De Parlementaire Podcast

Buitenlandpolitiek was in de jaren veertig en vijftig een specialistische aangelegenheid, maar in de jaren zestig en zeventig manifesteerde zich een nieuwe generatie geëngageerde politici, intellectuelen en activisten die de blik over de landgrenzen richtten. De buitenlandse politiek werd een zaak van partijstrijd en maatschappelijk debat, en internationale onderwerpen bleken bij uitstek geschikt voor politieke profilering. Jan Willem Brouwer vertelt over de ontwikkelingen in het buitenlandbeleid in de jaren zeventig.

De verwerking van het oorlogsverleden nam in de jaren zeventig een hoge vlucht. Politici en journalisten beten zich erin vast. Johan van Merriënboer reflecteert op deze ontwikkeling aan de hand van drie verschillende kwesties: De drie van Breda, de zaak Aantjes en de zaak Menten. Daarbij gaat hij in op achterliggende thema’s die met de verwerking van het oorlogsverleden verbonden zijn, zoals strafrechthervorming, de verandering in het denken over de oorlog en de opkomst en impact van televisie.

In 1973 kwam er een einde aan een lange periode van welvaartsgroei. De oliecrisis trok internationaal diepe sporen. Talloze industrieën kwamen in zwaar weer terecht, de werkloosheid steeg. Onder economen woedde een strijd over de aanpak van de financieel-economische problemen, waarbij een neoliberale stroming aan politieke invloed won. Jonne Harmsma vertelt over het sociaaleconomisch beleid in de lange jaren zeventig en de wisselwerking tussen economie, maatschappij en politiek.

‘Spreiding van kennis, macht en inkomen’, dat was het motto van het kabinet-Den Uyl dat in 1973 aantrad. Onderwijsvernieuwing stond hoog op de politieke agenda en in de middenschool zagen velen de toekomst. Anderen vonden het een schrikbeeld en spraken over een ´socialistisch spuitje’ dat het onderwijs bedreigde. Lotte Lentes praat met Lennart Steenbergen over de politieke strijd die de middenschool gedurende de lange jaren zeventig losmaakte.

Het milieu stond begin jaren zeventig hoog op de politieke agenda, maar het milieubeleid stond nog in de kinderschoenen. Structurele veranderingen kwamen maar moeilijk van de grond, en eind jaren zeventig verloor de eerder zo urgente milieuproblematiek zelfs politieke prioriteit. Jonne Harmsma vertelt over de strubbelingen van het Ministerie voor Volksgezondheid en Milieuhygiëne, met hoofdrollen voor Jan Terlouw en Irene Vorrink.

Vanaf de jaren zestig werden burgers steeds mondiger en kritischer. Dat leidde in de jaren zeventig tot veel verschillende vormen van burgerlijke ongehoorzaamheid, van de sabotage van munitietreinen tot activisme vanuit de huiskamer. Hoe reageerde de Tweede Kamer op deze buitenparlementaire acties en in hoeverre kregen de actievoerders hun zin?

Het Nederlandse politieke bestel werd sinds het laatste kwart van de negentiende eeuw vormgegeven door liberalen, confessionelen en sociaaldemocraten. Nadat het verzuilde partijlandschap in de tweede helft van de jaren zestig was opgeschud, zochten de drie politieke hoofdstromen in de jaren zeventig opnieuw hun weg. Alexander van Kessel vertelt over de veranderingen in het partijlandschap en de figuren en gebeurtenissen die daarin een belangrijke rol speelden.