentrieke had. Zo gaat dat wel vaker bij die pientere lui. Gelukkig betekent dat niet altijd een slecht einde. William Buckland uitte zijn gekheid vooral in de nieuwsgierigheid om alles te eten. Of nou ja, we houden het wel bij vlees. Maar wel élk vlees.

Joybubbles, ja, dat was de sprankelende naam die Joe Engressia zichzelf gaf, had een ongekend talent. Hij kon praten met de telefoon zoals niemand dat kon. Omdat hij nog nooit iets in zijn leven had gezien, was hij via het koord in de muur met de wereld verbonden. In deze aflevering leer jij met ons mee over hoe een man het voor elkaar kreeg om gratis naar zijn oom in Rusland te bellen. En dat is vele male fascinerender dan die zin voor het luisteren van de aflevering lijkt.

Christine Chubbuck kwam met een goede glimlach en een grote droom binnen bij WXLT-TV, een nieuwsstation in Florida. Ze presenteerde naar hartenlust, maar daar had het nieuwsstation weinig oren naar. Die waren op zoek naar meer sensatie en schok. Ze was het zat slecht nieuws te brengen. Deze aflevering hebben we het over haar, het nieuws, en over mental health.

Deze week praten we over Levi Boone Helm. Bij 113 miljard geloven we in een goed verhaal. Een goed verhaal hoeft niet altijd te betekenen dat het over een goed iemand gaat. Een in-en-in slechte man dwaalt rond over de prairies van het Westen, op zoek naar goud en zijn volgende slachtoffer. Helaas laten ook moordenaars hun vingerafdrukken achter op de geschiedenis. Maar nu die toch zijn gemaakt, gaan wij ons er over ongegeneerd over fascineren. Doe mee!

Crazy Horse leefde in een tijd waarin de witte man als een plaag door de Amerikaanse velden raasden. Uit die gruwel en paniek bloeide iets bijzonders. Een droom. Een geloof. Een manier om een bloederig verschil te maken en te vechten voor zijn volk. We vertellen het onwaarschijnlijke levensverhaal van Crazy Horse, en giechelen onherroepelijk om al die bijzondere namen. Als je dit leest: bedenk na het luisteren van de podcast ook maar wat jouw naam zou zijn. Voor Crazy Horse!

Zes jonge jongens besloten vanuit hun thuishaven in Tonga, een eiland in de Grote Oceaan, te vertrekken. De reis ging naar Fiji. Ze waren het leven op hun strenge katholieke school zat. En dus gingen ze op zoek naar avontuur. Het probleem was dat er 800 kilometer woeste oceaan tussen Tonga en Fiji ligt. En de jonge jongens niet bepaald capabel genoeg waren om Fiji te bereiken. Hoe lang zal hun boot het overleven? Hoe lang zullen zijzelf overleven? Luister en ontdek het verhaal van de Tonga Boys!

Thor Heyerdahl was een man gemaakt voor de natuur. Al vanaf jonge leeftijd reisde hij met trouwe viervoeter Kazan door Noorwegen. Toen hij ouder werd en meer leerde, wilde hij meer zien. Hij wilde naar Frans Polynesië. Hij wilde onderzoek doen hoe mensen daar ooit waren uitgekomen. Een paradijs middenin de Pacifische Oceaan. Hoe onderzoek je zoiets? Door het zelf te gaan doen.

Helge Meyer nam het heft in eigen handen. Hij zag op zijn Deense televisie verslag van de oorlogen in Oost-Europa in de jaren '90 en wilde iets doen. Met God aan zijn zijde trapte hij het gas van zijn Chevy Camaro tot op de grond in en ging hij. Om te helpen. Maar daar is eerst wel wat voorbereiding voor nodig.

Elisabeth Báthory was een dame van adel. Ze droeg weelderige scharlaken jurken, die zwierden in de lentebries. Ze had rijkdom, een majestueus kasteel, en een hele bult dienaren op haar naam. Toch was zij niet tevreden. En die bijnaam komt niet zomaar ergens vandaan. Binnen de muren van Kasteel Čachtice gebeurden namelijk daden die het daglicht eigenlijk nooit mag verdragen. Wij geven een tipje van de sluier.

James Glaisher was een pionier van de luchten. Als weerkundige zat hij altijd met zijn hoofd in de wolken en zocht hij naar nieuwe manieren om het wispelturige klimaat te voorspellen. Dus springt hij in een luchtballon, gooit de zandzakken af, stookt de vlam hoog en stijgt op. Tot heel hoog boven de aarde. Om het weer van dichtbij te zien. Wat een avontuur.

