Gdy przy tablicach szkół średnich leżała kreda, a gąbką zmazywało się niepotrzebne zapisy, w podręcznikach zapisane były jasne kanony, na których opierała się edukacja. Wyjątki były rzadkością. Te czasy można jednak uznać za minione, z perspektywy widać jak na dłoni, że z wieloma założeniami dawnych badaczy można się spierać.

Nauka z każdym dniem zaskakuje nas nowymi odkryciami. Stałe okazują się zmiennymi, a to co nazywaliśmy fundamentem wiedzy, okazuje się jedynie płytko zakotwiczoną podmurówką. Jako ludzkość przechodzimy ewolucję, której obiektem zainteresowania jest coraz większa i lepiej ugruntowana wiedza. Każda dyscyplina naukowa przeżywa czas “weryfikacji”.

W dziedzinie chemii interesujących reakcji nigdy nie brakowało. Wiele z nich nazywanych jest podręcznikowymi. Czy czeka nas ich przedefiniowanie? Odpowiedź jest twierdząca. Potwierdzają to działania naukowców Politechniki Krakowskiej. W wyniku współpracy naukowej dwóch zespołów, którymi kierują prof. dr hab. inż. Radomir Jasiński (kierownik Zakładu Chemii Organicznej, prodziekan WIiTCh) oraz prof. dr hab. inż. Zbigniew Wzorek (kierownik Katedry Technologii Chemicznej i Analityki Środowiskowej, prodziekan WIiTCh), odnaleziono i udokumentowano unikatowy przypadek jednoetapowej eliminacji chlorowodoru, bez udziału jakichkolwiek produktów pośrednich.

Mowa tu o reakcji eliminacji, która znajduje się w programie nauczania uczniów szkół średnich. Modelem, na którym rozpatruje się te procesy jest eliminacja chlorowodoru (HCl). Podręczniki bazując na dziesiątkach lat prac eksperymentalnych – podają zgodnie, że eliminacja chlorowodoru z cząsteczek organicznych dokonuje się poprzez dwuetapowy mechanizm. Zachodzi on z udziałem wolnych rodników w fazie gazowej, albo z udziałem jonowych produktów pośrednich w roztworze. W obliczu najnowszych badań specjalistów z Politechniki Krakowskiej, okazuje się, że te informacje nie muszą być w pełni zgodne z prawdą.

Jakie znaczenie ma to odkrycie, czy było tylko incydentalne, a może jest początkiem większej serii zaskakujących świat nauki odkryć? Więcej o tym w rozmowie z profesorem dr hab. inż. Radomirem Jasińskim, jednym ze współautorów odkrycia, który podkreśla, że sam zastanawia się ile jeszcze ciekawostek kryje chemia organiczna.

Wywiad przeprowadził: Michał Lebiest

--- --- ---

Materiał zrealizowany przy współpracy Radia Nowinki PK oraz Gazety Jutro ©

Owoce będą dojrzewać na czas! Wszystko za sprawą chemików z PK

Reporter na Tropie... By Michał LebiestFeb 11, 2021