Brzmienie Świata z lotu Drozda
By Paweł Drozd
Brzmienie Świata z lotu DrozdaJan 30, 2021
#205 - O Libii, Kaddafim i wodzie na pustyni (gość: Artur Urbański z Torre.pl)
Gdy Muammar Kaddafi obejmował rządy nad Libią, miał 27 lat. Władzę utrzymał przez lat 42 aż skierowana przeciwko niemu społeczna rebelia zakończyła zarówno jego niebywałą karierę, jak i życie. Był jednym z najbardziej ekscentrycznych i nieprzewidywalnych przywódców świata. Gdy go zabrakło, Libia pogrążyła się w wewnętrznych sporach, które doprowadziły do wojny. Dzisiaj trwający rozejm umożliwia Libijczykom względnie normalną egzystencję. Niektórzy z nich tęsknią za Kaddafim, który sprawił, że świat nie mógł ich pustynnego państwa ignorować.
Ten odcinek, podobnie jak większość innych odcinków Brzmienia Świata, zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do rozmowy głównej.
(00:00) Powitanie
(00:33) Wstęp
(00:21:42) Rozmowa
(1:20:25) Podziękowania
✅ Wspieraj Brzmienie Świata na Patronite:
https://patronite.pl/brzmienie-swiata
FB: www.facebook.com/brzmienieswiata
IG: www.instagram.com/brzmienieswiata
🎵 Sprawdź playlisty Brzmienia Świata na Spotify!
#204 - O safari, bambinizacji i skorpionie na balkonie (gościni: Anna Olej-Kobus)
Safari rozumiane jako oglądanie dzikich zwierząt w ich naturalnych, afrykańskich siedliskach to koncepcja relatywnie nowa. Jednym z jej promotorów był amerykański prezydent Theodore Roosevelt. Dla wielu turystów z Europy, USA czy Azji Wschodniej safari jest jedynym powodem, by odwiedzić Afrykę. Ich liczba rośnie w szybkim tempie, podobnie jak dochody kilkunastu państw Czarnego Kontynentu, na terenie których żyją zwierzęta takie jak lwy, słonie, żyrafy czy nosorożce. Kiedy przyroda zyskuje, a kiedy traci, gdy na miejsce wkraczają turyści? Jak wyznaczyć granicę etycznej obserwacji przyrodniczej? I dlaczego lwica Elsa może działać na niekorzyść swojego gatunku?
Ten odcinek, podobnie jak większość innych odcinków Brzmienia Świata, zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do rozmowy głównej.
(00:00) Powitanie
(00:33) Wstęp
(00:26:38) Rozmowa
(1:39:03) Podziękowania i informacje
✅ Wspieraj Brzmienie Świata na Patronite:
https://patronite.pl/brzmienie-swiata
FB: www.facebook.com/brzmienieswiata
IG: www.instagram.com/brzmienieswiata
🎵 Sprawdź playlisty Brzmienia Świata na Spotify!
#203 - O Meksyku, Mieście Meksyk i kobiecie z brodą (gość: Juan Villoro)
Niewiele jest stolic tak rozległych i tak wewnętrznie złożonych jak Miasto Meksyk. Już sama nazwa tej aglomeracji podpowiada, że w grę wchodzi miejsce niestandardowe. Miejsce z historią sięgającą czasów prekolumbijskich, gdy zamiast ciągnących się po horyzont budynków było tam jezioro. W stolicy Meksyku mieszka Juan Villoro, dziennikarz, publicysta oraz jeden z najbardziej znanych współczesnych pisarzy Ameryki Łacińskiej. Spod jego pióra wyszła książka “Miasto Meksyk. Poziomy zawrót głowy” - swoiste wyznanie miłości do miejsca, które Villoro porównuje do kobiety z brodą.
(00:00) Powitanie
(01:12) Rozmowa
(54:24) Podziękowania
✅ Wspieraj Brzmienie Świata na Patronite:
https://patronite.pl/brzmienie-swiata
FB: www.facebook.com/brzmienieswiata
IG: www.instagram.com/brzmienieswiata
🎵 Sprawdź playlisty Brzmienia Świata na Spotify!
#202 - O Argentynie, Patagonii i szukaniu przyszłości (gość: Wojciech Ganczarek)
W chwili swoich narodzin Argentyna była państwem znacząco mniejszym niż obecnie. To, że dzisiaj rozpościera się na przestrzeni ponad 3 tysięcy kilometrów, zawdzięcza podbojom na dalekim południu kontynentu - w Patagonii. Mimo że teren był izolowany i trudno dostępny, miał już wówczas swoich gospodarzy. Nie przeszkodziło to Argentyńczykom w radykalnym skorygowaniu granic ich państwa. Dzisiaj rdzenne społeczności kraju, nie tylko te z Patagonii, starają się odbudować własne korzenie przy obojętności lub wręcz niechęci ze strony Buenos Aires.
Ten odcinek, podobnie jak większość innych odcinków Brzmienia Świata, zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do rozmowy głównej.
