Skip to main content
Alfred in Chili

Alfred in Chili

By Alfred in Chili

Van 2014 tot 2019 woonde ik in Santiago, Chili. Regelmatig vertelde ik in het radioprogramma "De Wereld van BNNVARA" over Santiago, Chili en mijn belevenissen in dit prachtige land. Die gesprekken heb ik ook gedeeld via deze podcast. Veel luisterplezier!
Available on
Apple Podcasts Logo
Google Podcasts Logo
Overcast Logo
Pocket Casts Logo
RadioPublic Logo
Spotify Logo
Currently playing episode

23. Immigratie 2 - Visum Binnen

Alfred in ChiliDec 19, 2018

00:00
00:45
53. Hoe Chili veranderde in vijf jaar

53. Hoe Chili veranderde in vijf jaar

We zijn nu al weer een paar dagen in Nederland... tijd voor een terugblik op 5 jaar Chili. Wat is er in die tijd allemaal veranderd?

Nu ik weer wat in Assen rondrijd, moet ik natuurlijk meteen het verkeer in Santiago noemen. Sinds 2014 is het alleen maar gekker geworden op de weg. Steeds meer mensen kunnen een auto betalen en die auto's passen al lang niet meer op het wegennet. Dus worden allerlei trucs bedacht om de capaciteit van de wegen optimaal te benutten. Zo hebben we weefvakken mogen verwelkomen en meerbaans rotondes.

Natuurlijk werkt dat in het begin voor geen meter, omdat mensen niet meteen begrijpen hoe ze het weefvak of de meerbaans rotonde moeten gebruiken. De rotonde bij ons in de buurt stond dus meerdere keren helemaal vast. Maar goed, het is gewoon even wennen voor iedereen. De echte oplossing is natuurlijk om mensen úit de auto krijgen, maar dat lukt nog amper.

In 2014 was Chili nog een land wat met de rug naar de rest van de wereld stond. Er was veel onbegrip voor andere culturen en gebruiken. Ik heb heel vaak moeten uitleggen waarom ik dingen op een bepaalde manier deed, want "zo hoort het toch niet". Ik merkte ook dat ik als buitenlander een rariteit was, regelmatig werd je aangestaard in de metro of de bus.

In de afgelopen vijf jaar werd het voor Chilenen steeds goedkoper om naar het buitenland te vliegen en kwamen er steeds meer toeristen en immigranten naar Chili. Ook het internet helpt natuurlijk mee, vooral omdat steeds meer Chilenen Engels spreken. Je merkt daardoor dat het land zich opent: men vindt het normaler dat er ook andere culturen en gebruiken zijn en staat daar meer voor open. Het is daarmee ook steeds makkelijker om als buitenlander in Chili te leven, al is er natuurlijk nog steeds veel te winnen.

Last but not least: voetbal! Kort voor mijn komst naar Chili ontpopte zich een gouden generatie voetballers. Al op het WK van 2014 legden Sanchez, Vidal, Bravo en consorten Brazilië het vuur aan de schenen. Maar waar Nederland na het WK diep wegzakte, ging Chili verder: in 2015 werd Chili in eigen land voor het eerst in de geschiedenis Zuid-Amerikaans kampioen!

Ik had kaartjes voor de finale en ik heb nog nooit zoiets meegemaakt... drie uur van tevoren zaten al 50.000 supergespannen fans in het stadion. Na de winnende penalty tegen Argentinië barstte een prachtig volksfeest los, iedereen stond op straat te dansen, volwassen mannen vielen huilend in elkaars armen, alle clichés bij elkaar. En een jaar later werd ook het Amerikaans kampioenschap in de wacht gesleept, weer tegen Argentinië na penalty's, en weer met een groot feest erna. Wat een weelde!

Helaas was dat het ook... de daaropvolgende kwalificatie voor het WK ging hartstikke mis en niet Chili, maar Peru ging naar het WK 2018. Ik dacht als Nederlander in Chili twee kansen op een leuk WK te hebben, maar dat ging dus twee keer faliekant mis. De eerste toppers haken nu af bij het Chileense elftal, dus Chili zit nu middenin de crisis waar Oranje twee jaar geleden zat. We hopen maar dat ook Chili zich weer zo weet te herstellen als Oranje momenteel doet!

In de studio bij De Wereld van BNNVARA mocht ik er meer over vertellen.
May 21, 201908:27
52. Koloniale Geschiedenis

52. Koloniale Geschiedenis

Nog twee blogs, dus we gaan van de geschiedenis naar het nu. De vreemdste historische verhalen vind je als Nederlander natuurlijk rondom de koloniale tijd: het perspectief van een gekoloniseerd land geeft je een ander beeld van die periode.

Het is eigenlijk vooral erg jammer die kolonisatie. Want wat een kaalslag heeft het opgeleverd. Dat kun je goed zien in het beroemde Chileense museum "Museo Precolombino", letterlijk vertaald het "Voor-Columbus-Museum". Wat een verscheidenheid van volken en gebruiken bestond er in Chili voordat de Spaanse legers daar vakkundig overheen gewalst zijn.

De eerste kolonisators van Chili waren overigens niet eens de Spanjaarden, maar de Inca's, vanuit Peru. Zij kwamen tot de rivier de Maule en kregen het daar aan de stok met de Mapuches. Dat bleek een slecht idee, het is de Inca's nooit gelukt om de Mapuches te verslaan.

Daarna kwamen de Spanjaarden, met Diego de Almagro in 1535 en Pedro de Valdivia 1540. Die laatste kwam tot de rivier Bio-Bio en liep daar ook vast op de Mapuches. De Mapuches hebben Pedro de Valdivia gevangen en vermoord. En laat ik even aanhaken bij de Game of Thrones hype: Volgens de legendes hebben de Mapuches Pedro de Valdivia vermoord door hem gesmolten goud te laten drinken. Viserys Targaryen heeft in Pedro de Valdivia dus een lotgenoot.

Voordat hij vermoord werd heeft Pedro de Valdivia behoorlijk wat bereikt: hij stichtte de steden Santiago, Concepción, Valparaíso en Valdivia. Met zijn opvolgers heeft hij het Encomiendasysteem (met de fameuze haciendas) geïnstalleerd, feitelijk een systeem van grootgrondbezitters. De grote verschillen tussen arm en rijk van nu in Chili hebben hun wortels in dit systeem.

En een bijzonder onderdeel van de historie: ook de Nederlanders waren hier in Chili! Zowel in 1600 en 1642 kwamen er Nederlandse schepen, nota bene gestuurd door een samenwerking van de WIC en de VOC. Omdat Nederland toen middenin de tachtigjarige oorlog zat en Spanje die financierde met zilver uit Zuid-Amerika, was het idee om in Chili zoveel mogelijk rotzooi te schoppen, de Spaanse activiteiten te ontregelen en ook zelf op zoek te gaan naar zilver en goud. Eerst kwam Sebastian de Cordes en later Hendrik Brouwer, een van de beste kapiteins van die tijd.

De Nederlanders brachten het tot het eiland Chiloe, waar ze samen met de Mapuches onrust gingen stoken bij de Spanjaarden. Dat leverde geen structurele aanwezigheid op, want toen duidelijk werd dat de Nederlanders zelf ook achter zilver en goud aanzaten, werden ze er bij kop en kont weer uitgegooid door de Mapuches.

In 1810 riep Chili (toen het gebied ten noorden van de rivier Bio-Bio) de onafhankelijkheid uit. Vervolgens heeft men zelf de oorlog tegen de Mapuches doorgezet en eigenlijk speelt deze strijd om land en rechten nog steeds. Daarna moest het diepere Zuiden bevolkt worden,
daarvoor zijn veel Duitse kolonisten uitgenodigd. Dat zie je in die regio's nog steeds terug.

Daarnaast kreeg Chili zelf ook imperialistische trekjes. Dat zie je bijvoorbeeld bij de Salpeteroorlog, waarbij delen van Peru en Bolivia werden veroverd, en bij de annexatie van Paaseiland. Vooral in het uiterste Zuiden, waar de Chilenen begin 1900 aankwamen, hebben ze verschillende volken compleet uitgeroeid. Wat dat betreft is Chili wel vergelijkbaar met de VS: van een kolonie naar een kolonisator.

Een leuk feitje om mee af te sluiten: Sebastian de Cordes en zijn mannen werden tijdens hun samenwerking door de Mapuches ook voorzien van levensmiddelen. Daarbij zaten ook aardappelen. Zij zijn daarmee de eerste Nederlanders ooit die aardappelen hebben gegeten. Zo zie je maar weer: al het goede komt uit Chili!

Op de radio bij "De Wereld van BNNVARA" mocht ik er meer over vertellen.
May 14, 201907:12
51. Bureaucratie

51. Bureaucratie

Met het regelen van de laatste zaken hier in Chili kom ik natuurlijk ook weer in aanraking met de Chileense bureaucratie. Wie denkt dat Nederland een bureaucratisch land is, is nog nooit in Chili geweest.

Natuurlijk, Chili is niet corrupt en dat is fantastisch. Maar die corruptie wordt vooral voorkomen met bureaucratie en dat voelt regelmatig als wat teveel van het goede. In het dagelijks leven kom je hier om in de regels en procedures en van iedere handeling krijg je een bonnetje of bewijsje.

Voor de internationale verhuizing moesten wij bijvoorbeeld eerst naar de notaris om een "Salvoconducto" aan te vragen: een bewijs dat jij inderdaad de eigenaar van de spullen bent en mag verhuizen. Daarvoor moet je huurcontract, gasrekening en allerlei dat soort documenten overleggen. Bij de gemiddelde notaris zit je bovendien zomaar 3 uur te wachten, dus dit soort regeltjes kosten je veel tijd.

De formele communicatie over dit soort zaken is ook best pittig. Ik kan me ondertussen prima redden in het Spaans, maar regelmatig krijg ik juridische brieven waar ik echt niets van begrijp. Het regent dan passieve vormen, ultralange zinnen en dubbele ontkenningen. Dat moet toch simpeler kunnen.

Als buitenlander én ZZP'er val je ook vaak net buiten de normale regels. Dat is in Chili extra vervelend, omdat de meeste medewerkers niet "ik weet niet hoe dat moet" zeggen, maar "dat kan niet". Zo moet je hier als buitenlander opnieuw afrijden en daarvoor moet je een basisschooldiploma laten zien. Als je uitlegt dat je dat in Nederland niet krijgt, maar dat je wel diploma's van middelbare school en de universiteit hebt, is dat tóch vaak niet voldoende en wordt je teruggestuurd. Dan is het vaak een kwestie van nog een keer proberen, net zolang tot je iemand treft die wel weet hoe die uitzondering afgehandeld moet worden.

Met name in het visumtraject zijn de wachttijden tegenwoordig erg lang. Daarbij valt op dat ook hun probleem min of meer jouw probleem wordt. Zo krijg je per brief een tijdelijke verblijfsstatus die zes maanden geldig is, maar als de overheid voor die tijd niet met een besluit komt moet jij zélf met je brief naar hun kantoor om een verlenging aan te vragen.

Het vreemdste geval voor mij was de APK-keuring van mijn auto. Ik verwachtte dat er wellicht wat kleine werkzaamheden nodig waren, zoals het richten van de koplampen. Maar de auto werd volledig afgekeurd omdat het nummer van motor en chassis verschillend waren. Dat bleek vervolgens een registratiefout in het systeem. In de tweede versie van het keuringsrapport stond nog de naam van de vorige eigenaar. In de derde versie klopten merk en model niet. Na 4 rapporten en meerdere uren heen en weer praten kon ik eindelijk weer op pad. Het mooiste was dat de kleine werkzaamheden nooit besproken zijn, dat vonden ze niet zo nodig.

Het gaat overigens langzaam beter hier: je kunt steeds meer zaken online regelen (zoals overheidsaktes), afspraken online boeken (voor je visum) en je kunt zelfs klachten over je buurt al via een app melden. We zijn dus op de goede weg, maar er is nog veel te doen!

Op de radio bij "De Wereld van BNNVARA" mocht ik er meer over vertellen.
May 13, 201909:18
50. Ontevreden Studenten

50. Ontevreden Studenten

Protesteren zit de Chilenen wel redelijk in het bloed, het lijkt soms alsof iedereen ontevreden is. Toch springt er één categorie uit: de studenten. En hun ontevredenheid is ook wel te begrijpen.

De politiek werkt hier vrij simpel: er is een links en een rechts blok van partijen en een president mag maar één termijn zitten, maar kan na de volgende termijn wel weer mee doen. Je ziet dus veel dat de ex-president ook weer de nieuwe president wordt en presidenten dus om en om regeren. Zo zijn de afgelopen vier presidenten hier Bachelet, Piñera, Bachelet en nu Piñera.

Je ziet daardoor regelmatig dat het beleid van de voorganger weer wordt teruggedraaid. Dat is nu ook bij de studenten aan de hand: Bachelet wordt onder andere verkozen vanwege haar belofte van gratis universitair onderwijs. Zij was een mooi end op weg, maar Piñera draait die wijzigingen nu weer terug.

En dat is redelijk bizar, want Chili is één van de duurste landen ter wereld qua onderwijskosten, terwijl het gemiddelde inkomen helemaal niet in de wereldtop zit. Voor een studie van je kind ben je hier zomaar het gemiddelde inkomen kwijt... en waar moet je dan van eten?

Daarnaast zijn er het afgelopen jaar veel problemen aan de oppervlakte gekomen over seksisme. Zo zijn de boeken meestal van mannelijke auteurs, hebben de "beste" opleidingen veelal mannelijke professoren én studenten en worden er veel vrouwonvriendelijke grappen gemaakt. Bovendien zijn er veel problemen met seksuele intimidatie en handtastelijkheden. Klachten daarover worden intern onderzocht, zonder inspraak van studenten of beroepsmogelijkheid. Dat leidt natuurlijk tot problemen.

Naar aanleiding van twee rottige gevallen ging het vorig jaar los, we hadden hier een heuse maagdenhuisbezetting. Wekenlang hielden studenten universiteitsgebouwen bezet. Dat deden ze in de winter en de universiteitsleiding zette al snel domweg de kachels uit, dus het was geen pretje voor de studenten. Maar de studenten hebben doorgezet en er is toen toegezegd om stevige veranderingen door te voeren. Ondertussen blijkt dat dat nog wel wat voeten in de aarde gaat hebben, maar het begin is er.

Op de radio bij "De Wereld van BNNVARA" mocht ik meer vertellen over protesten.
May 09, 201910:15
49. Fietspaden, Dag van de Arbeid en Mummies

49. Fietspaden, Dag van de Arbeid en Mummies

Deze blog en podcast krijgen nog maar vijf afleveringen dan zit het erop... want wij gaan Chili verlaten! Vijf jaar geleden kwam ik met drie koffers naar Chili om samen te gaan wonen met Flavia. Nu vertrek ik weer naar Nederland met een vrouw, twee kinderen en een container vol spullen. Het waren vijf prachtige jaren, vooral natuurlijk vanwege mijn bruiloft en de geboorte van mijn beide kinderen. Maar nu staat de volgende etappe voor de deur: ik heb in Assen een prachtige baan aangeboden gekregen.

Daarnaast is het voor ons een mooie kans om de kinderen in het Nederlandse basisonderwijs te laten instromen, want daar mag je leren met vallen en opstaan, jonge kinderen worden niet meteen onder druk gezet om goede resultaten te halen. Daarbij vind ik het erg belangrijk om mijn kinderen ook echt te zien opgroeien, dus de Chileense werktijden passen daar niet zo bij.

Nu dus de laatste weken in Chili en zoals altijd gebeurt er genoeg. Zo is in Las Condes het fietsen weer een thema. Al jaren wordt het fietsen gestimuleerd, maar dat gaat allemaal een beetje rommelig. Zo worden fietspaden hier meestal in de bestaande weg gepropt, dus het fietsen is een avontuur: rondom bomen, drempeltje op, drempeltje af... een hele belevenis. In Concepción maken ze het nog gekker: daar is kortgeleden zelfs een bushokje midden op het fietspad geplaatst.

De burgemeester van onze gemeente Las Condes is dit jaar in Amsterdam op werkbezoek geweest en kwam blijkbaar vol inspiratie terug. Afgelopen week is namelijk in drie straten het "Shared Space Concept" geïntroduceerd: 30-kilometerzones waar het de bedoeling is dat auto's, fietsers en steps de weg delen. Het lijkt mij nogal ambitieus, vooral omdat in de rest van Las Condes de auto nog gewoon de koning van de weg blijft. Mijn eerste rit over zo'n gedeelde weg viel nog erg tegen: de auto's crossen er nog steeds 60 en de fietsers kiezen toch maar voor de stoep. Maar goed: het is een pilot, dus we gaan het zien!

Het was hier ook weer Dag van de Arbeid. Sowieso een prachtig concept: het werken vieren en daarom vrij zijn en dus niet werken. Hier gaan dan veel mensen de straat op om te protesteren voor voor betere lonen, hogere pensioenen, meer bescherming en vrouwenemancipatie. Dit jaar stak meneer Luksic, een van de rijkste Chilenen, een lont in het kruitvat. In een interview klaagde hij over de middenklasse, die maar niet tevreden lijkt te stellen. En dat terwijl ze nu kunnen reizen, hun tweede auto hebben en een strandhuis kunnen kopen.

Uit die opmerking blijkt vooral hoezeer meneer Luksic losstaat van de realiteit, want middenklassers kunnen zich hier meestal niet eens een eerste auto en een eerste woning veroorloven. De meeste mensen zitten in de schulden en als ze hun baan verliezen zitten ze meteen in grote problemen. Reden genoeg dus voor de middenklasse om niet al te tevreden te zijn met hun huidige situatie.

Tot slot gaat het hier over de Chinchorros. Dit zijn mummies die in het Noorden van Chili, rondom Arica, gevonden zijn. Het bijzondere is dat zij 2.000 jaar ouder zijn dan de oudste Egyptische mummies, ze komen uit 5.000 voor Christus. Ontzettend bijzonder, zou je zeggen. Toch is er lange tijd maar weinig aandacht voor geweest. Zo is bijvoorbeeld maar 10% van de mummies te bezichtigen, omdat het museum domweg niet meer ruimte heeft.

Dat gaat nu veranderen, want de regio wil een UNESCO-aanvraag doen. Daarvoor is het wel nodig dat er enige aandacht voor is, dus daar wordt nu al enige tijd fors op ingezet. Wij hebben de mummies in 2017 gezien, toen we een tripje naar Arica maakten. We zaten toen in het werkelijk magnifieke hotel van Nederlander Hein Storm van Leeuwen. Dus mochten de mummies inderdaad wereldberoemd worden, dan kan zijn hotel vast ook op een fors aantal gasten rekenen. Ik gun het Hein en de mummies van harte!

Op de radio bij BNNVARA GAAN! mocht ik er meer over vertellen.
May 07, 201909:16
48. Pensioenen

48. Pensioenen

In de discussie over pensioenhervormingen in Nederland wordt Chili vaak genoemd als een voorbeeld van hoe het zou moeten. Toch zijn de Chilenen zelf hartstikke ontevreden met hun pensioenstelsel. Hoe zit dat?

Het systeem in Chili is in de basis vrij simpel: je mag hier zelf kiezen uit zes commerciële "pensioenbanken". Daarin lijkt het erg op de Nederlandse zorgverzekering. Elke aanbieder geeft je de keuze uit 5 "strategieën", waarmee je geld met meer of minder risico wordt belegd. Je keuze is niet afhankelijk van je werkgever, dus als je van baan verandert, houd je gewoon hetzelfde pensioenplan. En ben je ontevreden, dan kun je overstappen naar een andere aanbieder.

Na het kiezen van een pensioenbank ga je pensioen sparen. Daarin heb je geen keuze: er wordt verplicht 10% van je bruto-inkomen doorgestort naar je pensioenbank, overigens met een bepaald maximum. Sinds kort geldt dit ook voor ZZP'ers, dus iedereen doet mee. Iedereen bouwt geld op in zijn eigen potje en dus niet in een gedeeld fonds, zoals in Nederland. De pensioenbank belegt het geld volgens de door jou gekozen strategie en als alles goed gaat groeit je potje geld zo gestaag.

Als je uiteindelijk met pensioen gaat moet je weer kiezen, dit keer voor een pensioenuitvoerder. Die doet op basis van de grootte van jouw potje een voorstel voor een maandelijkse pensioenuitkering. Daarvoor heb je twee mogelijkheden: je kunt een (hogere) uitkering krijgen voor een vast aantal jaren, of een (lagere) uitkering voor zo lang als je leeft.

Het systeem heeft ook belangrijke nadelen. Allereerst natuurlijk dat je zelf je potje moet vullen. Mensen die niet hun hele arbeidsleven een betaalde baan hebben gehad, hebben dus aan het eind van hun carrière weinig in het potje zitten. In een land als Chili is de informele sector (grijs en zwart werk) groot en de werkloosheid is regelmatig hoog, dus dat is een serieus probleem. Bovendien is 10% van weinig natuurlijk weinig, dus een slechtbetaalde baan levert ook weinig pensioen op. Uiteindelijk halen de Chilenen maar zo'n 45% van hun gemiddelde (!) salaris als pensioenuitkering, voor vrouwens is dit zelfs maar 31%.

Een ander probleem zijn de beheerkosten. Die zijn met gemiddeld 1,5% gewoon hartstikke hoog. Extra vreemd is dat meerdere pensioenbanken eigendom zijn van dezelfde families die ook de grote bedrijven bezitten waar de pensioenbank weer in investeert... dat stinkt natuurlijk. En, net als bij de Nederlandse zorgverzekeraars, is de concurrentie in de praktijk ver te zoeken: in hun kosten kijken de pensioenbanken naar elkaar en de werknemer stapt lang niet zo vaak over als vooraf was verwacht.

Uiteindelijk is de gemiddelde pensioenuitkering met zo'n 300 dollar per maand zelfs lager dan het minimumloon. Het is dus wel begrijpelijk dat veel Chilenen aardig tabak hebben van het systeem: het is duur, verplicht en levert een laag pensioen op. Het is wel een ontzettend goed systeem geweest voor de eigenaren van pensioenbanken, omdat de beheerkosten ook bij slechte rendementen gewoon doorlopen en er constant "lucht" lijkt te zitten tussen het gerealiseerde rendement en het gemiddelde marktrendement in dezelfde periode.

Daarmee heeft het Chileense pensioensysteem alleen maar bijgedragen aan het grootste probleem van Chili: de gigantische inkomensongelijkheid. Tel daarbij op dat het systeem bedacht is door José Piñera, destijds minister van dictator Pinochet en zijn broertje Sebastian Piñera nu president is en het is wel logisch dat veel Chilenen protesteren tegen het pensioensysteem "van de regering/elite". De regering heeft al wat reparaties en hervormingen aangekondigd, maar dat lijkt bij lange na niet voldoende om het systeem wat socialer te laten functioneren. Ik zou Wouter Koolmees dus willen aanbevelen om het Chileense stelsel als voorbeeld te bekijken, maar zeker niet klakkeloos over te nemen.

Op de radio bij "De Wereld van BNNVARA" mocht ik er meer over vertellen.
Apr 30, 201906:06
47. Opvoeden

47. Opvoeden

Opvoeding

De manier van kinderen opvoeden hier in Chili is nogal schizofreen: thuis worden ze compleet in de watten gelegd, terwijl ze op school vanaf hun derde al volop aan de bak moeten.

Chileense ouders zijn veel meer beschermend dan Nederlandse ouders. Het zijn echte "helikopterouders", die constant vlakbij hun kinderen blijven om al het onheil af te wenden. Dus altijd mee bij het buiten spelen, mee naar kinderfeestjes en dan constant uitleggen: daar niet aankomen, niet daar inklimmen, pas op straks val je... En als er dan iets misgaat en bijvoorbeeld een knie geschaafd raakt is het ook helemaal mis, met tenminste 5 volwassenen eromheen.

Het is vooral opmerkelijk hoeveel er naar de voorkeuren van kleine kinderen wordt geluisterd. Wat mij betreft is het op jonge leeftijd vooral eten wat de pot schaft en verder kies je als ouder vooral, bijvoorbeeld welke kleren er aan gaan enzovoort. Hier wordt de mening van jonge kinderen daarin veel meer gevolgd. Je ziet dus veel kinderen zelfs tot 4 jaar met een speen lopen, opvolgmelk drinken en prakjes eten, omdat ze dat lekker of fijn vinden.

De scholen, en dan met name de privéscholen, zijn hier een heel ander verhaal. Al op je derde moet je als kind op gesprek bij de toekomstige privéschool om te kijken of je geschikt bent. Het kind dat dan nog niet goed een poppetje kan tekenen of in andere zin "onderontwikkeld" overkomt wordt afgewezen, want de scholen willen een zo hoog mogelijk cijfergemiddelde halen voor hun status. Wat mij betreft een belachelijk idee om op hun derde al iets van de ontwikkeling van kinderen te vinden. Je kunt hier zelfs met je kind naar een "pre-universitario", waar je kind klaargestoomd wordt voor deze gesprekken.

En die druk blijft op de kinderen staan: ze krijgen op hun vierde bijvoorbeeld al huiswerk mee voor alle vakken en in iedere klas is er een competitie voor het hoogste cijfergemiddelde. De ouders doen vrolijk mee met die "rat race": in Whatsapp-groepen verdelen zij de taken om voor alle boeken samenvattingen te maken, zodat de kinderen maar zo hoog mogelijk scoren.

Hier in Chili heb je dus thuis tot op hogere leeftijd een baby, die zich op school al als een brugklasser moet gedragen. En als ouder mag je dus aan de bak: overdag mee naar het park en helpen met huiswerk, in het weekend mee naar de kinderfeestjes en 's avonds nog samenvattingen van boeken maken. Wij gaan toch maar voor het Nederlandse model: kinderen van basisschoolleeftijd na school lekker al spelend laten leren, waarbij ze gerust eens mogen vallen en wat schaven.

Op de radio bij "De Wereld van BNNVARA" mocht ik er meer over vertellen.
Apr 25, 201906:28
46. Overgewicht

46. Overgewicht

Overgewicht is in Chili een groot probleem. Maar liefst 75% van de volwassenen heeft overgewicht. En nog veel erger: 50% van de zesjarige kinderen is te dik. Gelukkig wordt er nu ook stevig ingegrepen.

Het is niet zo gek dat mensen hier te dik zijn, want het eten hier is bepaald niet gezond. Vooral supermarktproducten bevatten ontstellende hoeveelheden suiker, zout en vet. Ook bijvoorbeeld pasta-saus staat hier bol van de suiker. Een ander voorbeeld is "Traga Traga", een soort cheetos-achtige chips met een suikercoating erover.

Gelukkig is Michelle Bachelet, de vorige president van Chili, opgeleid als kinderarts. De gigantische problemen met overgewicht bij kinderen waren haar dus zeer bekend. Tijdens haar regeringsperiode is er een serie hele strenge wetten ingevoerd om het probleem aan te pakken bij de bron: de ongezonde voeding. Dat begon met een waarschuwingssticker op de verpakking van producten met hoge hoeveelheden zout, suikers en vetten.

