Taalverhalenpodcast

Een column over 'zuur', de naam voor de emotie van een sporter die de verwachtingen (net) niet heeft ingelost. En over de Olympische Spelen van 2021.

Een column over waarom mimiek en dus venstermaskers onmisbaar zijn in tijden van verplichte mondmaskerdracht.

Een column over het woord 'zalig' in kerst- en andere wensen en hoe religieus dat vandaag de dag nog is.

Een column over mijn respect voor mensen die boeken uit het Nederlands naar hun eigen moedertaal vertalen.

Een column over het fonetisch noteren van gesproken taal en waar het zoal mis kan gaan.

Een column over Nederlandse uitdrukkingen die voor Vlamingen onbekend zijn.

Een column over de invloed van door Nederlanders ingesproken kinderseries op het taalgebruik van Vlaamse kinderen.

Een column over de status en het gebruik van het Nederlands aan Belgische en Nederlandse universiteiten.

Een column over alle manieren waarop je kunt zeggen dat je van iemand houdt, iemand graag ziet of kortweg: iemand lieft.

Een column over studenten die op kot of kamers gaan en alle woordenschat die daarmee samenhangt.

Een column over merknamen in de Vlaamse woordenschat en waarom bedrijven daar niet blij mee zijn.

Een column over alternatieve benamingen voor 'boomer' en hoeveel kans ze maken om actief taalgebruik te worden.

Een column over de woorden van het jaar 2020 en wat die over onze maatschappij het afgelopen jaar vertellen.

Een column over direct duidelijk en heerlijk helder taalgebruik bij de Vlaamse en Nederlandse overheid.

Een column over de grens tussen Frans en Nederlands, tussen Belgisch-Nederlands en Nederlands-Nederlands en in het algemeen.

Een column over het effect van 'geen paniek' en 'geen zorgen', over rode notificaties, framing en nudging.

Een column over woorden van het jaar en hoe tiener- en kindertaalwoorden ontsnappen aan de corona-actualiteit.

Een column over de nieuwe Dikke Van Dale en over de zin en onzin van papieren woordenboeken in het algemeen.

Een column over de manier waarop gebarentolken muziekstukken vertolken. Met Arcade van Duncan en Amerikaanse rap.

Een column over genderinclusieve aansprekingen bij mails en brieven en waarom 'beste,' niet altijd de beste oplossing is.

Een column over taal- en cultuurverschillen tussen Vlamingen en Nederlanders en de manieren waarop ze / we elkaar toch vinden.

Een column over het afscheid van Liesbeth Koenen en Tanneke Schoonheim. Twee prachtige vrouwen, taalkundigen die er helaas niet meer zijn.

Een column over het extreme gebruik van extreme woorden, zoals extreem en het verband met de fabel van Aesopus over de jongen die 'Wolf' riep.

Een column over potten en pannen, over pollepels, soeplepels en eetlepels, over koffielepels en theelepels, doeken en kleedjes.

Een column over de jaloezie van een Limburgse op het gemak en de trots waarmee West-Vlamingen met hun dialect uitpakken.

Een column over Vlaams-Nederlandse taal- en cultuurverschillen in het publiek van K3 en bij kandidaat-K3'tjes.

Een column over 'gedomesticeerde', genormeerde, talen versus 'wilde' talen, zoals dialecten, etnolecten, jongerentalen.

Een column over varianten in uitdrukkingen, zoals 'pief poef paf' - 'pief paf poef en 'één zwaluw maakt geen zomer / de lente niet'.

Een column over het woordje 'tegoei': wat het allemaal betekent en welke status het heeft in vergelijking met bijvoorbeeld 'goesting'.

Column over de coronadenktank tijdens de lock-down van maart 2020, de verschillende talen waarin we de crisiscommunicatie vertaald hebben en wat daaruit te leren valt over talen in het algemeen.

Een column over taalvariëteiten, accenten en dialecten en wanneer die 'echt' zijn. Wie bepaalt dat? En waarom ligt dat toch zo gevoelig? Met een linkje naar de Scottish words of the day van Len Pennie.

Rood, ros, ginger, koperblond, kastanjebruin, ... Er bestaan tal van namen voor roodharigen. Maar hoe komt dat? En zijn al die namen allemaal zo vriendelijk bedoeld?

Wanneer een Nederlander vertelt over een enerverend weekend, is hij meestal enthousiast. Wanneer een Belg vertelt over een enerverende gebeurtenis, is hij meestal niet zo blij. Hoe zit dat? En zijn er nog taalkwesties die in België en Nederland een tegengestelde betekenis krijgen.

Ik heb op school nog geleerd dat het schoeisel voor de turnles ('gymnastiek') geen turnpantoffels of turnsloefjes waren, maar gympjes. Maar een keer buiten het klaslokaal had niemand het nog over gympjes. Speelt die tweedeling vandaag nog een rol?

Voor het spelletje Geoguessr is het handig als je wat bereisd bent, maar ook talenkennis is van belang. Gewoon al schriftsystemen kunnen herkennen volstaat soms om je te oriënten. Tegelijk laat Geoguessr zien hoe verloren je je kunt voelen in een omgeving waarvan je de taal niet eens kunt lezen.

Wat is een merel aan het vertellen wanneer hij de pannen van het dak zingt? Is hij concurrenten aan het uitschelden of dames aan het lokken? Een vink geeft het antwoord.

Af en toe vraagt de Prismaredactie me om woordenboeklabels te herbekijken. Taal evolueert en labels dus ook. Een herziening af en toe is dus geen overbodige luxe. Maar ook de lading van die labels kan veranderen in de loop van de tijd. In deze column heb ik het over de betekenis en de relevantie van de labels 'schrijftaal' en 'spreektaal'. 

Als je naar muziek luistert, kom je niet alleen te weten wie die heeft gecomponeerd, maar ook wie hem uitvoert. Als je een vertaald boek leest, zie je meteen wie het originele verhaal heeft geschreven. Naar de vertaler is het vaak zoeken. In deze column leg ik uit waarom die vertalers wat meer erkenning verdienen.

In de Facebookgroepen voor professionele vertalers hebben we het soms over niet zo alledaagse onderwerpen. In dit taalverhaal komt er zo eentje aan bod: welke woorden gebruikt een huisarts om het met zijn of haar patiënten over 'defeceren' te hebben? Bestaan die wel? En zo nee, hoe kun je communiceren over iets dat je niet benoemt?

Dit is de laatste column die ik voor VRT Taal heb geschreven. Ik neem afscheid van VRT Taal en geef een overzicht van de manier waarop de rol die de openbare omroep zichzelf heeft toebedeeld als promotor, verspreider en rolmodel van de standaardtaal.

Flieflodderke, de column voor VRT Taal van 8 juni 2020. 

Over hoe een prachtige uitgave van Gezelles gedichten de 8-jarige Miet tot de liefde voor de taal bracht en wat er met het flieflodderke zelf in de loop van de jaren is gebeurd. De column is geschreven naar aanleiding van een kort telefonisch optreden in het Nederlandse radioprogramma De Taalstaat op 30 mei 2020.