Docent NT2

Twintig anderstaligen brengen een professionele muzikale theaterproductie. Bijna een half jaar lang werkten we er samen aan. In 2024 en 2025 gaan we op tournee. In deze aflevering krijg je een kijkje achter de schermen. Hoe ervaren de deelnemers de repetities, zang- en uitspraaklessen? Wat hebben ze geleerd? Welke liedjes betekenen veel voor hen? En je krijgt uiteraard enkele muzikale fragmentjes te horen. Wat vind je ervan? Laat het ons weten!

Ilona Plichart noemt zichzelf een professionele leesbevorderaar. Ze heeft ruime ervaring met moeilijke lezers van alle leeftijden. Op vraag van het Red Star Line Museum in Antwerpen schreef Ilona een boek met verhalen over migranten die ooit met de boot naar Amerika vertrokken, op zoek naar een beter leven. Onder hen: componist Irving Berlin, vrouwenrechtenactiviste Sonia Pressman Fuentes en professor Albert Einstein.

Er zijn een aantal uitdagingen die de doorstroom van OKAN/ISK-leerlingen naar het reguliere onderwijs bemoeilijken. Een groep Vlaamse en Nederlandse experts onderzocht ze in opdracht van de Taalunie en schreef er een publicatie over. Twee van die experts vertellen in deze aflevering over mogelijke oplossingen: Hariëtte Boerboom (adviseur bij LOWAN) en Laura Emery (Steunpunt Diversiteit en Leren, UGent).

Marianne Moyson-Everse werkt als NT2-docent bij LBC Volwassenenonderwijs in Antwerpen. Daarnaast is ze redacteur en trainer duidelijke taal bij Wablieft - Centrum voor Duidelijke Taal in Mechelen. In deze aflevering vertelt ze waarom je de actualiteit moet binnenbrengen in de NT2-klas en hoe je dat doet.

Camille Welie is coördinator van de afdeling VU-NT2 Professional en Research aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Hij is gebeten door artificiële intelligentie en vertelt over de revolutionaire mogelijkheden die AI biedt, zowel aan docenten als aan cursisten. Passeren o.a. de revue: de tools ChatGPT, Dalle en HeyGen.

Luisteraar Marja Hodes bracht dit onderwerp aan. Al enkele keren heeft ze met haar groep inburgeraars een aantal hoofdstukken uit een methode gezien, en dan komt er in dezelfde klas een clubje nieuwkomers bij, die van voren af aan moeten beginnen. 'Hoe lossen anderen dat op?', vroeg ze.

Hanane Dauwe is lector aan de Antwerp School of Education, een academisch expertisecentrum van de faculteit Sociale Wetenschappen aan de Universiteit Antwerpen. Hanane gaf zelf 20 jaar lang les aan anderstalige tieners in het Vlaamse OKAN-onderwijs, te vergelijken de ISK in Nederland, en ze is ook al meer dan 10 jaar lerarenopleider. In deze aflevering vertelt ze hoe zij zulke situaties benadert.

Al twintig jaar maakt Lennaert Maes muziek in het Nederlands. Dat doet hij onder andere met zijn band Lenny en de Wespen. Onder de naam Lennaert en de Bonski's brengt hij concerten op maat van anderstaligen. In deze aflevering vertelt Lennaert over liedjes schrijven voor én met mensen die Nederlands leren, en over het plezier van zingen.

Filmmaker Hemmo Bruinenberg deed een masteronderzoek in visuele antropologie. Zo kwam hij in 2014 voor het eerst met jonge nieuwkomers in contact. Zijn interesse voor media, migratie en diversiteit leidde tot de oprichting van het bedrijf Common Frames. Via korte films, podcasts en fotografie stimuleert hij anderstalige jongeren om hun eigen verhalen te vertellen en nieuwe vaardigheden te leren. In deze aflevering vertelt hij er alles over.

Syberthe Langedijk is al jarenlang NT2-docent, tekstredacteur én auteur. Ze schreef een serie oefenboeken voor anderstaligen over ongemakkelijke onderwerpen: 'Ander onderwerp'. In het eerste boek behandelt Syberthe algemene taboes, vloeken en scheldwoorden. In deze aflevering vertelt ze er alles over.

Elke docent heeft er weleens mee te maken: intakegesprekken, instaptoetsen, niveautests. Die zijn nodig om het beginniveau van een cursist in te schatten of om te bepalen of een cursus geschikt is. In deze aflevering spreek ik met twee experts: Wilma Elsing is al meer dan 35 jaar betrokken bij het NT2-onderwijs aan de Vrije Universiteit Amsterdam en Manu Louage werkt voor het Vlaams Agentschap Integratie en Inburgering. Leer van hun ervaring en gebruik hun tips!