(00:00) Powitanie i wstęp
(07:03) Rozmowa
(1:05:48) Podziękowania
✅ Wspieraj Brzmienie Świata na Patronite: https://patronite.pl/brzmienie-swiata
FB: www.facebook.com/brzmienieswiata
IG: www.instagram.com/brzmienieswiata
🎵 Sprawdź playlisty Brzmienia Świata na Spotify!
#201 - O Flamandach, Belgii i małych ojczyznach (gość: Thomas Castrel)
Za 6 lat Belgia obchodzić będzie 200 lat niepodległości. Niewielki kraj, który choć leży na uboczu stanowi centrum Europy, zbudowali Flamandowie i Walonowie. Dwie społeczności, które dzieli język, historia oraz geografia. Mimo bezdyskusyjnych różnic do dzisiaj są w stanie wspólnie szukać porozumienia, by łączyć ogień z wodą. Są razem, ale osobno - są Belgami.
Ten odcinek, podobnie jak większość innych odcinków Brzmienia Świata, zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do rozmowy głównej.
(00:00) Powitanie
(00:28) Wstęp
(27:09) Rozmowa
(1:20:34) Podziękowania
Odcinek powstał we współpracy z Przedstawicielstwem Wspólnoty Flamandzkiej i Regionu Flandrii w Polsce.
#200 - [pełna wersja] O Wielkiej Brytanii, deportacjach i powrocie do domu (gość: "Feliks")
[Ze względu na niezależny od autora BŚ błąd serwera należącego do Spotify oryginalny odcinek #200 urywa się przed zakończeniem. Ta wersja jest wersją pełną po ponownym przesłaniu na serwer pliku z odcinkiem]
W oczach wielu mieszkańców Globalnego Południa Europa jawi się jako wymarzone miejsce do życia. Część z nich decyduje się na migrację ze swoich ojczyzn, a gdy droga legalna pozostaje zamknięta, wybierają kosztowną i często obarczoną wysokim ryzykiem pomoc przemytników. Nawet jeśli dostaną się do celu swojej podróży, na miejscu grozi im deportacja. To jednak migrantów nie zniechęca. W Wielkiej Brytanii skala zjawiska jest tak duża, że system trzeszczy w posadach. W tym odcinku poznacie relację pracownika brytyjskich służb imigracyjnych, dla którego ta sytuacja jest codziennością.
Ten odcinek, podobnie jak większość innych odcinków Brzmienia Świata, zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do rozmowy głównej.
(00:00) Powitanie
(00:38) Wstęp
(00:18:20) Rozmowa
(01:30:52) Podziękowania i zaproszenie
#200 - O Wielkiej Brytanii, deportacjach i powrocie do domu (gość: "Feliks")
W oczach wielu mieszkańców Globalnego Południa Europa jawi się jako wymarzone miejsce do życia. Część z nich decyduje się na migrację ze swoich ojczyzn, a gdy droga legalna pozostaje zamknięta, wybierają kosztowną i często obarczoną wysokim ryzykiem pomoc przemytników. Nawet jeśli dostaną się do celu swojej podróży, na miejscu grozi im deportacja. To jednak migrantów nie zniechęca. W Wielkiej Brytanii skala zjawiska jest tak duża, że system trzeszczy w posadach. W tym odcinku poznacie relację pracownika brytyjskich służb imigracyjnych, dla którego ta sytuacja jest codziennością.
Ten odcinek, podobnie jak większość innych odcinków Brzmienia Świata, zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do rozmowy głównej.
(00:00) Powitanie
(00:38) Wstęp
(00:18:20) Rozmowa
(01:30:52) Podziękowania i zaproszenie
#199 - O Hiszpanii, dyplomacji i wiesience na torcie (gościni: amb. Marzenna Adamczyk)
Jaką rolę pełni ambasador? Gdzie leżą granice jego wolności? Jaka powoduje nim motywacja? A także jak daleko może podejmować ryzyko? Mimo że praca dyplomatów jest regulowana zarówno protokołem dyplomatycznym, jak i instrukcjami z kraju macierzystego, nie wszystkie pytania mają jednoznaczną odpowiedź. Pewne jest natomiast, że kluczem do kraju, w którym dyplomata rozpoczyna misję, jest doskonała znajomość historii oraz języka i życia codziennego. W tym odcinku zaglądamy za kulisy pracy ambasadora w Hiszpanii.
W rozmowie nawiązujemy do odcinka hiszpańskiego programu “La Resistencia” z udziałem amb. Marzenny Adamczyk, który można zobaczyć tutaj: https://shorturl.at/gprzR
Ten odcinek, podobnie jak większość innych odcinków Brzmienia Świata, zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do rozmowy głównej.
00:00:00 Powitanie
00:00:28 Wstęp
00:16:36 Rozmowa
01:32:56 Podziękowania
#198 - O ornitologach, czułkach i duszkach (gość: dr Romuald Mikusek)
Ornitologia sięga swoją historią czasów antycznych, ale jej rozkwit to dopiero XIX wiek. Już wtedy po raz pierwszy obrączkowano ptaki, by móc zrozumieć ich życie i zwyczaje. W wieku XXI wciąż używamy tej samej metody, do której dołączyły nowe rozwiązania z użyciem zaawansowanego sprzętu. Mimo tego nasza wiedza o ptakach wciąż jest niekompletna. Wymaga pracy, podczas której niezbędne jest wyjście w teren, zaglądnie do gniazd na drzewach czy skałach oraz słuchanie tego, co ptaki mają o sobie do powiedzenia.
Ten odcinek jest odcinkiem plenerowym.
(00:00) Powitanie
(00:49) Rozmowa
(01:11:00) Podziękowania
#197 - O e-sporcie, grach wideo i dużych pieniądzach (gość: dr Mateusz Felczak)
W elektroniczne gry wideo na świecie gra ponad pół miliarda ludzi. To jedna z najszybciej rozwijających się form rozrywki, z którą związane są duże pieniądze. Równolegle do gier używanych rekreacyjnie organizowane są turnieje i mecze, w których ścierają się profesjonalni gracze. To oni tworzą e-sport. To rywalizacja, dla której areną są gry wideo. Zawodnicy z Korei, Japonii, Chin czy z Europy poddawani są tu rygorom i wysiłkowi, które w dużym stopniu przypominają realia znane sportowcom tradycyjnym. Czy w przyszłości e-sport stanie się nową dyscypliną olimpijską?
Ten odcinek, podobnie jak większość innych odcinków Brzmienia Świata, zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do rozmowy głównej.
(00:00) Powitanie
(00:28) Wstęp
(00:21:48) Rozmowa
(01:40:00) Podziękowania
#196 - O Wybrzeżu Kości Słoniowej, maskach i kakao (gość: Artur Urbański z Torre.pl)
Jeśli wziąć pod uwagę zasoby naturalne oraz możliwości rolnictwa, Republika Wybrzeża Kości Słoniowej należy do najbogatszych państw Afryki. Mimo nazwy, najważniejsza dla kraju jest produkcja kakao - to światowy lider, który dostarcza ponad 30 procent globalnej produkcji tego surowca. W odróżnieniu od wielu państw regionu, ojczyzna Iworyjczyków przez dekady cieszyła się stabilnością i bezpieczeństwem. Architektem tego sukcesu był rządzący 30 lat autokrata, który zostawił po sobie jeden z największych budynków na kontynencie.
(Jak wiele odcinków Brzmienia Świata również ten odcinek zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do rozmowy głównej).
(00:00) Powitanie
(00:29) Wstęp
(00:24:23) Rozmowa
(01:02:45) Podziękowania
#195 - O pająkach, niciach i afrodyzjakach (gość: prof. Paweł Szymkowiak)
Można przyjąć, że na jednego człowieka przypadają blisko 3 miliony pająków. Mało jest zwierząt, które mają gorszą od nich reputację. Jej podstawa bierze się z faktu istnienia pająków jadowitych, jednak zaledwie garstka z nich stanowi dla ludzi realne zagrożenie. Chociaż znamy ok. 50 tysięcy gatunków tych zwierząt, nasza wiedza na ich temat jest zaskakująco ograniczona i wiele pozostaje jeszcze do odkrycia. Gdy w przyszłości nadrobimy zaległości, może się okazać, że budzące lęk pająki zmienią nasze życie na lepsze.
Jak wiele odcinków Brzmienia Świata również ten odcinek zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do rozmowy głównej.
(00:00) Powitanie
(00:29) Wstęp
(23:55:00) Rozmowa
(01:15:16) Podziękowania
Brzmienie Świata istnieje dzięki wsparciu finansowemu słuchaczy. Sprawdź profil audycji na Patronite.pl i dołącz do grona patronów i patronek.
#194 - O współczesnych piratach, cytadelach i Morzu Czerwonym (gość: kpt. Kuba Szymański)
Wybrzeże Somalii przez lata było uważane za jeden z mateczników współczesnych piratów. To tam zdarzało się najwięcej ataków na statki handlowe, co nierzadko kończyło się porwaniem załóg i żądaniem okupu. Dzisiaj somalijscy piraci są cieniem swojej świetności, ale nie tylko oni stanowią zagrożenie na morskich szlakach. Od listopada 2023 roku na Morzu Czerwonym oraz w cieśninie Bab el-Mandeb statki atakowane są przy pomocy dronów, rakiet oraz helikopterów. Czy nowa sytuacja może zachwiać globalną gospodarką?
Jak wiele odcinków Brzmienia Świata, również ten odcinek zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do rozmowy głównej.
(00:00) Powitanie
(00:29) Wstęp
(00:20:52) Rozmowa
(01:38:17) Podziękowania
#193 - O Fuji, górach i rybie o poranku (gościni: Beata Giedziun)
Niemal 70 procent powierzchni Japonii zajmują góry. Wiele z nich pokrytych jest lasami. Jeśli wziąć pod uwagę fakt, że cała Japonia jest niewiele większa od Polski, a ludzi żyje tam trzy razy więcej niż w naszym kraju, wtedy stanie się jasne, dlaczego Japończycy zmuszeni są osiedlać się na relatywnie małej przestrzeni, tworząc tak gigantyczne aglomeracje jak Tokio. Ale szczyty Japonii nie stoją puste, o czym można przekonać nie tylko na górze Fuji.
(Jak wiele odcinków Brzmienia Świata, również ten odcinek zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do rozmowy głównej).
