Skip to main content
Groetjes uit Shambhala

Groetjes uit Shambhala

By Jonas Slaats & Paul van der Velde

Met een kritische blik en een gezonde dosis humor ontrafelen hoogleraar Paul van der Velde en theoloog Jonas Slaats verschillende vormen van hedendaagse spiritualiteit en esoterie.
Available on
Apple Podcasts Logo
Castbox Logo
Google Podcasts Logo
Overcast Logo
Pocket Casts Logo
RadioPublic Logo
Spotify Logo
Currently playing episode

Trailer: het wie, wat en waarom van onze podcastreeks

Groetjes uit ShambhalaOct 07, 2020

00:00
02:18
Silicon Valley spiritualiteit

Silicon Valley spiritualiteit

Mar 04, 202445:16
Geestverruimende religie

Geestverruimende religie

Veelal veronderstelt men dat ‘traditionele religieuze overtuigingen’ neerkijken op het gebruik van geestverruimende middelen en dat ze drugs tot een taboe maken. Maar hoewel die houding zeker terug te vinden is in sommige religieuze contexten, kan je in alle grote tradities ook uiteenlopende voorbeelden aantreffen van druggebruik – soms zelfs in de meest centrale rituelen. De hedendaagse populariteit van psychedelica om spirituele ervaringen op te zoeken, is dan ook niets nieuw. Vanuit een historisch en vergelijkend cultureel perspectief is het eerder een nieuwe variant op eeuwenoude praktijken.

Deze aflevering is dan ook een vervolg op Jonas’ gesprek met Michiel van Elk over ayahuasca en psychedelische spiritualiteit. Paul en Jonas verbreden en verdiepen het onderwerp met talloze voorbeelden uit verschillende religies, zoals de centrale plaats van hallucinogene soma in de vedische rituelen, het gebruik van cannabis door Indische saddhu’s en Pakistaanse qalandars, de geestelijke vervoering van Tibetaanse orakels en de vele referenties naar wijn in de islamitische mystiek. Dat alles brengt hen er ook toe om persoonlijke ervaringen te delen rond omwentelende levenservaringen die gepaard gingen met de inname van geestverruimende substanties. Boom Shankar!


-------

'Groetjes uit Shambhala’ is een productie van Volzin.

Feb 05, 202453:19
Pyschedelische spiritualiteit
Jan 17, 202446:08
De verwevenheid van filosofie, religie en spiritualiteit

De verwevenheid van filosofie, religie en spiritualiteit

Sabine Wassenberg en Kamel Essabane schreven samen het filosofische kinderboek De zoon van de Gazelle. Het is een hervertelling van een belangrijk verhaal uit de twaalfde eeuw: de Hayy Ibn Yaqzan van Ibn Tufail. Dit verhaal vormde de inspiratie voor Robinson Crusoë en bijgevolg werkt het ook nog steeds door in elke Hollywoodfilm waarin mensen terechtkomen op een onbewoond eiland en er via allerhande avonturen met zichzelf geconfronteerd worden. Maar in tegenstelling tot die films is het oorspronkelijke verhaal niet zozeer geschreven als een vorm van ontspanning. Het is vooral bedoelt als een aanzet om de filosofische diepte in te duiken en belangrijke levensvragen te stellen. Dat is ook waar Sabine en Kamel kinderen en hun ouders willen toe aanzetten met hun hervertelling.

Groetjes uit Shambhala is weliswaar geen podcast rond kinderfilosofie, maar De zoon van de gazelle bood toch een perfecte insteek voor een aflevering. Het leek Jonas immers een goed idee om samen met Sabine en Kamel af te tasten hoe we het beste om kunnen gaan met de verhouding tussen spiritualiteit, religie en filosofie. In hun boek loopt dat alles immers sterk door elkaar. Ook wanneer we wat breder kijken naar de historische context waarin het oorspronkelijke verhaal geschreven werd, blijken die drie gebieden sterk met elkaar verweven. Hun gesprek daarover bracht hen vervolgens tot de vraag of we het onderscheid tussen spiritualiteit, religie en filosofie vandaag eveneens wat meer moeten loslaten. Filosofie kan zich nu eenmaal nooit onttrekken aan religieuze thema’s en sommige vormen van hedendaagse spiritualiteit zouden wel eens erg gebaat kunnen zijn met meer filosofische diepgang.


Sabine Wassenberg specialiseerde zich in het filosoferen met kinderen, een onderwerp waar ze ondertussen meerdere boeken over schreef. Ze heeft ook een grote interesse in boeddhistische spiritualiteit.

Kamel Essabane is promovendus aan de Radboud Universiteit waar hij onderzoek doet rond islamonderwijs en burgerschapsvorming.

Hun boek De zoon van de gazelle werd uitgegeven door De Meent.


-------

'Groetjes uit Shambhala’ is een productie van Volzin.

Nov 19, 202354:54
De geheime geschiedenis van yoga

De geheime geschiedenis van yoga

Weinig spirituele praktijken zijn wereldwijd zo populair als hedendaagse lichaamsyoga. En net daarom is het opvallend dat niet veel mensen lijken te weten hoe het fenomeen precies ontstond. Je zou bijna kunnen spreken over een geheime geschiedenis. Al is die geschiedenis nu ook weer niet zo geheim aangezien er ondertussen erg veel academisch onderzoek naar gebeurde. Paul en Jonas namen dat onderzoek bij de hand en zetten alles even op een rij. Op die manier maken ze duidelijk dat het begrip yoga weliswaar een lange historiek heeft in de hindoefilosofie, maar dat de hedendaagse, lichaamsgerichte vormen eigenlijk niet zo erg oud zijn. Meer nog, in grote mate vinden ze hun oorsprong in de 19de-eeuwse westerse focus op lichaamscultuur. Daardoor is de geschiedenis van yoga ook nauw verbonden met het toenmalige nationalistische en zelfs racistische ideeëngoed. Gaandeweg verbond de praktijk zich echter steeds meer met eclectische spiritualiteit en wellnesstrends, waardoor het uitgroeide tot de rituele oefeningen die je vandaag op talloze plaatsen in Nederland en België kan beoefenen.

In deze aflevering gaan Paul en Jonas dus dieper in op enkele facetten van hatha yoga die zelden besproken worden en soms ook erg gevoelig liggen. Maar wie ze kritisch onder de loep durft te nemen, krijgt een genuanceerder beeld te zien van een uiterst boeiend fenomeen. Op sommige momenten verwijzen Paul en Jonas daarbij ook naar enkele verhelderende visuele materialen. Via de onderstaande linken kan je deze bekijken.

En de academische werken waar Paul en Jonas naar verwijzen zijn

  • Mark Singleton, Yoga Body: The Origins of Modern Posture Practice, Oxford University Press, 2010.
  • Elliot Goldberg, The Path of Modern Yoga: The History of an Embodied Spiritual Practice, Inner Traditions, 2016.


------

'Groetjes uit Shambhala' is een productie van Volzin.


Oct 24, 202301:00:39
Rumi, Shams en de stroom van liefde

Rumi, Shams en de stroom van liefde

Het eeuwenoude verhaal van Rumi en Shams inspireert tot op vandaag mensen over de hele wereld. Het is immers een verhaal over passie en onbegrip, vereniging en afscheid, extase en berusting. Het is een verhaal over de stroom van liefde en hoe deze de kracht bezit om mensen boven hun ego uit te tillen en ze tot de diepste diepte van het bestaan te brengen.

Over dit alles ging Jonas in gesprek met de Iraanse muzikante Farnoosh Khodadadeh. Zij speelt daf (een Iraanse lijsstrommel) in de uitzonderlijke voorstelling ‘Rumi passion’. Deze voorstelling brengt Irakese, Iraanse, Syrische, Turkse, Canadese, Franse en Belgische artiesten bij elkaar in een muzikale, poëtische en visuele ode aan Rumi en Shams. Deze podcast-aflevering is nauw verbonden met die voorstelling. De toeschouwers krijgen immers de link naar dit gesprek toegezonden zodat ze meer uitleg en achtergrond krijgen bij alles wat er in te horen en te zien is.

Meer nog, wie geïntrigeerd geraakt door het onderwerp, kan daarna nog een tweede podcast beluisteren, want Jonas ging in een eerdere aflevering al eens dieper in op Rumi’s spiritualiteit. Hij sprak er toen over met Abdulwahid van Bommel, de Rumikenner die voor het eerst een volledige vertaling van de Masnavi maakte. Je vindt die aflevering hier: https://volzin.nl/podcast-spiritualiteit-rumi/

Voor wie het gesprek met Abdulwahid eerder al hoorde, zal dit nieuwe gesprek met Farnoosh vermoedelijk een erg welkom vervolg zijn. In het gesprek met Abdulwahid werd niet diep ingegaan op de relatie tussen Rumi en Shams, terwijl dat in deze aflevering centraal komt te staan. Want als Rumi zo populair is van Oost tot West, dan is dat in grote mate omwille van zijn ontmoeting met Shams en de enorme dynamiek van spirituele liefde die daaruit voortvloeide.


**


Groetjes uit Shambhala is een productie van Volzin.

Rumi Passion is een coproductie van Ha Concerts, De Centrale, Cluster, Voem, Evil Penguin TV, en Handelsreizigers in Ideeën, met de steun van Stad Gent en de Vlaamse overheid. Wie graag een voorstelling bijwoont kan dat o.a. nog in Vilvoorde (4 nov), Sint-Niklaas (16 dec).

De muziek in deze aflevering komt uit de voorstelling en werd gecomponeerd door Osama Abdulrasol. Kleine tip: helemaal op het einde van de podcast krijgt u nog een prachtig nummer in zijn totaliteit te horen.

De afbeelding bij deze aflevering is een oude miniatuur die de ontmoeting tussen Shams en Rumi weergeeft, waarover Farnoosh ook spreekt in het gesprek.


Sep 18, 202301:05:37
Leegte en volheid, eenheid en veelheid

Leegte en volheid, eenheid en veelheid

Is het bestaan fundamenteel leeg of is er een goddelijke ondergrond waaruit alles voortkomt en waar alles ook weer naar terugkeert? Is alles met elkaar verbonden doordat er achter alle uiterlijke vormen een goddelijke eenheid schuilt of is er sprake van een wezenlijk verschil tussen de veelheid van de schepselen en de eenheid van de schepper? Het zijn vraagstukken waar eeuwenlang over gediscussieerd werd in verscheidene religieuze tradities en waarop erg uiteenlopende antwoorden werden gegeven – vaak ook binnen één en dezelfde traditie. Zo gaat men er steevast vanuit dat het boeddhisme de filosofische overtuiging naar voor schuift dat de grond van het bestaan uiteindelijk niets dan leegte is. Maar is dat wel zo? Sommige spirituele leermeesters (zoals Bede Griffiths, die Jonas en Paul in een vorige aflevering bespraken) zien in de oude beschrijvingen van concepten als sunyata of tathagatagarbha ook verwijzingen naar een universele volheid. En misschien valt daar toch meer voor te zeggen dan vaak wordt aangenomen. Hetzelfde geldt voor het concept van ‘de boeddhanatuur’. Dat lijkt soms sterk in de buurt te komen van een eeuwig aanwezige realiteit die zich telkens opnieuw veruitwendigt in alles wat bestaat. Sluiten sommige visies op het boeddhisme dan toch dichter aan bij andere monistische overtuigingen die in de kern van de realiteit een bewustzijnsessentie ontwaren?

Jonas en Paul namen een diepe duik in dit soort kwesties en zochten de verschillende nuances op. Dat bracht hen vervolgens ook tot de hedendaagse populariteit van non-dualistische denkwijzen. In sommige spirituele kringen kan je immers geregeld verwijzingen horen naar de oude wijsheid van de hindoe advaita wanneer vraagstukken over de fundamenten van het bestaan besproken worden. Alleen wordt vaak over het hoofd gezien dat er binnen het hindoeïsme ook veel strekkingen bestaan die daar kritiek op hadden. Het ene non-dualisme is het andere niet, en ook voor de dualistische mystiek valt wel wat te zeggen. Door de verschillen tussen die denkscholen wat grondiger te bekijken, komen sommige hedendaagse debatten in een ander licht te staan.

------

'Groetjes uit Shambhala' is een productie van Volzin.

Sep 04, 202301:01:10
Gelovig atheïsme

Gelovig atheïsme

Ook hedendaagse atheïsten pleiten geregeld wel eens voor meer spiritualiteit in het leven. Een voorbeeld daarvan is Sander Herremans, de auteur van het boek De gelovige atheïst. In dat boek gaat Sander met grote openheid op zoek naar verschillende inzichten die religies hem als atheïst te bieden hebben. Hij voelt zich dan ook niet verbonden met het atheïsme dat elke vorm van geloof in een god categoriek afwijst. Dat soort atheïsme mag dan wel een groot deel van het maatschappelijke debat bepalen (met figuren als Richard Dawkins en Sam Harris als bekende boegbeelden), zelf staat hij meer in de lijn van figuren zoals Alain De Botton of Leo Apostel, die al vele jaren geleden een boekje schreef over atheïstische spiritualiteit. Sander’s boek gaat echter niet over de verschillende strekkingen in het atheïsme en hun visieverschillen. Hij koos er expliciet voor om een erg persoonlijk relaas te schrijven. In een uitgesponnen stream of consciousness verweeft hij biografische elementen met filosofische mijmeringen over religie, politiek en samenleving. De rode draad in dat alles zijn begrippen als ‘verbondenheid’ en ‘zelfoverstijging’ – twee begrippen waar menig spiritueel zoeker zich sterk in kan herkennen.

Jonas nodigde Sander dan ook uit naar Shambhala om van gedachten te wisselen over wat hedendaags spiritueel atheïsme precies kan inhouden. Ze gingen dieper in op atheïstische interpretaties van exodus en voodoo rituelen; ze bespraken de problematische categorisering tussen ‘gelovig’ en ‘ongelovig’; en ze onderzochten de dynamieken van bevrijding en verstarring die je zowel in religieuze als vrijzinnige contexten kan aantreffen.


Voor meer info over het boek 'De gelovige atheïst': standaarduitgeverij.nl

De afbeelding bij de podcast is van Johan de Moor.

------

'Groetjes uit Shambhala' is een productie van Volzin.

Jul 03, 202359:54
De interreligieuze spiritualiteit van Bede Griffiths

De interreligieuze spiritualiteit van Bede Griffiths

Mar 28, 202301:15:06
Geesten, spoken en seances

Geesten, spoken en seances

Verhalen over geesten in een huis beginnen meestal met: “Ik ken iemand die iemand kent die het meemaakte.” Wat daar echt van aan is, kan je dan maar moeilijk verifiëren. Maar in Groetjes uit Shambhala pakken we het anders aan. We laten een verhaal uit eerste hand horen want Paul heeft zelf zo’n geest in huis! Toen hij net in zijn huis ging wonen, was dat even schrikken, maar na enkele ontmoetingen, onderhandelde hij met de geest en maakte een aantal afspraken. Nu hebben Paul, zijn partner en de geest al vele jaren een goede verstandhouding.

Om dit alles wat verder uit te spitten klopten we nog eens aan bij Arjan Sterken. Spoken, geesten en astrale wezens hebben nu eenmaal een prominente plaats in zijn onderzoek naar religieuze folklore en moderne spirituele bewegingen. Met ons drie bespraken we hoe wijd verspreid het geloof in geesten is, hoe het samenleven met geesten in veel culturen erg vanzelfsprekend is en hoe geesten op verschillende manieren opgeroepen worden. We zochten naar verbanden met djinns en engelen, legden de ambiguïteit van de geesten bloot en plaatsten vraagtekens bij enkele fenomenen waar academisch onderzoek soms weinig raad mee weet.

------

De afbeelding is een tekening van The Fox Sisters, drie mediums die een belangrijke katalysator waren voor de immense populariteit van spiritisme en seances op het einde van de 19de eeuw. Over de vraag of ze zelf de ‘klopgeluiden’ van de geesten produceerden tijdens hun seances werd lang gediscussieerd.