Lang geleden, in het noorden van Japan, leefde Date Masamune. Een Japanse jongeman met bruisend samoeraibloed. Piepjong en onervaren wordt hij voor de spreekwoordelijke leeuwen gegooid. Maar we zouden het niet over hem hebben als hij daar gesneuveld was. Hij overwon tegenstand, keer op keer op keer op keer. Op hele pientere wijze, ook nog.

Marie-Thérèse Figueur leefde in een tumultueuze tijd, kan je wel stellen. Al op jonge leeftijd werd ze ondergedompeld in het soldatenleven, wat destijds hoogst ongebruikelijk was voor een vrouw. Maar een leven aan het front paste haar als gegoten. Ze was voor de duvel niet bang. Geweer en zwaard, en dat alles te paard. Vrijheid, gelijkheid en zusterschap. Of stond ze niet aan die kant?

Bass Reeves was geen man die ging wachten tot de wereld om hem heen veranderde. Hij nam het heft in eigen handen en vluchtte van zijn meester. In de rest van zijn leven liet hij zien waarom hij het verdiende vrij te zijn: rechtvaardig, totaal onbevreesd en angstaanjagend productief in zijn rol als U.S. Marshall. En wát een snor ook.

Francisco Daniel "Danny" Roxo was een Portugese jager, safarigids en soldaat. Gelukkig zag hij in dat jagen op zeldzame dieren geen zin had, dus richtte hij zijn loop op groter gevaar: stropers en corrupte overheden. In de hitte van de jungle leidde Danny een troep heldhaftigen. We willen een poster van hem aan de muur.

Evander Berry Wall was de grootste fashionista van zijn millennium. Een rasechte dandy, later 'dudes' genoemd. In prachtige pakken, volgehangen met extravagante accessoires, paradeerde hij door de straten van New York City. Omdat belachelijke rijkdom en wat mensen daarmee doen zo heerlijk is om naar te luisteren.

Het leven van Dick en Judy Hoyt wordt flink door elkaar geschud als hun zoon Rick met hersenverlamming wordt geboren. Hij is gebonden aan een rolstoel, maar dat houdt Dick noch Rick tegen om het meeste van hun leven te maken. Ze worden een rennend voorbeeld voor de hele wereld. Dit verhaal wil je niet missen.

Hetty Green had een neusje voor geld. Wij durven zelfs te beweren dat alle ledematen van Hetty waren afgestemd op het verdienen van cold hard cash. Als toegewijd vrouw bestormde ze de slagvelden van Wall Street en deed alles om als winnaar, met een zak overvloeiend van poen, naar huis te gaan. Zelfs als de welzijn van haar familie daar onder moet lijden.

Theodore Hook was wat men in vroeger Londen, denk 1800, een artiest noemde. Muzikant, acteur, comedian, en dus bovenal een joviaal, grappig man die het leven niet al te serieus nam. Kijk maar eens naar de titel van deze aflevering. Dat uit zich in een legendarische carrière en een reputatie waar je u tegen zegt.

Paus John XII was krap 18 jaar toen hem de hoogste mijter van allemaal op het hoofd werd gezet. De witte mijter van de paus. Was deze jongen dan zo uitzonderlijk heilig, of gezegend met het licht uit de hemelen? Nee, hij had simpelweg een machtig vader. Vandaar dat hij de haast grenzeloze macht van een paus vooral gebruikte om zijn eigen zonden te vergeven. Noem het een zondaar of een Bourgondiër, Paus John liep het Vaticaan rond als geen ander dat ooit deed. En ooit meer zal doen, vermoeden wij.

Leo Major was een verkenner en scherpschutter in het Canadese leger en één van de soldaten die hielp Europa te verlossen van de onderdrukking van Nazi-Duitsland. Sterker nog: hij redde heel Zwolle op vernuftige en uitzonderlijk heldhaftige manier. En die 75 jaar vrijheid vieren we in de 75e aflevering van 113 Miljard. Dit verhaal moet je kennen.

Dit is het verhaal van Boudica. De Romeinen waren flink naar aan het doen in het jaar 30. Jezus was in de hoogtij van zijn carrière aan het kruis gespijkerd en de halve wereld moest bukken onder de druk van Het Romeinse Rijk. Zo ook Brittannië. Groene heuvels gevuld met Keltische stammen, die niets moeten hebben van de Romeinen. Maar wat doe je ertegen? Nou, Boudica had wel een plan.

Squanto. Op Amerikaanse basisscholen wordt zijn naam in één adem genoemd met de geschiedenis van Thanksgiving. Maar de kalkoengeur en maneschijn die daar wordt beschreven is natuurlijk niet hoe het in het echt gegaan is. Squanto was een doortrapt en doeltreffend, maar geniepig man. Een trotse Native American die er alles aan moest doen te overleven, daaruit macht kreeg, wat hem uiteindelijk, natuurlijk, naar zijn hoofd steeg. 

Ada Blackjack (wat een naam hé) was er niet vies van haar eigen boontjes te doppen. Toch had ze de pech dat er wel heel wat boontjes te doppen vielen, op haar weg door het leven. Uiteindelijk komt ze op een eiland aan, om daar avontuur te beleven. Maar dat avontuur neemt, zoals je misschien al verwacht, een verkeerde afslag. Wordt ze herenigd met haar zoon? Zal ze überhaupt ooit nog het vaste land onder haar voeten voelen? Luister en ontdek!

Deel 2 van de Ibn Battuta-avonturen. De man die de hele wereld over reist, op zoek naar gerechtigheid in de Islamitische Wetten, geld, vrouwen en avontuur. En voor al die dingen heeft deze man een ongekend neusje. Achter elke hoek verschuilt zich ultiem geluk of ultieme pech. Dus rijd mee op deze rollercoaster door het Midden-Oosten en Azië. Shout-out naar Bob Felix voor de tip!

Paus Gregory IX stond in de 13e eeuw aan het hoofd van de Katholieke Kerk. Het was een tijd van heksenjacht en kruistochten, een tijd waarin de spirituele oorlog tussen de Kerk en Satan flink woedde. Als Paus wil je er dus alles aan doen om die oorlog te winnen. Paus Greg dacht een grote bres te slaan in het leger van de Duivel; door heel boos op katten te worden. Waarom? Luister de aflevering snel!

Deel 1 van 2 afleveringen. Ibn Battuta is misschien wel de grootste avonturier aller tijden. Vanaf jonge leeftijd trekt hij het Islamitische Rijk rond, op zoek naar kennis, avontuur en vrouwen. Hij maakt onderweg zo ongelooflijk veel mee, zijn leven is net een videogame. Zoveel dat we het simpelweg niet tot één aflevering wilden beperken.

Och, wat moet het heerlijk zijn om zoetjes door de lucht te glijden, hoog boven Franse zonnebloemvelden. Maar voor Ewa betekent paragliden iets anders. Het betekent topsport en jezelf constant blijven uitdagen. Zelfs op dagen wanneer alle signalen de verkeerde kant op wijzen, spring je van die klif af. Met onvoorstelbare gevolgen.

Op een dag in april loopt een mysterieuze vrouw Almondsbury, Engeland binnen. Haar kleren zijn gehavend en ze loopt alsof ze compleet uitgeput is. De lokale bevolking probeert haar wel te helpen maar lopen tegen de vraag aan: wie is deze vrouw? Ontdek het verhaal van hoe een stad dit raadsel ontrafelt. 

In het Oude Japanse Rijk waren tradities en bijgeloven de orde van de dag. Saito had dus ook de pech gezegend te zijn met een ongelukkig uiterlijk. Maar in plaats van als een zielepiet in een hoek te blijven zitten, haalde hij alles uit zijn situatie wat er in zit. Een immens arsenaal aan wapens, een sketchy geloofsovertuiging en een wilde bos haar. Kom maar op, samurai.

Een Friese volksheld, Goliath van de Lage Landen, Barbaar van de Zuiderzee, Grutte Pier was een lange man. Een vrijheidsstrijder in een tijd dat Friesland en de rest van Nederland aan diggelen lag. Van simpele boer in het Roomse Rijk tot leider van de Arumer Zwarte Hoop. Deze wil je niet missen.

Mad Jack Churchill up in here! De Tweede Wereldoorlog heeft veel heldhaftige en krankzinnige verhalen de wereld ingeslingerd, maar het verhaal van ouwe Jack is uniek. Want hoe vaak zie je iemand met een handboog en een doedelzak op het slagveld rondrennen. Niet zo vaak. Zijn motto was: "Elke soldaat die het gevecht aangaat zonder zwaard is onjuist gekleed." Een man van principes, zoals je hoort.

