O Zmierzchu

Kiedyś chroniły, dziś to już zabytek albo nawet przeszkoda w rozwoju. Niezbyt trafiona nazwa "mechanizmy obronne" przylgnęła do pewnego typu zjawisk psychicznych na dobre i zbyt mocno oraz jednostronnie kształtuje ich rozumienie. Mechanizmy obronne pełniły co prawda funkcje naszych osobistych murów i systemów radzenia sobie z niegodziwością świata, ale ich działanie nie ogranicza się tylko do chronienia. Jak odróżnić pierwotne i wtórne mechanizmy obronne? Kiedy zaczynają być problemem, a kiedy są objawem adaptacji? Jakie są ich rodzaje i jak spokojnie nauczyć się je rozpoznawać u siebie? Na te i jeszcze kilka innych pytań odpowiadam w dwóch pożywnych odcinkach.

Podkast O Zmierzchu możesz wesprzeć na Patronite:

Kiedyś chroniły, dziś to już zabytek albo nawet przeszkoda w rozwoju. Niezbyt trafiona nazwa "mechanizmy obronne" przylgnęła do pewnego typu zjawisk psychicznych na dobre i zbyt mocno oraz jednostronnie kształtuje ich rozumienie. Mechanizmy obronne pełniły co prawda funkcje naszych osobistych murów i systemów radzenia sobie z niegodziwością świata, ale ich działanie nie ogranicza się tylko do chronienia. Jak odróżnić pierwotne i wtórne mechanizmy obronne? Kiedy zaczynają być problemem, a kiedy są objawem adaptacji? Jakie są ich rodzaje i jak spokojnie nauczyć się je rozpoznawać u siebie? Na te i jeszcze kilka innych pytań odpowiadam w dwóch pożywnych odcinkach.

Podkast O Zmierzchu możesz wesprzeć na Patronite:

Każdy z nas, raz na jakiś czas nie uprawia s€ksu. Niektórzy decydują nie uprawiać go wcale, np. z powodów związanych z duchowością. Ale czym to się różni od as€ksualności i na czym ona miałaby polegać? Na ten temat rozmawiam z profesorem Wojciechem Draganem, UJ, psychologiem, który zajmuje się biologicznymi podstawami zachowania i prowadzi badanie dot. s€ksualności osadzone w polskim kontekście kulturowym.

Podkast O Zmierzchu możesz wesprzeć na Patronite:

Trudna sztuka przepraszania i oddawania honoru i sprawczości osobom naruszonym wymaga gwałtownego odświeżenia. Być może nauczenia się na pamięć kilku podstawowych zasad, żeby stosować je w praktyce. W przeciwnym wypadku świat psychiczny i kulturowa rzeczywistość nam się zbisurmani i możemy utracić przepraszanie jako symboliczny akt przywrócenia równowagi i możliwości naprawy. Odcinek (wyjątkowo) mówi jak żyć, czyli jak przepraszać z rigczem.

Podkast O Zmierzchu możesz wesprzeć na Patronite:

Odcinek o tym, jak skutecznie zrobić miejsce na nowe rzeczy w naszym życiu i o pewnej konieczności rozwojowej, którą nieczęsto bierzemy pod uwagę. Podstawą do jego powstania było założenie, że nasza trudność w podejmowaniu i akceptowaniu zmian wynika ze skutków dawnych utrat, z którymi nadal sobie nie poradziliśmy oraz fakt, że bez zdolności przeżywania utrat nie możemy się rozwijać. Odcinek gęsty, zawiesisty, ale za to krótki i kończący się optymistycznie.

Partnerem odcinka jest Book Beat, aplikacja do słuchania audiobooków. #współpracapłatna

Na Book Beat z hasłem ZMIERZCH macie od dziś do 31 stycznia 40 h słuchania audiobooków, do wykorzystania przez 60 dni. Wejdźcie na stronę Book Beat, zarejestrujcie się z hasłem i słuchajcie w aplikacji.

Jak to jest mieć rodzeństwo? Próbuję dowiedzieć się w tej rozmowie. Ponieważ rodzeństwu nie są dedykowane tomy poważnych opracowań, jak macierzyństwu czy ojcostwu. Jednocześnie więź z bratem czy siostrą to najdłużej trwająca relacja jaką miewamy w życiu. Wzrastanie w rodzinie, w której jest ktoś w miarę równy nam wiekiem i pozycją bardzo dużo zmienia w naszym dzieciństwie i dorosłości. O społecznych i psychologicznych kontekstach posiadania rodzeństwa rozmawiam z Katarzyną Dębską, doktorką socjologii i adiunktką Wydziału Nauk Społecznych SWPS.