Maar daar bleef het niet bij: deze producten zijn vervolgens uitgebannen op scholen. Ze mogen niet meer op scholen worden verkocht, niet meer worden gebruikt voor schoollunches en zelfs niet meer door kinderen worden meegenomen naar school. Als jij als ouder je kind dus een Snickers meegeeft naar school, wordt die door de leerkracht afgepakt. Het effect daarvan is prachtig, want kinderen vertellen in de supermarkt nu aan hun ouders: "Nee, die mag je niet kopen, want die mag ik niet mee naar school".

Een andere bekende maatregel die hier ook is toegepast, is het verbieden van commercials voor ongezonde producten op tijden waarop kinderen TV kijken. Maar ook hierin gaat Chili een stap verder: er mogen zelfs helemaal geen figuren meer op de verpakkingen. Dus niet alleen de Bob-de-Bouwer-koekjes gingen hier uit de schappen, maar ook de Kellogs-haan en de Pringels-kop moeten van de verpakkingen. Ook Kinder-surprise-eieren zijn bijvoorbeeld verboden.

Het is te vroeg om te zeggen of het echt helpt, deze serie maatregelen. Het kost natuurlijk tijd om eetgewoonten te veranderen en de nieuwe president Piñera lijkt een aantal van de wetten weer op de helling te zetten. En natuurlijk is de focus op voeding niet het enige wat nodig is: iedereen moet ook meer gaan lopen, fietsen en sporten en de stad Santiago is daar bijvoorbeeld absoluut niet op ingericht. Maar toch is deze regelwijziging wat mij betreft een mooi voorbeeld voor andere landen!

Op de radio bij "De Wereld van BNNVARA" mocht ik er meer over vertellen.
Apr 22, 201906:19
45. Ongemakkelijke Situaties

45. Ongemakkelijke Situaties

Verschillen in taal, in cultuur, in regels... geen wonder dat er af en toe wat ongemakkelijke situaties ontstaan. Vooral bij begroetingen en in discussies is het vaak raak.

En om te beginnen met die begroeting: hier krijgen vrouwen altijd een zoen op de wang, of je ze nou kent of nog nooit hebt gezien. En het blijft bij één zoen, nummer twee en drie moet je als Nederlander snel vergeten. Behoorlijk wennen in het begin, want aangezien ik ook wat langer ben dan de gemiddelde Chileense, laat je een vrouw toch wat lullig met haar lippen in de lucht hangen als je niet even inbuigt voor een zoen op de wang. Nog steeds is het lastig als je Nederlandse dames in Chili tegenkomt, doen we dan drie zoenen of maar één? Meestal helpt het dan om gewoon maar even aan te kondigen wat de bedoeling is, anders blijft het gokken.

Voordat ik naar Chili kwam dacht ik dat de Nederlandse directheid ook een groot probleem zou zijn, maar dat valt eigenlijk wel mee. Mensen vinden het hier best verfrissend om gewoon te horen wat iemand vindt, zonder omhaal van woorden. Het probleem ligt eigenlijk precies andersom. De Chileen is namelijk vaak erg subtiel (verhullend) in zijn uitspraken, wat betekent dat je er altijd wat achter moet zoeken. Dat doen Chilenen dus bij mij ook, terwijl ik het helemaal niet zo bedoel. Zo waren wij bijvoorbeeld twee jaar achter elkaar aan het strand op vakantie en zei ik na afloop: "Het strand was heerlijk, maar ik wil de volgende keer ook wel eens ergens anders heen." Sindsdien is mijn schoonfamilie ervan overtuigd dat ik het strand HAAT. Je moet hier dus heel goed op je woorden letten, anders wordt je van alles aangewreven.

Met de taal heb ik in het begin ook stevig geschutterd. Het beroemdste voorbeeld is een visite aan ene Paula, die ik op dat moment nog niet kende. Aangekomen bij Paula's huis werden we opgewacht door een vrouw die door mijn zwager direct werd begroet met een hartelijk "Hola Linda!". Ik heb Linda dus ook hartelijk begroet en we raakten aan de klets (oftewel: zij druk in het Spaans aan het praten, ik zat er braaf bij). Na drie uur heb ik toch eens geïnformeerd of Paula ook nog kwam. Toen bleek natuurlijk dat "Linda" Spaans is voor "schoonheid" en dat we al drie uur met Paula zaten te praten. Je kunt je voorstellen dat dit verhaal nog elke keer als Paula en ik elkaar treffen uitgebreid wordt verteld... daar kom ik vermoedelijk nooit meer van af.

Op de radio bij "De Wereld van BNNVARA" mocht ik er meer over vertellen.
Apr 15, 201905:57
44. Klantvriendelijkheid

44. Klantvriendelijkheid

De grootste frustratie van alle buitenlanders in Chili is volgens mij het totale gebrek aan klantvriendelijkheid. Het is niet eens zo dat ze hier bewust gemeen zijn, het zit hier gewoon niet in het systeem van mensen.

Het beste voorbeeld daarvan is nog wel dat zelfs Chilenen in een bar of restaurant liever niet door Chilenen bediend willen worden. Dan moet je namelijk hard je best doen om de aandacht van een ober of serveerster te krijgen. De Colombiaanse, Venezolaanse en Peruaanse immigranten hebben meestal wél de aandacht voor je, dat verschil merk je meteen. Blijkbaar zit er toch iets in de Chileense cultuur hier...

Op het ondernemend denken van medewerkers hoef je hier in ieder geval niet te rekenen. Zo gingen wij ooit eten bij een hamburgerrestaurant. We waren al verbaasd dat er zoveel plek was, we konden heerlijk op het terras zitten. Totdat ze met de kaart kwamen en daarbij meldden dat de hamburgers op waren. Dat is dus 95% van hun menukaart. Wij zijn aan de overkant op het terras gaan zitten bij de concurrent en tot mijn verbazing is bleef de tent zonder hamburgers de hele avond open, met 5 man personeel, terwijl iedere klant direct weer vertrok omdat er geen hamburgers waren. En niemand denkt "Of ik ga nu hamburgers regelen, of we doen de tent dicht voor vandaag".

De mentaliteit van medewerkers is hier nogal strikt, de regeltjes worden gevolgd. Dat gebeurde bijvoorbeeld toen wij een auto hadden gehuurd, alles prima in orde, de totale rekening kwam op 450 euro, die wij meteen hebben afgerekend. Maanden later kreeg ik een algemene mail over de policy van het bedrijf: bepaalde tolkosten worden apart verrekend. Weer een maand later kreeg ik een aparte rekening van maar liefst 80 eurocent voor één of ander tolpoortje. Toen ik vervolgens vroeg of zij werkelijk voor 80 cent een factuurproces gingen inzetten, kreeg ik weer een mail met een algemene uitleg. Ondertussen was het bedrag al afgeboekt.Na enig doorzeuren van mijn kant een mail met "We hebben het besproken en we gaan u de 80 cent terugboeken". Dan heb je dus als bedrijf al zo'n 50 euro besteed aan een rekening van 80 eurocent, heel handig allemaal.

Het meest valt op dat elk probleem uiteindelijk jouw probleem is als klant. Zo heeft een simpele reparatie aan onze douche ooit meer dan een maand geduurd, omdat de werklui de glaswand uit hun handen lieten vallen. De levertijd van een nieuwe glaswand was drie weken, dus na drie weken zonder bericht ben ik gaan bellen. Helaas, ze hadden nog niets vernomen van de glasfabriek. Uiteindelijk heb ik zelf gebeld en bleek dat de fabriek al 3 weken zat te wachten op een antwoord van de uitvoerder. Als je dan vervolgens heel kwaad wordt en aangeeft dat het nu heel rap moet, kan het nog weer op redelijke termijn, maar je moet er altijd bovenop zitten hier. En dat dus om een door hen gemaakte fout te herstellen!

Het is niet alleen kommer en kwel: vaak nemen medewerkers de tijd voor je, je krijgt hier meestal nog een echt persoon aan de lijn en het blijft fijn dat men praktisch nooit een loopje met je probeert te nemen. Maar er kunnen nog een boel stappen gezet worden qua klantvriendelijkheid in Chili!
Apr 12, 201905:50
43. Mislukte Projecten

43. Mislukte Projecten

In Chili wordt veel gebouwd, dus er gaat ook regelmatig wat mis. De mooiste voorbeelden hier in Santiago zijn metrolijn 1 en Costanera Center.

Metrolijn verbindt het centrum, Providencia en Las Condes en is daarmee de drukste metrolijn van de stad. Elke werkdag is die lijn compleet overbelast. Op bepaalde metrostations sta je al op de straat, voor de trappen naar beneden, in de rij. Dat is voor forens natuurlijk onwerkbaar. De overheid hier heeft nu twee nieuwe metrolijnen geopend, lijn 3 en 6, die ook andere wijken weer aansluiten op metrolijn 1, nota bene op de drukste stations.

Dat leidt nu tot complete chaos, want je kunt de metro van lijn 3 en 6 natuurlijk prima in, maar je aankomstperron voor de wissel naar lijn 1 staat vervolgens helemaal vol, je kunt de metro dus niet uit! Vervolgens kom je dan uit op een plek waar je helemaal niet heen wilde en mag je het van daar af uitzoeken. De overheid heeft dat ook door en heeft nu ook een parallellijn voor lijn 1 in de planning... maar zelfs als alles volgens planning zou verlopen (wat nooit gebeurd), dan opent deze lijn pas in 2028. De komende 10 jaar zullen we dus nog wel met een onwerkbare metroaansluiting zitten.

Een ander groot project in Santiago is Costanera Center: de hoogste toren van Zuid-Amerika met een shopping mall op de eerste vier verdiepingen en verder vooral kantoorruimte. De toren is gebouwd door Horst Paulmann, een van oorsprong Duitse miljardair die bekend staat om zijn van-dik-hout-zaagt-men-planken-mentaliteit. De beste man heeft het project dan ook met veel tempo neergezet, waarbij hij geen zin had om op zaken als vergunningen te verwachten.
Maar ja, voor een project van deze omvang heb je onder andere een vergunning nodig waarin je zaken regelt omtrent het vervoer van zoveel mensen naar één plek. Die vergunning werd niet verleend, waardoor de toren leeg bleef staan. Toen dit opgelost was, was het crisis, dus stond de toren nog jaren leeg. Nu de crisis voorbij is komen de kantoorruimtes in gebruik en nu blijkt waar die vergunning voor was: het is niet te doen om met zoveel mensen bij Costanera Center te komen, het staat er elke ochtend he-le-maal vast.

De oplossing is dezelfde: de nieuwe parallellijn van de metro krijgt een station recht onder de toren. Maar ook voor dit probleem zullen we dus nog 10 jaar moeten wachten op een goede oplossing. Tot die tijd is Costanera Center een prachtige toren om te zien, maar een waardeloze werkplek en op de investering van 1 miljard zal meneer Paulmann bepaald geen winst hebben gemaakt.

Op de radio bij "De Wereld van BNNVARA" mocht ik er meer over vertellen.
Apr 08, 201905:38
42. Ziektes en inentingen

42. Ziektes en inentingen

In Chili begint de herfst weer en dus is het tijd voor de griepprik. Ook hier wordt veel gepraat over inentingen en besmettelijke ziekten. Natuurlijk zit ik, als vader van twee jonge kinderen en als echtgenoot van een lerares, middenin de verhalen over inentingen en ziektes die rondgaan.

Chili heeft een bijzondere geschiedenis qua epidemieën. Het land ligt eigenlijk met de rug naar de rest van de wereld: het Andes-gebergte tussen Chili en Argentinië, de Atacama-woestijn tussen Chili en Peru en de Grote Oceaan tussen Chili en Australië. dat vrijwaarde Chili lang van "buitenlandse virussen". Toen de Spanjaarden binnenvielen met al hun ziekten werd het dan ook een slachtpartij, er zijn veel meer oorspronkelijke bewoners van Chili gestorven door vreemde ziekten dan door gevechten met de Spanjaarden.

In de recente geschiedenis hebben we vooral veel "bijna-epidemieën" gehad. Zo was er in 2016 het zikavirus, dat vanuit Brazilië deze kant op kwam. De vliegen die de ziekte verspreiden zijn ook in Arica (in het Noorden van Chili) gevonden, maar gelukkig zaten de autoriteiten er bovenop en is er geen uitbraak geweest. In 2017 was er zelfs een kleine lepra-uitbraak onder Haïtiaanse immigranten. Ik dacht eerlijk gezegd dat lepra al wereldwijd was uitgeroeid. Gelukkig viel ook dat mee, de meeste mensen schijnen overigens resistent te zijn voor lepra.

En vorig jaar was er een heftige griepgolf. In Europa hadden toen vooral veel mensen een lichte griep (een B-virus), in Noord- en Zuid-Amerika ging op dat moment een veel heftigere griep (een A-virus) rond. Op een gegeven moment vielen in de Verenigde Staten 4.000 doden per week, dus toen die griep snel oprukte naar Ecuador begon men het in Chili ook wel spannend te vinden. Ook dat is met een sisser afgelopen, maar de protocollen en prikken lagen hier klaar.

Er is hier in het algemeen wat minder verzet tegen inentingen. Sowieso nemen Chilenen sneller medicatie bij welk probleem dan ook, dus een prikje kan er dan ook wel bij. De verplichten inentingen zijn gratis verkrijgbaar. Maar als je naar de duurdere ziekenhuizen hier gaat, kun je ook nog allerlei dure varianten op de basis-inentingen krijgen waarvan beweerd wordt dat ze minder bijwerkingen etc. hebben. Wij houden het maar gewoon op het staatsprogramma.

Ook andere besmettingen worden heel serieus genomen: zo mag je geen dierlijke en plantaardige producten meenemen naar Chili, op het vliegveld wordt daar scherp op gecontroleerd. Dat geldt ook voor post: een pakketje van mijn ouders met daarin een zak pepernoten is al eens vernietigd. Levensgevaarlijk natuurlijk, die pepernoten!

Op de radio bij "De Wereld van BNNVARA" mocht ik er meer over vertellen.
Apr 04, 201905:59
41. Mobiele Telefoons

41. Mobiele Telefoons

Chili is net als Nederland helemaal verslingerd aan de mobiele telefoon. Er zijn wel wat verschillen met Nederland: hier bellen en appen ze (nog) meer, ook in het verkeer.

Het leven in Chili is wat socialer dan in Nederland: zoals we elkaar hier "live" heeeel veeeel treffen, wordt er ook heeeel veeeel gebeld. Het afstemmen van een zondagse lunch gebeurt bijvoorbeeld meestal in ongeveer 7 lange telefoongesprekken. Mijn schoonfamilie is nog steeds verbaasd over mijn "tiensecondengesprekken" met andere Nederlanders: "Hoi, waar spreken we af, ok, hoe laat, prima, tot dan!". Natuurlijk bel je hier ook even als je op pad gaat, als je er bent en als je weer thuis bent. Veel Chilenen gebruiken daarbij standaard speaker-functie van de telefoon, zodat iedereen meteen mee kan luisteren.

Dat zie je ook terug op Whatsapp: veel groepsgesprekken, heeeel veeeel berichten. Als je je telefoon een paar uur niet in handen hebt gehad, ben je zomaar 60 berichten verder. Je komt vooral om in de emoticons, 20 in een bericht is helemaal niet gek. En tja, als je dan achterloopt, dan gebruik je gewoon de voice message functie en kwebbel je in 2 minuten je mening over de voorgaande berichten nog even bij elkaar. Lastig, want je bent er pas na 2 minuten achter dat je het bericht eigenlijk over had kunnen slaan.

Bellen en appen achter het stuur is hier natuurlijk ook verboden. De handhaving is echter vrij matig en ook de sociale norm bestaat nog niet echt. Ik zie per dag tenminste 10 personen achter het stuur met hun telefoon in de hand. Levensgevaarlijk natuurlijk, regelmatig zie je auto's tussen twee rijbanen hangen of uitgebreid slingeren. Maar het hangt ook samen met een andere sociale norm: er wordt hier namelijk praktisch altijd opgenomen. Als ik een serieus gesprek met iemand heb, dan druk ik een telefoontje weg. Maar hier kun je een lang gesprek gerust in 4 etappes doen, omdat er tussendoor drie keer telefoon is.

Ik gebruik hier ook de nodige apps, die ik in Nederland niet gebruikte. Allereerst Waze, de telefoonversie van de TomTom. Die is hier broodnodig, want vanwege de drukte in Santiago, zelfs met veranderende verkeersrichtingen in straten tijdens de dag, rijd je eigenlijk altijd met navigatie aan. Opmerkelijk genoeg werkt Waze met gebruikersinput, de app vraagt dus constant of er een file is, of er inderdaad een auto met pech staat... weer een reden achter het stuur aan je telefoon te zitten dus.

We gebruiken hier meer apps voor vervoer: bijvoorbeeld de Bus Checker, die laat zien wanneer de bus komt. De meeste bussen rijden hier namelijk niet op een tijdschema, je gaat naar de halte en je hoopt dat de bus snel komt. Daarnaast heb je de "Aire Santiago"-app, die informatie geeft over de smog-situatie. Belangrijk, want als er veel smog is mogen auto's met bepaalde kentekens de weg niet op. Ook hebben we met Easy Taxi en Safer Taxi maar liefst twee legale alternatieven voor Uber.

Voor het bestellen van eten hebben we maar liefst vier opties: Uber Eats, Rappi, PedidosYa en Glovo. Via hen kun je eten, drank, boodschappen, eigenlijk werkelijk alles thuis laten bezorgen. En omdat deze vier allemaal heftig op zoek zijn naar marktaandeel vliegen de aanbiedingen je om de oren. Twee donuts voor 40 eurocent inclusief bezorging, twee voor de prijs van één op alle menu's, etc. etc.. Je kunt er bijna niet meer tegen koken.

Op de radio bij "De Wereld van BNNVARA" mocht ik er meer over vertellen.
Apr 01, 201906:03
40. Bisschoppen, presidenten en wegenbelasting

40. Bisschoppen, presidenten en wegenbelasting

Deze week was de week van bisschoppen, presidenten en wegenbelasting. Eigenlijk allemaal verhalen met een langere historie.

Allereerst de bisschoppen: die liggen nog steeds onder vuur omdat ze misbruikgevallen in de katholieke kerk onder het tapijt zouden hebben geveegd. Dit keer was het verhaal nog wat vreemder: het ging om een priester die een 40-jarige man zou hebben gedrogeerd en verkracht in de belangrijkste kathedraal van Chili. De man heeft dit toen bij de biecht verteld aan Ricardo Ezzati, tot zeer recent de aartsbisschop van Santiago. Ezzati reageerde hierop door de man te vragen vooral te bidden voor de priester, heeft hem 30.000 pesos (40 euro) gegeven en gevraagd verder zijn mond erover te houden. Bij het onderzoek naar dit geval beriep Ezzati zich vervolgens op zijn zwijgrecht.

Het zal jullie niet verbazen dat de positie van de beste man volstrekt onhoudbaar werd, hij is dus ook ontslagen en vervangen door Aós Braco. Helaas duiken er ook meteen weer beschuldigen op over deze man, dus deze toestanden zijn nog lang niet ten einde. Iedereen hier is er ontzettend klaar mee, zelfs priesters: een groot aantal begon zondag de mis met het voorlezen van een brief, waarin stond dat zij hopen dat alle misdragingen worden opgespoord en zo streng mogelijk gestraft worden, omdat ze zich kapot schamen. Prachtig statement!

Ook de presidenten van Zuid-Amerika waren in het nieuws: gezien de toestanden in Venezuela, lid van de UnaSur (zeg maar de Zuid-Amerikaanse EU), hebben de andere presidenten nu bedacht om dan maar een nieuw clubje te beginnen waar Venezuela niet inzit: De ProSur. deze week werden in Chili de papieren getekend. Nu zijn alle presidenten hier momenteel wat rechtse jongens, maar de Braziliaan Bolsonaro is toch wel de sterspeler van het gezelschap. Hij knoopte er ook meteen een staatsbezoekje aan Chili aan vast, hoewel het gebruikelijk is dat hij eerst naar Argentinië gaat. "Op z'n Trumps" gaat hij dus meteen als een olifant door de porseleinkast en staan de verhoudingen hier meteen verder op scherp. Gezellig!

En dan de wegenbelasting: de zomervakantie is net voorbij, bij veel Chilenen is de portemonnee leeg en nu zitten we in de gevreesde maand maart: het is betalen geblazen! Eerst en vooral de schoolkosten: niet alleen het zeer hoge schoolgeld moet nu betaald worden, maar ook de schooluniformen en zelfs hele pakketten met schriften, pennen etc. En daarbij komt dan nog de wegenbelasting, die hier ook jaarlijks betaald wordt. Je krijgt je "rijvergunning" bovendien pas als alle openstaande boetes betaald zijn en de APK geldig is. Wie niet helemaal bij was heeft dus met wegenbelasting, boetes en reparaties een beste kostenpost deze maand.

Overigens mag je de wegenbelasting hier bij iedere gemeente betalen, dat hoeft niet in je eigen gemeente. En aangezien het de grootste bron van inkomsten is voor gemeenten, proberen ze je deze maand allemaal te verleiden om de zaken bij hen te regelen. Dat kan makkelijk bij een kraampje langs de weg, soms zelfs middenin de nacht, alles voor de klant! Na deze maand is dat helaas weer over en mag je voor je ID-kaart gewoon weer op kantooruren in de rij gaan staan. We genieten er dus nog maar even van!

Op de radio bij BNNVARA GAAN! mocht ik er meer over vertellen.
Mar 30, 201912:58
39. Elektriciteit

39. Elektriciteit

De stroomvoorziening in Chili mag je best bijzonder noemen: alles hangt hier letterlijk met kabeltjes aan elkaar. Of dat tot veel problemen leidt, hangt vooral af van de wijk waarin je woont.

In Las Condes, waar wij wonen, zijn weinig stroomstoringen. In de 3 jaar dat we hier nu wonen hebben we er zo'n twee meegemaakt. Die duurden meestal maar een half uurtje, dus dat valt mee. Dat is eigenlijk een wonder als je naar de elektriciteitskabels kijkt: die lopen hier allemaal bovengronds, op palen, met een losse kabel naar ieder huis. Je krijgt het idee dat het allemaal zo bij elkaar geknutseld is, maar het werkt eigenlijk wonderlijk goed.

Toch gaat het ook wel eens mis, bijvoorbeeld in juli 2017, toen het hier voor het eerst in zeven jaar weer eens sneeuwde. Dan vallen er natuurlijk snel wat boomtakken op kabels en is het meteen goed mis: er zaten toen 350.000 mensen zonder stroom en in sommige gevallen heeft het 6 dagen geduurd voordat de kabels hersteld werden. Op dat moment merk je in welke wijk je woont, want natuurlijk waren de armere wijken daarbij weer het laatst aan de beurt.

Ook sommige supermarkten zaten dagenlang zonder stroom, zodat ze al hun vriesartikelen konden weggooien. Het goede nieuws is dat ze die schade met succes hebben verhaald op het energiebedrijf. Dus vermoedelijk helpt dat om bij de volgende stroomstoring wat sneller op te treden in de hele stad.

Zelf hebben wij weinig last gehad van de stroomstoring, want net dat weekend zaten wij 2.000 kilometer noordelijker aan het strand. Helaas hebben wij dus ook de enige sneeuwval in Santiago in zeven jaar gemist. Hopelijk hoeven we niet nog zeven jaar te wachten voor het weer gaat sneeuwen, want het leverde prachtige plaatjes op!

Op de radio bij "De Wereld van BNNVARA" mocht ik er meer over vertellen.
Mar 25, 201905:23
38. Buurlanden

38. Buurlanden

Chili heeft drie buurlanden: Argentinië, Bolivia en Peru. Maar hoe is de relatie met deze landen?

Argentinië is het belangrijkste buurland van Chili. De Andes vormt een mooie schutting tussen Chili en Argentinië en ook hier maakt een goede schutting een goede buur. Natuurlijk is er wel genoeg uitwisseling tussen beide landen. Je merkt ook best wel verschil in mentaliteit: vooral het fanatisme en de "aanwezigheid" van Argentijnen valt op, daarnaast is de Chileen toch wat koeler en ingetogener.

Met Peru en Bolivia is de relatie behoorlijk wat koeler. Bolivia wil nog steeds zijn toegang tot de zee terug, die ze tijdens de Salpeteroorlog lang geleden hebben verloren aan Chili. De zaak die Bolivia aanspande bij bij het Internationaal Hof in Den Haag hebben ze verloren, maar toch blijven hierin volharden. Dit wordt vanuit Chili ondertussen wat meewarig bekeken. Tijdens voetbalwedstrijden tussen de beide landen wordt zelfs regelmatig een "wie niet springt die heeft geen zee" ingezet door de Chilenen.

Peru had vanuit dezelfde oorlog een vergelijkbaar conflict met Chili. De Peruanen hebben hun zaak bij het hof in Den Haag wel gewonnen, wat een klein stukje zee heeft opgeleverd. Blijkbaar was dat voor beide partijen prima. Dat Peru ten koste van Chili naar het afgelopen WK ging, vond men hier dan wel weer erg jammer. Ook blijft het onduidelijk wie van beide landen de Pisco als nationaal product mag claimen, daar zullen ze vermoedelijk nooit uit komen. Maar voor de rest kunnen we het ondertussen prima vinden met de Peruanen.

Op de radio bij "De Wereld van BNNVARA" mocht ik er meer over vertellen.
Mar 22, 201905:58
37. Vrouwenemancipatie

37. Vrouwenemancipatie

Vrijdag 8 maart was het weer internationale vrouwendag. Dat vieren we in Nederland niet, dus het risico op vergeten is groot voor mij. Gelukkig werd ik er door straatverkopers met bergen bloemen weer aan herinnerd. Want vrouwenemancipatie is hier nog steeds serious business.

Het glazen plafond bestaat hier zeker nog: de typische vrouwen- en mannenberoepen bestaan nog, vrouwen krijgen minder dan mannen voor hetzelfde werk, er zijn veel gevallen van huiselijk geweld en ook abortus moet hier nog bevochten worden. Dus was er op 8 maart een zeer indrukwekkende "emancipatiemars" met meer dan 190.000 deelnemers! De politici stonden in de rij om hun steun te betuigen en duidelijk te maken dat "het signaal duidelijk was", maar we hopen natuurlijk dat er nu ook echt wat gaat veranderen.

Het mooie is wel dat er hier goede vrouwelijke rolmodellen zijn. Natuurlijk hadden we hier recent nog een vrouwelijke president, Michelle Bachelet en ook in de zakelijke wereld zijn er voorbeelden. Maar het verhaal van Gabriela Mistral spreekt toch wel meest tot de verbeelding.

Gabriela Mistral werd, officieel Lucila de María del Perpetuo Socorro Godoy Alcayaga, werd geboren in 1889 in een dorpje in Chili. Drie jaar na haar geboorte ging haar vader er vandoor en ze groeide dus op met haar zusje en haar moeder. Op haar 14e ging ze van school om een baan te zoeken om bij te dragen aan het huishouden. Ze ging als lerares aan de slag en begon ondertussen met het schrijven van gedichten, die ze naar de krant stuurde. Via verschillende overstappen klom ze al snel op tot schooldirecteur van de belangrijkste school in Chili. Ze was daarnaast ook al snel beroemd als dichteres en daarbij sprak ze zich duidelijk uit als voorvechter van vrouwenrechten.

Toen die bewonderenswaardig snelle carrière gezeur en jaloezie ging opleveren, ging ze internationaal. Via o.a. Mexico, de Frankrijk, Italië, de VS en Spanje, waar ze ook als consul werkte. Al die tijd bleef zij schrijven en in 1945 volgde de welverdiende kroon op haar werk: zij ontving als vijfde vrouw en als eerste uit Latijns-Amerika de Nobelprijs voor literatuur.

Hoewel ze in 1957 is overleden, heeft Gabriela Mistral nog steeds een mega-impact op Chili. In iedere stad is tenminste één school en één straat te vinden met haar naam. En waar ze in de VS nog steeds over zeuren, is in Chili al een feit: Gabriela Mistral staat hier op het 5.000-pesobiljet. Een mooi eerbetoon aan een zeer indrukwekkende vrouw!
Mar 18, 201905:50
36. Verschillen tussen producten

36. Verschillen tussen producten

Het immigreren in een ander land gaan meestal niet over de grote dingen, maar juist over de kleine dingen. Bijvoorbeeld over eten en de supermarkt: kun je in Chili ook kopen wat je in Nederland altijd koopt en eet of drinkt? Een kort overzicht van mijn lotgevallen bij de wekelijkse inkopen.

Ergernis nummer 1: alles is hier hartstikke zoet, zoeter dan zoet. Een pak of bak met normale yoghurt is bijna nergens te krijgen, het is allemaal vruchtenyoghurt met allerlei probiotica en andere ongein. Maar ook de gewone yoghurt is gezoet en de light yoghurt heeft al net zoveel zoetstof. Het vruchtensap kun je hier als ranja gebruiken: 10% sap en 90% water, dan is het prima drinkbaar. Erg onhandig allemaal, want suiker of zoetstof toevoegen kan altijd, maar eruit halen lukt natuurlijk niet.

Voor het brood heb je hier twee keuzes: versgebakken witbrood wat lekker is, maar redelijk ongezond en na een dag keihard, of voorverpakt brood wat twee week goed blijft... met vanzelfsprekend veel suiker. Als je familie dan een bakkerswinkel met overheerlijk brood heeft in Nederland, is het hier even aanpassen.

Het is niet allemaal kommer en kwel. Groente en fruit zijn hebben hier bijvoorbeeld veel meer smaak dan in Nederland. Je moet alleen wel even je recepten wat aanpassen, want de meeste groente is hier ook veel groter: in één Chileense ui passen wel drie Nederlandse. En je hebt hier gewoon meer keuze, inclusief hele bijzondere varianten als zwarte maïs. De boerenkool en andijvie moet je dan wel weer met een lampje zoeken, maar goed.

Ook het vlees is gewoon lekkerder. Maar het is wel behoorlijk zoeken, want alle namen en "cuts" zijn anders dan in Nederland. En dan liggen hier ook nog eens stukken vlees uit Chili, Argentinië, Brazilië en de VS door elkaar, allemaal met eigen namen. Dat is dus even studeren. Maar er liggen wel pareltjes tussen. Ik beveel de "entraña", in Nederland te vinden als "longhaas", van harte aan!

Ook qua drinken is het even wennen. Het meest lullige verschil: water zónder prik zit hier in flessen met een rode dop, het water mét prik in de flessen met blauwe dop. Bijna iedere Nederlander heeft hier dus al eens met een zeiknat shirt gestaan, omdat ie verrast werd door een spuitend waterflesje. En daarnaast mis je uit nostalgische overwegingen natuurlijk het krat bier. Hier komt het bier vooral in blik. Het is wel makkelijk dat je overal het bier gekoeld kunt kopen, zodat je thuis meteen kunt beginnen met drinken.

Op de radio bij "De Wereld van BNNVARA" mocht ik er meer over vertellen.
Mar 11, 201907:47
35. Rampen en noodhulp

35. Rampen en noodhulp

Rampen en noodhulp

In Chili heb je elk jaar tenminste twee grote rampen: als er geen vulkaan uitbarst of grote aardbeving plaatsvindt, dan heb je wel een grote bosbrand over overstroming. De grootste recente ramp was de aardbeving van 2010, waarbij de reactie van de overheid behoorlijk te wensen overliet.

Zo werd het leger veel te laat ingezet en kwamen er in eerste instantie geen waarschuwingen voor tsunami's. Als reactie daarop wordt nu vaak meteen het leger naar een ramp gestuurd. Dat levert ook weer de nodige logistieke issues op, want de soldaten die komen helpen moeten natuurlijk ook eten, drinken en naar het toilet. Daar heeft de regering dus vaak ook al de handen vol aan.

Ook de gemiddelde Chileen zit niet stil als er een ramp gebeurt: meteen beginnen allerlei mensen met familie en vrienden in het getroffen gebied zelf hulpacties te organiseren. Je wordt dan om een bijdrage gevraagd in geld of in spullen, bijvoorbeeld boodschappen van de supermarkt, een slaapzak of kleding. Meestal geeft iedereen wel wat, dus je hebt snel een busje vol.

Daarmee rijdt je dan zelf naar de rampplek, want Chilenen vertrouwen er niet op dat de officiële instanties de hulp op de goede plek kunnen krijgen. En dus heb je nóg een grote groep mensen in de rampregio, die zelf ook weer moeten eten, drinken en naar het toilet. De vrijgevigheid van de Chilenen is dus zeker te prijzen, maar wellicht kan de organisatie wat slimmer.

Zo ben ik zelf in 2017 ook eens mee geweest met een hulpproject bij de bosbranden in het zuiden van Chili. We gingen er vanuit dat we stevig de handen uit de mouwen mochten steken met 40 man: greppels graven, huizen herbouwen, noem het maar. Uiteindelijk hebben we met 40 man vooral spullen uitgedeeld die we mee hadden... om heel eerlijk te zijn hadden 6 man dat ook prima gekund. Maar goed, we hebben ons steentje kunnen bijdragen.

Ook rijke Chilenen willen wel bijdragen aan de hulp na rampen en dat heeft ook wel impact: zo heeft Lucy Avilés destijds op eigen rekening een blusvliegtuig (inclusief crew) uit de VS gehuurd voor miljoenen dollars om te helpen met het bestrijden van de bosbranden. De Chileense overheid zag vervolgens hoe effectief dat was en heeft de huur voortgezet.

Op de radio bij "De Wereld van BNNVARA" mocht ik er meer over vertellen.
Mar 04, 201906:53
34. Comedians, stranden en advocaten

34. Comedians, stranden en advocaten

Het was weer een mooi weekje in Chili: een uitgefloten comedian, onbegaanbare stranden en een opgepakte advocaat.

Vorige week vertelde ik al over het Festival de Viña en het kritische publiek... afgelopen dinsdag hadden we het eerste slachtoffer. Jani Dueñas had de ondankbare taak om direct na Marc Anthony op te treden en dat ging niet lekker... ze werd compleet uitgefloten en na een half uurtje verliet ze het podium. Tenenkrommend... maar stiekem ook wel heel bijzonder om te zien!

Verder is er hier veel gedonder over stranden. Volgens de Chileense wet zijn alle stranden publiek bezit, daar kun je als particulier geen eigenaar van worden. Maar ja, in de praktijk gebeurt dat vaak wel doordat iemand een grote lap grond vlak achter het strand in bezit heeft. Dit jaar leidde dat tot een aantal conflicten tussen strandgangers en grondbezitters. Vervolgens doken de televisiestations erop en daarna de staatssecretaris, die met veel vertoon sloten op hekken liet openknippen en daar triomfantelijk mee op het strand stond: "Het strand is van iedereen!" De televisiestations vertelden er ook nog even precies bij waar die strandjes zijn waar je van grondbezitters eigenlijk niet op mag, dus die beste mensen krijgen niet alleen zware boetes, maar hebben binnenkort ook honderden strandgangers voor de deur. Een mooi voorbeeld van lik-op-stuk-beleid!

En dan de advocaat Cristián Rosselot, volgens hemzelf (ja ja) een van de beste 50 advocaten van Chili en voormalig directeur van een grote supermarktketen hier. De afgelopen tijd gingen er filmpjes viral waarop hij in heftige discussie is met personeel van een van die supermarkten over het wel opeten maar niet betalen van een ijsje. De beste man stelt zich nogal arrogant op, de discussie had een hoog "weet-je-wel-wie-ik-ben-gehalte". Deze week werd hij opgepakt voor bedreigingen door de politie... in één van zijn ACHT huizen. Je zou zeggen dat iemand met acht huizen toch wel gewoon voor een ijsje kan betalen...

Op de radio bij het programma GAAN! mocht ik er meer over vertellen.
Mar 01, 201914:33
33. Festival De Viña

33. Festival De Viña

Vandaag begint het weer: het Festival Internacional de la Canción de Viña del Mar, oftewel het Festival de Viña! Dit jaar met Marc Anthony, Bad Bunny, Wisin & Yandel, Becky G en, jawel, de Backstreet Boys. Zoals elk jaar zal dit festival het nieuws weer domineren deze week... maar hoe zit het nou eigenlijk in elkaar? Het festival de Viña bestaat sinds 1960 en je mag het zien als het Songfestival van Midden- en Zuid-Amerika. Er is ook nog steeds een heuse competitie met twee categorieën: popmuziek en folkmuziek. En Nederlanders, wees trots: in 1972 won Arubaan Julio Bernardo Euson namens Nederland de competitie met het nummer "Julie". Nu kent niemand Julio Bernardo Euson hier... en ook de winnaar van vorig jaar zullen weinig Chilenen je kunnen noemen. Het festival draait tegenwoordig namelijk helemaal om de voormalige "side acts": de optredens van populaire artiesten zijn tegenwoordig het meest belangrijk. Eigenlijk zijn alle Latin bigshots al meerdere keren langs geweest en daarnaast een mooie stoet van andere artiesten van over de hele wereld. Maar ook deze artiesten gaan de strijd aan... met het publiek. Dat publiek "El Monstruo" genoemd, oftewel "Het monster". Ze zitten met 15.000 man sterk in een ampfitheater van Viña del Mar en staan erom bekend dat ze enorm kritisch zijn. Regelmatig wordt er een artiest "opgegeten door het monster". Die artiest wordt na een minuut of 10 gewoon van het podium gejouwd en gefloten en vervolgens tegen zichzelf in bescherming genomen door de organisatie. Dit gebeurt gemiddeld één keer per jaar. Maar gaat het goed, dat bepaalt het publiek middenin de show ineens dat er een zilveren, gouden of platina meeuw moet worden uitgereikt. En ook daar wordt de show gewoon voor onderbroken. Zit je als artiest net lekker in de flow, krijg je dat ineens! Het is overigens aardig "Mini-Playbackshow": het is helemaal niet gek als er 24 meeuwen uitgaan in een jaar. Het festival is enorm populair en als Latin artiest kun je hier ook echt je doorbraak maken, zoals recent J Balvin (mi gente), Nicky Jam (El Perdon), Wisin (Escápate Conmigo), Don Omar en Maluma (Felices los 4) al meemaakten. Wie het monster temt, is beroemd in Latijns-Amerika. We gaan er weer voor zitten dit jaar, benieuwd wie er dit jaar uitspringen! Op de radio bij De Wereld van BNNVARA mocht ik er meer over vertellen... inclusief een stukje "Julie" van Julio Bernardo Euson! Gaat dat luisteren!
Feb 25, 201906:22
32. Versieren

32. Versieren

Omdat het afgelopen vrijdag Valentijnsdag was, nog even over de liefde... en over versieren. Hoe gaat dat in Chili? Voor mijzelf was mijn eerste date hier meteen raak, dus ik heb er weinig eigen ervaring mee. Maar je krijgt toch genoeg mee van het daten hier.

De liefde is in Chili overal om je heen. De mensen zijn hier wat opener dan ik in Nederland gewend ben: er wordt sneller met elkaar gesproken... en ook geflirt. Bijvoorbeeld op straat, in de rij bij de winkel, zelfs in de lift. Als je interesse in elkaar hebt, laat je dat merken. Tegenwoordig gebeurt dat ook op sociale netwerken en via apps zoals Tinder, maar het gebeurt hier dus ook nog gewoon "live".

Omdat Chilenen vaak nog thuis wonen als ze geen partner hebben, ga je vervolgens in het openbaar daten. En omdat het hier vaak mooi weer is, kan dat lekker buiten. Het park ligt hier dus dagelijks vol met knuffelde en zoenende stelletjes. Al joggend in het park heb ik hier het idee dat het elke dag Valentijnsdag is. Maar kijk ook niet verbaasd op als een stelletje elkaar eens uitgebreid gaat staan zoenen voor een verkeerslicht, vlak voor jouw neus.

In een latino-cultuur weten de vrouwen ook van wanten, dat zijn pittige dames die de Latino's best kunnen hebben. Het gebeurt dus ook regelmatig dat de vrouw hier op de man afstapt in een bar. Maar verder hoef je niet veel moderne fratsen te verwachten: de man nodigt uit, de man betaalt de rekening. En natuurlijk is de familie hier nooit ver weg: kijk niet gek op als je na een week al aan je toekomstige schoonfamilie wordt voorgesteld!

