Euregio Podcast – wonen en werken in de grensstreek van Gelderland

Burgemeester van Winterswijk Joris Bengevoord is een echte Europeaan. Of beter gezegd: een grenseuropeaan. “Haagse politici doen soms alsof ze naar een Eurotop gaan, als ik ze uitnodig om eens in de Achterhoek te komen kijken”, aldus Bengevoord. De burgemeester doet deze uitspraken in aflevering 6 van de Euregio Podcast.

Bengevoord weet hoe verbonden de inwoners van zijn stad zijn met mensen aan de andere kant van de grens. Dat zit volgens hem in het dna van mensen in zijn regio. “Ik heb eens een foto gezien van wat mensen hier uit de regio, die vier dagen na afloop van de Tweede Wereldoorlog alweer samen een borrel dronken. Nederlanders én Duitsers”. Volgens Bengevoord komt dat deels door het dialect dat aan beide zijden van de grens wordt gesproken.

Extra betrokken

De burgemeester van Winterswijk kent een gemeentegrens die voor zeventig procent gelijk valt met de landsgrens. Dat maakt dat zijn inwoners extra betrokken zijn bij grensoverschrijdende samenwerking. Dat geldt ook voor de ondernemers in zijn stad. “Sommige ondernemers hadden elkaar écht niet gevonden, zonder de inspanningen van de Euregio”, zegt Bengevoord en dat levert vaak heel mooie initiatieven op. Hij vertelt er voluit over in de podcast.

Snel regelen

Bengevoord erkent dat sommige oplossingen voor problemen in de grensstreek ad hoc zijn en niet per definitie structureel. “Maar het is dan wel handig dat we even met iemand in Duitsland kunnen bellen om het snel te regelen.” Er liggen dan ook nog voldoende taken voor de Euregio in de aankomende jaren. “Maar als we het over vijftig jaar nog steeds over diploma-erkenning hebben, dan hebben we gefaald”, aldus de burgemeester.

Bouwen over de grens zou een deel van de oplossing van het woningprobleem kunnen zijn. Dat zegt Thed Maas, journalist van dagblad De Gelderlander en verantwoordelijk voor de verslaggeving in een deel van de grensstreek. “Daar is ruimte genoeg, terwijl we hier soms niet eens kunnen uitbreiden omdat er geen ruimte is.”

Maas zegt dat in aflevering 5 van de Euregio Podcast, in gesprek met journalist Raymond Janssen. “De vroegere gemeente Millingen (nu onderdeel van de fusiegemeente Berg en Dal – RJ) heeft dat jaren geleden al eens voorgesteld en haalde daar toen het landelijk nieuws mee.”

Keizerlijn

Maas schrijft veel over het onderwerp woningbouw, maar ook over bijvoorbeeld de veelbesproken treinverbinding tussen Nijmegen en Kleve, de zogenoemde ‘Keizerlijn’. Over het opnieuw in gebruik nemen van die verbinding wordt al jaren gesproken, maar het is er nog steeds niet van gekomen. “Als er geen spoor zou liggen, zou je hemel en aarde bewegen om er een spoortje te krijgen”, zegt Maas. “We hebben in Düsseldorf een nieuwe luchthaven liggen, we hebben luchthaven Weeze, het is hartstikke jammer dat die trein daar niet naartoe rijdt.”

Duitsers niet geïnformeerd

Ook administratief valt er nog veel winst te boeken, merkt Maas. Bij hem in de buurt – hij woont als zestien jaar net over de grens – werd onlangs begonnen met de aanleg van een zonnepark. “De Nederlanders worden daarover dan wel geïnformeerd, maar de Duitsers weer niet. Dan denk ik: stop nou eens met dat grensdenken.”

Ook deze aflevering van De Euregio Podcast is te vinden via deze website, maar wordt ook geplaatst op platformen als Spotify, Apple Podcasts en Google Podcasts.

De grensstreek woon je niet ‘achteraf’, maar in de toegangspoort naar Europa’. Dat zegt Christa van Dee in aflevering 4 van de Euregio Podcast. Van Dee is ontgrenzer van beroep en legt in gesprek met journalist Raymond Janssen uit wat dat precies inhoudt.

Van Dee woont zelf in de Achterhoek, op steenworp afstand van de Duitse grens. Ze groeide op met het besef dat Duitsland dichtbij was, maar heeft de grens nooit als een barrière ervaren. Van Dee wil daarom graag burgers aan beide zijden van de grens met elkaar in contact brengen, liefst duurzaam. “Mijn taak is eigenlijk de burgers verbinden en als je grotere projecten in de grensstreek wilt realiseren, is het heel belangrijk dat je de burger meekrijgt”, aldus Van Dee.

Lessen Duits op Nederlandse basisscholen

Het valt Van Dee op dat de in Nederland aandacht veel meer op het Engelse taalgebied ligt en veel minder op Duitsland, terwijl dat voor haar veel vanzelfsprekender zou zijn. “We staan heel erg met de rug naar Duitsland toe.” Van Dee gaf ook wel Duits op Nederlandse scholen en kreeg daar veel vragen over van ouders van leerlingen. “Die vonden dat heel vreemd”, zegt Van Dee.

Sporten in Duitsland

Dat het openbaar vervoer en de mobiliteit in de grensstreek aandacht behoeft, ondervond Van Dee in haar eigen gezin. Omdat haar zoon basketbal wilde spelen, kwam ze erachter dat dat bij een Duitse club over de grens veel makkelijker was. “Hij kon er met de fiets heen, terwijl hij – als hij in Nederland wilde basketballen – ik hem telkens moet halen en brengen omdat dat veel te ver bij ons vandaan was”, legt Van Dee uit. Toen hij ging spelen bij een Duitse club kon hij zelf op de fiets.

Herindeling met Duitse gemeenten

Grensoverschrijdende gemeenten ziet Van Dee als het ultieme resultaat van haar werk. “Die landsgrens is er dan nog wel, maar we krijgen dan grensoverschrijdende samenwerkingen op gemeentelijk niveau. Misschien zelfs wel een herindeling van gemeenten, mét Duitse gemeenten erbij.”