Głos Kongresu Obywatelskiego

Czy można efektywnie rozliczać władze lokalne (nie tylko w wyborach)? Jak samorządowcy mogą – w trakcie swojej kadencji – weryfikować, czego oczekują mieszkańcy? Co może przekonać władze do rozwiązywania mało medialnych, ale istotnych problemów lokalnej wspólnoty? W jaki sposób oddolnie zbudować koalicję mieszkańców i wpłynąć na radę miasta? Czy większa obywatelskość władzy samorządowej wymaga zmian w prawie i ordynacji wyborczej? – na te i inne pytania odpowiada prof. Jarosław Flis z Instytutu Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Jakie surowce ziem rzadkich są ważne dla unijnej gospodarki i dlaczego ich dostępność jest kluczowa również dla naszego bezpieczeństwa? Skąd obecnie czerpiemy surowce krytyczne i jak wpłynęła na to nowa sytuacja geopolityczna? Czy na obszarze Unii Europejskiej istnieją niewykorzystywane złoża ziem rzadkich? Co stoi na przeszkodzie ich wydobyciu? Na ile recykling może pomóc w zapewnieniu dostępności surowców dla nowoczesnego przemysłu? Czy to szansa dla Polski? – na te i inne pytania odpowiada Daniel Cios, oficer polityczny ds. surowców w Komisji Europejskiej.

Czy samorządowcy muszą wiecznie przecinać wstęgi? Na ile aktualny model polityki samorządowej odpowiada lokalnym potrzebom? Co polskie PKB mówi – a czego nie mówi – o poziomie rozwoju kraju? W jaki sposób zmiany w systemie podatkowym przekładają się na gminy? Co samorządowcy mogą zrobić lepiej? – na te i inne pytania odpowiada prof. Adam Gendźwiłł, kierownik Centrum Studiów Wyborczych na Wydziale Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego.

Jakie dochody ma gmina i na co je przeznacza? W jaki sposób sprawiedliwie finansować samorządy? Które wyzwania będą szczególnie ważne dla samorządowców w nowej kadencji? W jaki sposób wykorzystać nowoczesne technologie na gruncie samorządowym? – na te i inne pytania odpowiada Andrzej Halesiak, ekspert ds. gospodarczych, Członek Rady Programowej Kongresu Obywatelskiego.

Co działa źle w polskim systemie edukacji, a co można uznać za sukces? Jaka jest różnica pomiędzy uczeniem się a kształceniem? Czym jest nauczanie naturalne? Co mówią o naszym społeczeństwie wskaźniki rozwoju edukacji? Dlaczego dorośli powinni uczyć się inaczej niż dzieci? – na te i inne pytania odpowiada Stanisław Drzażdżewski, Radca Generalny w Ministerstwie Edukacji Narodowej.

Jakie zmiany przeszło rolnictwo w Polsce i jaka przyszłość je czeka? Dlaczego bioróżnorodność i dobra jakość gleb jest tak ważna dla zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego? Czy rolnictwo może zatrzymać zmiany klimatu? Jakie usługi ekosystemowe świadczy dziś rolnictwo i jak kształcić rolników w tym zakresie? – na te i inne pytania odpowiada prof. Zbigniew Karaczun, Katedra Ochrony Środowiska i Dendrologii SGGW, Ekspert Koalicji Klimatycznej

Czy zielona transformacja jest największą rewolucją gospodarczą w historii? Jaki plan ma Europa, by ograniczeniem konsumpcji nie zadusić własnego rynku? Co decyduje o sukcesie w procesach głębokich przemian społeczno-gospodarczych? Czy Polska stanie się przemysłowym zapleczem Europy? – na te i inne pytania odpowiada prof. Piotr Koryś, historyk gospodarki z Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego, główny ekonomista w Związku Przedsiębiorców i Pracodawców.

Jakie są mocne i słabe strony polskiego systemu edukacji? Na rozwijaniu których kompetencji powinna się skupić szkoła? Dlaczego lekcję o Mickiewiczu warto rozpocząć od gry w "Wiedźmina" a wobec opornych uczniów wykorzystać wiedzę o neurobiologii? Jaki wpływ na edukację publiczną ma edukacja komercyjna, a jaki mieć powinna? – na te i inne pytania odpowiada dr Krzysztof Maj, Katedra Technologii Informacyjnych i Mediów Wydziału Humanistycznego AGH.

Czy na świecie mamy do czynienia z kryzysem solidarności wobec Ukrainy? Jak patrzą na konflikt w Ukrainie państwa spoza Europy? Jaką rolę w obecnej sytuacji odgrywają protesty rolników? W jakim stanie są armie Europy i USA? – na te i inne pytania odpowiada Eugeniusz Smolar, Członek Rady Fundacji Centrum Stosunków Międzynarodowych, dziennikarz, analityk.

Czym jest zarządzanie ryzykiem w kontekście zmian klimatu? Jakie skutki kryzysu klimatycznego zagrażają Polsce? Czy odnawialne źródła energii zaspokoją nasze potrzeby? W jaki sposób efektywnie wdrożyć nowe technologie w Polsce i dlaczego nie możemy jeszcze całkowicie zrezygnować z paliw kopalnych? – na te i inne pytania odpowiada Monika Morawiecka, Senior Advisor, Regulatory Assistance Project (RAP).

Dlaczego mamy do czynienia z kryzysem modelu liberalno-demokratycznego? W jaki sposób walczyć z populizmem? Jakie zmiany przyniesie 2024 r., w którym pół świata pójdzie do wyborów? Gdzie w nowej globalnej układance znajdzie się Polska? – na te i inne pytania odpowiada prof. Roman Kuźniar z Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego, Członek Rady Programowej Kongresu Obywatelskiego.

Czy dla polskich przedsiębiorstw transformacja w kierunku Przemysłu 4.0 jest dużym wyzwaniem? Jak zmienia się podejście zarządów firm i ich szeregowych pracowników do cyfryzacji i automatyzacji różnych procesów? Gdzie technologia może zastąpić człowieka? – na te i inne pytania odpowiadają: prof. Katarzyna Śledziewska, Dyrektor Zarządzająca DELab UW, Wydział Nauk Ekonomicznych UW oraz prof. Renata Włoch, koordynatorka DELab UW, Wydział Socjologii UW.

Jaki jest całościowy plan Komisji Europejskiej na rozwój zrównoważonej mobilności? Czy możemy się spodziewać, że któryś rodzaj transportu zostanie w najbliższych latach wykluczony? Kiedy elektryczne samochody staną się dostępne dla każdego? Ile potrzeba czasu, aby zmienić nasze przyzwyczajenia transportowe? – na te i inne pytania odpowiada Magda Kopczyńska, Dyrektor Generalna ds. Mobilności i Transportu Komisji Europejskiej.

Po co nam zamienniki mięsa i dlaczego staramy się dobrze imitować jego smak czy teksturę? Co jest dla nas ważniejsze – cena czy jakość? Jak wyglądają – także pozafinansowe – koszty w obecnym modelu produkcji żywności? Z jakimi konsekwencjami wiąże się wprowadzenie Europejskiego Zielonego Ładu? Jak przemysł zwierzęcy zareaguje na zmiany klimatyczne? – na te i inne pytania odpowiada dr Magdalena Kowalewska, analityk sektora Food&Agri BNP Paribas.

Od czego zależy jakość naszego życia? Czy polskie miasta spełniają nasze oczekiwania? Co jest w nich największym problemem? Czy zestawienia podobne do Indeksu Zdrowych Miast wzbudzają w nas zaufanie? – na te i inne pytania odpowiada Marcin Skrzypek, Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”, Członek Rady Programowej Kongresu Obywatelskiego.

O co chodzi w idei Przemysłu 4.0? Jak pandemia wpłynęła na tę ideę? Czy w procesie produkcyjnym człowiek wciąż stanowi istotną rolę? Co nowego przyniesie Przemysł 5.0? Jaka jest zasadnicza różnica między obiema koncepcjami? Jak będzie wyglądać relacja przemysłu przyszłości i środowiska? – na te i inne pytania odpowiada dr Andrzej Soldaty, Dyrektor Centrum Przemysłu 4.0 Politechniki Śląskiej.

Jakie zmiany w obszarze cyfryzacji państwa czekają nas w najbliższych latach? Na ile rynek cyfrowy daje szanse biznesom o skali lokalnej czy regionalnej? Dlaczego postęp technologiczny nie zawsze jest korzystny? W jakie technologie warto obecnie inwestować? – na te i inne pytania odpowiada Piotr Janczyk, Współzałożyciel i Prezes Zarządu, Bilander Group.

Jacy są współcześni młodzi ludzie (w świetle raportu „Debiutanci ‘23”)? Co jest ważne i co jest oczywiste dla młodego pokolenia? Jaką rolę odgrywa TikTok w ich życiu? Jak wygląda stosunek Gen Z do utraty prywatności w internecie? W którym kierunku pójdzie świat, gdy młodzi dojdą do głosu? – na te i inne pytania odpowiada Marta Marczuk z agencji Lata Dwudzieste.

Jak bardzo zdegenerowana jest gleba w Polsce i Unii Europejskiej? Jakie zagrożenie niesie za sobą zwiększone stosowanie pestycydów? Jak możemy zapobiec dalszej degradacji gleby? Jakie są koszty wdrożenia praktyk regeneracyjnych? Czy możemy zyskać żywność wyższej jakości, nie zmniejszając przy tym plonów? – na te i inne pytania odpowiada Marcin Adamczyk, Sustainability Officer, BNP Paribas.

Jakie są założenia unijnej polityki klimatycznej na następne lata? W jaki sposób nowe prawo będzie oddziaływało na firmy, a tym samym na całą gospodarkę? Czy po wdrożeniu zmian, Unia Europejska nie dostanie zadyszki w globalnym wyścigu? Na ile UE jest w stanie inspirować inne obszary świata do podobnych zmian? – na te i inne pytania odpowiada Luk Palmen, Współzałożyciel i Prezes Zarządu InnoCo, Członek Rady Programowej Kongresu Obywatelskiego.

Co jest istotą działania naszego mózgu? Jaką rolę poznawczą pełni abstrakcyjne i nieschematyczne myślenie? Czy Chat GPT 4.0 potrafi szukać odpowiedzi poza utartymi wzorcami? W jakich sytuacjach sztuczna inteligencja jest bardziej empatyczna niż człowiek? Czy można przy pomocy nowoczesnych technologii odwzorować działanie mózgu człowieka? Jakie niosłoby to konsekwencje? - wyjaśnia Petros Psyllos, elektronik, programista, innowator, laureat Forbes 30 Under 30 (2017, USA).

Jaki jest stan polskiego rolnictwa? Na ile zmieniło się ono od czasu wejścia Polski do Unii Europejskiej? Jakie wyzwania stoją przed tym sektorem? W jaki sposób polscy rolnicy mogą się przygotować na akcesję Ukrainy do UE oraz jakie mają oni narzędzia do walki z negatywnymi skutkami zmian klimatycznych? – na te i inne pytania odpowiada Grzegorz Brodziak, Prezes Zarządu Goodvalley Agro S.A.

Czy ekologiczne opakowanie ma sens, jeśli dostatecznie nie chroni żywności? Jak (wobec zmian klimatycznych) pogodzić ze sobą interesy konsumenta, producenta i państwa? Dlaczego raczej nie będziemy powszechnie pić wody ze szklanych butelek? Czy opakowania z odzysku mogłyby ponownie mieć kontakt z żywnością? Jak konsument w prosty sposób może dowiedzieć się o wpływie danego produktu na środowisko? – na te i inne pytania odpowiada dr Jacek Czarnecki, Szef działu legislacji i spraw naukowych Nestlé Polska i Nestlé Baltics.

Jaką szansę stanowi dla Polski sztuczna inteligencja? Jak na niej mogą skorzystać polscy przedsiębiorcy? Co się stanie gdy technologia AI w pełni zrozumie nasz język - "system operacyjny ludzkości"? W jaki sposób możemy kontrolować rewolucję technologiczną i na ile faktycznie powinniśmy? – wyjaśnia prof. Mariusz Orłowski z Virginia Tech University, Członek Rady Programowej Kongresu Obywatelskiego.

Jaka jest przyszłość cyfryzacji w Polsce? Czy administracja publiczna jest gotowa na zmiany? Czy urzędy są dobrze zabezpieczone od cyberataków? Czy polska administracja będzie inwigilować obywateli? Z jakimi korzyściami wiąże się elektroniczny obieg dokumentów? – wyjaśnia Grzegorz Szczechowiak, Prezes Zarządu MADKOM.

Czy ChatGPT rozumie odpowiedzi, które nam podaje? Co powinno wzbudzić w nas obawy? Na czym polegają halucynacje sztucznej inteligencji? Jak możemy weryfikować prawdziwość treści generowanych przez modele LLM? Czy potrzeba nam regulacji prawnych dla tej technologii? – objaśnia Maciek Borówka, ekspert ds. technologii cyfrowych, Założyciel i Prezes Zarządu Alfred‑Tech.

Jakie są trzy najbardziej prawdopodobne scenariusze zakończenia wojny w Ukrainie i co oznaczałyby one dla globalnego układu sił? Czy Ameryka nadal będzie światowym hegemonem? Jakie są konsekwencje przedłużania się wojny? Na ile Chiny nadal będą pomagać Rosji? Czy po wojnie Ukraina będzie od razu gotowa wejść w struktury NATO i UE? – wyjaśnia prof. Mariusz Orłowski z Virginia Tech University, Członek Rady Programowej Kongresu Obywatelskiego.

Czy sztuczna inteligencja (SI) jest... inteligentna? Czy może zmienić świat? W jakim miejscu rozwoju SI się znajdujemy i czy nie tracimy nad tą technologią kontroli? Na ile w wyścigu technologicznym nadal ważny jest człowiek? Czy w rzeczywistości SI na nowo zdefiniujemy wyróżniające nas cechy? A może od filozoficznych pytań uciekniemy bezrefleksyjnie w ramiona technologii? – wyjaśnia Andrzej Halesiak, ekonomista, Członek Rady Programowej Kongresu Obywatelskiego.

Jaka jest rola regionów wobec wyzwań klimatyczno-środowiskowych i energetycznych? Co to zielone zamówienia publiczne? Kiedy może zaistnieć efektywna współpraca na szczeblu regionalnym i centralnym? Dlaczego tak ważne jest, aby zachęcić ludzi do działania na rzecz dobra wspólnego? – wyjaśnia dr Radomir Matczak, ekspert ds. zrównoważonego rozwoju, Członek Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, Prezes InnoBaltica.

Czy Unia Europejska jest zdemilitaryzowana? Czy Europa jest w stanie odbudować potencjał swojego przemysłu zbrojeniowego? Jak wyglądają unijne kompetencje w kwestii obronności? Optymalizacja i wspólnotowość a poszczególne interesy państw członkowskich – jak to pogodzić? Czy wojna w Ukrainie stale wpłynie na myślenie o naszym bezpieczeństwie? – wyjaśnia Maciej Popowski, Komisja Europejska, Dyrektor Generalny ds. Ochrony Ludności i Pomocy Humanitarnej Unii Europejskiej (DG ECHO).

Na czym polega zintegrowane planowanie przestrzenne? Dlaczego zamiast rewitalizacji przyspieszyliśmy betonowanie miast? Czy w Polsce planowanie przestrzenne jest dysfunkcjonalne? Gdzie szukać "złotego środka" między prawem własności a prawem do życia w racjonalnie zaplanowanym mieście? Czy da się zmienić świadomość obywateli w tej kwestii? – wyjaśnia prof. Tadeusz Markowski z Katedry Zarządzania Miastem i Regionem, Wydział Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego, Honorowy Przewodniczący Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.

W jaki sposób to, jak mówimy, wpływa na to, jak myślimy? Czego wyrazem jest dzisiaj używanie feminatywów? Co nas dzieli – język czy styl dyskusji o języku? Jak naszą wrażliwość na drugiego człowieka wyrazić w języku i dlaczego warto się o to troszczyć? – wyjaśnia Mateusz Adamczyk, Członek Zespołu Retoryki i Komunikacji Publicznej Rady Języka Polskiego.

Czym jest region i jaka jest jego rola w zagospodarowaniu przestrzennym kraju? Gdzie leży siła sprawcza regionów i jak ją wzmocnić? Jak władze lokalne mogą porozumieć się z władzą regionalną? Jakich kompetencji potrzebują regiony? Czy centralizacja władzy jest dobrą odpowiedzią na polskie potrzeby? – wyjaśnia prof. Tomasz Komornicki, Przewodniczący Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.

W jaki sposób zarządzać polityką migracyjną? Komu otworzyć granicę, a przed kim ją zamknąć? Ilu jeszcze możemy przyjąć cudzoziemców? Jak wygląda i jak powinna wyglądać polska polityka integracyjna? Czy polityka mieszkaniowa pozwoli na uniknięcie powstawania imigranckich enklaw? Jak wielu mamy cudzoziemców i jakie wyzwania wiążą się z ich obecnością w Polsce? – objaśnia prof. Maciej Duszczyk z Ośrodka Badań nad Migracjami oraz z Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego, Członek Rady Programowej Kongresu Obywatelskiego.

Jak polskie miasta upodabniają się do europejskich i globalnych metropolii? Czy migracje przyśpieszą ten proces? Co jest kluczowe dla integracji nowych mieszkańców? Dlaczego warto korzystać z dobrych praktyk, ale niekoniecznie je kopiować? - wyjaśnia prof. Paweł Kubicki z Instytutu Studiów Europejskich Uniwersytetu Jagiellońskiego, Członek Rady Programowej Kongresu Obywatelskiego.

Jaka jest przyszłość współpracy lekarzy i sztucznej inteligencji? W jaki sposób model AI "nauczyć" medycyny? Jak mogą wyglądać szpitale przyszłości?

Co wtedy, gdy AI popełni "błąd medyczny"? - na te i inne pytania odpowiada Barbara Klaudel, współzałożycielka grupy badawczej TheLion.ai

Dlaczego mimo ogromnych nakładów finansowych tak wiele obszarów Polski jest nadal wykluczonych komunikacyjnie? Jakiego rodzaju nierównowagę widać w zakresie inwestycji infrastrukturalnych? Jak projektować politykę mobilności dla takiego kraju jak Polska? W jaki sposób uczynić transport bardziej energooszczędnym i niskoemisyjnym? – na te i inne pytania odpowiada dr. hab. Michał Wolański ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.

Czym jest generatywna sztuczna inteligencja i w jaki sposób działa? Czy AI jest twórcza, czy tylko odtwórcza? Jak uregulować AI, nie godząc przy tym w innowacyjność? Czy boty skradną naszą prywatność? Dlaczego należy wywierać presję na instytucje, by już teraz tworzyły prawo pod kątem AI? – na te i inne pytania odpowiada Alek Tarkowski, socjolog, Dyrektor Fundacji Open Future.

Jak powinno zmieniać się miasto w odpowiedzi na nowe potrzeby mieszkańców oraz współczesne wyzwania? Czy można skutecznie walczyć z suburbanizacją? Jakie funkcje są coraz bardziej potrzebne w metropoliach? Dlaczego konieczne jest nowe podejście do planowania przestrzennego? Jak oprócz samej możliwości partycypowania w procesie decyzyjnym dać mieszkańcom poczucie realnego sprawstwa? - na te i inne pytania odpowiada Aleksandra Dulkiewicz, Prezydent Gdańska.

Na ile OZE dają szansę na samowystarczalność? Dlaczego na odejście od paliw kopalnych mamy coraz mniej czasu? Jak dokonując transformacji energetycznej nie rozchwiać systemu? Gdzie szukać tanich metod magazynowania energii? Jak to możliwe, że instalacje fotowoltaiczne z krajów śródziemnomorskich mają podobną wydajność jak ich odpowiedniki w Polsce? Jak duży potencjał drzemie w agrofotowoltaice? – na te i inne pytania odpowiada Andrzej Gołyga, specjalista ds. OZE, współzałożyciel i współwłaściciel elektrowni słonecznych m.in. w Bułgarii.

Jakie lekcje branża automatyki przemysłowej wyniosła z pandemii? Czy automatyzacja może ułatwić handel z zagranicznym producentem? W jaki sposób wojna w Ukrainie i upowszechnienie wykorzystania sztucznej inteligencji wpłynęły na perspektywę rynku? Czy polskie przedsiębiorstwa zdecydują się na automatyzację? – na te i inne pytania odpowiada Marcin Krzączkowski, założyciel i Prezes Zarządu Automa.Net.

Na ile dynamika robotyzacji przemysłu w Polsce wpisuje się w trendy światowe? Jakie procesy opłaca się robotyzować w pierwszej kolejności? W jakim stopniu automatyzacja jest odpowiedzią na brak rąk do pracy a na ile przyczyną bezrobocia? Czy polskie firmy mają jakąś przewagę nad wielkimi koncernami produkującymi kilka tysięcy robotów rocznie? - na te i inne pytania odpowiada Marek Łangowski, Prezes Zarządu, TMA Automation.

Po co nam są miasta? Jaka jest w nich rola człowieka? Czym charakteryzuje się antymiasto? Co możemy zrobić, żeby w miastach żyło się lepiej? Jak wpływają na to nasze codzienne wybory? – na te i inne pytania odpowiada Janusz Sepioł, Architekt Miejski Rzeszowa, b. Marszałek Województwa Małopolskiego, Członek Rady Programowej Kongresu Obywatelskiego.

Czy w energetyce nastąpił właśnie wielki przełom? Jak rozumieć ostatnie osiągnięcia Amerykanów na polu fuzji jądrowej? Czy ludzkość będzie mogła wkrótce cieszyć się tanią i „czystą” energią dostępną w nieograniczonych ilościach? A może rozwiązanie problemów energetycznych świata leży zupełnie gdzie indziej? Co dziś jest najbardziej rokującą technologią i równocześnie pozwoli pozbyć się radioaktywnych odpadów? Jaką drogę powinna obrać Polska by uniknąć poważnego kryzysu energetycznego? - na te i inne pytania odpowiada prof. Krzysztof Meissner z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego