Migrostacja

Wiosna to dobra okazja do rozmowy o pracy w rolnictwie, a dokładniej rzecz ujmując - o pracy migrantów w rolnictwie. W tym odcinku przyglądamy się sytuacji pracowników i pracownic migrujących do pracy w rolnictwie w Polsce i w Niemczech. Zastanawiamy się nad specyfiką tego rodzaju pracy oraz nad tym, co z tego wynika dla pracowników, pracodawców i sektora rolniczego. Nasi rozmówcy - dr Kamila Fiałkowska, dr Monika Szulecka i dr Kamil Matuszczyk opowiedzą o swoich badaniach realizowanych w ramach projektu „Pracownicy niezbędni czy niezbędne ręce do pracy? Badanie wielostanowiskowe bezpieczeństwa migrujących pracowników rolnych w Polsce i w Niemczech” (IDUB POBV), które dotyczyły pracy sezonowej migrantów podczas pandemii Covid-19.  Nie zatrzymujemy się jednak tylko na pandemii, choć to ona była przyczynkiem do wspólnie prowadzonych badań. Dotykając specyfiki zatrudnienia w rolnictwie, zahaczamy bowiem o czasy jeszcze długo przed pandemią, na koniec przechodząc do wyzwań stojącymi przed sektorem w obliczu trwającej wojny w Ukrainie i nie tylko.

Czym jest infrastruktura migracyjna i jakie ma znaczenie dla sytuacji osób uciekających przed wojną w Ukrainie? Jakie zmiany na rynku pracy wymusiła wojna i jak zmieniły się działania różnych aktorów sektora publicznego i prywatnego w Polsce? Jaką rolę odegrały przepisy ‘Specustawy Ukraińskiej’? 

W tym odcinku rozmawiamy o wynikach projektu “Dostęp do rynku pracy i strategie zatrudnienia w czasach kryzysu: kobiety uchodźczynie i migrantki z Ukrainy w Polsce i we Włoszech” finansowanego przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej  w ramach Grantu Interwencyjnego. Zastanawiamy się nad infrastrukturalnymi uwarunkowaniami  ochrony tymczasowej w Polsce. Przyglądamy się sytuacji osób pracujących w sektorach rolnictwa i prac domowych i rozmawiamy o poczuciu tymczasowości migrantów przymusowych i nad jego wpływem na ich plany migracyjne.

Naszymi gośćmi są dr Kamil Matuszczyk z Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW oraz OBM UW, dr Marta Kindler i dr Maciej Tygielski z Instytutu Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji UW i OBM. Spotkanie prowadzi dr Ignacy Jóźwiak z OBM UW.

Marta Jaroszewicz i Mateusz Krępa rozmawiają z Ignacym Jóźwiakiem o dotychczasowych ustaleniach projektu poświęconego mobilności, migracji i epidemii COVID-19 na Litwie i w Polsce. Jak przejawia się sekurytyzacja migracji, a jak jej ekonomizacja? Jak pandemia zmieniła warunki pracy, pobytu i przekraczania granicy przez migrantki i migrantów? Czego doświadczenie COVID-19, ale i wcześniejszych epidemii, uczy nas o modelu zarządzania migracjami w Polsce? Goście Migrostacji przedstawiają swoje wnioski na podstawie m.in. przeprowadzonych wywiadów eksperckich i badań archiwalnych. Wskazują na nieoczywiste związki między dyskursem bezpieczeństwa a ekonomii, w podejściu do migracji w kontekście kryzysowym.

Ten odcinek poświęcony jest zaangażowaniu politycznemu i społecznemu polskich migrantów. Prof. Magdalena Lesińska, dr Weronika Kloc-Nowak i dr Dominika Pszczółkowska z Ośrodka Badań and Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego podsumowują październikowe wybory parlamentarne w obwodach za granicą, gdzie frekwencja okazała się prawie dwukrotnie wyższa niż cztery lata wcześniej.

