(N)ooit gebouwd Zaanstad

De Provincialeweg verbindt zes Zaanse plaatsen: Zaandam, Koog aan de Zaan, Zaandijk, Wormerweer, Krommenie en Assendelft. De weg begint bij de Hempont en strekt zich ongeveer 12 km uit door Zaanstad, waardoor het de langste ononderbroken weg binnen de gemeente is.

In 1995 werd de Provincialeweg voor het eerst aangemerkt als een structureel element binnen Zaanstad in een gemeentelijk document. In 2000 werd het voorstel 'Zaanse Rijweg' geïntroduceerd met als doel meer ruimtelijke kwaliteit toe te voegen aan de Provincialeweg, vooral om het tot een verbindend element binnen de stad te maken. Dit voorstel is echter nooit gerealiseerd.

In deze podcast interviewt Co Vrouwe stedenbouwkundigen Miranda Reitsma en Remco Reijke over de rol van de Provincialeweg in stedelijke en regionale ontwikkeling, mobiliteit en duurzaamheid. Dit gebeurt aan de hand van eerdere en toekomstige gemeentelijke documenten, met name de Structuurschets Zaanstad 2005 (1995), Zaanse Rijweg (2000) en Concept Omgevingsvisie Zaanstad 2040 (2023).

Het Zaans Medisch Centrum, het eerste 'lean'-ziekenhuis in Nederland, legt de nadruk op efficiëntie, een sterke lokale verbinding en de beleving van patiënten, zorgpersoneel en bezoekers. Maar wat houdt lean precies in? En hoe is de transformatie van het ZMC, inclusief de realisatie van een zorgboulevard en woningcomplex, tot stand gekomen?

In deze aflevering interviewen Wendy van Wilgenburg en Co Vrouwe Monica Sommer, procesmanager gebiedsontwikkeling bij Gemeente Zaanstad, en Alex van Reeuwijk, onafhankelijk adviseur op het gebied van vastgoed, ontwikkeling en realisatie van nieuwe ziekenhuizen, en voormalig directeur van de alliantie die verantwoordelijk was voor de nieuwbouw van het ZMC.

Monica en Alex delen hoe het ZMC als voorbeeld fungeert voor andere ziekenhuizen in het land. Met behulp van een innovatieve financieringsconstructie, gedreven belanghebbenden en een licht en gastvrij gebouw ontworpen door Mecanoo.

(N)ooit gebouwd Zaanstad is een podcastreeks van Babel Zaans architectuurplatform. Interview en samenstelling: Wendy van Wilgenburg en Co Vrouwe. Research en redactie: Sarah Essbai en Nik Berkouwer. De muziek die in deze podcastreeks wordt gebruikt is gemaakt door Jonesbrt.

De vijfde aflevering gaat over de Zaanse bajes, nimby, knuffelen en eind goed al goed. Co Vrouwe interviewt de toenmalige functionarissen burgemeester Ruud Vreeman, wethouder Hans Luiten en programmamanager Ferdinand Vreugdenhil. Ze vertellen over de verschillende locaties waar het Justitieel Complex Zaanstad had kunnen komen, waaronder het Hembrugterrein, en over de spanningen binnen en buiten de gemeenteraad om de geschikte, uiteindelijke, locatie te vinden.

(N)ooit gebouwd Zaanstad is een podcastreeks van Babel Zaans architectuurplatform. Interview: Co Vrouwe. Samenstelling: Wendy van Wilgenburg. Research en redactie: Sarah Essbai en Nik Berkouwer. De muziek die in deze podcastreeks wordt gebruikt is gemaakt door Jonesbrt.

In de vierde aflevering brengen we een eerbetoon aan de Zaanse architect Jaap Schipper (1915-2010). Jaap Schipper heeft een allesbepalende rol gespeeld in de oprichting en bouw van de Zaanse Schans. Door zijn inzet is de Zaanse houtbouw zichtbaar gebleven en vandaag de dag een internationale trekpleister voor toeristen. Aan de hand van een drietal interviews vormt zich een beeld van deze veelzijdige architect die zo waardevol is geweest voor de Zaanstreek. Piet van Nugteren, Jan Piet Bloem en Jan Zijlstra delen persoonlijke herinneringen met interviewer Hans Luiten.

(N)ooit gebouwd Zaanstad is een podcastreeks van Babel Zaans architectuurplatform. Interview en samenstelling: Wendy van Wilgenburg. Research en redactie: Sarah Essbai en Nik Berkouwer. De muziek die in deze podcast wordt gebruikt is gemaakt door Jonesbrt. 

Beeld: Henk Kroese / gemeentearchief Zaanstad.

Deze derde podcast gaat over het Cultuurcluster. Het Cultuurcluster zou het nieuwste architectonisch monument van de Zaanstreek worden. Met een toplocatie in hartje Zaandam en een ontwerp van het gerenommeerde Rotterdamse architectuurbureau MVRDV, werd alles geplaveid om het project de kers op de taart te maken van Inverdan. Maar de realisatie verliep niet zoals verwacht. Het Cultuurcluster veranderde in een emotionele achtbaan voor Zaankanters en werd uiteindelijk niet gebouwd. In de derde aflevering van (N)ooit-gebouwd Zaanstad gaat Wendy van Wilgenburg in gesprek met Marga Rosier, directeur van de Zaanse bibliotheek FluXus, en Klaas Hofman, hoofd van het ontwerpteam van MVRDV, over de opkomst en ondergang van een nooit gebouwd Zaans icoon.

(N)ooit gebouwd Zaanstad is een podcastreeks van Babel Zaans architectuurplatform. Interview en samenstelling: Wendy van Wilgenburg. Research en redactie: Sarah Essbai en Nik Berkouwer. De muziek die in deze podcastreeks wordt gebruikt is gemaakt door Jonesbrt.

Terwijl het bouwen van theaters in de rest van Nederland een internationale zaak is geworden, was de ontwikkeling van het Zaantheater in de jaren negentig een authentiek Zaanse aangelegenheid. Ontworpen door Zaanse architecten en gebouwd door Zaanse aannemers. Het theater aan de Zaan werd wereldberoemd in Nederland. Wendy van Wilgenburg spreekt met architecten Paul Carree en Jan Zijlstra. Zij vertellen hoe ze samen met de in 2003 overleden architect Wim Wester het ontwerp en de bouw hebben beleefd en over alle details die dit gebouw bijzonder maken.

(N)ooit gebouwd Zaanstad is een podcastreeks van Babel Zaans architectuurplatform. Interview: Wendy van Wilgenburg. Research en redactie: Sarah Essbai en Nik Berkouwer. De muziek die in deze podcastreeks wordt gebruikt is gemaakt door Jonesbrt.

In de eerste aflevering van de podcastreeks (N)ooit gebouwd Zaanstad spreekt Bert Pots met gepensioneerd stedenbouwkundige Hans Staller en oud-milieuactivist Piet Oudega over het Guisveld. In de jaren zestig van de vorige eeuw was er een ambitieus plan om in de Zaanstreek een stad voor 250.000 inwoners te maken. Daarvoor zou onder andere het Guisveld worden bebouwd. Dat voorstel verdween na veel strijd in de prullenbak. Vandaag de dag telt Zaanstad slechts 159.000 inwoners en is het Guisveld een beschermd natuurgebied.

(N)ooit gebouwd Zaanstad is een podcastreeks van Babel Zaans architectuurplatform. Interview: Bert Pots. Samenstelling: Wendy van Wilgenburg. Research en redactie: Sarah Essbai en Nik Berkouwer. De muziek die in deze podcastreeks wordt gebruikt is gemaakt door Jonesbrt.