Ojcowie nie pojawiają się tylko w scenie pierwotnej. Dzieci potrzebują innej, niż matka osoby, a przynależne tej roli zadania są nie mniej ważne. Jednak gdy spytałam o ojców osoby słuchające podkastu, to większość odpowiedzi była pełna żalu, trudnych wspomnień lub traum. Co dzieje się z ojcami, że ojcostwo wychodzi im tak kiepsko, a dominującym motywem staje się nieobecność lub opresyjność? Czego potrzebują dowiedzieć się mężczyźni, nim staną się ojcami? Posłuchajcie rozmowy z psychoanalitykiem i psychoterapeutą dzieci, młodzieży i dorosłych Marcinem Wiśniewskim, w której próbujemy odpowiedzieć na te pytania.

Podkast O Zmierzchu możesz wesprzeć na Patronite:

Duchota i presja, tak opisałyśmy warunki do macierzyństwa w Polsce, rozmawiając z Aleksandrą Józefowską. Mówiłyśmy o tym jakie bywają polskie matki, w jakich warunkach kulturowych realizujemy nasze macierzyństwa i o co się rozbijamy. O transgeneracyjnych przekazach dotyczących płci, ciała, seksualności, które utrudniają budowanie bliskości córek z matkami. O przesunięciach w systemach rodzinnych, które komplikują ich relacje z synami. Próbujemy wspólnie myśleć wokół bycia matką w Polsce, tak żeby możliwe było wyobrażenie sobie lepszych modeli macierzyństwa.

Dla osób z Japonii gniew, tak jak my go realizujemy, jest nie do przyjęcia. Dla Amerykanx szczerość oznacza wzmacnianie ego. Czy zatem emocje naprawdę są uniwersalne?

Co to znaczy, że wszyscy jesteśmy WEIRD oraz MINE, bo jesteśmy, nawet jeśli nie zdajemy sobie z tego sprawy. Zabieram was w podróż po kulturowym zróżnicowaniu świata, czepiam się psychologii, psuję parę pewników i zostaję z jednym, ważnym pytaniem, na które na razie nie znam odpowiedzi. Pretekstem o namysł o tym, jak bardzo niedocenione są różnice międzykulturowe w psychologii, jest książka Batia Mesquita, "Świat emocji. Jak tworzyć relacje w wielokulturowym społeczeństwie".

Partnerem odcinka jest Copernicus Center Press.

Prawdziwie jesienny odcinek poświęcony różnym rodzajom tęsknot. Od zaskakujących faktów na temat nostalgii, która okazuje się być uczuciem nakierowanym na przyszłość, po jej niechlubne polityczne zastosowanie. O tęsknocie jako elemencie regulacji bliskości i o tym, co robić, kiedy się tęskni za mocno. O tym, co pragnienie zbliżenia się do kochanej osoby ma wspólnego z nornikami preriowymi i na koniec o sehnsuchcie, tęsknocie za życiem, którego się nie miało zilustrowanej pięknym filmem, który pokazuje miłość od innej strony.

Podkast O Zmierzchu możesz wesprzeć na Patronite:

Pretekstem do rozmowy z Cvetą Dimitrovą, psychoterapeutką jest książka "Mężczyzna o pięknym głosie" wydana przez Znak Literanova. Jednak to tylko początek bardzo emocjonalnej dyskusji o tym, czym stała się psychoterapia, o nierealistycznych oczekiwaniach wobec niej i wyobrażeniach, które zasilają zbiorowe wyobrażenia. Jest o granicach w psychoterapii, o tym po co ludzie popełniają błędy i co robią psychoterapeuci ze swoimi uczuciami wobec pacjentów.

Czy zemsta jest słodka i świadczy o sile, a może powinnyśmy iść za wskazaniami popularnych poradników i udowadniać naszą wyższość moralną? Odcinek poświęcony nieoczywistym zakrętom odwetu i wybaczania. Jest o przemocy, jest o wojownikach świętej sprawy i o rozpoznawaniu w sobie amoralnego dreszczu, który stanowi zapowiedź mściwości. Odcinek nie odpowiada na pytanie - jak nauczyć się odpuszczać? Odpowiada za to na wiele innych i jeszcze więcej zostawia do przemyślenia.

W ostatniej rozmowie poświęconej wpływowi technologii na nasze życie, wypytuję Jacka Mańko, kognitywistę i badacza społeczeństwa oraz technologii z Akademii Leona Koźmińskiego o to, z jakiego powodu technologia jest znakomitym sługą, ale okropnym mistrzem. Jest o społeczeństwie otwartej współpracy, wartościach i odpowiedzialności. Jest w sam raz, żeby samodzielnie wyciągać wnioski.

Polecane książki:

Dariusz Jemielniak, Aleksandra Przegalińska, „Społeczeństwo współpracy”, Wydawnictwo Naukowe Scholar

Tim Wu, “The Attention Merchants”

Z Agnieszką Koch, psycholożką i psychoterapeutką, wykładowczynią na warszawskim SWPS rozmawiam o różnych aspektach cyberpsychologii. O tym, w jaki sposób życie zapośredniczone przez platformy, komunikatory, aplikacje zmieniło kształt naszych związków - przyjaźni, rodzin, układów romantycznych. O dostępności, natychmiastowości, zmianach rozlicznych perspektyw osobistych, oraz oczywiście o tym, jak o higienę cyfrową dbać. Z założeniem, że czeka nas bardzo nierówna walka z technologią zestrojoną tak, by nas eksploatować.

Podkast O Zmierzchu możesz wesprzeć na Patronite:

W kolejnej rozmowie o technologicznym stanie rzeczywistości wypytuję Artura Kurasińskiego jak widzi główne zagadnienia współczesności. Czy jest coś fajnego w świecie zdefiniownym przez nieustanny rozwój? Jak logika systemu gospodarczego uniemożliwia inne myślenie o pracy, pracownikach i konkurencji z SI? Solidna porcja spostrzeżeń i wiedzy, tym razem od eksperta w obszarze biznesu IT.

Pierwszy odcinek wakacyjnego cyklu poświęconego pytaniom i namysłom wokół technologii i sposobu w jaki modyfikuje wszystkie warstwy rzeczywistości wokół nas oraz wiele warstw nas. Moją gościnią jest Katarzyna Szumielewicz z Fundacji Panoptykon, która zajmuje się problemami na styku człowieka i technologii. Rozmawiamy o różnych oczywistościach, które oczywiste być nie muszą, o złych platformach, które można zmuszać do zmian i o biomasie, którą jesteśmy i to zdecydowanie nie jest komplement.

Lektura uzupełniająca: Max Fisher, "W trybach chaosu"

Podkast O Zmierzchu możesz wesprzeć na Patronite:

Na złość matce odmrożę sobie uszy, to najprostszy przykład reaktancji, czyli oporu. Bardzo nas łatwo uruchomić do różnych form sprzeciwu, które mają nam przywrócić sprawczość i autonomię, gorzej, że przy okazji wpędzamy się w kłopoty. Z Joanną Gutral, psychoterapeutką rozmawiam o pingwinku Pingu, przymusie stawiania oporu i drodze do sprawczości lepszej niż ta, która wiedzie przez odmrożone uszy i zapalenie zatok.

Co rozwala nasze relacje? Niekoniecznie są to Wielkie Zdrady i Epickie Afery, choć te też się zdarzają. Najbardziej odpowiedzialne za erozję głębokich relacji romantycznych i przyjacielskich są małe, prozaiczne nielojalności. Część z tych rzeczy, które wydarza się "niechcący", kiedy nasza uwaga jest nie tam, gdzie powinna być. Serwuję porcję odkrywczej wiedzy związkotwórczej od J. Gottmana oraz zupełnie nieoczywiste znalezisko w postaci naiwności, która wcale słodka nie jest. Wszystko w towarzystwie nierogacizny, obsadzonej jako czarne charaktery.

Podziw to przedziwnie skomplikowany i niedoceniany składnik naszego życia psychicznego. To odpowiedź na rzadkie i intensywne wydarzenia, takie jak oglądanie wschodu słońca po wspięciu się na wysoką górę. Ale podziw można odnaleźć także w codzienności, na spacerze lub w interakcji międzyludzkiej. O sile i znaczeniu podziwu, o innych, niż powszechnie znane, Ośmiu Cudach Świata. Co z tym wspólnego mają psychodeliki i co dzieje się z naszym mózgiem, gdy słuchamy muzyki.

Czy kryzys klimatyczny sprawi, że będziemy dla siebie jeszcze bardziej podli i nienawistni? Czy przy pomocy czekolady serwowanej w formie kupy można sprawdzić ludzkie poglądy polityczne?

Pytania wydają się zabawne, ale odpowiedzi - już nie. W odcinku przechodzimy od oglądania gniewu, przez obrzydliwości zepsutego jedzenia, tabu, by zmierzyć się z neurobiologicznym i psychologicznym zapleczem nienawiści.

Co jest opozycją do miłości? Czy nienawiść, jak często uważamy? A może coś zupełnie innego, co przysłania nam drugą osobę i niweczy połączenia. Z jakiego powodu, gdy chcemy zapewnić sobie emocjonalne bezpieczeństwo w relacjach z naszymi dziećmi, przyjaciółmi, partnerami, lądujemy pośrodku wojenki, która zarządza nami według swoich zasad. Odcinek majówkowy do długotrwałego, spokojnego trawienia.

Podkast O Zmierzchu możesz wesprzeć na Patronite:

Twoja prywatna corrida to stan amoku i tunelowego widzenia. Nieuchronny, gdy ktoś macha ci przed twarzą czerwoną płachtą, a ty czujesz, że nie możesz wydostać się z sytuacji. Jednak - czy tak naprawdę nie ma wyjść awaryjnych i czy tak naprawdę, płachta ma jakiekolwiek znaczenie? W towarzystwie króla szpiegów, Sigismunda Dijkstry, opowiadam o zakamarkach naszych furii, o wrogości i reakcji walki.

Podkast O Zmierzchu możesz wesprzeć na Patronite:

Którędy po dorosłość, niektórzy pytają. I ten odcinek na pewno nie wskaże drogi, może natomiast opowiedzieć o tym, czego będziemy potrzebować by stawać się osobą dorosłą. O zasadniczej, wewnętrznej przeszkodzie w dojrzewaniu, o wyzwaniach spadania z wysokości i niełatwych konstatacjach, które czekają na nas na drugim brzegu rzeki. W tle "Niebo nad Berlinem" Wima Wendersa, razem z wierszem i muzyką.

Podkast O Zmierzchu możesz wesprzeć na Patronite:

Pytania i refleksje po ostatnim odcinku o męskich ciałach sprowadziły moje myślenie w dalekie rejony. Sięgnęłam po „W cieniu Saturna” Jamesa Hollisa, tytuł który pomógł mi głębiej pomyśleć i poczuć wokół psychicznego doświadczenia męskości. Aby wątek rozwinąć zaprosiłam do rozmowy Tomasza Jasińskiego, analityka jungowskiego, który książkę przetłumaczył i z którym rozprawiam o m.in.:
🔷 3 x W: war, work, worries

🔷🔷 męskich tajemnicach, niektórych naprawdę groźnych

🔷🔷🔷 mitycznych stworzeniach i przyziemnych faktach

Kultura i przekonania formują zarówno stosunek kobiet do ich ciał, jak i przymusy nakładane na męskie ciało. O hegemonicznej męskości, penisach w różnych rozmiarach, obowiązkach związanych z takim ciałem i obawach, jakie przynosi rozmawiam z dr Robertem Kowalczykiem, seksuologiem z Instytutu Splot.

Cytowane książki:
H. G. Pope Jr., K. A. Phillips, R. Olivardia, The Adonis Complex: The Secret Crisis of Male Body Obsession
M. Kimmel, Angry White Men
Historia ciała, praca zbiorowa, wyd. Słowo Obraz Terytoria

Ciało żeńskie to wieczny powód do strapień. Wielość zdefiniowanych kategorii do których musimy się dopasować, jest dłuższa niż instrukcja obsługi promu kosmicznego.
Najprostsze rzeczy stają się wyzwaniem. Na przykład wszystko, co wystaje z ciała jest fujką. No i krew, oczywiście jest obrzydliwa. Chyba, że jest bohaterska albo męczeńska, ale bohaterami jednak są mężczyźni.

Na rozmowę o żeńskim ciele i tym jak jest kształtowane przez kulturę zaprosiłam kulturoznawczynię, dr hab. Iwoną Kurz, z IKP UW.

Jest to odcinek, w którym niechcący docieram do odpowiedzi dotyczących szczęścia, chociaż pytam o coś zupełnie innego. Jest o tym, dlaczego puszczanie kontroli na poziomie ciała i umysłu jest dla nas trudne i o tym, co z tym wszystkim ma wspólnego seks. Oraz słów parę o ego, które daje radę, kiedy nagle wydarza się blackout.

Metody na odzyskanie kontaktu z bazą będą różne dla każdego z nas, bo nie istnieje jeden algorytm na powrót do ciała. W odcinku rozmawiamy o dwóch bardzo odmiennych formach pracy z ciałem i zespołami napięć - terapii manualnej oraz czaszkowo-krzyżowej, zestawiając ze sobą perspektywy, które znacznie się różnią, ale prowadzą w podobne miejsca. O tym jak zapracowany jest nasz wewnętrzny dróżnik, dyrygujący ruchem o tym, kto ma czyścić nasze jezioro i o tym jak brzmi zdrowe, wyregulowane ciało, dowiecie się od Karoliny Duczyńskiej i Pawła Rezmera.

Łagodny i otulający odcinek zawierający dwa tłuściutkie kawałki do konsumowania indywidualnego jest moją odpowiedzią na liczne pytania o to jak się z własnym ciałem spiąć na nowo. Analiza Bioenergetyczna Aleksandra Lowena, o której opowiada moja gościni Marzena Barszcz, świetnie się nadaje do tego, by pokazać gdzie dokładnie i w jaki sposób ciało łączy się z psychiką i jak na siebie wzajemnie wpływają. Analiza Bioenergetyczna jest jedną z metod pomagających powrócić do ciała i choć nie jedyną, to z pewnością dostarczającą niezwykle interesującego opisu ludzkiej psychiczności i somatyki.

Podkast O Zmierzchu możesz wesprzeć na Patronite:

O parentyfikacji, czyli przejmowaniu rodzicielskich funkcji przez dzieci, napisano wiele tomów, jednak w tym odcinku posłuży nam ona do zrozumienia w jaki sposób odpinamy się od ciała i własnych emocji. Będzie o ranach, które się nie zabliźniają same, o tym co leży u nas w piwnicach i w jakich częściach nas prąd nie płynie, a także odpowiedź na prastare pytanie - dlaczego dorosłość jest przerażająca?

🔷 prawdziwe ja vs. fałszywe ja

🔷 🔷 czy mam prawo tu być?

🔷 🔷 🔷 skąd się bierze nadzieja i zaufanie?

Podkast O Zmierzchu możesz wesprzeć na Patronite:

Kolejny odcinek mini cyklu o ciele i skutkach odpięcia od niego obejmuje temat nałogów i kompulsji, które są najprostszą metodą na "porzucenie siebie". Razem z dr n. med. Andrzejem Silczukiem nadgryzamy temat substancji i zachowań, których używamy, żeby się regulować emocjonalnie i doprowadzać do stanu, w którym pozornie daje się żyć, chociaż życie zmienia się w przetrwanie. Co główki lego mają z tym wspólnego, co mogą ćpać psychiatrzy, dowiecie się z audycji. 

Podkast O Zmierzchu możesz wesprzeć na Patronite:

Kontakt z bazą, to kontakt z ciałem. Jedynym bezpiecznym schronieniem jakie mamy i ze sobą samym/ samą, jedynym prawdziwym opiekunem_nką, jaki_ka nam w dorosłości został. Niby proste, a jednak wiele osób podróżuje po świecie bez tej umiejętności i żyje w skutkach wieloletniego odcięcia od siebie. Odcinek, otwierający mini cykl, zawiera podstawy, które pozwolą wam zagłębić się w kolejne odsłony bardzo szerokiego tematu, jakim jest odcięcie od ciała i drogi powrotu do niego.

Odcinki uzupełniające:

S04E10 Trochę magia, ale nauka. Synchronizacja.
S03E45 Jak głupiejemy od stresu?
S03E42 DDA, trauma, ogórki
S03E32 Dotyk ponad wszystko
S02E19 Dotyk, pierwszy język
#29 - Łagodność, twoja supermoc
#27 - Pragnienia i potrzeby
#1 - Przyjemność, nie taka łatwa

Podkast O Zmierzchu możesz wesprzeć na Patronite: