Komt een Leek bij de Doctor
By Sander Blok
Komt een Leek bij de DoctorDec 24, 2019
S01E06b - Bonus: Fototour door LHC - met Krijn Soeteman
Na de podcast met Krijn Soeteman kreeg ik de opmerking dat ik helemaal niet had uitgelegd wat het LHC nou precies was. Verder liet Krijn mij tijdens de opname allemaal foto’s zien die hij had gemaakt tijdens zijn rondleiding bij LHC. In deze bonusaflevering nemen Krijn en ik je mee voor een fototour door het LHC, maar niet voordat ik uitleg wat het LHC nou precies doet.
Fotogalerij: https://komteenleekbijdedoctor.nl/2020/03/19/s01e06b-bonus-fototour/
Slow mo guys CRT video link: https://www.youtube.com/watch?v=3BJU2drrtCM
Krijns artikel over LHC op tweakers: https://tweakers.net/reviews/7522/cern-grotere-ring-of-lineair-grootste-natuurkundeproef-heeft-ambitie.html
Video over LHC op tweakers: https://www.youtube.com/watch?v=0KEzJlHHGyM
NCR antimateriefabriek: https://www.nrc.nl/nieuws/2019/11/29/de-antimateriefabriek-a3982140
Heb je naar aanleiding van deze aflevering nog vragen, opmerkingen of toevoegingen, stuur die dan naar reacties@komteenleekbijdedoctor.nl, tweet naar @leekbijdedoctor, of bezoek onze slack op leekbijdedoctor.slack.com, en wellicht beantwoord ik jouw vraag in de volgende aflevering.
Tijdschema:00:00:52 Begin
00:02:46 Krijn vertelt: wat is het LHC?
00:14:10 Hoe bouw je een deeltjesversneller?
00:33:58 Foto’s
00:34:34 Foto 1: Plein van Gallileo Galilei
00:36:21 Foto 2: Bellenvat
00:39:07 Foto 3: Synchrocyclotron
00:41:17 Foto 4: De buis bij LHCb
00:46:03 Foto 5: Accelerators?
00:48:31 Foto 6: Stroominjectiepunt
00:48:58 Foto 7: Zwitserse stopcontacten
00:49:16 Foto 8: Accelerator
00:52:19 Foto 9: Kale buis
00:53:40 Foto 10: CMS
00:55:47 Foto 11: ATLAS
00:56:52 Foto 12: ATLAS achterkant
00:57:26 Foto 13: De buis boven ATLAS
00:58:52 Foto 14: De antimateriefabriek
01:00:41 Foto 15: De opslagring van de antimateriefabriek
01:02:25 Afsluiting
S01E06 - Het beste model ter wereld - met Krijn Soeteman
De wereld om je heen kan je zien als een ui. De wetenschap probeert die ui te pellen, om tot de kern van de waarheid te komen. Newton pelde de eerste laag van de ui en kwam erachter dat de beweging van objecten te vatten was in vergelijkingen. De mensheid pelde nog een laag met de vergelijkingen van Maxwell in de 19e eeuw. In het begin van de 20e eeuw werd er nog een laag afgepeld door het opstellen van de kwantumfysica. En onder die laag van kwantumfysica zit een theorie die bijna alles verklaart. Dit model is het beste model ter wereld, en we noemen het: Het Standaardmodel der Deeltjesfysica.
De leek van vandaag is Krijn Soeteman. Krijn is wetenschapsjournalist en schrijver van het boek Cryptovaluta voor Dummies. Maar als belangrijkste: Krijn schreef eind 2019 een artikel op tweakers.net over CERN en de LHC.
Heb je naar aanleiding van deze aflevering nog vragen, opmerkingen of toevoegingen, stuur die dan naar reacties@komteenleekbijdedoctor.nl, tweet naar @leekbijdedoctor, of bezoek onze slack op leekbijdedoctor.slack.com, en wellicht beantwoord ik jouw vraag in de volgende aflevering.
The Particle at the end of the Universe door Sean Carroll
The Feynman Lectures on Physics
00:00:00 Start
00:00:51 Intro
00:01:30 LHC
00:18:51 Het Standaardmodel der Deeltjesfysica
00:24:12 De vier krachten
00:45:25 De Deeltjesdierentuin
00:59:35 De krachtdragers en het massa-intermezzo
01:26:13 Krachtige Symmetrie
01:34:54 Kwantumveldentheorie
01:47:12 Higgs
01:59:59 Samenvatting
02:04:05 Vragen van de luisteraars
02:11:08 De vraag van de leek
02:19:11 De Doctorale Kudo
02:20:08 Afkondiging
S01E05 - Hoe stromen elektronen door nanodeeltjesnetwerken? - met Koffiethijs
Voordat ik doctor was, deed ik onderzoek aan de universiteit van Leiden naar hoe elektronen vloeien door netwerken van nanodeeltjes. Hieruit resulteerde het proefschrift getiteld: 'Flow: a study of electron transport through networks of interconnected nanoparticles', waarop ik in juli 2018 promoveerde. Maar wat is promoveren, en waar gaat mijn proefschrift over? Dat hoor je in deze aflevering van Komt een Leek bij de Doctor.
De leek van vandaag is Thijs van Bruxvoort, die je kan kennen van de podcast Koffiethijs of als Geldvriend. Verder is hij product owner bij Philips en is hij sinds halverwege vorig jaar mijn accountabillity buddy.
Heb je naar aanleiding van deze aflevering nog vragen, opmerkingen of toevoegingen, stuur die dan naar reacties@komteenleekbijdedoctor.nl, tweet naar @leekbijdedoctor, en wellicht beantwoord ik jouw vraag in de volgende aflevering.
Proefschrift: https://openaccess.leidenuniv.nl/handle/1887/63527
What if: https://whatif.xkcd.com/book/#thebook
How to: https://xkcd.com/how-to/
S01E04 - Vragenbonanza - Met Floris Diemel
Vragen, vragen en nog eens vragen. Ik vraag mij nogal eens wat af, zowel professioneel als persoonlijk. Waarom doet mijn thermostaat het niet? Hoe komt het dat deze lithografiemachine niet werkt? Wat gebeurt er nou echt als je in een zwart gat valt? Maar over mijn vragen gaat het niet in deze aflevering. Nee, deze aflevering gaat over vragen van jullie, de luisteraar!
In deze kerstspecial vraagt vaste leek Floris Diemel mij over spintronica, kwantumsimulaties en zwarte gaten. Verder hebben we ook veel luisteraarsvragen die ik allemaal probeer te beantwoorden.
Heb je naar aanleiding van deze aflevering nog vragen, opmerkingen of toevoegingen, stuur die dan naar reacties@komteenleekbijdedoctor.nl, tweet naar @komteenleekbijdedoctor, en wellicht beantwoord ik jouw vraag in de volgende aflevering.
Computing with magnetic waves: https://science.sciencemag.org/content/366/6469/1121
How black holes shine bright: https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-4357/ab4c33
Ultrafast quantum simulations: https://advances.sciencemag.org/content/5/11/eaaw1634
Snaartheorie: https://xkcd.com/171/
S01E03 - Kleine Dingetjes deel 2 - met Ruurd Sanders
Wij mensen zijn gewend aan grote dingen. De fiets waar we op fietsen, de beker die we vasthouden, en de bal die we naar onze hond gooien. Allemaal grote dingen. Wij weten prima hoe die werken. Kleine dingen daarentegen werken niet zo makkelijk. Kleine dingen worden beschreven door de kwantummechanica. Kleine deeltjes zijn op meerdere plekken tegelijk, bewegen meerdere kanten op, en veranderen fundamenteel als we ze meten. Hoe gaat dat nou eigenlijk? In deel twee van deze special over kwantumfysica vertel ik Ruurd over de subtiliteiten van de kwantumfysica en leg ik uiteindelijk uit hoe het resultaat van het Stern-Gerlach-experiment nou precies komt
Heb je naar aanleiding van deze aflevering nog vragen, opmerkingen of toevoegingen, stuur die dan naar reacties@komteenleekbijdedoctor.nl of tweet ze naar @leekbijdedoctor, en wellicht beantwoord ik jouw vraag in de volgende aflevering.
00:00:00 Begin
00:00:23 Aankondiging
00:01:53 Recap
00:05:10 Meten en Heisenberg
00:25:01 Verstrengeling
00:33:58 Superpositie
00:46:09 Stern - Gerlach verklaard
00:53:54 Vragen van de luisteraar
01:02:41 De vraag van de Leek
01:12:41 De doctorale kudo
01:16:14 Samenvatting
01:16:33 Einde
S01E02b - Hoe kwam de Leek nou bij de Doctor?
Deze keer geen normale aflevering, de volgende komt pas over twee weken. Ruurd vroeg mij waarom ik eigenlijk deze podcast ben begonnen. Daar ga ik in deze tussenaflevering op in. Verder kan je vanaf nu je vragen ook tweeten naar @komteenleekbijdedoctor, maar natuurlijk ook nog steeds naar reacties@komteenleekbijdedoctor.nl.
Verder luister je deze podcast via de soundcloud feed. Deze gaat verdwijnen. Abonneer op de nieuwe feed in Anchor. Deze kan je vinden op https://anchor.fm/komteenleekbijdedoctor.
S01E02 - Kleine Dingetjes deel 1 - met Ruurd Sanders
Wij mensen zijn gewend aan grote dingen. De fiets waar we op fietsen, de beker die we vasthouden, en de bal die we naar onze hond gooien. Allemaal grote dingen. Wij weten prima hoe die werken. Kleine dingen daarentegen werken niet zo makkelijk. Kleine dingen worden beschreven door de kwantummechanica. Kleine deeltjes zijn op meerdere plekken tegelijk, bewegen meerdere kanten op, en veranderen fundamenteel als we ze meten. Hoe gaat dat nou eigenlijk? In deze aflevering transformeer ik semi-amateurartiest Ruurd Sanders om tot semigediplomeerd kwantumfysicus, want vandaag gaan we het hebben over kleine dingetjes!
Heb je naar aanleiding van deze aflevering nog vragen, opmerkingen of toevoegingen, stuur die dan naar reacties@komteenleekbijdedoctor.nl, en wellicht beantwoord ik jouw vraag in de volgende aflevering.
00:00:00 Intro
00:00:49 Begin
00:03:43 Stern - Gerlach
00:11:58 Wat is kwantumfysica?
00:20:27 Metingen
00:27:38 Elektronen op schommels
00:39:28 Superpositie
00:46:05 Verval van de golffunctie
00:49:55 Schrödingers kat
01:05:13 Samenvatting
01:06:43 De Vraag van de Leek
01:16:55 Cliffhanger van vraag 2
01:18:39 De Doctorale Kudo
01:20:31 Outro
S01E01 - Rocket Science - met Floris Diemel
Raketten lanceren is zo makkelijk niet. Ze noemen het niet voor niets 'Rocket Science'! In deze aflevering transformeer ik leek Floris Diemel tot een volleerd raketwetenschapper door hem te vertellen over raketstabiliteit, de raketvergelijking en zelfs over nucleaire raketmotoren. 3, 2, 1, liftoff!
Plasmavideo van farings van SpaceX waarin je het plasma ziet: youtu.be/MRvO8D9TR08?t=45
Video van expanderend uitlaatgas bij grotere hoogte: youtu.be/wbSwFU6tY1c?t=1299
Contactemailadres voor prijsvraag: prijsvraag@komteenleekbijdedoctor.nl
Biggest Booms in Rocket History: www.youtube.com/watch?v=WlQH3MHhm0Y
Space Shuttle SRB gimbal - www.youtube.com/watch?v=bJHTNkSb4Bg
SpaceX how not to land an orbital booster - www.youtube.com/watch?v=bvim4rsNHkQ
Scott Manley - Nuclear Rocket Engines: www.youtube.com/watch?v=nm24PtuhEg4
De doctorale kudo: youtu.be/Vp-bX61xID4?t=2905
Vragen mogen naar: vragen@komteenleekbijdedoctor.nl
Correcties mogen naar: correcties@komteenleekbijdedoctor.nl
Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door Saber (You know who you are! Bedankt voor het lenen van je gear!).
Correcties:
32:46 - Ik zeg 28 ton, moet 26 ton zijn
43:06 - Het moet wel m/s zijn. Specifieke impuls is in s
55:51 - Het nettogewicht van de Falcon 9 is 20 ton, niet 90 ton. 90 ton is de bruto massa van de tweede stage