Radiostacja Muzeum AK

Wielkimi krokami zbliżają się Święta Bożego Narodzenia. Dla wielu jest to czas wyjątkowy - pełen  szczęścia i radości. Czas spotkań z najbliższymi, w trakcie których pielęgnować możemy nasze tradycje. A jak było kiedyś? W jaki sposób obchodzono Święta Bożego Narodzenia w I połowie XX wieku? Chciałabym dzisiaj zaprezentować krótkie fragmenty wspomnień osób, którym przyszło spędzać święta w ekstremalnych warunkach – podczas wojny.

Była wesołym i pełnym energii dzieckiem, które fascynowała jazda na nartach. Podobnie jak jej brat, Stanisław Marusarz, Helena rozpoczęła karierę narciarki, zdobywając siedmiokrotnie tytuł mistrzyni Polski w konkurencjach zjazdowych. Jednak jej imponującą karierę sportową przerwała wojna, a Helena przystąpiła do konspiracji. Pełniła rolę przewodniczki po szlakach tatrzańskich: przeprowadzała ludzi przez granicę i dostarczała przesyłki. Podczas jednej z misji jej plecak z tajną zawartością pomogli przetransportować nawet... Niemcy, którzy zaaferowani urodą Polki, zapomnieli skontrolować bagaż. Mimo tego, losy Heleny okazały się tragiczne. Więcej o fascynującej i nieco zapomnianej biografii tej młodej bohaterki dowiecie się z naszego podcastu!

Jak rozpocząć karierę sportową, jeśli brak pieniędzy uniemożliwia zakup profesjonalnego sprzętu? Stanisław Marusarz swoje pierwsze kroki narciarskie stawiał boso we własnoręcznie przygotowanym sprzęcie, zrobionym z desek, gwoździ i sznurków. Dopiero za wysokie miejsce w jednym z konkursów narciarskich otrzymał w nagrodę profesjonalne narty do skoków. Wielokrotny mistrz Polski i międzynarodowy w dyscyplinach narciarskich po wybuchu II wojny światowej przyłączył się bez wahania do działalności konspiracyjnej, w której wykorzystywał swoje dotychczasowe umiejętności i talent. Jednak to w oczekiwaniu na karę śmierci, pojmany przez Gestapo, wykonał najważniejszy skok w swoim życiu - skok po wolność. O tym jaka była historia Stanisława Marusarza dowiecie się z naszego podcastu - zapraszamy do wysłuchania!

W związku z trwającymi właśnie mistrzostwami świata w Oberstdorfie prezentujemy temat jak najbardziej aktualny i ciekawy. Oprócz znanych nazwisk współczesnych skoczków narciarskich, warto zwrócić uwagę również na tych, którzy skakali w okresie międzywojennym i osiągali ogromne sukcesy. Wybuch wojny w 1939 roku oznaczał zahamowanie kariery sportowej. Byli jednak i tacy, którzy swoje umiejętności przekuli w działalność konspiracyjną. O tym, jak w nowej rzeczywistości odnalazł się Bronisław Czech i jakie były jego wojenne losy, opowie nasza specjalistka ds. edukacji.

Powstanie Wielkopolskie wpisało się niepodważalnie w  kartę historii walki o granice odrodzonego po ponad wiekowym niebycie polskiego państwa. Zryw zbrojny Wielkopolan rozpoczął się 27 grudnia 1918 r., w piątkowy zimowy wieczór. Wówczas w centrum Poznania, w okolicach Hotelu Bazar, gdzie skrzyżowały się drogi polskich i niemieckich demonstrantów, można było usłyszeć pierwsze strzały. Zamieszki szybko zaczęły przybierać charakter działania zbrojnego, który spontanicznie ogarnął pozostały teren miasta, by równie bardzo dynamicznie  rozlać się na cały teren Wielkopolski. Poinformowane o wydarzeniach, mających miejsce w Poznaniu, ośrodki powstańcze m.in. we Wrześni, w Gnieźnie, Jarocinie, Śremie, Środzie, Pleszewie szybko przystępowały do działania na swoich terenach. Jak potoczyło się dalej to zwycięskie powstanie? O tym w naszym najnowszym podcaście!

Czy grudzień 1941 roku był tylko podsumowaniem pewnego cyklu wcześniejszych wydarzeń, czy też otwierał nową kartę wojennej historii? Czy mógł stanowić pierwszy przełomowy moment II wojny światowej? Czy mające wówczas miejsce wydarzenia mogły decydować o rezultacie wspomnianego konfliktu? W nagraniu, poświęconym końcówce 1941 roku, przyjrzymy się stosunkom między poszczególnymi państwami i decydującym wydarzeniom historycznym, takim jak japoński atak na Pearl Harbor! Dwójka historyków Muzeum AK, Asia Roman i Mirek Brach, przedstawią z pozoru skomplikowane zawiłości polityczno-wojskowe w sposób jak najbardziej przystępny w odbiorze.

Zapraszamy na drugą część podcastu o osobach z niepełnosprawnością podczas II wojny światowej. W tym odcinku, koordynatorka dostępności Muzeum AK Kasia Mazur, opowie o osobach z niepełnosprawnością ruchu, które zaangażowały się w działalność konspiracyjną, ale i nie tylko!

II wojna światowa. Lata 1939-1945. Czas zaciekłej i brutalnej walki pomiędzy aliantami a państwami Osi, w wyniku której śmierć poniosły miliony. Dla Polski to przede wszystkim okres niemieckiej i sowieckiej okupacji. Wyjątkowo ciężkiej, pełnej terroru  i prześladowań. Pomimo ekstremalnie trudnych warunków, tysiące Polaków postanowiło zaangażować się w tajną walkę prowadzoną przez Polskie Państwo Podziemne i jego siłę zbrojną Armię Krajową.  

A jak w tych niespotykanych dotąd warunkach odnalazły się osoby z niepełnosprawnościami? Jaki los mógł je spotkać pod okupacyjnym jarzmem? Czy pomimo trudnych, wojennych czasów osoby z niepełnosprawnościami angażowały się w walkę z przeciwnikiem? Wszystkie te zagadnienia w swojej wypowiedzi porusza Katarzyna Mazur - koordynatorka dostępności w Muzeum AK w Krakowie. Serdecznie zapraszamy na spotkanie z historią!

Co dokładnie wydarzyło się 11 listopada 1918 roku na ziemiach polskich i dlaczego akurat tego dnia obchodzimy Narodowe Święto Niepodległości? Jak wyglądało odzyskiwanie suwerenności przez Polaków i jaki w tym udział miały mocarstwa zachodnie? Wreszcie - czy odzyskanie niepodległości zakończyło się 11 listopada, czy też było długotrwałym procesem? O tym, co nastąpiło 11 listopada i później w kontekście międzynarodowym dowiecie się z nowego podcastu, przygotowanego przez dwójkę Edukatorów Muzeum AK!

W tym roku obchodzimy 80. rocznicę bitwy o Anglię - jednej z najważniejszych kampanii lotniczych II wojny światowej. W jaki sposób przebiegał ten konflikt? Kto znalazł się po zwycięskiej stronie? I jaki wkład w bitwę miały polskie jednostki lotnicze? Odpowiedzi na te pytania, a także jeszcze więcej informacji znajdziecie w nowym podcaście serii #AKtywniwsieci, przygotowanym przez duet doświadczonych historyków Muzeum AK!

Na czym polegał "cud nad Wisłą"? Czy faktycznie wygrana bitwa warszawska była szczęśliwym przypadkiem, czy też stały za nią solidne przygotowania ze strony polskiej? Jak przebiegały działania wojenne w 1920 roku? I jak wyglądała w tym czasie sytuacja wewnętrzna w kraju? Odpowiedzi na te i inne nurtujące pytania znajdziecie w nowym podcaście, przygotowanym przez dwójkę historyków Muzeum AK!

Czym była godzina W? Jak nierówne były siły w Powstaniu Warszawskim? Kiedy się rozpoczęło i kto brał udział w walkach? Jakie były losy Powstańców? Czy Powstanie zaskoczyło okupantów? Tego wszystkiego oraz jeszcze więcej dowiecie się z nowego podcastu serii #AKtywniwsieci przygotowanego przez dwójkę doświadczonych historyków: Asię Roman i Mirka Bracha!

Czym był tytułowy konflikt wawelski? Dlaczego krakowski metropolita znalazł się w ogniu krytyki w II połowie lat 30. XX wieku? Jak spór regionalny przerodził się w konflikt ogólnopolski? Co kierowało arcybiskupem Sapiehą, kiedy podejmował decyzję, która doprowadziła do konfliktu? Tego wszystkiego dowiecie się z najnowszego podcastu Mirka Bracha!

II część podcastu Kasi Mazur opowiadająca o historii prasy w okresie okupacji. W tym odcinku przyjrzymy się przede wszystkim wydawnictwom okupacyjnym publikowanym przez organy konspiracyjne Polskiego Państwa Podziemnego oraz dowiemy jakie informacje można było w nich odnaleźć. 

Podcast jest kontynuacją serii zapoczątkowanej w okresie izolacji pn. #zostańwdomu z #MuzeumAK. Dwa odcinki historii dot. prasy w okresie okupacji to początek II sezonu podcastów Zespołu Muzeum AK: #AKtywniwsieci.

Jakie były przepisy dotyczące funkcjonowania prasy w okresie okupacji? Jakie metody wydawnicze stosowano, by prasa w języku polskim funkcjonowała pomimo zakazów i kar? Co czytali Polacy? Czym była gadzinówka i skąd wzięło się to określenie? Na te pytania i więcej odpowie Kasia Mazur w swojej nowej serii podcastów, skupiającej się na historii prasy w okresie 1939-1945. 

Kolejna część cyklu historycznego o kobietach, które swoje życie poświęciły pracy na rzecz odbudowy polskiej państwowości, a także czuwaniu na straży polskiej niezależności, i niezawisłości. Mateusz Gawlik zabiera nas w pasjonującą podróż w realia dopiero odradzającej się II Rzeczpospolitej, narażonej na atak i zmuszonej do obrony wyznaczonych ładem paryskim granic. Do rzeczywistości, w której powstają takie formacje jak Ochotnicza Legia Kobieta, czy Milicja Obywatelska Kobiet. Posłuchajcie i przeczytajcie kolejnego podcastu z serii #zostańwdomu z #MuzeumAK.

Walka o odzyskanie niepodległości przez Polskę, jak się ostatecznie okazało, nie stanowiła jedynie domeny mężczyzn, chociaż ze względu na panujące prawo i zwyczaje, kobiety nie posiadały formalnej możliwości pełnienia służby wojskowej. Jednak determinacja wielu z nich skutkowała czynną walką z bronią w ręku, prowadzoną ramię w ramię z pozostałymi żołnierzami. Więcej na ten temat usłyszycie w naszym #6 podcaście z serii #zostańwdomu z #MuzeumAK.

4 lipca 1943 r. o godz. 23:06, doszło do wypadku lotniczego na Gibraltarze. Samolot, na pokładzie którego znajdowała się polska delegacja, na krótko po starcie uderzył w morską taflę wody, po czym zatonął w przybrzeżnym akwenie Zatoki Katalońskiej. Jedną z osób, która zginęła był gen. Władysław Sikorski. 

Jakie były polityczne skutki katastrofy i śmierci Naczelnego Wodza i premiera polskiego rządu na uchodźctwie? Jakie były następstwa tragedii dla polskiego rządu? Jak potoczyły się losy Polaków i polskiej sprawy na arenie międzynarodowej, kiedy zabrakło politycznego autorytetu, z którym liczyli się przedstawiciele państw alianckich? Tego wszystkiego dowiecie się z drugiej części podcastu przygotowanego przez Asię Roman i Mirka Bracha. Zapraszamy do wysłuchania!

4 lipca 1943 r. o godz. 23:06, doszło do wypadku lotniczego na Gibraltarze. Samolot, na pokładzie którego znajdowała się polska delegacja, na krótko po starcie uderzył w morską taflę wody, po czym zatonął w przybrzeżnym akwenie Zatoki Katalońskiej. Jedną z osób, która zginęła był gen. Władysław Sikorski. 

Jaka jest jego historia? Tego dowiecie się z pierwszej części podcastu, w którym edukatorzy Muzeum AK: Asia Roman i Mirek Brach przywołują biografię premiera polskiego rządu na uchodźctwie i Naczelnego Wodza.

W tym roku obchodzimy 85. rocznicę ustanowienia tzw. konstytucji kwietniowej, tj. ustawy zasadniczej II Rzeczypospolitej, podpisanej przez Prezydenta RP Ignacego Mościckiego 23 kwietnia 1935 roku. Co wprowadzała nowa konstytucja? Jakie prerogatywy przysługiwały na jej podstawie głównym reprezentantom narodu: Prezydentowi, Sejmowi i Senatowi? Co zmieniała względem wcześniej stanowionego prawa? Odpowiedzi na te pytania, a także dużo szerszy kontekst historyczny dot. konstytucji kwietniowej możecie odnaleźć w materiale przygotowanym przez naszych historyków: Joannę Roman i Mirosława Bracha. Kolejny odcinek podcastów z serii #zostańwdomu z #MuzeumAK to wyprawa w granice historii państwa i prawa.  

Środki masowego przekazu, dzisiaj tak powszechne, w okresie przed II wojną światową, ograniczały się właściwie do: prasy oraz radia.  Jednakże jak podchodzono do nich w okresie okupacji? Czy najeźdźcy zabraniali Polakom posiadania niezależnych środków przekazu informacji? Jakie było prawo? Czy Polacy w okresie II wojny światowej posiadali swoje aparaty radiowe i niepoddające się reżimowi zaborców stacje radiowe? Jeśli tak, to co było tematem ich audycji? Skąd nadawali? 

Odpowiedź na wszystkie te pytania znajdziecie w przygotowanym przez Kasię Mazur podcaście "Radio w czasach okupacji". Zainteresowani? Raz, dwa, trzy...nadajemy! 

W latach 1939-1945, w okresie II wojny światowej, w czasach okupacji ziem polskich przez zaborców, zdobycie jedzenia, które dawało szanse na przeżycie rodzinie było bardzo utrudnione. Racje żywnościowe przyznawane przez okupantów dla Polaków oraz podaż na rynku były ubogie i często niewystarczające do przetrwania. Jak zatem Polacy radzili sobie w tych czasach? Wysłuchajcie pierwszego z serii podcastów Muzeum AK, stanowiącego część akcji #zostańwdomu z #MuzeumAK. 

Prowadzenie i scenariusz: Katarzyna Mazur, specjalista ds. edukacji Muzeum AK.