Veurvaajers || Een geschiedenis van Zuid-Limburg in tien familieverhalen, 1780-1980

Wie zijn we en waar komen we vandaan? Onlosmakelijk zijn we verbonden met de mensen die voor ons leefden. In dit luisterboek gidsen enkele protagonisten van de familie Dols ons door een vaak ver en vervlogen verleden, namelijk de geschiedenis van Zuid-Limburg in de jaren tussen 1780 en 1980. In de loop van de negentiende eeuw verruilde deze familie het vertrouwde dorpse Munstergeleen voor het onbekende van Maastricht om er te gaan werken in de aardewerkfabrieken die schoorsteenaristocraat Petrus Laurentius Regout aan de Boschstraat had neergezet. Decennialang bleef Maastricht de dagelijkse horizon van de Dolsen bepalen.

Landbouwer Pieter Antoon Dols (1779-1855) trouwt in 1817 met dienstmaagd Maria Elisabeth Kesmeekers in het dorp Munstergeleen. Hij sticht daar een gezin.

Pieter Antoon Dols (1779-1855) en Maria Elisabeth Kesmeekers zijn van de ‘Moederkerk’. Verder beschikt hij niet alleen over twee huizen met tuin en boomgaarden in het dorp Munstergeleen en in het gehucht Wintraak, maar heeft hij ook iets meer dan twee hectare aan akkers in zijn bezit.

Jan Michiel Dols (1828-1903) verruilt in 1886 samen met vrouw en kinderen het dorp Munstergeleen voor de stad Maastricht. Hier komen zij terecht in de ontluikende aardewerkfabricage.

Peter Laurens Dols (1866-1946) en zijn gezin wisselen leven en werken in Maastricht af met een verblijf van vijftien jaar (1896-1911) in Pruisen, eerst te Ehrenfeld-Keulen, later in Oberhausen en omgeving.

Peter Jozef Dols (1894-1942) groeit onder meer op in de Maastrichtse arbeidersbuurt van het Boschstraatkwartier-Oost. Als jongeling staat hij in de fabrieken van de familie Regout. Zijn werkend bestaan eindigt hij in de zinkwitfabriek Eijsden. Het gezinsleven speelt zich vanaf 1923 af in de nieuwe Maastrichtse wijk Wittevrouwenveld.

Antoon Peter Dols (1925-1998) wordt in de tweede helft van de crisisjaren 1930 als halfwees opgevangen in het sociaal-religieuze netwerk van Maastricht. Hij verwerft cultureel kapitaal in de vorm van een nijverheidsopleiding. De ‘lange Tweede Wereldoorlog’ (1940-1949) drijft het gezin waarin hij was opgegroeid verder uit elkaar.

Via de Ambachtsschool in het Maastrichtse stadsdeel Wyck weet Antoon Peter Dols (1925-1998) zichzelf op te werken tot meester-meubelmaker en uiteindelijk tot zakenman met een eigen firma in de Rechtstraat. Zijn producten en diensten vermarkt hij door heel Zuid-Limburg.

In de tijdelijke spotrijken van zijn werkplek Artifort (1952) en carnavalsvereniging De Keemeleers (1963) speelt Antoon Peter Dols (1925-1998) zijn rol als prins dan wel vorst met verve. In 1965 vormt hij als voorzitter van De Keemeleers samen met baron en burgemeester Willem Michiels van Kessenich het middelpunt van een Maastrichtse carnavalsrel die zelfs in de nationale media volop aandacht krijgt.

Op het maatschappelijke middenveld probeert Antoon Peter Dols (1925-1998) te voorkomen dat zijn stadsdeel Wyck wordt gemarginaliseerd in de agglomeratie van Groot-Maastricht. Deze strijd leidt vanaf medio jaren 1960 tot een voorzitterschap van de wijkraad Wieker Belangen, een zetel in de gemeenteraad (1966-1990), en een wethouderschap (1974-1981) met Openbare Werken en Verkeer als voornaamste portefeuilles.