Dlaczego Polonia tak bardzo się zmobilizowała? I na kogo zagłosowała? W drugiej części podcastu skupiają się na zaangażowaniu społecznym i politycznym Polaków w Irlandii. Czy interesują się oni polityką, a jeśli tak, to polską czy irlandzką? Jak angażują się w życie społeczne? Jakie pomysły i praktyki przywożą do Polski i jak próbują zmieniać polską politykę na wzór irlandzki? Odpowiedzi na wszystkie powyższe pytania w podcaście, a także w książce “Polacy w Irlandii. Transnarodowe społeczności w dobie migracji poakcesyjnych”, która ukazała się właśnie nakładem Wydawnictw Uniwersytetu Warszawskiego.

W tym odcinku rozmawiamy o wykwalifikowanych Polkach mieszkających i pracujących w różnych zakątkach świata. Kim są? Jak budują swoje ścieżki kariery zawodowej? Jakie mają plany na przyszłość i czy czują się spełnione? O to pytamy dr Kamilę Kowalską, autorkę książki „Czy włoska praca się opłaca? Zatrudnienie wykwalifikowanych Polek we Włoszech na tle migracji polsko-włoskich” oraz dr. Rafała Raczyńskiego, współautora raportu „Femigracja. Wysoko wykwalifikowane Polki za granicą”, badacza z Muzeum Emigracji w Gdyni. Biorąc za punkt wyjścia Włochy, przenosimy się następnie na inne kontynenty nadając szerszy kontekst omawianej tematyce.

Rozmowę prowadzi Justyna Godz, współpracowniczka Ośrodka Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego oraz dziennikarka Radia 357.

www.migracje.uw.edu.pl

Prawie 20% migrantów mieszka w tzw. globalnych miastach. Stanowią oni 38 proc. mieszkańców Nowego Jorku, 37 proc. Londynu, 27 proc. Sztokholmu i 19 proc. Berlina. To miasta stają przed wyzwaniem włączania migrantów w lokalne życie, często na przekór działaniom państwa. Londyn czy Nowy Jork otwarcie sprzeciwiają się antymigranckiej retoryce rządu w ich krajach. Z kolei na poziomie państwowym obserwujemy cięcia wydatków publicznych i przerzucanie odpowiedzialności za pomoc społeczną czy działania integracyjne na samorządy, organizacje społeczne a nawet mieszkańców.

- Miasta próbując efektywnie zarządzać niewielkimi środkami jakie mają, aby dostarczać usługi publiczne coraz częściej zaczynają wdrażać je rękami organizacji społecznych. Jendak im więcej NGO-sów dostarcza usługi publiczne, tym ciężej jest się w takim systemie połapać co kto robi i utrzymać równą jakość usług - mówiła Karolina Łukasiewicz, badaczka OBM UW.

O zagrożeniach płynących z rosnącej decentralizacji i prywatyzacji polityk oraz usług publicznych rozmawiali:

dr Karolina Łukasiewicz, badaczka Ośrodka Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego, współprowadząca Laboratorium Polityk Migracyjnych Miast i Regionów 

dr Kamil Matuszczyk, adiunkt na Wydziale Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW, polityk społeczny i badacz OBM UW

Rozmowę prowadziła Ewa Cichocka, badaczka Ośrodka Badań nad Migracjami UW.

Badania zespołu powstają w ramach projektów LocMig finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki w ramach grantu Sonata 15 i MigIntegrEast finansowanego w ramach Marie Skłodowska-Curie Actions, Horyzont 2020.

Stereotyp wiecznego wędrowcy - nomady, który przylgnął do Romów służył do ich dyskursywnego wykluczenia. Wciąż wiele osób zakłada, że Romowie pojawiają się w danym miejscu na chwilę. Dla wielu to wystarczający powód, aby nie wpisywać ich w lokalną historię. Podobny proces dotyczy np. Żydów w Polsce. Tymczasem czynniki dla których Romowie dziś emigrują niewiele się różnią od powodów wyjazdów za granicę Polaków. Zapominamy też, że wielu Romów identyfikuje się jako Polacy. Są też często przywiązani do ziemi, wracają do niej po latach emigracji - tłumaczyli dr Michał Garapich, Monika Szewczyk, dr Elżbieta Mirga-Wójtowicz oraz dr Ignacy Jóźwiak, którzy wspólnie badają transnarodowe życie polski Romów w Ośrodku Badań nad Migracjami UW.

Podążając za Romami, odtwarzają ich historie. Czas na romską historię Polski - postuluje zespół.

Badania zespołu powstają w ramach projektu  „Transnarodowe życie polskich Romów – migracje, rodzina i granice etniczne w zmieniającej się Unii Europejskiej” realizowanego w ramach grantu OPUS 16. Jest on finansowany przez Narodowe Centrum Nauki, nr UMO-2018/31/B/HS6/03006

Co roku kilkakrotnie więcej osób jest wysiedlanych ze względu na zjawiska przyrodnicze niż na skutek konfliktów zbrojnych. W 2021 r. wysiedlono blisko 24 mln osób. Trzęsienia ziemi, powodzie, pożary powodują zniszczenia i zanieczyszczenia terenu, które uniemożliwiają jego mieszkańcom powrót do domu.

Migracje środowiskowe są często wynikiem złożonych procesów. Obozy dla uchodźców w Kenii w 2011 r. powstały nie tylko na skutek działaności grup zbrojnych w Somalii ale także ze względu na przedłużająca się tam suszę.

- Łatwo wpadamy w pułapkę kategoryzowania, mówimy migrant ekonomiczny albo przymusowy, a musimy pamietać, że migracje są bardzo złożone i rzadko bywają oparte na jednym powodzie - mówi Dominik Wach, politolog, współpracownik Ośrodka Badań nad Migracjami.

- Kategoryzacja jest potrzebna politykom, aby móc decydować kogo wpuścić, a kogo nie, komu udzielić pomocy, a komu nie - tłumaczy dr Karolina Sobczak-Szelc, geografka z Ośrodka Badań nad Migracjam

Ze względu na migracje środowiskowe nie otrzymuje się statusu uchodźcy i małe są szanse na zmianę tych przepisów, mówią goście szóstego odcinka podcastu Migrostacja, prowadzonego przez dr Ignacego Jóźwiaka z Ośrodka Badań nad Migracjami.

Cała rozmowa jest już dostępna na Spotify, Apple Podcast a niedługo także na Youtube.

Integracja w teorii oznacza dwustronny proces, który angażuje cudzoziemców oraz społeczeństwo przyjmujące. W praktyce, odpowiedzialność za integrację często przesuwa się na osoby migrujące. Dobry migrant to taki, który załatwi sobie mieszkanie, pracę, podatki - mówi Kseniya Homel - wtedy jest dobrze zintegrowany.

- Mieszkam tu już prawie 27 lat i wciąż zastanawiam się czy jestem zintegrowany. Jestem muzułmaninem, ale w Fundacji obchodzimy Wigilię. Chcę pokazać, że szanujemy tutejsze zwyczaje. Problem polega na tym, że imigranci do końca nie wiedzą czego oczekują od nich Polacy. Na spotkania, które organizujemy z myślą o Polakach przychodzi 80% migrantów. Brakuje między nami relacji. My jesteśmy normalnymi ludźmi, mamy inny kolor skóry i kulturę, ale to nie powód, aby nie mieć z nami do czynienia - dodaje Elmi Abdi.

- Ja nie wiem czy jestem zintegrowany będąc warszawiakiem od urodzenia i nie pijąc kawy z moimi sąsiadami. Straż graniczna pewnie uznałaby, że nie jestem zintegrowany, ale ja czuję się w tym mieście dobrze - zastanawia się Dominik Wach.

Przysłowie somalijskie mówi "poznaj mnie, zanim mnie odrzucisz”. Co robi Warszawa, aby lepiej poznać swoich mieszkańców?

W piątym odcinku Migrostacji na pytanie to odpowiadają:

Kseniya Homel - doktorantka w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego oraz współpracowniczka Ośrodka Badań nad Migracjami UW

Elmi Abdi - prezes Fundacji dla Somalii oraz prezes Stowarzyszenia Somalijskiego w RP

Dominik Wach - politolog, doktorant na Wydziale Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego, asystent w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie

Rozmowę prowadzi dr Marta Jadwiga Pietrusińska socjolożka, pedgagożka, trenerka równościowa specjalizująca się m.in. w problematyce migracji, Uniwersytet Warszawski. Odcinek został przygotowany we współpracy z Fundacją Konrada Adenauera.

Zapraszamy

Drugoklasista, który szczegółowo opowiada koleżance o protestach w Mińsku. Konflikty między dziećmi ukraińskimi a białoruskimi,

czy pomiędzy rodzicami z Armenii i Azerbejdżanu. To niektóre z obecnych wyzwań w pracy nauczycieli.

Liczba uczniów, głównie ukraińskich, w samej Warszawie wzrosła od zeszłego roku o 26%.

Jak w nowej sytuacji radzą sobie polskie szkoły?

- Wprowadzenie ucznia do szkoły powinno zacząć się od pracy z klasą i przygotowania jej na poznanie nowych koleżanek i kolegów, od wyjaśnienia dlaczego w ogóle ludzie migrują. W warszawskich szkołach to się dzieje. Ważna jest także systemowa praca z nauczycielami. Jej brak - tłumaczy Oleksandr Pustovyi, historyk, nauczyciel, dyrektor Sobotniej Szkoły Ukraińskiej.

- Wsparcie nauczyli i nauczycielek przejęły głównie samorządy. Podręczniki dla dzieci cudzoziemskich Warszawa wprowadziła już ok. 10 lat temu. Na poziomie lokalnym wsparcie jakoś się rozwijało. Liczba asystentów kulturowych w Warszawie zwiększyła się w tym roku z 10 do 200. Brakuje jednak rozwiązania systemowego. Na poziomie państwa niewiele się zmieniło po lutym. Pojawiło się natomiast wznowienie książki w języku ukraińskim o prawdziwej historii polski - dr Marta Pietrusińska socjolożka, pedgagożka, trenerka równościowa specjalizująca się m.in. w problematyce migracji, Uniwersytet Warszawski.

Rozmowę poprowadził dr hab. Michał Nowosielski, socjolog i badacz Ośrodka Badań nad Migracjami.

Jak zmieniał się stosunek Polaków do uchodźców na przestrzeni ostatnich 30 lat?

Efekt mediów, wpływ polityków i autorytetów okazują się kluczowe w kształtowaniu naszych narodowych nastrojów. 

Do końca 2015 r. większość Polaków była przychylna przyjmowaniu uchodźców. Negatywny przekaz mediów oparty na wizerunku uchodźcy jako niebezpiecznego mężczyzny oraz lęki podsycane przez polityków odwróciły pozytywne nastawienie Polaków. Do 2018 r. w Polsce rósł sprzeciw wobec przyjmowania uchodźców z Bliskiego Wschodu i Afryki. Jednak postawy wobec Ukraińców były przychylne. Widać wyraźną różnice w stosunku Polaków do uchodźców na białoruskiej granicy oraz osób uciekających przed wojną w Ukrainie. Na chęć pomocy Ukraińcom składa się kilka czynników. 

- Pierwszy to bliskość geograficzna i kulturowa. Polacy postrzegają Ukraińcow jako podobnych do siebie. Kolejny czynnik to wcześniejsze kontakty polsko-ukraińskie, bo Ukraińcy przyjeżdżaj do Polski już od ponad 30 lat. Osoby które znały kogoś z Ukrainy częściej udzielały im pomocy po wybuchu wojny. Wspólnota losu i zagrożenie ze strony Rosji także wzmacniają nasze poczucie bliskości z Ukraińcami. Wojna uruchomiła w nas obawę "możemy być następni". Poza tym, retoryka polityków względem uchodźców z Ukrainy jest bardzo przychylna. Jak wiemy opinie polityków będących u władzy mają wielki wpływ na opinie społeczeństwa. To są prawidłowości, które mają znaczenie nie tylko w polskim społeczeństwie - tłumaczy dr Sabina Toruńczyk-Ruiz psycholożka społeczna i badaczka Ośrodka Badań nad Migracjami UW.

