Langs de Waal

Albert Vergeer en Jannie Vergeer groeiden op in de Benedenstad. ‘Geboren aan de Waal,’ noemt Albert het. En allebei zitten ze vol met verhalen over die plek. Over voetballen met de schippers, een oom die Kaaijsjouwer was, pakken sjek die door de helft moesten worden gesneden en verdeeld, een kroegbaas die ‘kuup me dèrmen’ werd genoemd, over liefde en armoede. En Albert gooit er af en toe een echt Nimweegs liedje in.

Mary Hendriks is vanwege op dezelfde dag geboren als Queen Elizabeth en daarom heet ze Mary. Ze maakte de opening van de Waalbrug mee, maar ook de oorlog en het bombardement van 1944. Daar staan we even bij stil, maar deze aflevering gaat meer over de Waal en zijn directe omgeving als plek van vertier. We gaan niet alleen langs, maar ook in en op de Waal. 

Foto van het Waalbad: https://www.huisvandenijmeegsegeschiedenis.nl/info/Waalbad
De Lindenberg voor de komst van de trap: https://studiezaal.nijmegen.nl/detail.php?nav_id=1-1&index=14&imgid=13950761&id=225192

In aflevering vier kwam een boot ter sprake die de Margot La Fileuse heet. Mooie naam voor een boot. We wilden weten wat daarachter zat. Researcher Pablo zocht het natuurlijk voor ons uit, maar het verhaal was te lang om in de aflevering zelf op te nemen. Het was echter ook te mooi om niet op te nemen. Dus bij dezen een bonusaflevering over Margot La Fileuse.

Benieuwd naar de boot? Die kun je hier zien:

https://www.binnenvaartinbeeld.com/nl/node/4300

Francois Pruijn groeide op in een schippersfamilie. Tijdens wintersport leert hij een 'dame van de wal' kennen. Samen nemen ze de boot van zijn ouders over, maar uiteindelijk klinkt de lokroep van de wal toch. Francois neemt een baan aan als binnenvaartexpert bij rederij Wijgula. Waar Francois altijd vaste vrachten voer, is de kleine rederij gespecialiseerd in vloeibare lading, en specifieker nog: gevaarlijke vloeibare lading. Zoals Francois zelf zegt: het is geen kersensap. 

Bernard van Welzenes is al 35 jaar aalmoezenier van schippers, kermis- en circusmedewerkers. Zelf was hij schipperskind en hij volgde een opleiding tot priester. Vanaf een boot in de Waalhaven houdt hij zich bezig met de zielzorg van deze mensen. Hij wil altijd tussen de mensen staan, niet alleen maar preken vanaf een spreekgestoelte, dus gaat hij naar boten toe, bezoekt hij schipperskinderen op het internaat en preekt hij zelfs temidden van de botsauto's.

In de jaren '50 en '60 woonde de oma van Helga en Marcel Ariaens, Leentje Verhoeven, grote delen van het jaar aan de oever van de Waal. Ze woonde in een tent. De rol van de vrouw in het gezin en het leven op de wal terwijl ze schipperskind was lagen haar niet. Uiteindelijk besloot de familie dat er iets moest gebeuren. 'Ga dan naar die Waal,' zeiden ze. En dat deed oma.

Hoe is het om op het water te wonen? Hoe besteed je je dagen? Hoe werkt bezoek? Louis en Leidy Janssen-Verberck zijn schipperskinderen en werden zelf ook schipper. Onlangs gingen ze met pensioen 'aan wal' en blikten ze terug op hun leven op het water. 

Researcher Pablo zoekt uit wanner het verplicht werd een vaarbewijs te hebben, en hoe daar op gereageerd werd. 

Genoemde bron: 30 januari 1969 Telegraaf, 'Minister pleit al voor een verplicht vaarbewijs voor speedboten'. 

Ken je dat verhaal van Oma Tent, die in de zomers van de jaren ‘60 leefde in een tent aan de Kaliwaal? Wist je dat er een scheepsingenieur is uit Druten, die gespecialiseerd is in vervoer van extreem gevaarlijke chemicaliën, bedoeld om de riolen van Parijs te reinigen? En heb je gehoord van de schippersvrouw die aan boord trouwjurken naaide?

De stad is één groot vat van verborgen verhalen en ongeschreven geschiedenissen, die verloren gaan als we niet opletten. In 2017 lanceerde het Besiendershuis een verhalenbank met audioverhalen over de Waal en de Benedenstad. Lange interviews met mensen die hun leven langs of op de rivier doorbrachten. Nu worden deze verhalen in een nieuw jasje gegoten, in een podcast over leven en werken langs de Waal.

Podcastmakers Dennis Gaens en Jozien Wijkhuijs bespreken de interviews van toen, en breien de losse eindjes aan elkaar. Zou de boot van Louis en Leidy nog bestaan? En hoe zat dat eigenlijk vroeger, met het Waalbad? De podcast luistert als een journalistieke zwerftocht langs de rivier; je weet eigenlijk niet waarnaar je zoekt, totdat je het vindt. Componist David Tonnaer voegt een intrigerende muzikale laag toe om deze luistertocht nog meer kleur te geven.

De eerste aflevering wordt gelanceerd op vrijdag 5 november.