00:00:00 Powitanie
00:00:55 Wstęp
00:29:39 Rozmowa
01:26:13 Podziękowania
#192 - O Aczach, Paragwaju i rosole z larwy (gość: Tomasz Owsiany)
Aczowie to jedna z rdzennych społeczności zamieszkujących Paragwaj. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu żyli w izolacji i ich kontakt ze współczesnym światem był bardzo ograniczony. Mimo że tworzą zaledwie ułamek populacji państwa, najnowsza historia Paragwaju jest blisko związana z ich losem i odcisnęła na nich swoje wyraźne piętno. Dzisiaj, konfrontując się z trudną przeszłością, Aczowie starają się szukać kompromisu między obroną tradycyjnej tożsamości, a życiem ludzi XXI wieku.
(Jak wiele odcinków Brzmienia Świata, również ten odcinek zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do głównej rozmowy odcinka).
00:00:00 Powitanie
00:00:29 Wstęp
00:19:20 Rozmowa
01:32:14 Podziękowania
#191 - O robotach, sztucznej inteligencji i wojnach przyszłości (gość: dr Maciej Zając)
Błyskawiczny rozwój sztucznej inteligencji (SI) rodzi pytania o przyszłość. W ciągu najbliższych lat SI może wpłynąć nie tylko na rynek pracy, ale także na wiele innych aspektów życia ludzi, w tym na przebieg konfliktów zbrojnych. Istnieją już drony bojowe, które są w stanie samodzielnie, bez udziału człowieka, atakować wyznaczone cele. Można się spodziewać, że takie urządzenia będą rozwijane. Czy w przyszłości to autonomiczne roboty z przeciwnych armii walczyć będą ze sobą? A jeśli tak, to czy paradoksalnie wojny staną się przez to bardziej humanitarne? I na ile wizja buntu maszyn rodem z "Terminatora" powinna spędzać nam sen z powiek?
(Jak wiele odcinków Brzmienia Świata, również ten odcinek zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do głównej rozmowy odcinka).
00:00:00 powitanie
00:00:29 wstęp
00:18:59 rozmowa
01:40:32 podziękowania
#190 - O Aiy, jakuckim ogniu i białym szamanie (gość: dr Wojciech Lipiński)
Jakucki szaman powinien mieć bęben i płaszcz. Powinien też być odpowiednio skomunikowany z przylegającymi do nas światami, by móc ingerować tam, gdzie ingerować trzeba. Ale skąd to wszystko wiemy? Skąd wiedzą o tym sami Jakuci? Czy po wielu dekadach zwalczania przez ZSRR jakuckich wierzeń można je teraz zrekonstruować? A jeśli tak, do jakiego stopnia to, co było kiedyś ma łączność z tym, co jest dzisiaj? Odpowiedzi jest kilka, a wszystkie malują wciąż zmieniający się religijny pejzaż Republiki Sacha.
00:00:00 Start
00:00:51 Początek rozmowy
01:00:29 Muzyka
01:04:15 Podziękowania
#187 - O tsunami, podziemnych księgach i morskich niedźwiedziach (gość: prof. Witold Szczuciński)
W XXI wieku dwa tsunami zapisały się w historii. W 2004 roku po trzęsieniu ziemi na dnie Oceanu Indyjskiego powstały fale, które spustoszyły wybrzeża kilku azjatyckich państw. W 2011 roku tsunami uderzyło w Japonię, niszcząc m.in. elektrownię atomową Fukushima 1. Oba te zdarzenia wydają się wyjątkowe, jednak tsunami zdarzają się częściej niż dotychczas sądziliśmy. Mogą też wystąpić w rejonach, których wcześniej nie braliśmy pod uwagę. Nowe metody badań rzucają światło zarówno na przeszłość, jak i przyszłość tych zjawisk.
(Jak wiele odcinków Brzmienia Świata, również ten odcinek zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do głównej rozmowy odcinka, która rozpoczyna się od 19:39).
#188 - O Tajwanie, Mazu i chińskich podchodach (gość: dr Maciej Gaca)
Pekin nie kryje, że jego celem jest włączenie Tajwanu w granice Chińskiej Republiki Ludowej. By ten cel osiągnąć, prezydent Xi Jinping stara się wpłynąć na Tajwańczyków, by ci z kolei wpłynęli na swoje władze. W arsenale Chin, oprócz okrętów, myśliwców i bombowców znalazła się też bogini Mazu, której kult jest na Tajwanie bardzo popularny.
(Jak wiele odcinków Brzmienia Świata, również ten odcinek zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do głównej rozmowy odcinka).
00:00:00 Powitanie
00:00:29 Wstęp
00:15:21 Rozmowa
01:07:59 Podziękowania
#189 - O niesporczakach, cyjanku i Królewnie Śnieżce (gość: prof. Łukasz Kaczmarek)
Mało jest zwierząt tak wyjątkowych jak niesporczaki. Ich zachowanie i umiejętności wciąż zadziwiają biologów. Niesporczaki, które zobaczyć można jedynie po mikroskopem, są niezwykle odporne i wytrzymałe. Odporność ta wykracza poza naszą wiedzę o organizmach żywych i nasuwa kluczowe pytanie: jak one to robią? Poszukiwania odpowiedzi trwają. Gdy ją znajdziemy, dla homo sapiens otworzą się nowe możliwości. Jedną z możliwych konsekwencji mogą być bezpieczne dla człowieka długotrwałe podróże w przestrzeni kosmicznej, które dzisiaj stanowią dla nas poważne wyzwanie.
(Jak wiele odcinków Brzmienia Świata, również ten odcinek zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do głównej rozmowy odcinka, która rozpoczyna się od 17'57).
#186 - O Bhutanie, szczęściu i różowych okularach (gościni: Iwona Bartoszcze)
W latach 70. XX wieku król małego, himalajskiego państwa zdecydował się na zmiany. Postanowił przeprowadzić swoje królestwo z czasów feudalnych do nowoczesności. Jednocześnie stworzył koncepcję, która wówczas wydawała się niedorzeczna: chciał, by najważniejszym celem państwa stał się dobrostan jego obywateli. W ten sposób w opozycji do Produktu Krajowego Brutto zaczęto troszczyć się o Szczęście Narodowe Brutto. Blisko pół wieku później Bhutan mieni się jednym z najszczęśliwszych państw. Tak powstał mit, który wpływa nie tylko na decyzje turystów, ale i na życie samych Bhutańczyków.
(Jak wiele odcinków Brzmienia Świata również ten odcinek zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do głównej rozmowy odcinka, która rozpoczyna się od 21:10).
#185 - O Sycylii, świętych i trzech nogach (gość: dr Łukasz Sochacki)
W XII wieku powstało Królestwo Sycylii. W różnych postaciach istniało do XIX wieku, gdy w 1861 roku wyspa została wchłonięta przez nowe, zjednoczone państwo włoskie, na czele którego stanął Wiktor Emanuel II. Mimo tego Sycylijczycy do dzisiaj podkreślają swoją odrębność i dystans do władz w Rzymie. Na czym ta odrębność polega? Czym Sycylia różni się od reszty Włoch i dlaczego jest laboratorium Europy?
(Jak wiele odcinków Brzmienia Świata również ten odcinek zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli nie lubisz niespodzianek, przejdź do głównej rozmowy odcinka, która rozpoczyna się od 22'28").
#184 - O Księżycu, odkurzaczach i regolicie (gościni: Dorota Budzyń)
Po raz ostatni człowiek był na Księżycu w 1972 roku. Od tego czasu na miejscu pojawiały się jedynie maszyny, które z większym lub mniejszym sukcesem lądowały na powierzchni. Za dwa lata ludzka stopa znowu ma stanąć na Księżycu. Zanim się to stanie, powstać musi odpowiedni sprzęt, który zapewni astronautom bezpieczeństwo i warunki do pracy w miejscu, w którym wiele ziemskich urządzeń nie jest w stanie prawidłowo funkcjonować.
(Początek rozmowy: 0'45")
#183 - O Karaimach, Żydach i szukaniu siebie (gościni: dr Anna Sulimowicz-Keruth)
W Izraelu mieszka ok. 20 tysięcy Karaimów. Może więcej, może mniej - trudno ocenić. Podobnie niejasne są wyniki ostatniego spisu powszechnego w Polsce, z których wynika, że Karaimów w kraju jest nieco ponad trzystu. Ta liczba najpewniej jest zawyżona, a skoro tak, to kim są ludzie, którzy do Karaimów nagle zaczęli się zaliczać? I co ich postawa mówi o generalnej kondycji Karaimów jako narodu i mniejszości etnicznej? Odpowiedzi na te pytania są niezwykle złożone, tak jak złożona jest historia samych Karaimów.
(Początek rozmowy: 22'59")
#182 - O krokodylach, bagnach i muczeniu (gościni: dr Agata Staniewicz)
Gdybyśmy chcieli dotknąć przeszłości Ziemi, powinniśmy dotknąć krokodyla. Co prawda za sprawą tego manewru moglibyśmy stracić palce lub rękę, jednak bylibyśmy blisko zwierzęcia, którego historia sięga nawet 200 milionów lat. Mimo że ze względu na ewolucję krokodyle należą do najstarszych żyjących dziś zwierząt, wciąż niewiele o nich wiemy. Dla badaczy są wyzwaniem. Nawet największe, kilkumetrowe gatunki potrafią świetnie się maskować i są trudne do znalezienia. Czy nagrania dźwięków, które krokodyle wydają mogą pomóc w zrozumieniu tych zwierząt?
(Początek rozmowy: 25'06")
#181 - O tornadach, łowcach burz i superkomórkach (gość: dr Mateusz Taszarek)
(Początek rozmowy: 18'37")
#180 - O Węgrach, mitach i Victorze Orbanie (gość: dr Dominik Héjj)
Narody mają swoje symbole, historię i mit założycielski. Nie inaczej jest na Węgrzech. Jednak tam wszystkie te elementy ulegają szybkiej transformacji. Rozpoczęła się po roku 2010. Wtedy do władzy doszedł Fidesz, partia obecnego premiera Victora Orbana, który od tego czasu nieprzerwanie dzierży władzę. Okazało się, że w ciągu nieco ponad dekady Orban i jego przyboczni byli w stanie zmienić to, jak Węgrzy na siebie patrzą i jak widzą swój kraj na mapie świata, coraz chętniej szukając korzeni w Azji Środkowej.
