پادکست هنگامهNov 26, 2020
قتل اجتماعی
فردریش انگلس در سال ۱۸۴۵ و در کتاب «وضعیت طبقه کارگر در انگلستان» از مفهومی نوشت به نام «قتل اجتماعی». طبق نظر او وقتی طبقه حاکم و بورژوا میداند که عواقب شرایط و وضعیتی که برای کارگران ایجاد کرده سلامت آنها را به خطر می‌اندازد و موجب مرگ زودرس آنها میشود اما کاری برای بهبود این شرایط نمیکند این عمل قتل اجتماعی است و آنها باید پاسخگو باشند. حدود ۱۷۰ سال بعد این اصطلاح در دوران همه‌گیری کرونا اغلب از طرف جامعه پزشکی احضار شد.
برخی منابع اپیزود:
Boyer, George R. 1998. "The Historical Background of the Communist Manifesto." Journal of Economic Perspectives, 12 (4): 151-174.
Grover, C. (2019). Violent proletarianisation: Social murder, the reserve army of labour and social security ‘austerity’ in Britain. Critical Social Policy, 39(3), 335-355. https://doi.org/10.1177/0261018318816932
https://www.marxists.org/archive/marx/works/download/pdf/condition-working-class-england.pdf
Medvedyuk, S., Govender, P. and Raphael, D. (2021) ‘The reemergence of Engels’ concept of social murder in response to growing social and health inequalities’, Social Science & Medicine, 289, p. 114377. doi:10.1016/j.socscimed.2021.114377.
Piketty, T. and Saez, E. (2003), ‘Income inequality in the United States, 1913-1998’, Quarterly Journal of Economics,118 (1), pp.1-39.
W. A. Armstrong, (1981), The Trend of Mortality in Carlisle between the 1780s and the 1840s: A Demographic Contribution to the Standard of Living Debate, Economic History Review, 34, (1), 94-114
موسیقی پایانی: آهنگ طبل عزا - کاری از گروه هنری ۱۹ بهمن
استاندارد تمدن - درآمدی بر حقوق بین‌الملل
برای بسیاری از ما پیش آمده که وقتی جنگ و غارت و ظلم در جهان را می‌بینیم از خود میپرسیم که چطور جامعه جهانی ساکت است؟ چرا هیچ قانونی نیست؟ از طرف دیگر حقوق‌دانان و برخی سیاستمداران در هنگام جنگ و منازعه و اختلاف اغلب به حقوق و قوانین بین‌المللی ارجاع میدهند.
پری اندرسون روشنفکر و تاریخدان برجسته در این مقاله به تاریخچه شکل‌گیری، تحولات و اجرای حقوق بین‌الملل می‌پردازد.
این مقاله در شماره ۱۴۳ (سپتامبر/اکتبر) مجله new left review منتشر شده و این اپیزود ترجمه این مقاله است که در جاهایی برخی توضیحات بدان اضافه شده.
نوبل اقتصاد ۲۰۲۳ - کلودیا گولدین
اپیزود ۲۹
مروری مختصر بر کارهای کلودیا گولدین
برنده (نا)نوبل اقتصاد در ۲۰۲۳
رابطه توسعه و مشارکت زنان در بازار کار چطور بوده؟
آیا مراقبت و کار خانگی ترجیح شخصی است؟
این اپیزود مرور انتقادی مختصری بر برخی کارهای گولدین با محوریت دو مقاله زیر است.
Goldin, Claudia and Lawrence F. Katz. 2002. “The power of the pill: Oral contraceptives and women's career and marriage decisions.”, Journal of Political Economy, 110(4): 730-770.
Goldin, Claudia. 2006, “The Quiet Revolution That Transformed Women’s Employment, Education, and Family.” The American Economic Review, 96 (2), 1–21.
موسیقی استفاده شده در اپیزود: بخشهایی از قطعه «مقام نهاوند» اثر سیمون شاهین
اپیزود ۲۸ - مارکسیسم فرهنگی
اپیزود ۲۸ - مرور تاریخی کوتاهی حول مفهوم مارکسیسم فرهنگی.
این ویدئو بر اساس یک رشته توئیت به آدرس زیر تهیه شده. در واقع بخشی از ویدئوهای این رشته توئیت انتخاب و زیرنویس شده و با مثالها و موارد دیگری بسط پیدا کرده تا برخی نمونه‌های ایرانی نیز در این روند مرور شود.
https://twitter.com/deonteleologist/status/1666598377591824384
اپیزود ۲۷ - مادران دادخواه، از خاوران تا قیام ژینا - در گفتگو با سما اوریاد
اپیزود ۲۷
مادران دادخواه - از خاوران تا قیام ژینا در گفتگو با سما اوریاد، نویسنده، شاعر و پژوهشگر انتقادی رسانه، جنسیت و فرهنگ‌های دیجیتال در دانشگاه گتونبرگ
مادران دادخواه را به طرق مختلفی میتوان فهمید. از مقاومتی که در برابر جمهوری اسلامی و «جهل عامدانه» نشان داده‌اند، تا زنده نگه داشتن خاطره عزیزانشان که بخشی از تاریخ خونبار ایران است. اما یک شیوه دیگر شاید فهمیدن این فیگور در قالب تئوری‌های فمینیستی است. یعنی کاری که سما خسروی اوریاد انجام داده. سما اوریاد در قالب پژوهشی به فیگور مادر دادخواه پرداخته و تلاش کرده تا به آنها از منظری فمینیستی نگاه کند. بخشی از این پژوهش در قالب مقاله‌ای در ژورنال «تئوری فمینیستی» به تازگی یعنی اکتبر ۲۰۲۲ منتشر شده.
مقاله او «با برجسته کردن اهمیت تاریخی، سیاسی و فمینیستی فیگور مادر دادخواه در ایران معاصر و فراتر از آن، روایتی نظری از شخصیت «مادر دادخواه» ارائه میکند. با تکیه بر تحلیل مفهومی تصاویر، تاریخ شفاهی و مکتوب و پست‌های رسانه‌های اجتماعی، ویژگی‌های کلیدی شخصیت مادر دادخواه و فعالیت‌های دیرینه آنها و اقدامات همبستگی‌سازشان را بیان میکند. مقاله اوریاد بر اساس نظریه‌های فمینیستی مادری، مقاومت، همبستگی عاطفی (میانجی‌گری) و شرایط (غیر) غم‌انگیزی استوار است تا استدلال کند که راهبردهای چندگانه مادران دادخواه ایران، شیوه‌های رادیکال بدیلی از تفکر درباره مادری و مقاومت زنان سالمند ارائه میکند.»
در پایان این گفتگو شنیدنی سعی کردیم تا از مادران دادخواه کمی فاصله گرفته و به دادخواهی از منظری بزرگتر نگاه کنیم.
۳۰ دقیقه اول اپیزود مقدمه‌ای است بر خاوران
گفتگو با خانم اوریاد از دقیقه ۳۰ به بعد
منابع:
داستان «آنها هنوز جوانند» - علی‌اشرف درویشیان
فوتبال علیه دشمن - سایمون کوپر - ترجمه عادل فردوسی‌پور - نشر چشمه
وبسایت بیدارزنی - پرونده جنبش دادخواهی
«شعر، به یاد خاوران»، شعری از محسن عمادی - انتشارات منجنیق
فایل صوتی دیدار منتظری با اعضای هیئت مرگ در تاریخ ۲۴ مرداد ۱۳۶۷
به عبارت دیگر - مهدی اصلانی - بی‌بی‌سی فارسی
سرود خاوران - از طریق وبسایت رادیو همبستگی
Khosravi Ooryad, S. (2022). Dadkhah mothers of Iran, from Khavaran to Aban: digital dadkhahi and transnational coalitional mothering. Feminist Theory, 0(0). https://doi.org/10.1177/14647001221127144
اپیزود ۲۶ - پرچم به دست زنان - خلاصه سخنرانی‌های همایش روز جهانی زن ۱۴۰۰
خلاصه ۳۰ سخنرانی ارائه شده در «همایش مجازی به مناسبت روز جهانی زنان» که مجموعه دیده‌بان آزار در اسفند ۱۴۰۰ برگزار کرد.
هر سخنرانی در زمانی حدودا ۴ تا ۷ دقیقه خلاصه شده و برشی از صدای سخنران هم شنیده میشه.
زمانبندی اپیزود
۵ دقیقه اول مقدمه
روز اول - ۱ ساعت اول
روز دوم - ۱ ساعت دوم
روز سوم - تا انتها
برای مشاهده لیست سخنرانان و عناوین مباحث، اینستاگرام دیده‌بان آزار را نگاه کنید.
اپیزود ۲۵ - زندگی نرمال
آنچه می‌شنوید ارائه‌ای است که در جمع
iranian social activists
داشتم.
متاسفانه ارائه آنطور که برنامه‌ریزی کرده بودم پیش نرفت. تا حوالی دقیقه ۴۵ که تذکر گرفتم کمی پرگویی کرده‌ام و بعد از آن تمرکزم کمی از دست رفت و بحثها پراکنده شد.
این بحث نشان داد تدوین چیز خوبیه واقعا. و چه خوب که در تولید پادکست امکان تدوین هست.
چند نکته:
۱- هدف من از این بحث دو چیز بود. اول اینکه توسعه مساوی پیشرفت نیست. اگر توسعه در یک چیز موفق بوده جا انداختن این ایده استعماری است که باید مثل غرب شد و ذهنیتی که هشتگ زندگی نرمال می‌سازد. دوم اینکه آنچه در ایران پس از اصلاحات ارضی رخ داده توسعه سرمایه‌داری است. خصلت کلی آن قبل از ۵۷ و بعد از آن مطابق با پارادایم‌ها جهانی تغییر کرده. در برهه کوتاهی پس از انقلاب ۵۷ این روند قطع شد. اما پس از جنگ به شکل وحشیانه‌ای دنبال شد. متاسفانه فرصت نشد درباره نتایج سیاستهای تعدیل ساختاری در دهه ۷۰ حرف بزنم.
درباره استدلال‌ها و ادعاهایی که درباره توسعه جهانی میکنم مفصل در اپیزودهای جداگانه بحث کرده‌ام.
۲- بخش اول بحث یعنی اینکه اقتصاد جهانی استثمارگر است به نظرم بحث مهمی است و برای کشوری که میخواهد تحول اجتماعی داشته باشد فکر کردن به چنین منظرهایی ضروری است.
درباره بحث ایران آنچه در این بحث پراکنده آمد و به نظرم نشد آنطور که میخواستم منتقل کنم، کلاژی از چند ایده بود تا صرفا ایران را خارج از توسعه سرمایه‌داری تصور نکنیم.
۳- به نظرم برای خواندن دستاوردها و نتایج پروژه‌های توسعه چه در جهان و چه ایران بهتر است کتاب‌های انسان‌شناس‌ها و مردم‌شناس‌ها را بخوانیم. اهالی اقتصاد اغلب حرف بدردبخوری نمیزنند.
مثلا این دو کتاب:
۱- زندگی تهی‌دستان شهری - علیرضا صادقی
2- Precarious Lives: Waiting and Hope in Iran- Shahram Khosravi
۴- در این ارائه حداقل ۲ اشتباه هم کرده‌ام. یک جا نویسنده کتاب زندگی تهی‌دستان شهری ... را جای صادقی (علیرضا) رضایی میگویم و دوم اینکه فامیل جفری سَکس را چند بار به اشتباه سَش تلفظ میکنم. من اولین بار فامیل این آدم را در متن دیدم و سَش تلفظ کردم. بعدا فهمیدم تلفظ صحیح سَکس است. اما ظاهرا ذهنم این اشتباه را تکرار میکنه.
اپیزود ۲۴ - نگاهی به کتاب «منشاء همه چیز» اثر دیوید گریبر (انسان‌شناس) و دیوید ونگرو (باستان‌شناس)
اپیزود ۲۴
نگاهی به کتاب «منشاء همه چیز» اثر دیوید گریبر (انسان‌شناس) و دیوید ونگرو (باستان‌شناس)، در گفتگو با مهدی سنگلجی. کتابی که نگاهی تازه و متفاوت به تاریخ انسان دارد.
«داستانی که در مورد خاستگاه‌هایمان تا بحال برای خود بازگو کرده‌ایم نادرست است، و بی‌جهت ایدهٔ عدم مساوات اجتماعی را تداوم میبخشد. گریبر و ونگرو میپرسند از چه رو افسانهٔ «انقلاب کشاورزی» این چنین دیرپا و مزمن مانده، و مدعی‌اند نکات بسیار دیگری برای آموختن از اجدادمان میتوان سراغ کرد.»
اپیزود ۲۳ - بحران اوکراین
در این اپیزود در نیمه اول برخی روایت‌ها و تحلیل‌های سیاسی تعیین‌کننده از جمله وقایع ۲۰۰۴ و ۲۰۱۴ اوکراین را مرور کرده‌ام. و از جمله اشاره کرده‌ام که این بحران در مکتب فکری رئالیسم در روابط بین‌الملل ممکن است چطور فهمیده شود. سپس از نیمه به بعد نگاهی کرده‌ام به رابطه صندوق بین‌المللی پول و اوکراین و اینکه اوکراین چطور میخواست اقتصاد خود را بسازد.
اپیزود ۲۲- زبان به کام سیاست - محمد مختاری
این اپیزود روخوانی مقاله «زبان به کام سیاست» نوشته محمد مختاری است. این مقاله در کتاب «تمرین مدارا» منتشر شده است. و ارتباط نزدیکی با مفهوم «تعدیل ساختاری» در اپیزود قبلی دارد.
«محمد مختاری شاعر، نویسنده، مترجم و منتقد چپ‌گرای ایرانی و از فعالان کانون نویسندگان ایران بود.» و در سال ۱۳۷۷ توسط وزارت اطلاعات به قتل رسید.
وبسایت میدان نیز این مقاله را منتشر کرده است و اینجا میتوان خواند:
اپیزود ۲۱- نگاهی به پیدایش و کارکرد صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی
در این اپیزود مقدماتی درباره پیدایش و کارکرد صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی گفته‌ام. همچنین درباره مفاهیمی چون تعدیل ساختاری، حاکمیت خوب، سرمایه اجتماعی و توانمندسازی.
در توسعه بین‌الملل کمتر بازیگرانی مثل صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی پرحاشیه و مناقشه برانگیز بوده‌اند. این دو نهاد بین المللی که هدف اصلی‌شان را ثبات اقتصادی جهانی و کاهش فقر تعریف کرده‌اند تقریبا از تمام طیفهای سیاسی و جنبشهای اجتماعی مورد انتقاد قرار گرفته‌اند. منتقدین از طیف چپ ادعا میکنند که سیاستهای این دو نهاد وضعیت فقر و نابرابری را در جهان بدتر میکند. در نتیجه در جلسات سالیانه صندوق همیشه تظاهراتی برپاست. در دیگر سو، محافظه‌کاران ادعا میکنند که گسترش نقش شرکتهای چندملیتی و بازار مالی جهان ماموریت اصلی این دو نهاد را در سایه برده است. مثلا سردبیری وال استریت ژورنال یکبار استدلال کرد که این دو نهاد در دنیای امروز تا حد زیادی بیربطند و یا باید کوچک شوند یا اینکه کلا منحل بشن.
اپیزود ۲۰ - نگاه فانون به خشونت و رستگاری
در این اپیزود آن یانته، نگاهی به فصل اول کتاب دوزخیان زمین فرانتس فانون انداخته. و معتقد است هرچند نگاه فانون به خشونت همواره مناقشه برانگیز بوده اما او در واقع منتقد خشونت است.
فانون متاثر از روانکاوی فرویدی و اگزیستانسیالیسم درباره روشهایی که مردم استعمارزده را مطیع و فرمانبردار شرایط زندگی مخوف خود در دنیای استعماری میکند، شرایطی که در ان استعمارگران، استعمارشده‌ها را شیطان محض نشان میدهند بحث میکند.
نگاه فانون به خشونت را بسیاری پسندیدند و برخی هم رد کردند، با این حال ایده‌های او هنوز هم در بین پژوهشگران و جنبشهای رهایی‌بخش مردم به حاشیه رانده شده و سرکوب شده جای دارد.
وقتی پای پلیس سفیدپوست روی گردن جورج فلوید بود او میگفت نمیتوانم نفس بکشم. نقل قولی از فانون هست که میگوید «زمانی که قیام میکنیم برای یک دلیل خاص قیام نمیکنیم. ما به این دلیل قیام میکنیم که به دلایل متعددی نمیتوانیم نفس بکشیم».
در اپیزود قبلی (پساتوسعه) از متفکرینی که الهام‌بخش این مکتب بودند گفتم. کسانی چون ایوان ایلیچ، گاندی، فانون و فوکو.
یانته استدلال میکند که هر چند دین دغدغه فانون نیست، اما در نگاه او استعمار فراتر از چند واقعه خاص است و شبیه نوعی الاهیات است که دارای ارجاعات صراحتا مسیحی است.
یانته درباره خشونت مطلق (absolute violence) در نگاه فانون حرف میزند و معتقد است برای فهم آن میتوان از والتر بنیامین و جورج سورل کمک گرفت. خشونت مطلق در این نگاه در پی تعویض این سیستم با سیستم دیگر نیست بلکه میخواهد کل نظم موجود را درهم شکند.
او در این سخنرانی به کتاب The Labor of Job از آنتونیو نگری و خوانش ماتریالیستی او از داستان ایوب اشاره میکند.
یانته همچنین به نقد فمینیستی به فانون و کارکرد مردانگی متورم در او اشاره میکند و معتقد است وابسته نشان دادن شتابزده خشونت و مردانگی در فانون ممکن است بر اشتیاق عمیق او بر گشودگی، متفاوت بودن، مراقبت و عشق در او سایه افکند.
به نظرم کلر دنی (که در چند فیلم مشخصا تحت تاثیر فانونه) این مردانگی متورم و پیچیدگی آن را خیلی خوب نشان میده.
این اپیزود ترجمه اپیزودی از پادکست against the grain است. https://kpfa.org/player/?audio=360283
آن یانته استاد مطالعات دین در دانشگاه ایالتی کالیفرنیا در نورتریج است که به همراه النور کرگ به تازگی کتابی منتشر کرده‌اند که شامل مجموعه مقالاتی درباره فانون است. این سخنرانی بر اساس یکی از مقالات همین کتاب تنظیم شده. اصل مقاله را در کانال گذاشتم. https://www.dukeupress.edu/beyond-man
اپیزود ۱۹ - پسا توسعه
در این اپیزود درباره پسا-توسعه حرف میزنم. یک مکتب فکری کوچک اما بسیار مهم و تاثیرگذار در دم و دستگاه عظیم توسعه. مجموعه‌ای از روشنفکران و نویسندگان برجسته که پس از چند جلسه و نگارش یک کتاب پایه‌گذار مکتبی شدند به نام پسا-توسعه.
کتاب دیکشنری توسعه به جمع‌آوری و ویراست ولفگانگ سکس و با حضور: گوستاوو استوا، داگلاس لامیس، ماری ان گرون مایر، جرارد برتود، ایوان ایلیچ، مجید رهنما، آرتورو اسکوبار، باربارا دودن، جین رابرت، خوزه ماریا برت، واندانا شیوا، کلاود آلوارز، هری کلیور، سرژ لاتوش، آشیس نندی و اوتو اوریک.
منابع این اپیزود:
Introduction to International development, approaches, actors, issues, and practice (third edition) - chapter 4: post-development and alternatives to development (Aram Ziai)
Gustavo Esteva & Arturo Escobar (2017) Post-Development @ 25: on ‘being stuck’ and moving forward, sideways, backward and otherwise, Third World Quarterly, 38:12, 2559-2572, DOI: 10.1080/01436597.2017.1334545
Aram Ziai (2017) Post-development 25 years after The Development Dictionary, Third World Quarterly, 38:12, 2547-2558, DOI: 10.1080/01436597.2017.1383853
The Development Dictionary - A Guide to Knowledge as Power, edited by Wolfgang Sachs
اپیزود ۱۸ - زمینه اعتراضات در کوبا
برای فهم موقعیت کوبا و تظاهرات این روزها دست کم میتوان به سه مورد اشاره کرد:
۱- مشروعیت دولت
۲- دلایلی که منجر به ابر تورم فعلی شده
۳- سیاست مخلوط مخالفین
منابع این اپیزود
اکانت red_dilettante@ در توئیتر
https://www.dissentmagazine.org/article/cuba-without-the-castros
https://www.dissentmagazine.org/online_articles/people-in-havana-talk
https://translate.google.com/translate?sl=auto&tl=en&u=https://jovencuba.com/paquete-de-reformas/
اپیزود ۱۷ - فمینیسم ۹۹ درصدی
این اپیزود آخرین اپیزود سری «جنسیت و توسعه» است و به نظرم میتواند یک جمع‌بندی برای بسیاری از این بحثهای مفهومی در این سری باشد. مانیفست فمینیسم ۹۹ درصدی نوشته چینزیا آروزا، نانسی فریزر و تیتی بتچاریا مانیفستی روشنگر، رادیکال و بسیار مترقی است که در سال ۲۰۱۹ و با نگاهی به اعتصابات فمینیستی در اقصا نقاط جهان تدوین شده و یک نقشه راه پیش روی جریان‌های مترقی قرار میدهد. نقشه راهی که از اتحاد جنبشهای فمینیستی، کارگری، محیط زیستی، مهاجران و ضد نژادپرستی ناشی میشود.
کتابچه‌ای است در فرمت مانیفست و سرشار از ایده‌های درخشان، تفکربرانگیز و البته بحث‌برانگیز از این بابت که در برابر بسیاری جریان‌هایی قرار میگیرد که ظاهرا داعیه برابری جنسیتی دارند اما برعکس بر آتش نابرابری می‌افزایند. این مانیفست را به نوعی میتوان ایده‌ای علیه فمینیسم لیبرال و فمینیست‌های خودخوانده‌ای چون هیلاری کیلنتون و مدیر میلیاردر فیس بوک شریل سندبرگ و شعار چابک‌سازی‌اش دانست.
نویسندگان در این مانیفست علیه دروغ‌گویی سیاست هویتی غالب شوریده‌اند. و از این طریق به فمینیسم مورد حمایت شرکتهای بزرگ تاخته‌اند.
بخش عمده این مانیفست را خانم مرجان نمازی ترجمه کرده‌اند و بخش پایانی کتاب را خانم فریده حمیدی که روی اینترنت در دسترس است. با این حال دست کم تا جایی که من دیده‌ام تا به امروز آنقدر که باید یا بهتر بگم آنقدر که ظرفیت‌های متن اجازه میده مورد توجه بسیاری از بخشهای جامعه قرار نگرفته است. عاطفه رنگریز اما یکی از کسانی است که توجه ویژه‌ای به این مانیفست نشان داده و سعی کرده که بطور جداگانه به تزهای ۱۱گانه این مانیفست بپردازد. عاطفه رنگریز دانش آموخته جامعه‌شناسی است و در سالهای اخیر بیشتر بر تبعیض جنسیتی متمرکز بوده است. از ایشان دعوت کردم تا گفتگویی با هم در این خصوص داشته باشیم.
اپیزود ۱۶ - زنان، آبجو و جادوگری
اپیزود ویژه نوروز سال ۱۴۰۰
انسان‌ها دست کم ۷۰۰۰ سال است که آبجو می‌سازند و تا حدود ۲۰۰ سال پیش تولید و فروش این نوشیدنی عموما در اختیار زنان بوده است. چه شد که این روند تغییر کرد و فرهنگ پیرامون این نوشیدنی جنسیت زده شد؟ آبجوسازی و جادوگری چه ربطی بهم دارند؟
اپیزود ۱۵ - مردانگی و توسعه
آنچه در این اپیزود آمده:
مردانگی چیست؟
مروری بر فهم تاریخی مردانگی
نگاهی به نظریه مردانگی هژمونیک
نقدی بر ایده مردانگی سمی
همچنین اشاره‌ای کردم به اولین مطالعه جامعی که در منطقه منا صورت گرفته. ۲-۳ نکته از نتایج مطالعه را در اپیزود گفته‌ام و بقیه نتایج را میتوانید در وبسایت مطالعه کنید
اپیزود ویژه - نظریه فیلم فمینیستی در گفتگو با مهدیس محمدی
مقاله‌ای که در ابتدای گفتگو بدان اشاره میشود را اینجا بخوانید:
زنان در سینمای اولیه - به‌سوی یک تاریخ‌نگاری فمینیستی سینما https://bit.ly/2VEV4Un در دو بخش کلمه‌ای واضح نیست که در زیر جمله کامل آمدهدقیقه 6:48: در اختیار گروه های اقلیت و زنان
دقیقه 35:51 : در تأیید همون ایده های غالب نباشه.
اپیزود ۱۳- اقتصاد فمینیستی و قلب نامرئی (نانسی فولبر)
در این اپیزود کتاب قلب نامرئی نوشته نانسی فولبر را مرور کرده‌ام. در ابتدا و در ۱۵ دقیقه ابتدایی مقدمه‌ای کوتاه درباره اقتصاد فمینیستی صحبت کرده‌ام و بعد وارد بحث کتاب شده‌ام.
منابع
قلب نامرئی - نانسی فولبر
Feminist Economics, Drucilla K. Barker, The Wiley Blackwell Encyclopedia of Gender and Sexuality Studies, First Edition. Edited by Nancy A. Naples.
Nelson J.A. (2018) Feminist Economics. In: Macmillan Publishers Ltd (eds) The New Palgrave Dictionary of Economics. Palgrave Macmillan, London.
Pujol, M, Fulton, K.L & Peter, C. (1999), Women’s Studies in Focus: Remembering Michele Pujol, Atlantis, Vol 23.2, Spring/Summer 1999
Pujol, M (1984), Gender and class in Marshall's "Principles of Economics”, Cambridge Journal of Economics , September 1984, Vol. 8, No. 3 (September 1984), pp. 217-234
Gary, K (2002) Book Reviews, Gender, Technology and Development, 6:2, 287-291
اقتصاد از چشم‌اندازی زنانه - مریم یوسفیان - مجله زنان امروز - ۱۳۹۷
همه دردسرهای زنان شاغل در ایران
این مقاله در اصل در خبرگزاری مهر منتشر شده اما از دنیای اقتصاد تا مشرق‌نیوز آن را بازنشر کرده‌اند
راحله کردوانی - تجارب مادران شاغل از سیاستهای مراقبت از کودک در ایران: مطالعه پدیدارشناختی - زن در توسعه و سیاست، بهار ۱۳۹۸ - دوره ۱۷ - شماره ۱ - صص ۱۴۵-۱۲۱
اپیزود ۱۲- توانمندسازی زنان در گفتگو با اعظم خاتم
اعظم خاتم
جامعه شناس توسعه و مطالعات شهری
دکترای مطالعات شهری، دانشگاه یورک کانادا
اعظم خاتم سابقه‌ای طولانی در تحقیق، تدریس و انتشار در زمینه معضلات توسعه و مسائل شهری در ایران و خاورمیانه دارد. او تحصیلات خود را در دانشگاه تهران در حوزه جامعه‌شناسی آغاز کرد و دکترای خود را در زمینه محیط شهری از دانشگاه یورک کانادا دریافت کرده است. او در دهه هفتاد و هشتاد شمسی از یکسو به عنوان برنامه‌ریز شهری و توسعه در طرح‌های مختلف فعالیت می‌کرد و از سوی دیگر به عنوان محقق مستقل در انجمن جامعه‌شناسی ایران و سازمان محققان مستقل مسائل زنان مسئولیت اداره گروه‌های تحقیقاتی مختلف را به عهده داشت. از جمله فعالیت‌های برنامه‌ریزی او تدوین سیاستهای مسکن اجتماعی در ایران، مشارکت در طرح هدایت توسعه تهران (۱۳۸۵)، هدایت برنامه‌های توانمندسازی سکونتگاه‌های غیررسمی در شهرهای مختلف و برنامه‌های اشتغال زنان در ایران بوده است. تهیه این برنامه‌ها او را در شناخت دقیق سیاستهای کلان و برنامه‌های توسعه دولتی یاری کرده در حالی که او در عین‌حال به طور فعال تحقیقات شخصی خود را برای شناخت تحولات اجتماعی کشور درماورای این طرح و برنامه‌ها دنبال کرده است. بنابراین مقالات او بر‌ایند این دو نوع علاقه و تجربه متفاوت است. آخرین مقاله او به فارسی به نام « گفتارها و سیاستهای توسعه در ایران بعد انقلاب» درخرداد ماه سال ۱۳۹۸ در مجله گفتگو به چاپ رسیده است. اما موضوع بحث این اپیزود کتاب « توانمندی زنان: نقدی به رویکردهای رایج توسعه به زنان» است که بیش از یک دهه قبل توسط انتشارات آگه به چاپ رسید.
لینک مقاله گفتارها و سیاستهای توسعه در ایران بعد انقلاب
https://bit.ly/2Ijz5Po
اپیزود ۱۱ - توانمندسازی زنان
در این اپیزود ابتدا کمی درباره توانمندسازی زنان در جریان اصلی صحبت خواهم کرد و سپس از زبان برخی همراهان این پادکست به تعدادی از ابهامات و پیچیدگی‌های این مفهوم اشاره خواهد شد. برای این اپیزود همراه با جمعی از همراهان پادکست کتاب زیر را خواندیم.
توانمندی زنان: نقدی بر رویکردهای رایج توسعه
گردآوری و تدوین: اعظم خاتم
مؤلفان:
نایلا کبیر، ویویان وی، فریدا شهید
مترجمان: فاطمه صادقی، اعظم خاتم، اکرم خاتم، هما مداح، فاطمه محمدی
نشر آگه
سایر منابع:
Women’s Empowerment Principles: Equality Means Business
https://www.unwomen.org/en/digital-library/publications/2011/10/women-s-empowerment-principles-equality-means-business#view
https://www.unwomen.org/en/digital-library/publications/2011/10/women-s-empowerment-principles-equality-means-business#view
Duflo, E 2012, Women Empowerment and Economic Development, Journal of Economic Literature 2012, 50(4), 1051–1079
Where are all the women?
https://www.weforum.org/agenda/2015/10/where-are-all-the-women/
Missing women—revisited
Reduction in female mortality has been counterbalanced by sex selective abortions
The decline in 'missing women' in Bangladesh
https://www.opendemocracy.net/en/5050/decline-in-missing-women-in-bangladesh/
https://www.nytimes.com/2017/10/05/opinion/the-myth-of-womens-empowerment.html
ترجمه این مقاله در این آدرس:
افسانه توانمندسازی زنان - رفیعه ذکریا - فلاخن ۸۷
اپیزود دهم - گفتگو با اعظم بهرامی درباره اهداف توسعه پایدار و برابری جنسیتی
اعظم بهرامی پژوهشگر و فعال محیط زیست و برابری جنسیتی است.
این سومین اپیزود از سری «جنسیت و توسعه» است که در آن با اعظم بهرامی درباره اهداف توسعه پایدار و برابری جنسیتی مصاحبه کرده‌ام
اپیزود قبلی مقدمه این اپیزود است و اگر با این اهداف چندان آشنا نیستید ابتدا آن را گوش دهید
اپیزود نه - اهداف توسعه پایدار و برابری جنسیتی
در این اپیزود درباره موارد زیر حرف زده‌ام:
روند و بحثهایی که منجر به تدوین اهداف توسعه پایدار شد
اهداف توسعه پایدار را چطور باید فهمید
انتقادات اقتصاددانان فمینیست بر رویکردهای برابری جنسیتی در توسعه چه بود
اشاره به برخی آمارهای برابری جنسیتی
رویکرد سازمان ملل برای دستیابی به برابری جنسیتی
منابع:
Gender mainstreaming in The Wiley Blackwell Encyclopedia of Gender and Sexuality Studies, First Edition. Edited by Nancy A. Naples.
Development policies, in The Elgar Companion to Feminist Economics
http://www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2020.pdf
http://hdr.undp.org/en/content/table-3-inequality-adjusted-human-development-index-ihdi
http://hdr.undp.org/en/content/gender-inequality-index-gii
https://www.oxfam.org/en/research/gendered-impact-imf-policies-mena
https://pecritique.com/2020/03/08/%d8%b2%d9%86%d8%a7%d9%86-%d9%85%db%8c%d8%a7%d9%86-%d8%af%d9%88-%d8%aa%db%8c%d8%ba%d9%87%e2%80%8c%db%8c-%da%a9%d8%a7%d8%b1-%d8%ae%d8%a7%d9%86%da%af%db%8c-%d9%88-%da%a9%d8%a7%d8%b1-%d9%85%d8%b2%d8%af/
افسانه آموزش رایگان از این توئیت:
https://twitter.com/Adovom/status/1280488807444480000
به نقل از:
مقاله‌ی «سهم دهک‌های درآمدی در ظرفیت دانشگاه‌های برتر» از دکتر رضا امیدی و گفت و گوی ایشون با روزنامه‌ی ایران با عنوان «پیامدهای کالاشدگی آموزش در تربیت لاکچری»
اپیزود هشت - درباره برخی مفاهیم جنسیت و توسعه
این اولین اپیزود از یک سری جدید و کوتاه در موضوع جنسیت و توسعه است. در این اپیزود درباره ۳ مفهوم حرف زده‌ام: «زنانه‌شدن کار»، «زنانه‌شدن فقر» و «جنسیت و مصرف».
منابع این اپیزود:
Feminization of Labor - Zach Richer - The Wiley-Blackwell Encyclopedia of Globalization, First Edition. Edited by George Ritzer.
Feminization of poverty - Sylvia Chant - The Wiley-Blackwell Encyclopedia of Globalization, First Edition. Edited by George Ritzer.
Gender and Consumer culture - Emma Casey - The Wiley Blackwell Encyclopedia of Consumption and Consumer Studies
Definitions of Gender - Joan C. Chrisler & Sarah A. Lamer - The Wiley Blackwell Encyclopedia of Gender and Sexuality Studies, First Edition. Edited by Nancy A. Naples.
موسیقی ابتدایی:
https://www.youtube.com/watch?v=rmI7wuKYeF4
موسیقی پایانی:
اپیزود هفت - کمک دوجانبه - بخش دوم
کمک دوجانبه زیر مجموعه مفهوم کلی‌تر کمک خارجی است. کمک خارجی منتج از منطقی است که میگوید کشورهای توسعه‌یافته باید به کشورهای در حال توسعه کمک کنند تا آنها هم شرایط اقتصادی‌شان بهتر شود.
بخش اول (اپیزود ۶) مقدمات بود و این بخش کمی تحلیل.
در این قسمت ضمن نگاهی به شکل‌گیری این گفتمان در ایالات متحده مروری کردم بر بستر بزرگتری که کمک خارجی یکی از عناصر آن است. و اینکه چطور میشود که به ازای هر ۱ دلاری که وارد کشورهای در حال توسعه میشود ۲۴ دلار از آنها خارج میشود!
آیا با این وضع هنوز جای سوال است که چرا برخی کشورها پیشرفت نمی‌کنند؟
متن هر اپیزود به همراه منابع را میتوانید در این آدرس پیدا کنید.
https://hengamehpodcast.wordpress.com/
کانال تلگرام پادکست:
https://hengamehpodcast.wordpress.com/
یک توضیح: من هر اپیزود را با یک آهنگ بدون کلام آغاز و با یک آهنگ سیاسی-اجتماعی تمام میکنم. اگر از تلگرام گوش میکنید اهنگ‌ها کامل است. اما اگر از اپلیکیشن‌های پادکست گوش میکنید حدود یک دقیقه بیشتر نیست.
اپیزود شش - مقدمه‌ای بر کمک دوجانبه
اپیزود ششم: کمک دوجانبه
(Bilateral Aid)
کمک دوجانبه زیر مجموعه مفهوم کلی‌تر کمک خارجی است. کمک خارجی منتج از منطقی است که میگوید کشورهای توسعه‌یافته باید به کشورهای در حال توسعه کمک کنند تا آنها هم شرایط اقتصادی‌شان بهتر شود.
در این اپیزود مفاهیم و مقدمات کلی این موضوع طرح شده است. بالاخره موفق شدم به پرتکرارترین بازخوردی که در این مدت گرفته‌ام عمل کنم و اپیزود کوتاه‌تر! تولید کنم. در واقع این موضوع را به دو بخش تقسیم کردم. بخش اول که این اپیزود باشه مقدماته. بخش دوم که چند هفته دیگه منتشر میشه کمی تحلیل.
اپیزود پنج - جهانی‌سازی و توسعه
اپیزود پنجم درباره «جهانی‌سازی و توسعه» است و به موارد زیر کم و بیش در حد مقدمات اشاره شده:
چند نظر درباره جهانی‌شدن
کمی آمار درباره مصرف پوشاک
چند نگاه به جهانی‌سازی (تعاریف کلی)
شرکتهای چندملیتی
جهانی‌سازی و کشورهای در حال توسعه
توافق واشنگتن
جهانی‌سازی و تجارت
آیا اتفاق تازه‌ای رخ داده؟
سرمایه‌گذاری خارجی
سوددهی سرمایه و امپریالیسم (۳ دوره جهانی‌سازی)
از چیاپاس تا سیاتل، از بانکوک و تونس
جنسیت و جهانی‌سازی
منابع این اپیزود:
Introduction to International Development, Approaches, Actors, Issues, and Practice
Third Edition, Paul Haslam, Jessica Shafer, and Pierre Beaudet
The Wiley-Blackwell Encyclopedia of Globalization - George Ritzer
Reclaiming Development: An Economic Policy Handbook for Activists and Policymakers- Ha-Joon Chang and Ilene J. Grabel
مطالعه درباره گرایش نزولی نرخ سود:
https://bit.ly/3dBPJEx
برای مطالعه بیشتر درباره رابطه کاهش سود و جهانی‌سازی اینجا را نگاه کنید:
https://rupturemagazine.org/2018/01/25/imperialism-globalization-and-the-profitability-of-capital/
https://www.youtube.com/watch?v=HVGJDwEWIrI
مانیفست کمونیست - ترجمه مسعود صابری
لینک آلبوم پایور: https://bit.ly/2zs4bjo
اپیزود چهار - جنسیت و توسعه
در این اپیزود مروری کرده‌ام بر برخی مفاهیم و روند تاریخی رویکردهای این حوزه
فهرست مطالب و زمان هر مطلب در اپیزود به شرح زیر است:
۵:۵۲ - مقدمه و مرور فشرده گذشته
۸:۰۰ - آمار مختصری از وضعیت توسعه زنان
۱۴:۰۰ - زنان جهان سوم ترکیب همگنی نیست.
۱۶:۱۶ - ارتباط بین برابری جنسیتی (gender equality) و توسعه
۲۱:۰۰ - ظهور حوزه «زنان، جنسیت و توسعه»
در ادامه نگاهی به این رویکردها شده:
۲۷:۲۵ - رویکرد رفاهی Welfare approach
۳۴:۱۰ - رویکرد زنان در توسعه women in development (WID)
۴۶:۴۰ - رویکرد زنان و توسعه women and development (WAD)
۵۳:۲۰ - رویکرد جنسیت و توسعه gender and development (GAD)
۵- رویکرد اثربخشی effective approach (EA) (۳ خط مطلب بیشتر نیست)
۱:۱۰ - ۱- رویکرد برابری جنسیتی جریان اصلی mainstreaming gender equality (MGE)
برخی دیگر از عناوین:
۳۰:۱۵ - هند و برنامه عمومی کاهش نرخ تولد و استفاده از جراحی عقیم‌سازی
۰۱:۰۱ - ۱ جنسیت در حوزه محیط زیست و اکوفمینیسم
همچنین شما میتوانید از طریق کانال تلگرام به منابع و متن دسترسی داشته باشید
https://t.me/hengamehpodcast
قسمت سوم - تئوری‌های توسعه
منابع:
Haslam, P., Schafer, J., & Beaudet, P. (2012). Introduction to international development approaches, actors, and issues (2nd ed., pp. 45-68). Ontario: Oxford University Press.
اباذری، یوسف، حمیدرضا پرنیان. ۱۳۹۴. استقرار آموزشی مکتب نیاوران - تاریخچه ایجاد نهادهای دولتی آموزش مدیریت و اقتصاد بازار آزاد. مطالعات جامعه‌شناختی. ۲۲ (۲): ۱۵۱ - ۱۷۶
پیوست اپیزود دوم- مروری مختصر بر تئوری‌های امپریالیسم
توضیحات پیوستِ اپیزود دوم
مرور مختصری بر تئوری‌های امپریالیسم
آهنگ ابتدایی: لیکو دلگانی (موسیقی بلوچستان)
https://soundcloud.com/homteh/shirmohammad-espandar
تهیه‌کننده: رادیو نواحی https://radionavahi.com/
موسیقی پایانی: سوت کارخنه (موسیقی مازندرانی)
https://www.youtube.com/watch?v=4GN2uJ_1bjI&list=RD4GN2uJ_1bjI&start_radio=1&t=298&t=1
منابع:
Ritzer, G. (2005). Encyclopedia of social theory. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Rosa Luxemburg, The Accumulation of Capital, (1913)
تراب ثالث دربارۀ امپرياليزم
قسمت دوم - امپریالیسم و تجربه استعمار
کانال تلگرام این پادکست: https://t.me/hengamehpodcast
منبع اصلی من برای تولید این پادکست این کتابه:
Haslam, P., Schafer, J. and Beaudet, P. (2012). Introduction to international development. Oxford: Oxford University Press.
برای این قسمت از فصل دوم کتاب استفاده شد.
سایر منابع:
https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/britain-stole-45-trillion-india-181206124830851.html
https://www.opendemocracy.net/en/oureconomy/imperialism-coffee-cup/
https://plato.stanford.edu/entries/colonialism/#LibEmp
https://www.abc.net.au/news/2011-08-26/hodgson-from-little-things-big-things-grow/2855942
قسمت اول: معنی، اندازه و اخلاق در توسعه بین‌الملل
این قسمت مقدمه است؛ درباره برخی تعاریف و واژه‌ها، شاخصهای عمومی و کلیدی نظیر رشد، فقر و نابرابری حرف زده‌ام و اشاره‌ای کوتاه به اخلاقیات حول این موضوع داشته‌ام.
توضیحات قسمت اول:
زمان: ۴۷ دقیقه
آهنگ ابتدایی: ندارد
آهنگ پایانی: Blowin' in the Wind (1962) - Bob Dylan
منابع:
Haslam, P., Schafer, J. and Beaudet, P. (2012). Introduction to international development. Oxford: Oxford University Press.
منبع اصلی برای تولید قسمت‌های توسعه همین کتاب خواهد بود.
بیل گیتس میگوید فقر در حال کاهش است. آیا حق با اوست؟ (وبسایت آسو):
https://bit.ly/2Z0NyCY
برای مطالعه بیشتر:
فهرست کشورها بر پایه سرانه درامد ناخالص ملی (ویکی‌پدیا)
https://bit.ly/30ZbJ6H
سرمایه اجتماعی: اع‍ت‍م‍اد، دم‍وک‍راس‍ی و توسعه/ به ک‍وش‍ش ک‍ی‍ان ت‍اج‍ب‍خ‍ش؛ نویسندگان م‍ق‍ال‍ه‌ه‍ا رابرت پ‍ات‍ن‍ام... [و دی‍گ‍ران]؛ ترجمه اف‍ش‍ی‍ن خ‍اک‍ب‍از، ح‍س‍ن پ‍وی‍ان. تهران: نشر پژوهش ش‍ی‍رازه ، ۱۳۸۴.
توسعه یعنی آزادی. آمارتیا سن. مترجم: محمدسعید نوری نائینی. نشر نی
Fine, B. (2010). Theories of social capital. London: Pluto Press.
Allen, Tim, and Alan Thomas, eds. 2000. Poverty and Development into the 21st Century. Oxford: Oxford University Press and Open University.
Sach, Jeffrey D. 2005. The End of Poverty: Economic Possibilities for our Time. New York: Penguin.
http://www.worldbank.org/en/publication/wdr/wdr-archive