Mahmur Müze

Avrupa'da insanın düşüşü, cennetten kovulması demekti ve insan sırf bu yüzden değersizdi. Bu Orta Çağ zihniyetini değiştiren, yeni fikirleri de içinde yeşerten Rönesans olmuştur. İnsana hak ettiği değeri yeniden kazandıran bu "yeniden doğuş" ve onun dinamikleri elbette günümüzde de önemini koruyor. Fakat bunlardan bir tanesinin, belki en önemlisinin "bonae litterae" olduğuna tanıklık ediyoruz. Bu "güzel edebiyat" yalnızca klasik bağlamda kalmadan günceli ve hatta geleceği ilgilendirdiği için en önemliydi. Zira insanlar savaş deneyimlerinin yıkıcılığını görünce BM'yi kurmakla kalmamış, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'ni de yayımlamışlardır. Gelecekte ise bu evrimin sonucu Dünya Vatandaşı kavramının gerçekleşeceğine dair bir kehanet tablosu da Mahmur Müze'de sergilenmektedir. Müzemizdeki tabloda özgürlük havasından nasiplenip suç işleyen insanların daima var olacağı da resmedilmiştir. İşte bundan ötürüdür ki medeniyette yükselen her büyük şehir bir "civitas diaboli" olmak zorundadır. Müzemizde sergilenen diskurda ise bu "kötülük şehri"nde yaşayan iyi insanların kötüye uyum sağlaması değil, iyi davranışlar ve düşmana su uzatan bir motivasyonla, şeytanlaşmış insanları bile arındırarak kendilerine benzetebilme güçleri yatmaktadır. Havadan sudan, etten kemikten, kanvastan beyaz perdeden... Ama en çok da bu bölümde insanın dünü, bugünü ve yarını olan haklarını ele aldık!

Bilgi bir çeşit silah değil midir? Bilgiyle donatıp bunu nasıl kullanacağını öğretmediğimiz nesiller ile yoksa insanlık katilleri mi yetiştiriyoruz? İnsanı yalnız ve yalnızca insan olduğu için sevemeyen, acımasız endüstriyel beyinler bir yerlere gelip refah vanası görevi yapmasa elbet dünya herkese yeterdi. Suç hepten onların değil tabii, faydacı eğitim sisteminin çarpıklığı ilkokula dayanıyor. "İlkokulu bitirdik," deyip işin içinden sıyrılmak yerine gelin hem kendimiz için ezbere değerlerin zararını hem de gelecek nesiller için etik yetenekleri konu eden bir müfredata kafa yoralım. Havadan sudan, etten kemikten, kanvastan beyaz perdeden... Ama en çok da bu bölümde ezbere değerlerin nedeni etik yeteneksizliğimizi ele aldık! 

Hiç yıldız olabileceğiniz aklınıza geldi mi? Bahsettiğimiz şey çoğu elitist kesimlerce övülen Montessori eğitim sisteminden geçiyordu. Belki gerçekten olması gereken eğitim sistemine giden yoldaydı. Belki fazla abartılıyordu. Sembolik de olsa doğru bir noktası vardı. Bu nokta Montessori eğitim sistemi ile anılan Montessori oyuncaklarındaki kaidelerine oturtulacak kare, yuvarlak ve üçgen şekillerden geçmekteydi. Eğer bir şekli ona uygun olmayan bir kaideye yerleştirmeye çalışırsanız başarısız olurdunuz. Tıpkı mevcut eğitim sistemlerinin bir yıldız olarak sizi bu üç şekilden birine sokmaya çalışarak başarısız olması gibi. Peki çözüm var mıydı? Charles Dickens'tan Mark Twain'e, Ernest Hemingway'den Nikola Tesla'ya, Wright Kardeşlere, Henry Ford'dan Quentin Tarantino'ya, öz öğrenimli insanları "podcast"e yatırdık. Havadan sudan, etten kemikten, kanvastan beyaz perdeden... Ama en çok da bu bölümde kişisel gelişimin ve başarının olmazsa olmazı öz öğrenimi konuştuk! 

İlkokul ile başladı bu ilk emir. Bir bireye dönüşme sürecinin bileti olduğunu o zamanlar bilmiyorduk. Eğitim hayatımız devam etse de etmese de sürekli okumamız söylendi. Fakat ülkecek okumadık. Ne kaybettik? Zararın neresinden dönülse kâr mıdır? Havadan sudan, etten kemikten, kanvastan beyaz perdeden... Ama en çok da bu bölümde roman okumanın faydasından konuştuk! 

Nasıl başlarsa öyle gider derler bilirsiniz. Michelangelo'nun pek meşhur Musa heykelinde bile durum böyle görünüyor. Farkına varmadan yaptığımız ve yapmadığımız ufak tefek şeylerin alışkanlıklarımızı nasıl şekillendirdiği, alışkanlıkların ise zamanla kişiliğimize dönüştüğü gerçeğini göz ardı etmemek gerekiyor. Havadan sudan, etten kemikten, kanvastan beyaz perdeden... Ama en çok da bu bölümde yeni bir alışkanlık kazanmak için bir altın kuraldan bahsettik! 

Doğuya ve batıya kim karar verdi? Trendleri takip etmek neden hoşumuza gidiyor? Roma'nın trendlerini günümüzde tıp dünyası, hukuk dünyası takip ediyor. Fakat Roma da birilerini taklit ediyor muydu? İsimlendirmek hak iddia etmek olduğu için, ismi koyan trendi başlatır ve Roma da bundan payını almıştı. Havadan sudan, etten kemikten, kanvastan beyaz perdeden... Ama en çok da bu bölümde isimlendirmenin öneminden konuştuk!

Bir hikayedeki en güçlü, değişimin ve dönüşümün simgesi olan yekpare bir taş düşünün. Bir monolit. Bu monolit dahi beyaz perdeye aktarılırken öyküde tasvir edildiği gibi kalamadı. Onun da değişmesi ve dönüşmesi gerekti. Havadan sudan, etten kemikten, kanvastan beyaz perdeden... Ama en çok da bu bölümde konfor alanından çıkma hâli adaptasyondan konuştuk! 

Baktığımız, dinlediğimiz, kısaca deneyimlediğimiz şeylerin birer metin olduğunun farkında mıyız? Bu ne demektir? Niye önemlidir? Gerçek bilginin belki kendisi olduğu için durum böyledir. Belki de evrenin en basit sırrını, hiçbir varlığın statik olmadığını yani onu algılayana göre değiştiğini gösterdiği içindir. O veya bu şekilde, algılayana göre değişmeyen, varlığın taşıdığı anlamı salt metin yapısıdır. Ancak bu metin yapısıyla kurulan empati bizim gerçek tehlikeyi, şu toksik insanları tespit etmemize yarayacak ve kendimizi arındırmamıza yardım edecektir. Havadan sudan, etten kemikten, kanvastan beyaz perdeden... Ama en çok da bu bölümde metinleştirme ve empati üzerinden toksik insanları ele aldık!

Hepimiz günün birinde bir hikaye olarak kalacağız. Bir öyküyüz de. Hayatımız bir roman. Peki başkarakter biz miyiz? Havadan sudan, etten kemikten, kanvastan beyaz perdeden... Ama en çok da bu bölümde bir illüzyon olan küçük karanlık odamızdan çıkmayı konuştuk!