(Początek rozmowy: 23'34")
#179 - O czatowniach, wilkach i nęciskach (gość: prof. Rafał Kowalczyk)
Dobrze zrobione zdjęcie przyrodnicze łatwo wpada nam w oko. Wydaje się szczególnie cenne, gdy widać na nim trudne do uchwycenia zwierzęta, które pobudzają naszą wyobraźnię. W europejskich warunkach to mogą być duże drapieżniki takie jak wilki, niedźwiedzie lub rysie, ale też cała paleta ptaków od orłów po rzadkie dzięcioły. Fotografów z aparatem polujących na cuda przyrody jest coraz więcej. W pogoni za wymarzonym kadrem niektórzy z nich gotowi są na kompromisy, których ofiarami są fotografowane przez nich zwierzęta.
(Początek rozmowy: 0'35")
#178 - O Nubijczykach, plotkach i życiu kobiet (gościni: dr Małgorzata Malińska)
Większość Nubijczyków zamieszkujących Egipt i Sudan prowadzi życie w oparciu o tradycję i prawo religijne. Mężczyzna powinien się ożenić, a kobieta wyjść za mąż. Zasady poszukiwania życiowego partnera są ściśle określone. Szczególnie Nubijki mierzyć się muszą z surowymi, społecznymi wymaganiami, które dotyczą zarówno czasu przed ślubem, jak i po jego zawarciu. Tu wszystko skupia się na zdobyciu męża, później na jego utrzymaniu oraz takim przygotowaniu córek, by powtórzyły drogę swoich matek. Innej możliwości nie ma.
(Początek rozmowy: 21'31")
#177 - O Hawanie, transie i kubańskim bezczasie (gość: Adam Kwaśny)
(Początek rozmowy: 18'14")
#176 - O Gruzji, stonce i śmigłowcach (goście: Bartosz Malinowski, Marcin Błeński)
Co z długodystansowymi szlakami górskimi ma wspólnego stonka? Jak wygląda lądowanie śmigłowca, gdy brakuje mu jednego koła? Czy na górę o wysokości powyżej 5000 metrów można wejść między śniadaniem a kolacją? I dlaczego w Gruzji jest coraz więcej turystów z Indii? O tym wszystkim dowiecie się z odcinka, którego gośćmi są Bartosz Malinowski (Wielki Szlak Himalajski, Chilloutdoor.pl) oraz Marcin Błeński (Medyk Rescue Team, Bezpieczny Kazbek).
(Początek rozmowy: 15'34")
#175 - O wendecie, Shreku i szkockiej kracie (gość: dr Paweł Tomanek)
Chcemy wierzyć, że to, jakie podejmujemy w życiu decyzje, zależy od nas samych. My natomiast zależymy od kultury, w której jesteśmy zanurzeni tak dalece, że łatwo o tym zapomnieć. Nasza kultura podpowiada, co jest normą i jak znaleźć się w grupie podobnych do siebie ludzi. Co jednak, gdy na swojej drodze spotykamy ludzi, których kultura jest znacząco odmienna od naszej? Jak wtedy nawigować wśród wielości standardów? Co o Szkotach mówią ich kilty, a o społecznościach pasterskich prawo wendety?
(Początek rozmowy: 0’47”)
#174 - O cyrku, żonglerach i maczugach (gościni: Danuta Onyszkiewicz)
Jak wygląda dzisiejszy cyrk od środka? Na ile ma związek z tym, co w namiotach cyrkowych oglądaliśmy jeszcze 20 lat temu? Iloma piłeczkami trzeba żonglować, by w świecie żonglerów zapewnić sobie uznanie? I dlaczego ten świat nie jest dla wszystkich? Odpowiedzi na te pytania znajdziecie w tym odcinku.
(Początek rozmowy: 0’50”)
#173 - O Tadżykistanie, botanikach i spacerujących talibach (gość: prof. Arkadiusz Nowak)
Odkrywanie i opisywanie nowych gatunków roślin wciąż jest możliwe. Szansa na ich znalezienie rośnie wraz ze zróżnicowaniem biologicznym miejsca poszukiwań. Wydawać by się mogło, że pierwszym wyborem są tu lasy deszczowe, tymczasem to Azja Środkowa - z jej górami i stepami - okazuje się wręcz botanicznym rajem, który opisywali ludzie od zarania dziejów. (Początek rozmowy: 16'39")
#172 - O hybrydach, świecących królikach i kodeksie robotów (gościni: dr Magdalena Kozhevnikova)
Świat przyspiesza. Jeszcze nie oswoiliśmy się z przełomem związanym z rozwojem sztucznej inteligencji, a już z laboratoriów dochodzą do nas informacje o stworzeniu syntetycznych ludzkich embrionów. Ostatnie miesiące to kolejne osiągnięcia nauki, które do niedawna były nie do pomyślenia. Tym samym nowa rzeczywistość rodem z powieści S-F coraz bardziej dopomina się odpowiedzi na pytanie kluczowe: czym dzisiaj jest człowiek i jakie jest jego miejsce w świecie.
(Początek rozmowy: 17'33")
#171 - O Sudanie, archeologach i gadżetach (gość: dr hab. Artur Obłuski)
Muzeum Brytyjskie to jedna z największych placówek tego typu na świecie. Znajdują się tam działa sztuki - nie tylko starożytnej - które przywieziono do Anglii z wielu zakątków globu. Teraz do British Museum w Londynie, jak i do podobnych mu instytucji z długą tradycją, coraz częściej pukają kraje, z których dane artefakty zabrano. Czy muzea są gotowe na zwrot tych dzieł i zmianę sposobu działania? Czy gotowi na zmianę są archeolodzy wciąż dokonujący odkryć? Czym jest archeologia zaangażowana i jak wpływa na świat nauki?
(Początek rozmowy: 18'08")
#170 - O winie, butelkach i zapachu lisa (gość: Wojciech Bońkowski)
We Francji niszczą francuskie wino. Rząd w Paryżu przeznaczył na ten cel ponad 200 mln euro. Ta z pozoru absurdalna aktywność ma głęboki sens i nie zdarza się po raz pierwszy w historii winiarstwa. Wino bowiem to przede wszystkim produkt rolniczy, który musi znaleźć nabywcę, a o tego jest coraz trudniej nie tylko we Francji. Młodzi ludzie częściej wybierają inne trunki lub w ogóle nie zaglądają do kieliszka. Jednocześnie w krajach, które dotychczas nie były kojarzone z winem, powstają nowe winnice. Czy wkrótce normalnym będzie picie wina z Chin?
(Początek rozmowy: 22'55")
#169 - O Kwenach, Saamach i gatkach (gościni: dr Sylwia Hlebowicz)
Rdzenną ludnością Skandynawii, której historia sięga ponad 2 tysięcy lat, są Saamowie. Zamieszkują Norwegię, Szwecję, Finlandię oraz Rosję. W pierwszym z wymienionych krajów Saamowie od połowy XIX wieku do drugiej połowy wieku XX musieli mierzyć się z planową norwegizacją. Na celowniku władz w Oslo znalazła się również mniejszość etniczna, o której wiadomo znacznie mniej - Kwenowie. Ich losy związane są zarówno z Norwegią, jak i Finlandią.
(Początek rozmowy: 12'27")
#168 - O Białorusi, muzyce i cyrkulacji darów (gościni: Nasta Niakrasava)
Białoruskie regiony takie jak Polesie czy Poniemnie to obszary wieloetniczne i transgraniczne. Mają swoją specyfikę i zróżnicowanie. Do dzisiaj zachowała się tam kultura ludowa, która przejawia się choćby w tradycjach muzycznych. Ich tropem podążają etnomuzykolodzy. Odwiedzając białoruskie wsie, szukają śladów przeszłości, jak i tego, co w tradycjach ludowych może być uniwersalne i cenne również dla nas, w XXI wieku.
(Początek rozmowy: 0'59")
#167 - O górach wysokich, medycynie i moralności (gościni: dr Patrycja Jonetzko)
W tym sezonie wspinaczkowym władze Nepalu wydały 478 pozwoleń na wspinaczkę na Evereście. Siedemnaście osób, które próbowały wejść na szczyt nigdy nie wróci do domu - zginęli. To tragiczny rekord. Duży wpływ na sytuację ma komercjalizacja wspinaczki w górach wysokich oraz nieprzygotowanie wspinaczy-amatorów. Wielu z nich zostaje w górach na zawsze przez tzw. chorobę wysokościową. Z tego odcinka dowiecie się, na czym polega na przypadłość i dlaczego - mimo dostępnej wiedzy - wciąż zbiera tak duże żniwo.
(Początek rozmowy: 0’59”)
#166 - O obcokrajowcach, ślepocie kulturowej i słoniu w pokoju (gościni: dr Maria Baran)
Co podczas rozmowy oznaczają podniesione brwi naszego rozmówcy? Zdziwienie? Zaskoczenie? Wszystko zależy od tego, kto tym rozmówcą jest i z jakiego regionu świata pochodzi. Tak przejawiają się różnice międzykulturowe, które nie ograniczają się jedynie do gestów i mowy ciała. Ich rola w komunikacji między ludźmi jest znacznie głębsze i znacznie ważniejsze niż pozornie może się nam wydawać. Warto zdawać sobie sprawę z ich istnienia za każdym razem, gdy wyjeżdżamy z kraju lub mamy kontakt z obcokrajowcami w Polsce.
(Początek rozmowy: 21’04”)
#165 - O Jerozolimie, murach i węzłach gordyjskich (gość: Jarosław Kociszewski)
(Początek rozmowy: 16'35")
#164 - O żarówkach, luminancjach i punktach widzenia (gościni: dr Karolina Zielińska-Dąbkowska)
W 2014 roku zespół japońskich naukowców otrzymał Nagrodę Nobla za stworzenie nowego rodzaju oświetlenia typu LED. To miała być rewolucja, znaczący postęp w technologii tworzenia sztucznego światła. Jednak coraz częściej to, co rozświetla nasze domy i nasze miasta poddawane jest krytyce. Czy zmiany, które mają wpływ na ludzi i środowisko naturalne, poszły za daleko? Może czas zrobić krok wstecz?
(Początek rozmowy: 15'00")
#163 - O Kambodży, królu i Czerwonych Khmerach (gość: Jacek Świercz)
W drugiej połowie lat 70. XX wieku Pol Pot i kierowany przez niego ruch Czerwonych Khmerów doprowadził Kambodżę na skraj upadku. Z powierzchni ziemi zniknęło blisko 25% populacji kraju, a ci, którym udało się przetrwać, rozpoczęli później mozolną odbudowę zniszczonego państwa. Dzisiaj, blisko ćwierć wieku po rewolucji Pol Pota, Kambodża zdaje się prowadzić normalną egzystencję, choć przeszłość wciąż kładzie się cieniem na życie codzienne mieszkańców.
(Początek rozmowy: 20'17")
#162 - O Indiach, gąbce i lądowaniu na Księżycu (gość: Krzysztof Renik)
Indusi byli na Księżycu na długo przed Amerykanami i misją Apollo 11. To fakt. Fakt dla tych, którzy czerpią wiedzę z dawnych induskich ksiąg. To tam znajdować ma się prawda oraz wskazówki, którymi kierować powinien się “prawdziwy Indus”. Prawdziwy czyli jaki? Czy musi być wyznawcą hinduizmu? A jeśli nie, jaka powinna stać za nim historia i czy można zmieniać ją w zależności od potrzeb?
(Początek rozmowy: 20'29")
#161 - O biegunie południowym, wyczynach i marcepanie (gość: Mateusz Waligóra)
Dlaczego polarnicy po wyprawach odwiedzają stomatologów? Czy na Antarktydzie rozmiar buta ma znaczenie? I dlaczego w trakcie marszu na biegun południowy warto rozważyć wzięcie spódnicy? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziecie w plenerowej rozmowie z Mateuszem Waligórą, który po raz pierwszy publicznie opowiada o kulisach swojej wyprawy na Antarktydzie.
(Początek rozmowy: 17'40")
#160 - O Belfaście, ogniskach i saperach (gość: Mariusz Śmiejek)
W 1998 roku w Irlandii Północnej podpisano porozumienie pokojowe między dwiema grupami mieszkańców. Miał to być koniec wieloletniego konfliktu, w którym po jednej stronie byli ci, którzy chcieli dołączenia tego obszaru do Republiki Irlandii, a po drugiej znajdowali się Brytyjczycy pragnący pozostania w granicach Zjednoczonego Królestwa. Po 25 latach porozumienie wciąż jest w mocy, jednak dokumenty zmieniają się wolniej niż ludzie, co na swoich fotografiach dokumentuje Mariusz Śmiejek, mieszkaniec Belfastu.
(Początek rozmowy: 20'21")
#159 - O pokrzywach, kanibalach i jamie chomika (gościni: Katarzyna Miłochna Mikulska)
Mamy skłonność do marnowania żywności. Nie zdajemy sobie też sprawy, ile wartościowego jedzenia znajduje się na łąkach i w lasach - tuż obok, w zasięgu ręki. To tam znajdziemy składniki na pożywne sosnokersy lub ciasto z pokrzywami. Wiedza o tzw. dzikiej kuchni niegdyś była powszechna. Zapewniała urozmaicenie diety, a gdy ludzi nawiedzała klęska głodu, niejednokrotnie ratowała życie. Dzisiaj dzikie rośliny jadalne mogą być fascynującą przygodą, dzięki której inaczej spojrzymy na swoje najbliższe otoczenie.
(Początek rozmowy: 21'08")
#158 - O Lofotach, dorszach i wielorybach (ODCINEK SPECJALNY)
Kolejny odcinek Brzmienia Świata, który jest efektem reporterskiego wyjazdu - tym razem na Lofoty. To norweski archipelag zamieszkany przez mniej niż 25 tysięcy ludzi. Mimo geograficznego odosobnienia, Lofoty należą do najbardziej popularnych miejsc odwiedzanych przez turystów w Europie. Wszystko przez spektakularne góry i fiordy. A jak i czym żyją mieszkańcy tego archipelagu? Na ile ryby wpływają na ich codzienność i dlaczego na Lofotach wciąż pływają statki wielorybnicze?
#157 - O Kenii, Samburu i pustyniach (goście: Justyna i Tomasz Kępscy)
W 2022 roku do Kenii przyjechało blisko 1,5 mln turystów. Większość z nich odwiedziła parki narodowe, dzięki którym Kenia należy do najpopularniejszych państw na turystycznej mapie wschodniej Afryki. Dzikie zwierzęta takie jak lwy, słonie czy żyrafy przyciągają, podobnie jak krajobraz, który w południowej części kraju zdominowany jest przez rozległe sawanny. Tymczasem na północy królują pustynie i półpustynie. Turyści docierają tam rzadko, podobnie jak zainteresowanie kenijskich władz, które traktuje region po macoszemu. Do gospodarzy tamtych ziem należą Samburu - krewniacy Masajów - wciąż prowadzący tradycyjny, pasterski tryb życia.
(Początek rozmowy: 21'35")