Harrison Odjegba Okene werkte op een sleepboot. Verder had hij niet per se de uitzonderlijke eigenschappen die de meeste kandidaten van 113 Miljard afleveringen bezitten. Maar Harrison maakte iets mee, en tegen alle logica in, kwam er aan de andere kant levend uit. Beter weten we niet, maar levend in ieder geval. Een spannend, enigszins claustrofobisch verhaal. Slinger hem aan!

Als je een huisvrouw bent in Groot-Britannië een aantal eeuwen geleden en op zoek bent naar wat thrill in je leven, moet je wat. De meesten gingen dan schilderen, of een sport beoefenen, paard rijden, dat soort dingen. Waar Mary Toft mee op de proppen komt, geeft haar heel veel thrill, en nog meer aandacht, maar wij vinden er wel wat van. Wat een verhaal.

Wij, net als de rest van de wereld, houden van een rags to riches verhaal. Deze week bespreken we de opmerkelijke klim van Shajarat al-Durr, die van ontvoerde slavin, tot een wel heel hoge positie in de wereld komt. En daar haalt ze vervolgens ook nog vanalles uit! Zonder meer te spoilen: Cleopatra zou trots op haar zijn geweest.

De beste man had ectrodactyly. Zijn hele familie was zelfs opgezadeld met deze vervelende ziekte, waarin je handen misvormd groeien, en op kreeftenklauwen lijken. Maar de familie Stiles wat niet voor één gat te vangen. Bij het circus vierden ze hun bijzonderheden. Toch groeide Grady op tot een mysterieus man, met meer problemen dan alleen zijn aandoening. Wat voor problemen? Daarvoor moet je natuurlijk gaan luisteren.1

Er is heel wat voor nodig voor je jezelf de War Chief van een indianenstam kan noemen, laat staan van de Crows uit Montana. Maar Joe Medicine Crow bewees dat hij de titel van laatste War Chief ooit verdiende. Hij vocht hard, eervol, en vooral in stijl, maar niet op de velden van koloniaal Amerika. Nee, op de slagvelden van Normandië, tijdens de Tweede Wereldoorlog. 

Onze held van deze week komt uit de koude bossen van Finland. Deze onverschrokken en uitermate getalenteerde jager gebruikte wat hij goed kon wanneer zijn land hem het meest nodig had. Want de Russen kwamen. Met veel. En ze kwamen niet om handen te schudden en de Horovod te dansen. Gelukkig was daar Simo, verscholen tussen het sneeuw en de bomen. 

Deze week in 113 Miljard een vrijvechter in Tom Molineaux. Een man die niet bang was zijn vuisten te laten spreken. Soms brengt je dat in de problemen, maar als je daar uitermate getalenteerd in bent kan het je ook op plekken brengen waar je anders nooit was gekomen. In de ring, over de hele wereld. 

Opnieuw een aflevering met dubbele verhalen! James Harrison, de Man met de Gouden Arm. Er was iets zo ongelooflijk uniek aan hem, dat het een blijvende impact heeft gehad op de gezondheid van miljoenen mensen. En William Kamkwamba, een jonge Malawinees die hoop en potentie zag in zelfs de allermoeilijkste omstandigheden.

Een lightning round: twee verhalen in één aflevering! Pierre de Coubertin - de grootvader van de moderne Olympische Spelen en winnaar van wel een heel unieke gouden plak. En Angus Barbieri, een man die vooral heel daadkrachtig was, en iets deed wat heel weinig andere mensen zouden overleven.

De afgelopen honderd jaren waren tumultueus. Dat zou je kunnen zeggen over elke honderd jaar, maar als één man zoveel nare gebeurtenissen meemaakt, dan durven wij dat wel te stellen. Desalniettemin hield Rick Rescorla zijn hoofd omhoog en deed hij alles om mensen te beschermen en te redden. En zijn naam allitereert ook nog zo lekker.

Een ijskoud verhaal van een man die zonder moeite de beproevingen van Antarctica doorstond. Wij durven wel te stellen dat niets op deze wereld Tom Crean van zijn apropos zou brengen. Hij zal altijd door blijven vechten voor het leven, met een glimlach op zijn gezicht, en een pijp op zijn lippen. Omdat helden niet altijd gecompliceerde mensen hoeven te zijn. Soms zijn ze ook gewoon heel heldhaftig.

Henry was een uitzonderlijk kleurrijk man. Een adelman van excessen. Een man op wiens extravagante levensstijl werd neergekeken door zijn ingetogen familie. Misschien kunnen we zelfs zeggen dat de tijd nog niet klaar voor hem was. Want ik weet: als Henry Cyril Paget vandaag had geleefd, zou hij worden aanbeden.