Op zaterdag 24 juni 2023 werd Hanneke Schoenmakers op de BVNT2-conferentie verkozen tot NT2-docent van het jaar. Die onderscheiding kreeg ze voor haar betrokkenheid, creativiteit, inspirerende ideeën, vakkennis en jarenlange ervaring. In deze aflevering vertelt ze o.a. over de startgroepen en flexlessen die zij en haar collega's organiseren op het ROC Nijmegen.

De BVNT2 organiseerde op 23 en 24 juni 2023 een feestelijke conferentie in het Postillion Hotel in Bunnik (nabij Utrecht), omdat de beroepsvereniging dit jaar 20 jaar bestaat. Wat doet de BVNT2 precies? Hoe kun jij als docent NT2 daar voordeel bij hebben? Wat gebeurde er allemaal op die lustrumconferentie? Je komt het allemaal te weten! In deze extra aflevering hoor je interviews en getuigenissen, en krijg je didactische tips en inspiratie.

Tijdens dit tweede seizoen van de podcast interviewde in een heleboel NT2-experts. Ik vroeg hen allemaal naar een ultieme didactische tip. Wat moet elke leerkracht NT2 doen? Waar moet elke docent NT2 op letten? De boeiende antwoorden hoor je in deze aflevering!

Pas in de jaren 70 van de twintigste eeuw kwam het onderwijs Nederlands voor anderstaligen pas echt op gang, net als wetenschappelijk onderzoek naar tweedetaalverwerving. Twee NT2-pioniers vertellen hoe ons vakgebied zich de voorbije 50 jaar heeft ontwikkeld. Folkert Kuiken, emeritus hoogleraar Nederlands als tweede taal en meertaligheid aan de Universiteit van Amsterdam, schetst de geschiedenis in Nederland. Annie Van Avermaet, voormalig directeur van het Instituut voor Levende Talen van de KU Leuven, vertelt over de situatie in Vlaanderen.

Hoe verloopt de tweedetaalverwerving bij analfabeten en andersgealfabetiseerden? In deze aflevering spreek ik eerst met Jeanne Kurvers (Tilburg University), die jarenlang onderzoek deed naar alfabetisering en tweedetaalverwerving. Ze werkte mee aan LASLLIAM, een nieuwe Europese referentiegids voor alfabetiseringsonderwijs in een tweede taal. Daarna praat ik met Annemarie Nuwenhoud, die al twintig jaar lesgeeft en docenten traint. Zij schreef o.a. het ⁠'Basisboek Alfa NT2'.

Hoe geef je structuur aan je lessen en zorg je voor een logische en efficiënte aanpak? Dat kan met de hulp van het zogenaamde VUT-model. Babs Gerholt legt het uit. Zij geeft al jaren NT2-les aan volwassenen in uiteenlopende sectoren, zoals defensie, logistiek en de zorg. Daarnaast is ze kwaliteitsinspecteur voor het inburgeringsonderwijs in Nederland én een van de auteurs van de lesmethode TaalCompleet.

Waarom is evalueren nuttig? Mag je vaardigheden apart toetsen? En wat doe je met de resultaten? Kris Van den Branden is hoogleraar taalkunde en lerarenopleider aan de faculteit Letteren van de KU Leuven, en hij is de onderzoeksleider van het Centrum voor Taal en Onderwijs (CTO) in Leuven. Hij vertelt wat geïntegreerde taken zijn, hoe je het best feedback kunt geven én hoe je omgaat met stress bij cursisten.

Moeten alle cursisten grammatica studeren? Is het nuttig om met taalregels aan de slag te gaan? Jan Hulstijn, emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam, deed jarenlang onderzoek naar tweedetaalverwerving en taalvaardigheid. Hij vertelt hoe je het best met grammatica om kunt gaan. Zijn inzichten zijn gebaseerd op wetenschappelijke kennis over de werking van het brein. 'Om een taal te leren hoef je helemaal niet intelligent te zijn!'

In deze aflevering praat ik met twee mensen die in het buitenland wonen en die daar niet alleen betrokken zijn bij onderwijs in het Nederlands, maar ook zelf hun kinderen in het Nederlands opvoed(d)en. Eerst spreek ik via Zoom met Loura Zijdel, een Nederlandse die al de helft van haar leven buiten Nederland woont, en die al 25 jaar directeur is van 't Klokhuis, een Nederlandse Taal en Cultuur school in de Verenigde Staten. Daarna zoom ik met Gert Loosen in Hongarije, een Vlaming die Nederlands doceert aan Hongaarse studenten neerlandistiek in de stad Debrecen.

Bianca Versteeg woonde meer dan twintig jaar in Frankrijk, waar ze Nederlandse les gaf aan kinderen en tieners. Nu geeft ze NT2-les op basisschool Wereldwijs in Bergen op Zoom. Met Bureau NVT ontwikkelt ze lesmaterialen en organiseert ze bijscholingen en vormingen voor taaldocenten. In deze aflevering geeft ze tips om te focussen op woordenschatuitbreiding bij leerders van alle leeftijden.

Auteur Kim Koelewijn vertelt wat zij belangrijk vindt als je lesgeeft aan kinderen en jongeren. Belangrijke aandachtspunten zijn: afwisseling, motivatie en herkenbaarheid. Ze vertelt ook over de woordenschatpakketten 'Hotel Hallo' en 'Plein 16' en over verschillen in het Nederlands tussen noord en zuid.

Helga Van Loo is al meer dan 25 jaar docente NT2 aan het Instituut voor Levende Talen van de KU Leuven. Daarnaast was ze tot voor kort ook lerarenopleider NT2 aan de Universiteit Antwerpen. In de loop der jaren verzorgde ze wereldwijd ontelbare nascholingen en workshops voor docenten NT2 en NVT, van het primair tot het hoger onderwijs. In deze aflevering deelt ze tien praktische NT2-tips voor een geslaagde les.

Wie lesgeeft aan anderstaligen maakt ze weleens mee: grappige, bijzondere of ontroerende momenten. Vaak hebben ze te maken met taal- of cultuurverschillen. Docenten uit de hele wereld stuurden me hun pakkendste verhalen en leukste anekdotes toe. Wedden dat ze ook jouw hart verwarmen?

Op verzoek deel ik een kleine selectie van mijn favoriete NT2-boeken. Bij een aantal ervan was ik zelf betrokken, als auteur, redacteur of uitgever. In sommige gevallen bestond een soortgelijk boek (nog) niet en heb ik het maar zelf geschreven. Je moet toch iets doen in je vrije tijd ;-)

Elke docent NT2 vindt uitspraakverbetering belangrijk. Toch is er in de klas vaak te weinig aandacht voor. In deze aflevering bespreken we het belang van werken aan klanken, klemtonen, intonatie en assimilatie. Je leert dankzij de ultieme uitspraaktip hoe je via slechts één klank de uitspraak van anderstaligen aanzienlijk kan verbeteren.

Soms zie je door de bomen het bos niet meer. Daarom stel ik je vier hulpmiddelen voor om af en toe naar terug te grijpen: de Basisboekenlijst voor lesgevers NT2/NVT, de lesbrief Hapklaar Nederlands, de website Nedbox en de Voorbeelden- en Oefenbank ERK Nederlands.

Een vleugje dramatische expressie. Meer heb je in de NT2-klas niet nodig om het plezier te vergroten en de motivatie te verhogen. Door het gebruik van emoties kun je ook aan intonatie werken. In deze aflevering leer je enkele basisprincipes waar elke taaldocent mee aan de slag kan.

Als docent wil je rekening houden met de verschillen tussen de leerders. Maar hoe doe je dat? Waar moet je precies aandacht voor hebben? In deze aflevering gaat het over vaardigheden, werkvormen, leerstijlen en verschillende soorten intelligentie. Eclecticisme is het toverwoord.

Wie op het Europese continent een vreemde taal doceert, krijgt te maken met het ERK: het Europees referentiekader voor vreemde talen. Maar wat is dat precies? Hoe zit het in elkaar? En wat kun je ermee doen? In deze aflevering ontdek je wat het ERK voor jou kan betekenen (ook als je niet in Europa lesgeeft).

Je wilt dat je leerlingen, cursisten of studenten zoveel mogelijk Nederlands spreken. Maar hoe zorg je ervoor dat ze dat in de les ook effectief doen? Hoe help je spreekangst overwinnen? Welke aanpak werkt? En hoe geef je feedback? Veel vragen, enkele antwoorden ;-)

Elke taaldocent gebruikt weleens een hulptaal in de klas. Maar hoe nuttig is dat? We bespreken de voor- en (vooral) nadelen.

In deze aflevering vertel ik wat over mijn achtergrond en over wat ik met deze podcast wil bereiken. Als introductie gaan we dieper in op het verschil tussen NT2 en NVT.