Op de radio bij De Wereld van BNNVARA mocht ik er meer over vertellen.
Feb 18, 201905:37
31. Rijke Mensen

31. Rijke Mensen

De salarissen in Chili zijn laag, maar de prijzen zijn hier eigenlijk best hoog. Voor veel mensen is dat een probleem, maar een aantal mensen hier zijn zo rijk dat het er makkelijk af kan. Hoe zit dat?

Het gemiddelde salaris in Chili ligt rond de 750 euro per maand, het minimumsalaris is slechts 350 euro per maand. En dat is een probleem, want in bijvoorbeeld de supermarkt of voor een hotelkamer betaal je gemakkelijk 50% méér dan in Nederland. Het is daarom best moeilijk om in Chili je hoofd boven water te houden met een "normale" baan. Vaak zie je dat gezinnen inkomens combineren: met twee werkende ouders en inwonende volwassen kinderen met een baan red je het samen aardig.

Zo heb je een overgrote meerderheid die elke maand weer ploegt om de eindjes aan elkaar te knopen. Een echte middenklasse bestaat nog steeds niet echt in Chili, dus van daar gaan we rechtstreeks naar een soort mytische groep van 25 families die schathemeltjerijk zijn. Deze families zijn met conglomeraten van bedrijven actief in allerlei sectoren, maar de belangrijkste zijn toch wel de mijnbouw, retail en dienstverlening. Een paar voorbeelden:

De familie Luksic is toch wel de bekendste: rijk geworden met kopermijnbouw, een bank, metaalbewerking en bierbrouwer CCU. Van hen hoor je nooit zoveel in de media, maar alles samen zitten ze op zo'n 4,2 miljard dollar aan waarde.

Bekender is Horst Paulmann, de Chileen van Duitse afkomst die op geheel eigen wijze leiding geeft aan Cencosud. Cencosud is de grootste retailketen van Chili en verbindt van alles. Zo kun in je een shoppingmall in eigendom van Cencosud naar een supermarkt van Cencosud om daar met je Cencosud creditcard je boodschappen te betalen. Zo verdient meneer Paulmann meteen drie keer aan jouw betaling. Dan schiet het wel op natuurlijk.

Eervolle vermelding is voor Sebastian Piñera, de huidige president hier. Hij is rijk geworden met de introductie van de creditcard in Chili. Dat is ironisch, want de creditcard helpt nou juist veel "normale" Chilenen om zich zover mogelijk in de schulden te steken. Piñera heeft er mooi aan verdiend en is vervolgens ook de baas geweest bij de belangrijkste vliegmaatschappij, het belangrijkste televisiestation én de grootste voetbalclub. En nu president, al voor de tweede keer... een echte Chileense Berlusconi dus!

Op de radio bij De Wereld van BNNVARA mocht ik er meer over vertellen.
Feb 11, 201905:39
30. Records

30. Records

We gaan weer aan een heet weekje beginnen in Santiago, waarbij de temperatuur hard richting de 40 graden gaat. Sowieso is Chili een land van extremen. Ik noem er een paar.

Gisteren moest ik om drie uur 's middags voetballen en dat is in januari geen pretje: het is dan meer dan 35 graden en de zon brand ongenadig op je kop. Ondanks het smeren met zonnebrand factor 50 staat er nu dus een keurig afdrukje van mijn shirt op mijn lijf in rood en wit. Geen weer voor een Groninger!

Maar het kan allemaal nog veel extremer: in de Atacamawoestijn is een plek waar het 96 jaar lang niet geregend heeft. In dezelfde regio ligt Bahia Inglesa, waar wij getrouwd zijn. Het strand loopt daar rechtstreeks door in de woestijn. Met recht de droogste regio ter wereld.

Dichtbij Bahia Inglesa heb je ook de (nu gesloten) mijn waar 33 mijnwerkers in 2010 op 700 meter onder de grond vast kwamen te zitten na een instorting. Na 69 dagen onder de grond, een absoluut record, zijn zij gered met een operatie die de hele wereld overging.

Er zijn meer extremen in Chili. We zijn bijvoorbeeld wereldkampioen aardbevingen: de zwaarste aardbeving ooit was in Chili, in 1960 in Valdivia. Daar stond destijds geen gebouw meer overeind, rivieren verlegden hun loop, de vulkaan Puyehue barstte uit, er volgden tsunami's met golven van 25 meter, die zelfs in Japan (17.000 kilometer verder!) voor doden hebben gezorgd.

In 2015 heb ik een aardbeving van 8.3 op de schaal van Richter meegemaakt. Die was zo sterk dat zelfs in Buenos Aires (1.100 kilometer verderop) de gebouwen stonden te schudden. Ons appartement stond toen 3 minuten lang te schudden en dansen. Maar de bouweisen zijn hier zo hoog, dat je gewoon binnen blijft en het afwacht. Heel bijzonder: er is nog geen kopje uit de kast gevallen!

Nog een leuke om mee af te sluiten: het grootste zwembad! In San Alfonso del Mar vind je het grootste zwembad ter wereld. Het is 1.013 meter lang, tot 3 meter diep en er gaat 250 miljoen liter schoon zeewater in. Ik ben er al eens een weekendje geweest en het is bijzonder om te zien... maar een paar baantjes trekken, dat is mij toch een tikkie te ver!

Op de radio bij De Wereld van BNNVARA mocht ik er meer over vertellen.
Feb 04, 201905:20
29. Jongens En Meisjes

29. Jongens En Meisjes

Zuid-Amerika staat natuurlijk bekend om zijn macho-cultuur. En inderdaad, er is best wel wat verschil tussen de seksen hier.

Zo hebben we hier zelfs nog een aantal echte Katholieke jongens- en meisjesscholen: vaak twee scholen naast elkaar, één voor de jongens en één voor de meisjes. Zelfs de gemiddelde Chileen vindt dat toch wel wat achterhaald, maar het is bijzonder om te zien: zelfs de speelplaats heeft een keurig hekje in het midden.

De meeste kinderen gaan hier naar een "gewone" gemengde school. Toch zie je op meer plekken nog wel de scheidslijn tussen jongens en meisjes. Bij de voetbaltrainingen hier in het park zie je bijvoorbeeld amper meisjes. Ook voor mannen en vrouwen gelden nog veel sekse-normen: zo zie je nog veel typische mannen- en vrouwenberoepen, zoals bouwvakker en verpleegster.

In ons gezin speelt dit niet: ik doe bij ons bijvoorbeeld de boodschappen en kook. Dat was in het begin wel even wennen voor de dames in de schoonfamilie, dat een man ook gewoon voor de hele familie kan koken. Pas toen er voor 10 man eten op tafel stond, geloofden ze het echt. Ik merk ook dat mensen net iets langer naar je kijken als je als man met een kinderwagen met twee kinderen door het park loopt. Maar dat ligt natuurlijk ook aan hoe schattig Max en Tobias zijn. Soms is het ook lastig, bijvoorbeeld bij restaurants waar het enige omkleedkussen in het vrouwentoilet zit. Dan moet je even opschieten met luiers verschonen, omdat ze het hele vrouwentoilet tijdelijk voor je sluiten.

Er zijn hier ook prachtige acties om iets te doen aan het typische rolpatroon voor mannen en vrouwen. Het mooiste voorbeeld zijn de "Hombres tejedores". Je komt (kwam?) ze af en toe tegen op een willekeurige plek in Santiago: een groep stoere mannen met ruige baarden die prachtige roze breiwerkjes aan het maken zijn. Van dat soort creatieve acties zie ik graag meer!

Op de radio bij "De Wereld van BNNVARA" mocht ik er meer over vertellen.
Jan 28, 201905:41
28. Woningmarkt

28. Woningmarkt

Net als in Nederland is de woningmarkt in Santiago ook stevig op hol geslagen. In de hoofdstad rijzen de prijzen compleet de pan uit.

In wijken als Las Condes, Vitacura en Providencia kun je als starter echt geen appartement meer kopen. Mensen met een "normaal" inkomen kunnen uberhaupt geen appartement kopen in die wijken. Het helpt vooral als je rijke ouders hebt, dan lukt het allemaal wel. Sommige appartementen zijn in de afgelopen 10 jaar zelfs 4x zoveel waard geworden. Nu dus niet meer te betalen, maar wel een prachtige investering voor degenen die dat wél kunnen.

Daarom heeft iedereen die dat kan betalen een appartementje. Ook jongeren kopen zo snel ze dat kunnen een appartement, om dat vervolgens te verhuren. Dat terwijl ze zelf gewoon bij hun ouders blijven wonen. Ik heb daar zelf ook over nagedacht, maar we doen dat toch maar niet. Er zijn namelijk ook voldoende nare verhalen over huurders, die soms ineens vertrekken en het hele appartement voor die tijd strippen, tot aan de badkuip toe. Als je die pech niet hebt, dan is het prima verdienen: de huur is makkelijk dekkend voor de hypotheek.

Zo zit een groot deel van Santiago dus vol huurappartementen van privé-investeerders. Wij huren zelf ook van een koppel dat ons appartement heeft aangeschaft als investering, ze hebben er zelf nooit gewoond. En als het financiële molentje loopt, dan ga je bij de bank herfinanceren en koop je nog een appartementje, en nog een, enzovoort. Zo ken ik een Duitse dame die ondertussen eigenaar is van bijna een heel appartementengebouw.

Er bestaat hier geen negatief gevoel rondom dit soort "huisjesmelkers": men ziet ze hier gewoon als mensen die iets doen wat zij ook graag willen bereiken. De echte "vakantieverhuur", via onder andere AirBnB, begint wel wat irritatie op te roepen. Zo is bij ons in het gebouw recent een bord geplaatst met de tekst “dit is een wooncomplex, geen hotel”.

De relatie met de huurbaas is meestal ook wel okee, vooral met particuliere investeerders. Er is wel altijd gedoe aan het einde van het contract met de borg. De eigenaar gaat dan "herstelwerkzaamheden" verzinnen, zoals het verven van muren en vervangen van kranen, net zolang totdat de borg op is. De meeste huurder gaan er dus van uit dat ze hun borg toch niet terug krijgen en betalen daarom de laatste maand geen huur, waar de eigenaar natuurlijk niet blij mee is. Een gesprekje met de vorige huurder over het overnemen van gordijnen of iets dergelijks zit er dus niet in hier, de vorige huurder en eigenaar zijn dan meestal niet meer "on speaking terms".

Op de radio bij De Wereld van BNNVARA mocht ik er meer over vertellen.
Jan 22, 201908:33
27. Economie

27. Economie

In Nederland lijkt het economisch hoogtepunt al weer gepasseerd te zijn. In Chili is dat nog niet duidelijk. Het gaat hier vooral over koperprijzen, maar ook steeds meer over zonnepanelen.

De economische crisis heeft er in Chili ook hard ingehakt. De Chileense economie draait eigenlijk vooral op het delven en exporteren van koper. De omzet vanuit koper is bijvoorbeeld 20 keer zoveel als vanuit de wijnbouw. En aangezien de economie vooral draait op koperexport, is een wereldcrisis ook een Chileense crisis. Zo gauw de koperprijs naar beneden gaat, worden investeringen in de mijnbouw stopgezet. Die zijn wel weer losgekomen toen de economie omhoog ging, maar de dalende koperprijs van de laatste maanden is dus spannend. De vraag is of die daling doorzet.

Aangezien iedereen hier vrolijk op krediet leeft, kunnen we nog wel even doorconsumeren met z'n allen. Dat lukt sowieso wel, want het land is erg gericht op consumptie. Zeker met zakenman Piñera als president zal dat ook niet snel veranderen. Ook wordt er steeds meer gehandeld met de Chinezen, dat houdt de economische motor hier wellicht ook nog wel even draaiende.

En natuurlijk hebben we nog een compleet nieuwe economische sector: de duurzame energie. Er wordt het ene na het andere megaproject ontwikkeld om zonnepanelen te plaatsen in de Atacama-woestijn, de plek met het hoogste aantal zonne-uren ter wereld. Van 11 megawattpiek in 2013 zijn we nu al naar 2,38 gigawattpiek gegaan (per september 2018), met nog een veelvoud aan projecten in ontwikkeling. Dat zijn nog een groeicijfers! Chili is er daarmee van overtuigd dat de duurzame doelstellingen uit het Parijs akkoord ruim gehaald gaan worden en men wil er zelfs wel een stapje bij doen. Want duurzame energie is hier gewoon interessante handel. Is Nederland die boot een beetje aan het missen, met het gekibbel over het Klimaatakkoord?

Op de radio bij De Wereld van BNNVARA mocht ik er meer over vertellen.
Jan 09, 201906:53
26. Bijgeloof

26. Bijgeloof

Zo vlak voor de jaarwisseling is het wel leuk om iets te vertellen over bijgeloof. Want juist vanavond gaat de Chileen helemaal los op dat vlak.

Het is hard werken vanavond voor de Chileen die wat van 2019 wil maken. Elke gewenste situatie voor 2019 dwing je af met een apart ritueel. Deze rituelen heten "cábalas". Een korte opsomming:
- Wil je reizen, loop dan met een koffer een blokje om.
- Wil je geluk hebben, doe dan een gele onderbroek binnenstebuiten aan en keer hem na middernacht om.
- Wil je rijk worden, eet dan om klokslag 12 uur een schep linzen. Of stop bankbiljetten in je schoenen.
- Wil je goede relaties in 2019, zorg dan dat je eerste knuffel met iemand van het andere geslacht is.
- En in het algemeen: doe 12 witte druiven in je glas champagne en eet ze om middernacht op. Voor iedere zoete druif een goede maand, voor iedere zure druif een slechte maand.

En... eigenlijk moet het meeste hiervan dus tijdens de twaalf slagen van de klok om middernacht. Dat is geen feestje meer, dat is hard werken! Meestal neemt men het hier dus wel met een korreltje zout, maar de druiven en linzen staan hier zeker op tafel vanavond. Gelukkig zijn er geen familieleden die om middernacht ineens hun onderbroek gaan omkeren.

Ook door het jaar heen heb je voldoende bijgelovige ritueeltjes, waar je als Nederlander rekening mee moet houden. Zo mag je een handtas noooooooit op de grond zetten, want dan loopt het geld eruit. Dus alle tassen gaan hier op de stoel. Best irritant als je een feestje hebt natuurlijk. Ook mag je een zoutvaatje nooit in iemands hand geven, dat brengt ongeluk. Je zet het voor diegene op tafel en die pakt het dan op. Als je dat niet weet, is het best vervelend dat degene die om het zout vraagt het vervolgens niet wil aanpakken.

In het algemeen gaat veel bijgeloof over trouwen en rijkdom: er zijn tig rituelen voor vrouwen om ervoor te zorgen dat ze de man van hun dromen gaan tegenkomen en trouwen. Daarnaast zijn er ook de nodige truukjes om toekomstige inkomsten af te dwingen.

Het spannendste bijgeloof heeft met gieren te maken: als je een gier op het kruis van een kerktoren ziet landen, is dat een aankondiging van je dood. Ik vind gieren persoonlijk gewoon bijzondere beesten, dus toen ik er een paar bij een kerkje zag, begon ik druk foto's te maken. Het viel mij toen pas op dat een aantal omstanders erg zenuwachtig werd. Gelukkig viel het mee, de gieren gingen niet precies op het kruis zitten. Ben ik toch mooi aan de dood ontsnapt!
Dec 31, 201807:27
25. Jaaroverzicht 2018

25. Jaaroverzicht 2018

Het einde van het jaar, traditioneel tijd voor de jaaroverzichtjes. Wat is er in Chili gebeurd in 2018? We begonnen het jaar met een nieuwe president, de rechts-conservatieve Sebastián Piñera. Zoals ik in de vorige podcasts al vertelde, is er veel gebeurd rondom migratie. Ook in de Katholieke Kerk gebeurde het nodige: een Pauselijk bezoek, de nodige ontdekkingen over kindermisbruik, bisschoppen die daar bewust niet op ingrepen, enige straffen en daarna weer stilte. Er waren studentenprotesten: voor gratis universitair onderwijs, voor enig onderhoud van publieke scholen en voor degelijke procedures rondom ongewenste intimiteiten op universiteiten. En dan hadden we natuurlijk nog het verbod op plastic zakjes. Live in de radiostudio bij De Wereld van BNNVARA mocht ik er meer over vertellen. Een fijn 2019 allemaal vanuit Chili!
Dec 27, 201808:38
24. Immigratie 3 - Geen Verdrag

24. Immigratie 3 - Geen Verdrag

In Nederland was het nieuws, maar in Chili ook: het migratieverdrag van Marrakesh. Chili was een van de initiatoren van het verdrag en heeft uitgebreid meegeschreven, dus het was een totale verrassing dat zij er één dag voor de besprekingen toch ineens uitstapten. Maar Chili had de nodige problemen door de snelle toename van het aantal immigranten. De harde opstelling van Chili richting het migrantenverdrag ("Immigratie is geen mensenrecht") is dus wel enigzins begrijpelijk, maar het echte probleem blijft het grote verschil tussen arm en rijk. Gelukkig heeft ook Piñera hard en openlijk kritiek geuit op het scheiden van families aan de grens door president Trump. Dat laat zien dat er ook voor Piñera grenzen zijn aan een "hard immigratiebeleid". Of die grens er voor de chaos en lange wachttijden in de immigratieprocedure ook is, daar heb ik meer twijfels over. Op de radio bij De Wereld van BNNVARA blikte ik terug op een jaar vol immigratietaferelen in Chili.
Dec 19, 201805:10
23. Immigratie 2 - Visum Binnen

23. Immigratie 2 - Visum Binnen

In november 2017 werd Piñera verkozen tot president, onder andere met stevige beloften over de immigratie. Dat bracht onzekerheid, want het is nooit leuk als de regels tijdens je visumaanvraag veranderen. Ik kreeg al eerder een aanvraag afgewezen en vreesde het ergste. Gelukkig kreeg ik net voor het ingangsmoment van de nieuwe regels mijn permanente visum toegekend. Hoe snap ik nog steeds niet, maar het kan mij weinig schelen natuurlijk. Daarover vertelde ik destijds op de radio bij De Wereld van BNNVARA.
Dec 19, 201800:45
22. Immigratie 1 - Het Loopt Vast

22. Immigratie 1 - Het Loopt Vast

Dik een jaar geleden was er het nieuws dat Rodrigo Sandoval, de directeur van de immigratiedienst hier in Chili, opstapte. Dat deed hij omdat hij vond dat hij zijn werk niet meer goed kon doen. Toen was het namelijk nog zo dat je gewoon in Chili aankwam en daar de procedure startte. Het aantal immigranten is echter vijf keer zo groot geworden en de capaciteit van de immigratiedienst is amper gegroeid, dus het hele systeem kraakte toen al in al zijn voegen. Daarover vertelde ik destijds op de radio bij De Wereld van BNNVARA.
Dec 19, 201801:52
21. Vervoer 2 - De grote stad

21. Vervoer 2 - De grote stad

Het verkeer in een grote stad is echt aanpassen. In Valparaiso is dat helemaal speciaal, omdat de stad op zeven bergen ligt. Fietsen hoef je daar dus niet te proberen, en met de auto of te voet weet je zeker dat je verdwaalt. En natuurlijk kun je de beroemde "furniculars" pakken: takelcabines die met een spoorlijntje stijl de berg op gaan.

In Santiago valt het vooral op hoe groot en druk de stad is. Het is een stad van 30 bij 30 kilometer (dus de afstand Groningen - Assen in het vierkant) vol huizen en andere gebouwen. En daar wonen 5-7 miljoen mensen. In de spits is het dus gewoon niet te doen. Bij de Wereld van BNNNVARA mocht ik meer vertellen over de grote stad.
Dec 12, 201806:51
20. Vervoer 1 - Fietsen

20. Vervoer 1 - Fietsen

Een grote stad met een bevolking die niet gewend is te fietsen, dat is nogal wat. Ik fiets natuurlijk zoveel mogelijk. Maar om bijvoorbeeld bij mijn voetbalclub te komen fiets ik over vierbaanswegen waar de auto 60 kilometer per uur mag. Ik passeer zelfs een klaverblad, een heel bijzondere ervaring als fietser. Bij de Wereld van BNNNVARA mocht ik meer vertellen over mijn fietsavonturen.
Dec 12, 201803:25
19. Veiligheid 2 - Veiligheidsgevoel En Seksuele Intimidatie

19. Veiligheid 2 - Veiligheidsgevoel En Seksuele Intimidatie

Ook Chili kent problemen met veiligheid. Met de grote kloof tussen arm en rijk kun je daar min of meer op wachten. Heel verschrikkelijk is het allemaal niet: autodiefstal, woninginbraken, misschien iets meer dan in Nederland, maar het blijft de uitzondering. Volgens de Chileen is het hier echter allemaal verschrikkelijk, je bent je leven niet zeker. Zelfs Max zou bij elk supermarktbezoek een serieus risico lopen om gekidnapt te worden. Ik neem het allemaal maar met een korreltje zout om eerlijk te zijn. Wat wel wijdverspreid en erg vervelend is, is de seksuele intimidatie. Als man heb ik daar natuurlijk wat minder last van, maar als vrouw kun je hier eigenlijk niet op een normale manier in de metro reizen tijdens de spits. Er is altijd wel iemand die zijn handen “per ongeluk” heeft waar het niet hoort. Echt schandalig. Op de radio bij De Wereld van BNNVARA mocht ik er meer over vertellen.
Dec 03, 201810:17
18. Veiligheid 1 - Politie omkopen

18. Veiligheid 1 - Politie omkopen

Chili heeft nog veel te verbeteren, maar qua veiligheid scoort het best goed. Dat lees je ook altijd terug in reisgidsen, waar je voor Chili op het hart wordt gedrukt om bij een boete “in tegenstelling tot in de rest van Zuid-Amerika” vooral géén pogingen te doen om wat te regelen, want daar zijn ze hier absoluut niet van gediend. De Chileense politie is zeer gerespecteerd, absoluut betrouwbaar en niet omkoopbaar. Wel sneu voor inwoners van andere landen in Zuid-Amerika, die hier in Chili denken het “net als thuis” even te regelen en met veel plezier in de gevangenis worden gesmeten. Daarover mocht ik bij De Wereld van BNNVARA over vertellen.
Dec 03, 201801:47
17. Toerisme Deel 2 - Patagonië

17. Toerisme Deel 2 - Patagonië

Patagonië wordt steeds meer de moeite van het bezoeken waard. De regio is steeds beter bereisbaar en een steeds groter deel is beschermd natuurgebied, onder andere dankzij de inspanningen van Douglas Tompkins. Hij was de Big Boss van outdoormerk The North Face, was gek op de regio en is daar helaas ook verongelukt. Op de radio bij De Wereld van BNNVARA mocht ik er meer over vertellen.
Nov 26, 201803:18
16. Toerisme Deel 1 - Lonely Planet

16. Toerisme Deel 1 - Lonely Planet

We zijn bijna aan het eind van 2018, het jaar waarin Chili verkozen werd tot "Top World Destination" door Lonely Planet. Chili is dus helemaal hip en happening dit jaar! Nu wil ik niet zeggen dat je hier in Santiago al over de toeristen struikelt, maar Chili kruipt promotioneel wel wat meer uit zijn schulp. En dat mag ook wel, want er is genoeg te zien! Een korte en simpele samenvatting voor de Chili-toerist, van Noord naar Zuid:

- Het "Grote Noorden" met de Atacama-woestijn, met natuurlijk San Pedro de Atacama. Natuurlijk niet te missen, goed te bereizen en te combineren met een trip naar Bolivia.
- Het "Kleine Noorden" met natuurlijk het door ons geliefde Bahia Inglesa met magnifieke stranden. Daarnaast ook Valle de Elqui, waar het zo mooi sterrenkijken is.
- De "Centrale Zone" met achter hoofdstad Santiago lekker klimmen in Cajon del Maipo, aan de kust lekker verdwalen in Valparaiso en de wijnstreek rondom Santa Cruz.
- Het "Nabije Zuiden" met de Duits geïnspireerde regio rondom Puerto Varas, het merengebied en de vulkaan beklimmen bij Pucón.
- Het "verre Zuiden" oftewel Patagonië, met Torres del Paine als hoofdattractie.

Op de radio bij De Wereld van BNNVARA mocht ik er meer over vertellen.
Nov 26, 201801:53
15. Namen

15. Namen

In Chili werken zelfs namen net even wat anders dan in Nederland. Voornamen, achternamen, bijnamen, je naam spellen... het is allemaal even wennen.

Het grootste verschil zit in de achternaam: als Chileens kind krijg je zowel de achternaam van je vader (apellido paterno) als die van je moeder (apellido materno). Mijn zoon Max heet dus officieel Max Luciano Middelkamp Espinoza. Klinkt als een klok, toch? En lekker geëmancipeerd ook, want ook de moeder geeft haar naam dus mee. Een generatie daarna is verlies je dat natuurlijk alsnog, want alleen de eerste achternaam geef je door. Achternamen veranderen hier ook niet als je trouwt, je houdt gewoon je eigen naam.

Overigens zijn er niet zo heel veel namen in Chili, zowel de vijver van voornamen als achternamen is vrij klein. Daarom zie je vaak dubbele namen. Ik heb meerdere mensen in mijn netwerk met dezelfde voornaam en achternaam. Ook dubbele achternamen, zoals "Garcia Garcia" of "Martinez Martinez", komen veel voor. Wat dat betreft heb ik een goede daad verricht door met "Middelkamp" weer eens een nieuwe achternaam toe te voegen aan de database hier .

Mijn kinderen denken daar vermoedelijk anders over, want de gemiddelde Chileen kijkt bij het horen van de naam Middelkamp alsof je zojuist een recept hebt voorgelezen in het Chinees. Zowel mijn voornaam als mijn achternaam moet ik altijd spellen. Daar heb ik meestal geen zin in, zeker als het niet per se een officieel document of iets dergelijks is. Gelukkig heb ik daar een shortcut voor gevonden: "Alfredo" kennen ze hier wel, dus "Alfredo sin o" (Alfredo, maar dan zonder o) werkt ook. Als je dat snel zegt, denkt men meestal dat je "Alfredo Sino" heet. Daar is niets aan gelogen en het voorkomt verder gezeur, dus ik houd dat maar aan als mijn alter ego hier in Chili.

Op de radio bij De Wereld van BNNVARA mocht ik er meer over vertellen. Die gesprekjes vind je tegenwoordig ook terug op iTunes en Spotify als je zoekt naar "Alfred in Chili".
Nov 19, 201807:44
14. Voetballen In Chili

14. Voetballen In Chili

Voetballen in Chili is niet te vergelijken met voetballen in Nederland. Daar is ook op laag niveau het voetbal bijna professioneel georganiseerd. In Chili is dat iets anders: bij de liga's hier is het altijd de gok hoe het georganiseerd is: komt je tegenstander opdagen, is er een veld, een scheidsrechter, een bal, zitten er netten in de goals? En zo gaat de Chileen er zelf ook mee om: veel afzeggingen, veel laatkomers. En daar komt nog iets bij: ook op lagere niveaus gaan de Chilenen er pittig in. Gemiddeld valt er elke wedstrijd wel een rode kaart. Met "La Naranja Mecanica", het team van Nederlanders in Chili, spelen we elke donderdag een onderling vriendschappelijk potje 7 tegen 7. Dat is elke donderdag een avond vol vermaak: een leuk potje voetbal, een biertje op het terras en uitzicht op tenminste één opstootje per avond op de andere velden.
Nov 12, 201804:46
13. Geboorte Tobias

13. Geboorte Tobias

Het is alweer 8 maanden geleden dat we in het ziekenhuis zaten voor de geboorte van onze tweede zoon Tobias. Dat was best verrassend, want op dat moment hadden we formeel nog twee weken zwangerschap tegoed.

We gingen dus eigenlijk alleen voor een controle naar de kliniek, alles leek goed, we kregen alweer bericht dat we naar huis mochten... maar toen gaf het laatste testje toch aanleiding voor een kleine wijziging: "Over twee uur keizersnee." Dat was dus wel even verrassend.

Vanzelfsprekend kwam het allemaal wel goed, want de zorg is hier absoluut magnifiek... als je geld hebt, tenminste. Wij zijn goed verzekerd en dus wordt je helemaal in de watten gelegd. 20 man bij de operatie, daarna altijd vier zusters beschikbaar, ze verschonen zelfs de luiers van het pasgeboren kind.

En dan kom je thuis na een dag of 4... en dan mag je het allemaal helemaal zelf doen, want kraamhulpen kennen ze hier niet. Dat is wel even een overgang! Gelukkig had ik twee weken vrij genomen. Dat is ook hard nodig, want na een keizersnee heb je niet alleen een jonge baby, maar ook een operatiepatiënt in huis. En dat wil de enthousiaste familie nog wel eens vergeten.

Op de radio bij “De Wereld van BNNVARA” mocht ik er meer over vertellen.
Nov 05, 201803:36
12. De Katholieke Kerk

12. De Katholieke Kerk

Klap na klap voor de Chileense Katholieke Kerk. Natuurlijk vanwege misbruik-gevallen. Priesters deden het, Bisschoppen wisten ervan en deden niets, de Paus ontkende het vervolgens ook.

In mei mocht ik erover vertellen op Radio 1 bij De Wereld van BNNVARA. Toen kwamen er rigoreuze maatregelen: een vernietigend rapport, het ontslag aangeboden van alle bisschoppen, persoonlijke excuses van de Paus... Sindsdien gaat het allemaal weer traag: er zijn nu 7 bisschoppen ontslagen, recent nog weer twee die al lang met pensioen waren. Ook de Chileense overheid leek hard in actie te komen, zelfs met invallen in kerken. Er lijkt nu een eerste schadevergoeding voor slachtoffers aan te komen. Maar al met al gaat het erg langzaam.

En dat zie je, niet geheel verrassend, terug in de publieke opinie. Vandaag werd bekend dat slechts 14% nog vertrouwen heeft in het instituut Katholieke Kerk, maar liefst 81% keurt de Katholieke Kerk af. Een schokkend laag percentage voor een land dat nog zo Katholiek is. Ze hebben nog wat te doen hier om het vertrouwen van het volk terug te winnen...
Oct 29, 201803:06
11. Bussen en Den Haag

11. Bussen en Den Haag

We krijgen nieuwe bussen in Santiago! Er zijn er maar liefst 3.200 besteld, met alles erop en eraan. Airco, Wifi, USB-laders, helemaal top. En nog belangrijker: 3.000 volgens de nieuwste verbruiksnorm Euro-VI en 200 bussen zijn zelfs elektrisch. En dat was hard nodig, want de huidige bussen hier zijn echt verschrikkelijke rammelkasten. Ze zijn oud en letterlijk alles eraan trilt, kreunt en piept. Dat levert dus ook veel lawaai op in de stad en vooral ook veel uitstoot. Ontzettend mooi en nodig dus dat daar wat aan wordt gedaan. Nu nog wat tempo maken met extra fietspaden en we zijn een mooi eind op weg hier!

Hier in Chili gaat het ook nog steeds over Den Haag. Het Internationaal Gerechtshof in Den Haag heeft bepaald dat Chili NIET met Bolivia hoeft te onderhandelen over toegang tot de Pacifische Oceaan. En richting het proces hebben beide presidenten de zaak zover opgespeeld dat dat de komende periode niet zal gebeuren ook. Toch vermoed ik dat er op termijn wel een vorm van samenwerking komt, want de Bolivianen hebben aardgas en dat wil Chili wel erg graag hebben. We zullen zien!

Op de radio bij “De Wereld van BNNVARA” mocht ik er meer over vertellen.
Oct 22, 201805:23
10. Evenementen

10. Evenementen

Het begint dan toch voorzichtig lente te worden hier, dus het evenementenseizoen staat weer voor de deur. Dat mag je bij mij gerust letterlijk nemen, want precies tegenover ons appartement is in het park een evenementenlocatie ingericht. Bij klassieke concerten, jazzavonden en een heus internationaal filmfestival kun je ons balkon gewoon als VIP-terras gebruiken. Heerlijk! Natuurlijk levert dat af en toe ook wat overlast op, maar daarom krijgen we als omwonenden ook meestal korting op de toegangsprijs. Als er dus een hamburgerfestival van 4 dagen is, kunnen wij daar rustig twee keer gaan lunchen en twee keer gaan dineren. Hartstikke prima!

Je hebt hier ook nationale evenementen, zoals de muziekfestivals "Festival de Viña" en Lollapalooza, met natuurlijk veel Latijns-Amerikaanse muziek en internationale artiesten. Nu ben ik niet zo'n festivalganger, dus ik bekijk dat dan rustig vanuit mijn luie stoel op TV. En natuurlijk de meer "fancy" evenementen, zoals het theaterfestival Santiago a Mil (vergelijkbaar met de Uitmarkt in Amsterdam) en het Fiesta de la Vendimia de Colchagua in Santa Cruz, waar je de nieuwe wijnen ieder seizoen mag komen proeven. We hoeven ons dus niet te vervelen hier in Chili!

Op de radio bij “De Wereld van BNNVARA” mocht ik er meer over vertellen.
Oct 17, 201805:43
09. Onafhankelijkheidsdag

09. Onafhankelijkheidsdag

Afgelopen week hebben wij hier de 208e verjaardag van de onafhankelijkheid van Chili mogen vieren. En dat pakken ze meteen goed aan hier: drie vrije dagen met een weekend eraan vast. Dat is dan vijf dagen lang barbecuen, empanadas (deegenveloppen met vlees) eten en bier drinken. En "terremotos", een vreemde combi van zoete witte wijn, grenadine en ananasijs die inslaat als een bom. Daarnaast heb je ook nog de "fondas": feesten in het park met rodeos, dansfeesten... en vooral barbecues, bier en terremotos. Het is echt een ontzettend vreet- en drinkfestijn hier, sommige Chilenen werken in vijf dagen 35.000 calorieën naar binnen en komen tot 5 kilo aan. In één week!

Dit keer viel het wel mee, want het weer hielp niet mee. Het was wat regenachtig. Dat betekent niet dat er niet gebarbecued wordt, maar het was wel iets minder dan normaal. Overigens is het goed toeven in Santiago op nationale feestdagen, want de meeste inwoners gaan de stad uit. Dit keer wilden er 525.000 auto's tegelijk de stad uit, afgrijselijke files dus. Maar de dagen daarna is het heerlijk rustig in Santiago. Vooral de feestdagen in Santiago vieren dus en een willekeurig ander weekend prikken om op een normale manier eens een weekendje weg te gaan.

Op de radio bij “De Wereld van BNNVARA” mocht ik er meer over vertellen.
Sep 24, 201803:24
08. Boodschappen

08. Boodschappen

Nog zo’n alledaagse bezigheid die in Chili heel anders gaat: boodschappen doen. Hier geen prijzenoorlogen, maar juist heftig hoge prijzen. Voor 8 rollen toiletpapier betaal je zomaar 7 euro. En recent bleek waarom: een afspraakje tussen de grootste leveranciers. Daarnaast moest ik hier heftig wennen aan het lange wachten bij de kassa. Niet eens vanwege de lange rijen, maar vooral omdat je hier bij de kassa ook nog allerlei andere dingen kan doen: rekeningen betalen, je creditcard aflossen, weet ik niet wat. Het is hier dan wel weer gebruikelijk dat je al voor het betalen begint te eten. De lege verpakking laat je dan scannen en meteen weggooien. Sommige mensen doen dat stiekem niet, dan vind je ineens lege bierblikjes achter de pakken bloem. Op de radio bij “De Wereld van BNNVARA” mocht ik er meer over vertellen.
Sep 18, 201806:48
07. Geld

07. Geld

Chileens geld is natuurlijk sowieso raar voor een Nederlander: Er gaan zo'n 750 pesos in één euro, dus een brood kost "1.000" pesos. Je bent hier dus snel miljonair! Ik vertel mijn vader ook altijd dat hij maar trots moet vertellen dat zijn zoon een miljoenenbedrijf heeft in Chili, daar is technisch gezien niets aan gelogen. Soms heb ik bij een bezoekn aan Nederland nog een Chileens 1000-pesos-biljet in de portemonnee. Dan kijkt de serveerster raar op als je betaalt, want het lijkt met een snelle blik best wel bij de eurobiljetten te passen.

De Chileen zelf betaalt eigenlijk alles met de creditcard. En die krijg je ook overal: supermarkten, warenhuizen, iedereen heeft z'n eigen kaart. Lekker kopen-kopen-kopen, alles op rekening. Het slaat helemaal nergens op, zelfs je boodschappen kun je in drie maandelijkse termijnen betalen. Ik doe er lekker niet aan mee en blijf gewoon "debito" betalen, ik ben al lang blij dat ik als buitenlander na veel gedoe een normale bankpas kon krijgen. Op de radio bij “De Wereld van BNNVARA” mocht ik er meer over vertellen.
Sep 12, 201806:44
06. Droogte

06. Droogte

In Nederland was het ontzettend droog deze zomer. Bij ons is dat elke zomer zo. Dus als je niet uitgebreid sproeit wordt het een verschrikkelijk dorre boel. En als je geld overhebt, dan ga je gewoon allerlei domme strookjes waar je niet eens kan komen toch dagelijks sproeien.

Op de radio bij “De Wereld van BNNVARA” mocht vertellen over droogte in Chili. Ik leg ook uit dat we hier in de winter veel smog hebben als het droog is door “thermische inversie”, wat ik overigens precies verkeerd om uitleg. Maar kijk het gerust even na op Wikipedia. We zijn in ieder geval altijd blij met een buitje: zomers vanwege de verkoeling, ’s winters als een wasbeurt tegen de smog. Dat niemand vervolgens snapt hoe autorijden werkt als het regent, dat nemen we dan maar voor lief.
Sep 03, 201804:22
05. Stefblokje

05. Stefblokje

Na Stef Blok heeft Chili nu ook een echte overheids-flapuit: minister van onderwijs Gerardo Varela. Hij sprak op een congres en begon uitgebreid te klagen over hulpverzoeken die zijn ministerie krijgt van de scholen: over daken die gerepareerd moeten worden, gymzalen met gebreken, een vloer die vervangen moet worden. Best wel redelijk voor een ministerie van onderwijs, toch?

Nou, niet voor Gerardo Varela, die vindt dat allemaal maar gezeur. "Waarom moet ik vanuit Santiago zorgen dat het dak van de gymzaal wordt gemaakt? Waarom organiseren ze geen bingo-avond?" Natuurlijk brak hier de hel los: al dagenlang staan leraren voor het ministerie bingo te spelen, zijn aftreden is al geëist. Maar het is ook een echte running gag hier: bij ieder verzoek om geld is de reactie: "Waarom organiseer je geen bingo-avond?" Op de radio bij “De Wereld van BNNVARA” mocht ik er meer over vertellen.
Jul 30, 201803:20
04. Los Lanzas Chilenos

04. Los Lanzas Chilenos

Chileense inbrekersbendes die naar Nederland vliegen om hele woonwijken leeg te roven... heftig nieuws over Chilenen in de Nederlandse kranten! En nu ook volop verontwaardiging in Chili. Sinds het WK 2014 (met Chili en Nederland in dezelfde groep) weet ik dat de gemiddelde Nederlander eigenlijk heel weinig van Chili weet. Verder dan chilipepers (niet Chileens!) en chili con carne (ook niet!) komt het eigenlijk niet. En dan komt er een keer iets in het nieuws, gaat het over Chileens tuig dat de Nederlandse woonwijken onveilig maakt. Lekker dan!

Los Lanzas Chilenos (de Chileense speren) waren vroeger zeer bekwame zakkenrollers, bijna een soort Robin Hoods. Maar de nieuwe generatie zijn inbrekers die geweld niet schuwen, vaak in combinatie met veel drugsgebruik. Geen frisse jongens dus... en dus ook in Nederland actief. Die berichten bereiken ook Chili, waar men nu weer woedend is omdat dit tuig Chili een slecht imago geeft in de rest van de wereld. Dus als correctie: de meeste Chilenen zijn geen inbrekers, maar gewoon leuke mensen. Op de radio bij “De Wereld van BNNVARA” mocht ik er meer over vertellen.
Jul 23, 201803:23