'Groetjes uit Shambhala' is een productie van
Volzin.

Feb 06, 202301:01:37
De mythe van religieus geweld

De mythe van religieus geweld

Een shambhala special met prof. William Cavanaugh

Enkele jaren geleden las Jonas voor het eerst professor William Cavanaugh’s boek The myth of religious violence. Dat boek schudde zijn kijk op religie en secularisme grondig dooreen. Religie wordt over het algemeen gezien als iets inherent gewelddadigs omdat het op irrationele geloofsovertuigingen gebaseerd is, terwijl secularisme wordt voorgesteld als een meer rationele manier om meningsverschillen te organiseren. Maar Cavanaugh's boek draaide dergelijke alledaagse veronderstellingen volledig op hun kop – en dat deed hij met heel wat solide feiten en grondige argumenten. Jonas citeert Cavanaugh dan ook geregeld in zijn eigen artikels en boeken. Hij is nu eenmaal een grote fan.

Het mag dan ook voor zich spreken, dat hij bijzonder blij was toen hij hoorde dat professor Cavanaugh in november een tournee zou doen in Nederland. Hij werd immers uitgenodigd door De Zinnen, een katholiek netwerk voor inspiratie en dialoog, om aan meerdere universiteiten een lezing te geven over zijn boek. Zijn laatste stop was de Radboud Universiteit en dat vormde uiteraard een prachtige gelegenheid om hem ook even uit te nodigen in de Shambhala studio. Paul, William en Jonas hadden vervolgens een diepgaand gesprek over verschillende blinde vlekken in het dagelijkse discours rond religie, secularisme, spiritualiteit en geweld.

*

Logischerwijze spraken we in het Engels met professor Cavanugh. Deze aflevering is dan ook uitzonderlijk eens niet in het Nederlands. Je kan wel een Nederlandstalig interview lezen op de website van Volzin. Dat interview vormt een bewerkte samenvatting van enkele fragmenten uit het gesprek. Maar hopelijk vormt het Engels geen probleem, want wat mij betreft is het gehele gesprek zeker de moeite waard.

*

Jonas maakt nog meer Engelstalige podcast onder de titel Re-visioning Religion. Met experten uit de hele wereld heeft hij in die podcasts diepgaande dialogen op het kruispunt van religie, mystiek en politiek. Mocht dat jouw interesse wekken, zoek dan zeker eens naar Re-visioning Religion in je favoriete podcastapp.

------

'Groetjes uit Shambhala' is een productie van Volzin.

Dec 14, 202201:09:24
Bonus: een alternatieve kijk op reïncarnatie

Bonus: een alternatieve kijk op reïncarnatie

Annelies Van Belle is een journaliste en schrijfster met een grote interesse in thema’s rond bewustzijn en spiritualiteit. Ze is ook een trouwe luisteraar van Groetjes uit Shambhala. Toen ze een vorige aflevering beluisterde, waarin Paul en Jonas dieper ingingen op de verschillende gedaantes van reïncarnatie, kwamen enkele vragen bij haar op. Annelies maakte een voice bericht van die vragen en zond ze door naar Jonas, die haar vervolgens vroeg of ze geen zin had om naar de opnamestudio in Shambhala te komen en samen van gedachten te wisselen over het thema.

Deze bonusaflevering heeft dan ook een wat andere insteek dan andere afleveringen. Het haakt wel in op wat Jonas en Paul eerder bespraken maar Annelies en Jonas voeren vooral een gesprek over hun persoonlijke visie op het thema. Annelies was daarbij vooral geïnteresseerd in Jonas’ ideeën rond het mogelijke samengaan van reïncarnatie en morphogenetische velden. Dit concept van de bekende bioloog Rupert Sheldrake laat immers toe om een alternatieve kijk op het leven na de dood naar voor te schuiven. In hun gesprek ontleden ze verschillende facetten van zo’n alternatieve kijk, delen ze persoonlijke verhalen, en filosoferen ze samen over mysteries op de grens van leven en dood.

------

'Groetjes uit Shambhala' is een productie van Volzin.

Nov 14, 202240:43
Fictieve reizen en gefabriceerde wijzen

Fictieve reizen en gefabriceerde wijzen

Verschillende belangrijke bestsellers van de moderne spirituele literatuur, die talloze mensen over de hele wereld inspireerden, bleken achteraf gezien niet erg waarheidsgetrouw. Mysterieuze reizen die nooit plaats vonden, ontmoetingen met spirituele meesters die niet bestonden of bespiegelingen van Oosterse wijzen die eigenlijk Westerse schrijvers bleken te zijn... Er is zo vaak sprake van dat we het misschien wel als een literair genre op zich kunnen bekijken.

Vanuit dat perspectief bespreken Paul en Jonas de geschiedenis achter enkele belangrijke boeken en gaan ze na wat hun impact was op gangbare denkbeelden in de bredere samenleving. Enkele werken die de revue passeren zijn Het Derde Oog van Lobsang Rampa, De Meesters van het Verre Oosten van Baird T. Spalding, De Lessen van Don Juan van Carlos Castaneda, Het Tibetaanse Dodenboek van Walter Evans-Wentz en uiteraard ook Helena Blavatsky en haar boodschappen van de Mahatma’s. Al die werken waren erg invloedrijk, juist omdat mensen dachten dat hun inhoud waarheidsgetrouw was. Meer nog, hoewel dikwijls al vrij snel achterhaald werd dat we ze met een behoorlijke korrel zout mogen nemen, toch blijven ze elke generatie opnieuw mensen aanspreken. Paul en Jonas stellen zich dan ook de vraag in welke mate het van belang is dat sommige verhalen fictief zijn of niet, en hoe noodzakelijk het is om ‘waar’ en ‘onwaar’ van elkaar te onderscheiden in dit soort literatuur.

------

'Groetjes uit Shambhala' is een productie van
Volzin.

Afbeelding: het coverbeeld op verschillende edities van Lobsang Rampa’s 'Het Derde Oog'

Oct 19, 202251:24
Rumi's spiritualiteit
Sep 13, 202201:12:57
Reïncarnatie in verschillende gedaantes
Aug 01, 202243:59
Meervoudig religieus zijn

Meervoudig religieus zijn

Een Shambhala-special met professor André van der Braak.

Als hoogleraar comparatieve filosofie van de religie bestudeert André van der Braak al enkele jaren het fenomeen van ‘meervoudig religieus toebehoren.’ Uit onderzoek blijkt immers dat zo'n 24% van de Nederlanders elementen uit verschillende religies met elkaar combineert. De ene gaat daar al wat verder in dan de andere. Sommigen stellen een vrijblijvend spiritueel pakket samen met praktijken en symbolen uit verschillende tradities. Anderen kiezen er dan weer voor om zich intensief te verdiepen in twee of meerdere religies.

Aangezien Jonas zelf ook te catalogeren valt als een ‘meervoudig religieus toebehoorder’, klopte hij maar al te graag aan bij professor van der Braak voor een uitvoerig gesprek over dit alles. Is het verschijnsel wel uitzonderlijk, wanneer we een breder historisch en crosscultureel perspectief innemen? Wordt het niet begrijpelijker wanneer we religies eerder als een soort talen te bekijken? En schuilt onder dit thema niet steeds ook een theologisch debat over de vraag of alle religies uiteindelijk wel of niet naar hetzelfde eindpunt leiden?

------
Meer info over André van der Braak vind je op
avdbraak.nl

De foto bij deze aflevering toont een Thais beeld van de Cundi, een verschijning van zowel de Indische godin Durga als de Chinese bodhisattva Guanyin. In de Boeddhistische Wat Plai Laem tempel, waar het beeld zich bevindt, staan ook beelden van Ganesha, Vishnu en Shiva. De foto is dus een mooi voorbeeld van wat in de podcast besproken wordt.

------

'Groetjes uit Shambhala' is een productie van Volzin.

Jun 20, 202255:16
Dans, extase en heling

Dans, extase en heling

Dans en extase zijn een belangrijk onderdeel van talloze religieuze en spirituele contexten. In Europa was dat lange tijd minder prominent het geval, maar daar lijkt de laatste jaren verandering in te komen. Zo worden bijeenkomsten van Vijf Ritmes en Ecstatic Dance steeds frequenter georganiseerd in België en Nederland. Anders dan op festivals of in dansclubs, is daar ook steevast een ritueel aspect mee verbonden. De omkadering ademt een sfeer van hedendaagse spiritualiteit en de deelnemers zien de dans dikwijls als een vorm van heling. Zo worden oude tradities nieuw leven in geblazen.

Jonas geraakte door dit alles gefascineerd en las het boek Dancing in the Streets: A History of Collective Joy, van de Amerikaanse historica Barbara Ehrenreich. In deze aflevering deelt hij enkele inzichten die hij uit dat boek haalde. Dat leidde tot een gesprek over Paul’s eigen ervaringen met Indische tempeldans, over de historische redenen waarom Christenen ophielden met dansen in hun kerken, over de uiteenlopende vormen van extase die met het dansen gepaard gaan, over de depressie die volgt wanneer je collectief dansen in de kiem smoort en over de grote nood die mensen voelen om het religieuze ook met hun lichaam te beleven. Doorheen dit alles zitten deze keer dan ook ook verschillende muzikale voorbeelden verweven.

------

'Groetjes uit Shambhala' is een productie van Volzin.

May 18, 202245:59
Ufo's toen en nu

Ufo's toen en nu

Een Shambhala special met Taede Smedes en Arjan Sterken.

Als je vroeger over UFO’s sprak, werd je erg argwanend bekeken. De laatste jaren kwam daar verandering in. Het wordt steeds gewoner om je wel degelijk vragen te stellen over sommige onverklaarbare fenomenen in de lucht. Niet in het minst omdat de Amerikaanse overheid ondertussen te kennen gaf dat ze er wel degelijk expliciet onderzoek naar doet. En ook vanuit academische hoek groeit de aandacht voor het fenomeen.

Hebben we dan geregeld buitenaards bezoek op onze planeet? Dat is moeilijk te zeggen. Vanaf de tweede helft van de vorige eeuw worden UFO’s steevast met science fiction taferelen geassocieerd, maar gelijkaardige fenomenen worden al eeuwenlang beschreven en vroeger vooral als verschijningen van geesten of spirituele tekenen geïnterpreteerd, in overeenstemming met de gangbare religieuze kaders.

Om dit alles verder uit te diepen zaten we nog eens samen met Taede Smedes, die recent het boek uitbracht We zijn misschien niet alleen: UFO’s toen en nu waarin hij een overzicht biedt van de concrete feiten die we wel degelijk kunnen verzamelen rond het UFO-fenomeen. Voor de gelegenheid haalden we er daarenboven Arjan Sterken bij. Als onderzoeker aan de Radboud Universiteit, bestudeert hij het thema immers vanuit de religiewetenschappen als een vorm van mythologie. Paul en Taede vertelden over hun eigen UFO-waarnemingen, we grasduinden in oude mythologische verhalen rond objecten in de lucht, we bespraken de spirituele betekenisgeving die UFO-verhalen aan velen bieden en we stelden onze gasten uiteraard ook de vraag of ondertussen wat duidelijker is wat die mysterieuze fenomenen in werkelijkheid zouden kunnen zijn.

Voor meer over Taede en zijn publicaties: tasmedes.nl
Voor meer over Arjan en zijn publicaties:
ru.nl/personen/sterken-a

------
'Groetjes uit Shambhala' is een productie van Volzin.

Apr 25, 202256:05
Onbetamelijke theologie en de spiritualiteit van bevrijding

Onbetamelijke theologie en de spiritualiteit van bevrijding

Een Shambhala special met Janneke Stegeman

Er zijn niet zo erg veel mensen die je kan aankondigen als een expert ‘onbetamelijke theologie.’ Maar dat kan wel met voormalig theoloog des vaderlands Janneke Stegeman. Jonas klopte bij haar aan om dat onderwerp wat grondiger onder de loep te nemen en na te gaan in welke mate we ook over ‘onbetamelijke spiritualiteit’ kunnen spreken.

In hun gesprek vertrokken ze vanuit een stukje tekst
waarin Janneke ooit heel kernachtig enkele basisprincipes van onbetamelijke theologie verwoordde: “Ik hou me bezig met onbetamelijke theologie. Dat gaat precies over wat we rein en wat we onrein verklaren. Het gaat over lichamelijkheid. Onbetamelijke theologie zegt: ook de ervaringen met en van ons lichaam doen ertoe in de theologie. Alles wat ik meemaak, maak ik mee als dit lichaam. Alles wat ik heb meegemaakt is opgeslagen in dit lijf, het is erdoor getekend. Geraakt worden gaat via mijn lichaam, zoals ook uw lichaam betrokken is bij alles wat u doet. Je lichaam, de manier waarop jij beweegt, vertelt een verhaal, zonder woorden. Daar komt bij: we hechten op allerlei manieren betekenis aan lichamen. Dat zorgt ervoor dat mensen worden buitengesloten. Jonge gladde lichamen worden geïdealiseerd, andere lichamen bespot of terzijde geschoven. Ze voldoen niet aan de norm, ze zijn niet normaal, ze bedreigen wat we normaal vinden. Onbetamelijke theologie daagt die norm uit. Niet om te choqueren of te stangen, hoewel het zeker ongemakkelijk kan zijn stil te staan bij lichamelijkheid. Het doel is niet dat iedereen ‘onbetamelijk’ wordt, maar dat zichtbaar wordt hoe mensen als ‘onbetamelijk’ ter zijde worden geschoven. Om zo ruimte te maken.”

Het bleek de perfecte aanzet voor genuanceerde reflecties over de plaats van lichamelijkheid in hedendaagse spiritualiteit, over de mogelijke politieke consequenties daarvan en over een oud schilderij waarin Jezus vrouwelijke borsten heeft.

Voor meer info over Janneke en een overzicht van haar werk: www.jannekestegeman.com

------
'Groetjes uit Shambhala' is een productie van Volzin.

De Afbeelding van deze aflevering is een gedeelte van het schilderij uit Notre-Dame à la Rose in Lessines dat vermeld wordt in de podcast.

Mar 23, 202244:52
Een oproep van Paul en Jonas

Een oproep van Paul en Jonas

De eerste 5000 downloads van Groetjes uit Shambhala zijn ondertussen een feit. Daarom wilden we onze trouwe luisteraars graag even bedanken en van de gelegenheid gebruik maken voor een kleine oproep. 

Mar 10, 202203:51
Thich Nhat Hanh en mindfulness
Feb 21, 202251:01
Rechts populisme en spiritualiteit

Rechts populisme en spiritualiteit

Een Shambhala special met Ernst van den Hemel.

Jonas is al langer fan van het onderzoekswerk van dr. Ernst van den Hemel. Want telkens weer toont het aan dat religie helemaal niet zo sterk verdwenen is uit onze samenleving als veel mensen denken. Het laat zien dat categorieën als religieus, spiritueel en seculier helemaal niet netjes van elkaar te onderscheiden zijn. Zo richt Ernst al enige tijd zijn onderzoekspijlen op de verwevenheid van religie en spiritualiteit met (extreem)rechtse politiek. Voor velen is het moeilijk om zich in te beelden dat daar inderdaad verbanden tussen bestaan, maar ze liggen nochtans voor het grijpen. Zo onderzocht Ernst het twitterdiscours van o.a. de PVV, de partij van Geert Wilders, en liet hij zien wat voor belang daarin gehecht wordt aan een concept als ‘de joods-christelijke cultuur’. Bij de FvD van Thierry Baudet is dat niet anders. Ook in Vlaanderen zie je eenzelfde verband tussen rechts populisme en het oprakelen van een vermeende rechte lijn tussen de ‘cultuureigen’ religieuze traditie en het hedendaagse secularisme. Dezelfde termen worden bijvoorbeeld geregeld gebruikt door partijboegbeelden uit de Vlaams nationalistische partij N-VA. En uiteraard is de band tussen religie en rechts ook in andere delen van de wereld van groot belang, zoals in de VS waar veel christelijke groeperingen zich achter Trump schaarden.

In hun gesprek doken Jonas en Ernst doken eerst in enkele onderzoeksresultaten om na te gaan hoe (a)religieus dat soort partijen in werkelijkheid zijn en in welke mate een concept als ‘joods-christelijk’ wel of niet op zijn plaats is binnen hun discours. Vervolgens stelden ze zich ook de vraag of we misschien zelfs over vormen van ‘rechtse spiritualiteit’ kunnen spreken en welke band die dan heeft met grotere, wereldwijde maatschappelijke omwentelingen op religieus en politiek vlak.

Voor meer info over Ernst en een overzicht van zijn werk, zie
https://vandenhemel.net/

------
'Groetjes uit Shambhala' is een productie van Volzin.

Jan 26, 202247:03
Zingeving en zelfontplooiing

Zingeving en zelfontplooiing

“Kunnen we eigenlijk wel vanuit het concept 'zin' naar religies en levensbeschouwingen kijken, of leggen we dan een vreemd concept op aan vele religies en levensbeschouwingen?” Deze prachtige vraag werd ons doorgestuurd door Jochem Quartel, de hoofdredacteur van Narthex, het Nederlandse tijdschrift voor levensbeschouwing en educatie. We gingen er maar al te graag op in. Daarenboven is zingeving het perfecte thema voor onze eerste podcast van het nieuwe jaar. We hebben het over roeping als christelijke voorloper van zingeving, over de hypothese dat zingeving pas een begrip kon worden wanneer eerst alle zin werd weggedacht vanuit een materialistisch wereldbeeld, over de wijze waarop vele religieuze tradities metrum in het leven brachten, over (sva)dharma als richtinggevende kader binnen de kosmische eb-en-vloed, over zingeving als één van de belangrijkste vraagstukken in veel science-fiction literatuur, over de dubbelzinnigheid van de Bhagavad-Gita, over het verschil tussen hedendaagse zelfontwikkeling en traditionele 'zelfafwikkeling', en over het feit dat Sanskrietteksten geen onderscheid maken tussen het hogere Zelf en het lagere zelf zoals de westerse vertalingen het vaak doen uitschijnen. Een hele boterham dus. Maar toch is het weer allemaal nauw met elkaar verbonden.

------
'Groetjes uit Shambhala' is een productie van Volzin.

Jan 05, 202237:21
Zen en het evenwicht tussen actie en contemplatie

Zen en het evenwicht tussen actie en contemplatie

Een Shambhala-special met Tom Hannes.

De naam 'Tom Hannes' doet vermoedelijk een belletje rinkelen bij vele Nederlanders en Belgen die zich laten inspireren door boeddhisme. Hij is namelijk de auteur van boeken zoals 'Zen en het konijn in je brein', 'Leven in het nu: een filosofische zoektocht' en 'Wat kan ik leren van de Boeddha?'. Geregeld publiceert hij ook scherpe opinies waarbij zijn kritische overwegingen over politiek en samenleving steevast gevoed worden door de zentraditie waarin hij zich wortelt. Tom leek dan ook de perfecte gesprekspartner om het begrip 'zen' onder de loep te nemen. Want hoewel zen niet meer weg te denken is uit de hedendaagse spiritualiteit, roept het vaak heel gevarieerde beelden op, van mediterende monniken tot een tas thee drinken aan een klaterend beekje. Jonas en Tom probeerden daarom de term eerst wat helderder te krijgen en verschillende soorten zen van elkaar te onderscheiden. Vervolgens hadden ze het over Tom's persoonlijke spirituele weg: van new age zen naar meer orthodoxe praktijken als monnik naar zijn huidige pogingen om zen te koppelen aan hedendaagse sociale en politieke omwentelingen. Van daaruit gingen ze ook dieper in op het nut van rituelen, op de dogmatiek die je soms ook in zen-middens aantreft en op het gevaar van de status-quo te bevestigen wanneer je je boven alle leed verheven waant. En dat alles bracht hen uiteindelijk tot een boeiende uitwisseling over de eeuwige zoektocht naar het evenwicht tussen actie en contemplatie.
Voor meer info over Tom Hannes en een overzicht van zijn boeken, zie
https://tomhannes.be

------
'Groetjes uit Shambhala' is een productie van Volzin.

Dec 13, 202135:51
Samenzwevers of waarheidszoekers?

Samenzwevers of waarheidszoekers?

De laatste twee jaar geraakte de term ‘de samenzweving’ steeds meer ingeburgerd. Het is een equivalent van het Engelse ‘conspirituality’ en verwijst naar een groeiende overlap tussen de wereld van spiritualiteit, wellness, verzet tegen de covidvaccins en het aanhangen van samenzweringstheorieën. Maar is zo’n term wel op zijn plaats? Gooit die niet te veel verschillende denkwijzen op een hoop? En creëert zo’n term geen gevaarlijk wij-zij-denken?

Om dit soort vraagstukken te bespreken, zaten Paul en Jonas deze keer samen met onderzoeker Arjan Sterken. Al menige jaren verdiept Arjan zich moderne mythologische teksten over monsters en aliens, new age spiritualiteit en nieuwe religieuze bewegingen. Het werd een erg rijke uitwisseling over mogelijke verklaringen voor de argwaan rond coronabestrijding in sommige spirituele kringen, over antisemitische legenden als voorlopers van Qanon, over de rol van reële complotten en over oude vormen van extreemrechtse esoterie. Dat alles is namelijk van groot belang om de verschillende lagen van ons thema te achterhalen.

Nov 18, 202141:42
Kabbala: joodse mystiek van vroeger en vandaag
Oct 28, 202153:05
Is het boeddhisme een religie of niet?
Oct 04, 202138:24
Inayat Khan en het universeel soefisme

Inayat Khan en het universeel soefisme

Een Shambhala special met Nuweira Youskine.

Inayat Khan staat geboekstaafd als de verspreider van ‘het universeel soefisme’. In het begin van de 20ste eeuw naar de VS trok om er de Indiase muziek te laten weerklinken, maar het waren vooral zijn spirituele ideeën die veel mensen naar hem toetrokken. Hij barste nu eenmaal van het charisma. Tot op vandaag vind je over de hele wereld aanhangers van deze inspirerende figuur. Maar de manier waarop zijn ideeën verspreid geraakten, mag ook vragen oproepen over enkele intrigerende tendensen binnen de hedendaagse spiritualiteit – niet in het minst over de manier waarop velen de mystiek van het soefisme proberen los te koppelen van de traditionele islam.

Om dat alles wat verder uit te vlooien ging Jonas voor een keer niet met Paul in gesprek en wel met Nuweira Youskine, een achternicht van Inayat Khan. Dat werd dus de allereerste ‘Shambhala special’. Met veel historisch inzicht en enkele sappige anekdotes verhelderde Nuweira hoe de reële Inayat Khan soms sterk verschilde van de beeldvorming errond. Het leidde hen uiteindelijk tot een interessante filosofische uitwisseling over de relatie tussen het universele en het particuliere – en bijgevolg tot enkele kritische kanttekeningen bij de term ‘universeel soefisme’.

------
'Groetjes uit Shambhala' is een productie van Volzin.
Sep 13, 202145:24
Wetenschap en spiritualiteit

Wetenschap en spiritualiteit

We kregen bezoek in Shambhala. En wat voor bezoek! Taede Smedes is filosoof, theoloog en journalist. Hij verdiept zich al jaren in de relaties tussen wetenschap, religie en spiritualiteit en schreef er verschillende boeken over. Het was bijgevolg een waar genoegen om met Taede van gedachten te wisselen over de spirituele en religieuze drive van grote wetenschappers, over de plaats van quantummechanica in hedendaagse esoterie, over de nogal kapitalistische wetenschappelijkheid achter sommige vormen van mindfulness en over het feit dat de oerknal misschien meer ruimte voor het goddelijke laat dan velen denken.

------
'Groetjes uit Shambhala' is een productie van Volzin.

Taede Smedes' website is tasmedes.nl

Aug 19, 202159:51
De balans tussen vrouwelijke en mannelijke energie
Jul 14, 202143:59
Tantra en erotische spiritualiteit
May 26, 202137:42
Hoe goed is je goeroe? (Of je sensei of je sjeik?)
Apr 26, 202139:19
Mystiek en politiek
Mar 30, 202136:03
In de huid van de Boeddha
Feb 22, 202140:16
Mediteren en ‘in het nu zijn’

Mediteren en ‘in het nu zijn’

Een luisteraar stelde ons enkele vragen rond onze visie op meditatie en ‘in het nu zijn’. We gingen er maar al te graag op in. Het werd een gesprek over het feit dat het boeddhisme helemaal niet altijd zo op meditatie gericht is en dat hedendaagse meditatieve praktijken vaak veel christelijker zijn dan we vermoeden. We hadden het ook over de onmiskenbare waarde van die praktijken, over de wijze waarop we ze zelf al dan niet in ons leven integreren, over de nood aan 'in-oefening' en over volheid vs. leegte in het ‘nu moment’. En op de één of andere manier bracht dat alles ons ook tot dieet-boekjes voor monniken in Sri Lanka.

Jan 27, 202133:25
De verschillende vormen van Shambhala

De verschillende vormen van Shambhala

Shambhala. Dat mythische oord waar eeuwenoude hoogverheven spirituele zielen zich schuilhouden. Waar komt dat concept oorspronkelijk vandaan? En hoe gaan mensen er vandaag mee om? Het leek ons goed om dat in deze tweede aflevering te verduidelijken. Niet alleen omdat de titel van onze podcastreeks ernaar verwijst maar ook omdat zo’n schijnbaar onschuldig concept ons toch behoorlijk wat over hedendaagse spiritualiteit kan leren.

Afbeelding: een beeld van Tibet, zoals geschilderd door de befaamde Nicholas Roehrig

Nov 11, 202018:20
De theosofie en haar impact op hedendaagse spiritualiteit

De theosofie en haar impact op hedendaagse spiritualiteit

De theosofie is vandaag niet meer zo heel erg bekend, maar deze spirituele stroming had een enorme impact op de wijze waarop we met z’n allen naar spiritualiteit en religie gingen kijken. Als stichters van de theosofie zorgden Helena Blavatsky, Henry Olcott en William Judge er immers voor dat verschillende ideeën wijd verspreid geraakten en vandaag nog steeds doorleven in allerhande vormen van hedendaagse New Age. Hun 'geheime leer' blijkt alleen niet zo 'geheim'.

Afbeelding: Morya, één van de verlichte meesters uit het oosten waarvan Blavatsky beweerde dat ze er contact mee had.

Oct 21, 202035:00
Trailer: het wie, wat en waarom van onze podcastreeks

Trailer: het wie, wat en waarom van onze podcastreeks

Een korte trailer met wat meer uitleg over onze 'Groetjes uit Shambhala' podcasts.

Oct 07, 202002:18