- Wiemy już, że pomoc osobom uciekającym przed wojną wymagała od Polaków wiele wysiłku. To bezprecedensowa skala pomocy w Polsce po 1989 r. Przyjmowanie rodziny do swojego domu czy dojazdy samochodem na granicę to sytuacje wysiłkowych aktów altruizmu. Ludzie reagują empatycznie, ale to męczy - zaznacza dr hab. Michał Bilewicz prof. UW oraz kierownik Centrum Badań nad Uprzedzeniami na Wydziale Psychologii.

Jak podtrzymać chęć pomagania i pozytywne stosunki polsko-ukraińskie? Jakie lęki wobec uchodźców noszą w sobie Polacy? Czy różnimy się w tym od innych europejskich krajów?

Odpowiedź w nowym odcinku Migrostacji.

Rozmowę poprowadziła dr Dominika Pszczółkowska, badaczka Ośrodka Badań nad Migracjami UW.

Prawie rok temu rozmawialiśmy w Migrostacji o sytuacji na polsko-białoruskiej granicy. Grupa uchodźców z Afganistanu utknęła wtedy w Usnarzu Górnym pomiędzy białoruską a polską strażą graniczną, a polski rząd wprowadził stan wyjątkowy. Co się od tego czasu zmieniło?

Dr Marta Kindler z Ośrodka Badań nad Migracjami UW rozmawia z Marcinem Sośniakiem, naczelnikiem wydziału Zespołu Równego Traktowania w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich oraz z Mateuszem Krępą, badaczem z Ośrodka Badań nad Migracjami UW.

Czy Święty Mikołaj dostałby pozwolenie na pracę i dostarczenie prezentów mieszkańcom Wielkiej Brytanii?

Wydawałoby się, że bez problemu, ale Brexit zmienił wszystko!

Jeśli to Cię frapuje, a mieszkasz na Wyspach albo masz tam rodzinę, to posłuchaj koniecznie, bo to nie koniec: Brexit, a sprawa nie tylko polska.

W tym odcinku Migrostacji rozmawiamy o Brexicie i migracjach, migrantycyzacji obywateli UE (choć nie wszystkich i nie wszystkich tak samo) oraz o sprzężeniu dwóch sytuacji kryzysowych - wychodzeniu Wielkiej Brytanii z UE oraz kryzysie zdrowotnym związanym z pandemią Covid-19 i jak sobie z tym mają radzić obywatele krajów UE, mieszkańcy Wielkiej Brytanii.

W odcinku znajdziecie odpowiedzi na pytania:

✔ jak Brexit zmienił i zmienia status prawno-pobytowy obywateli UE?

✔ czym jest wrogie środowisko wobec migrantów w Wielkiej Brytanii i jaka jest jego rola w procesie wychodzenia Wielkiej Brytanii z UE

✔ jak wrogie środowisko dotknęło obywateli nowych krajów członkowskich i o historycznych korzeniach wrogości w zarządzaniu migracjami na przykładzie Wielkiej Brytanii

✔ jak znaleźć się na szybkiej ścieżce do deportacji z Wielkiej Brytanii i dlaczego przodują w tym głównie obywatele krajów Europy Środkowej i Wschodniej ?

Podpowiadamy ─ Święty Mikołaj, jako biały mężczyzna w średnim wieku oraz chrześcijanin, o dość wysokich dochodach (bo jak inaczej mógłby organizować doroczne akcje charytatywne w postaci prezentów dla osób na całym świecie) zapewne nie miałby problemów ze zdobyciem pozwolenia na pracę.

A odpowiedzi na resztę pytań znajdziesz słuchając naszych gości: Agnieszki Radziwinowiczówny i Kuby Jabłonowskiego

Prowadząca: Kamila Fiałkowska

Tym razem rozmawiamy o wpływie pandemii Covid-19 na migracje z Ukrainy do Polski. A także na sytuację ukraińskich migrantów i migrantek w Polsce.

W odcinku znajdziecie odpowiedź na pytania:

✔ Ile Ukrainek i Ukraińców mieszkało w Polsce przed pandemią, a ile jest ich teraz?
✔ Czy podczas pierwszej fali pandemii Polskę faktycznie opuściło „milion Ukraińców” i czy faktycznie w ten sposób powstały „nowe miejsca pracy dla Polaków”?
✔ Czy pandemia zniechęciła Ukraińców i Ukrainki do przyjazdów do Polski? Jak zmieniły się warunki pracy w sektorach, w których zatrudnienie znajdują migrantki i migranci?
✔ Jak pandemia wpłynęła na status prawno-pobytowy migrantek i migrantów z Ukrainy? Co stało się trudniejsze, a co łatwiejsze?
✔ Czy migranci i migrantki mają prawo do szczepień przeciwko Covid-19?

Prowadzący: Ignacy Jóźwiak
Gościnie: Myroslava Keryk i Agata Górny

„Państwo weszło nam w krew” i jest dla nas naturalne, choć państwa istnieją relatywnie od niedawna.

W najnowszym odcinku porozmawiamy o tym, jaka jest rola państwa w migracjach. Jakie instytucje państwowe kontrolują albo ignorują migracje?

Zastanowimy się, czy dzięki migracjom możemy lepiej zrozumieć, czym jest państwo i jak działa oraz jaką ma władzę wobec swoich obywateli i nie obywateli?

W odcinku znajdziecie również odpowiedź na pytania:

- na czym polega monopol państwa w zakresie mobilności obywateli i nie obywateli?

- jak stary jest paszport?

- jakie prawa i przywileje są dostępne migrankom_tom i co o tym decyduje?

- czy ta arbitralność działań państwa i tej kategoryzacji ludzi powoduje, że działanie państwa jest odbierane jako opresyjne?

Rozmawiamy m.in. o „spektaklu władzy” uruchamianym przez państwo, który manifestuje się już na granicy i procesie jej przekraczania. Zastanawiamy się, dlaczego dla rosnącej liczby osób sam ten akt staje się traumatycznym doświadczeniem i czy rzeczywiście jest to sprawiedliwe i uzasadnione moralnie?

Prowadząca: Marta Kindler
Goście: Mikołaj Pawlak i Jan Grzymski

Czy Polska ma politykę migracyjną? I czy rzeczywiście najbardziej pożądani przez nas migranci to biali chrześcijanie? Co kryje się w dokumencie „Polityka migracyjna Polski, kierunki działań 2021-2022”? Rozmawiamy o blaskach i cieniach tego dokumentu, ale też jego sensie. Będzie także kilka słów o integracji i spójności społecznej, a także selektywnej polityce migracyjnej.

W najnowszym odcinku dr Dominika Pszczółkowska rozmawia z prof. Maciejem Duszczykiem, politologiem z Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW oraz z Ośrodka Badań nad Migracjami UW, a także z prof. Pawłem Kaczmarczykiem z Wydziału Nauk Ekonomicznych UW i dyrektorem Ośrodka Badań nad Migracjami UW.

Czy rzeczywiście kiedyś w Polsce było łatwiej zostać ministrem niż migrantem? Czy można być migrantem nie przemieszczając się trwale? A może… wszyscy jesteśmy migrantami? Między innymi o tym możecie posłuchać w pierwszym odcinku Migrostacji.

Będzie też o miłość, wsi Stare Juchy i pewnym marynarzu, który miał niemały wpływ na zjawisko emigracji Polaków na Islandię. O przełomowych momentach, które zmieniły skalę mobilności na świecie i tym jak historia migracji kształtuje język, którym dzisiaj posługujemy się, aby mówić właśnie o nich.

Goście: prof. Marek Okólski oraz prof. Dariusz Stola Prowadzenie: dr Dominika Pszczółkowska

Migrostacja - nie tylko naukowe rozmowy o migracjach. Podcast Ośrodka Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego.