Πελότα Λίμπρε

Στο 68ο επεισόδιο του podcast Πελότα Λίμπρε μιλάμε για τoν Ραζβάν Λουτσέσκου, τον πατέρα του, τη Ρουμανία, τον τίτλο του πρωταθλήματος με τον ΠΑΟΚ στο πιο συναρπαστικό πρωτάθλημα στη χώρα τα τελευταία πάρα πολλά χρόνια.

Στο σημερινό 67ο επεισόδιο του podcast Πελότα Λίμπρε μιλάμε για τoν Χοσέ Λουίς Μεντιλίμπαρ, τη φιλοσοφία του, τον άνθρωπο που έστειλε τον Ολυμπιακό στο πιο μακρινό και όμορφο ταξίδι του στην Ευρώπη.

Στο 66ο επεισόδιο του podcast Πελότα Λίμπρε μιλάμε για τoν Φατίχ Τερίμ, κάνουμε αναδρομή στις ποδοσφαιρικές του δάφνες και φτάνουμε στο σήμερα και την παρουσία του στον Παναθηναϊκό.

Στο 65ο επεισόδιο του podcast Πελότα Λίμπρε μιλάμε για τoν Μπερνάρ Ταπί, την εμπλοκή του στην πολιτική, τα επιχειρηματικά συμφέροντα και τη συγκλονιστική Μαρσέιγ στα τέλη του 1980 και τις αρχές του 1990. 

Στο 64ο επεισόδιο του podcast Πελότα Λίμπρε μιλάμε για τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι, την Μίλαν, το Forza Italia και το ξέπλυμα χρήματος.

Στο 63ο επεισόδιο του podcast Πελότα Λίμπρε μιλάμε για τη Λάτσιο, την ομάδα που συνδέεται με τον νεοφασισμό όσο καμία άλλη στην Ιταλία, αλλά και το μποϊκοτάζ του συλλόγου το 1975 απέναντι στο καθεστώς του Φράνκο στην Ισπανία, με αφορμή την αναμέτρηση με την Μπαρτσελόνα για το Κύπελλο UEFA.

Στο 62ο επεισόδιο του podcast Πελότα Λίμπρε μιλάμε για τον Ντιέγκο Σιμεόνε, τον αναμορφωτή και δημιουργό της σύγχρονης Ατλέτικο Μαδρίτης.

Στο σημερινό 61ο επεισόδιο μιλάμε για την ομάδα του Άγιαξ των μέσων της δεκαετίας του 1990, που η ποδοσφαιρική Ευρώπη συνεχίζει ακόμα και σήμερα να στρέφει το βλέμμα της με θαυμασμό για τα απαράμιλλα επιτεύγματά της.   

Στο επεισόδιο No 60 του podcast Πελότα Λίμπρε μιλάμε για τους δύο ποδοσφαιρικούς υπερήρωες των Βαλκανίων, τον Χρίστο Στόιτσκοφ και τον Γκεόργκι Χάτζι, δύο παίκτες που σφράγισαν το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο της δεκαετίας του 1990.

Πάμε πίσω στο 1950 και στη μεταπολεμική Γιουγκοσλαβία του Τίτο, εκεί που το πρώτο οπαδικό κίνημα των Βαλκανίων, οι Torcida, βρέθηκαν στο στόχαστρο για υποκίνηση εθνικιστικής βίας σε ένα παιχνίδι μεταξύ της Χάιντουκ και του Ερυθρού Αστέρα στο Σπλιτ της Κροατίας.

Mέσω του εγχειρήματος της European Super League, το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο βιώνει έναν ακραίο λαϊκισμό που περνά από το πεδίο της πολιτικής στο πεδίο του αθλητισμού.

Η ισραηλινή ποδοσφαιρική ομοσπονδία είναι μέλος της UEFA, παρότι γεωγραφικά η χώρα βρίσκεται στη Μέση Ανατολή και, ευρύτερα, στην Ασία. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Ο «Κόκκινος Πολ», όπως ήταν γνωστός λόγω των ιδεών του, χάρισε όμορφες στιγμές αλλά και στιγμές γέλιου στο γερμανικό και ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο καταφέρνοντας να μην είναι ποτέ βαρετός και προβλέψιμος.

Οι εικόνες του Κιν που αντέχουν στο χρόνο είναι εκείνες μπροστά από έναν διαιτητή να φωνάζει απειλητικά, με παίκτες να σφαδάζουν στο έδαφος. Ο Ιρλανδός όμως ήταν κάτι παραπάνω από ένας φωνακλάς και ένας τσαμπουκάς.

Αμέτρητες ήταν οι φορές που έβγαινε εκτός εστίας, τρέχοντας για να κυνηγήσει στην απέναντι πλευρά το γκολ από κόρνερ, έτσι, απλά γιατί το ήθελε. Ένας απίθανος τύπος.

Το «χτύπημα του σκορπιού», τα φριζαρισμένα του μαλλιά, το αστείρευτο ταλέντο, η τόλμη, μια αφέλεια, η περιπέτεια, το ρίσκο, η φυλακή, το ανορθόδοξο, τα 40 και βάλε γκολ. Τα είχε όλα ο «El Loco».

Η ομάδα του Αμβούργου δεν πήρε δημόσια θέση υπέρ της Παλαιστίνης, αντίθετα μίλησε για αντισημιτισμό, προκαλώντας την οργή φίλων της σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Εμφύλιος, προσφυγιά, μπάλα, η υπερηχητική Ουγγαρία της δεκαετίας του 1950, ο Μπούκοβι, ο Γλέζος. Στοιχεία μίας ιστορίας με πρωταγωνιστή τον Νίκο Γιούτσο, καμάρι των Πειραιωτών και του ΚΚΕ.

Η ιστορία του ποδοσφαίρου στη γη της Παλαιστίνης είναι γεμάτη πολιτικές συγκρούσεις, εθνοτικά μίση, τρομοκρατία, πόνο, διαψεύσεις και μάχες. Μάχες υπαρξιακές και ταυτοτικές.

Όποιος δει την Ντεπορτίβο Παλεστίνο να αγωνίζεται ή πέσει πάνω σε φανέλες της στο διαδίκτυο, μπορεί να πιστέψει ότι πρόκειται για παλαιστινιακό σύλλογο. Κι όμως η ομάδα έχει έδρα το Σαντιάγο της Χιλής.

Στο Celtic Park της Γλασκώβης σηκώνονται σημαίες της Παλαιστίνης, συγκεντρώνονται ποσά για το κέντρο προσφύγων Aida στη Βηθλεέμ, με τον Ερίκ Καντονά να στηρίζει την τοπική ακαδημία και τους μικρούς Παλαιστίνιους που διψούν για μπάλα.

Στο στόχαστρο της Στάζι στην Ανατολική Γερμανία, με μια βάση μελών που μεγαλώνει και μια συγκλονιστική καμπάνια «Bleed for Union» που έσωσε τον σύλλογο από την χρεοκοπία, η Ουνιόν Βερολίνου είναι ένα ατόφιο club λαϊκής βάσης, όπου κάθε εντός έδρας αγώνας είναι sold out.

Τα «Μολυβένια Χρόνια» (Anni di Piombo) της δεκαετίας του 1970, η δολοφονία του Άλντο Μόρο, οι πρώτες ομάδες οργανωμένων οπαδών σε Μιλάνο, Ρώμη, Βερόνα και Λιβόρνο, η βία, ο ρατσισμός, η εγκληματικότητα στην κερκίδα μέχρι τις μέρες μας.

Η πρωτοβουλία του αμερικανικού κομμουνιστικού κόμματος (CPUSA) για τη δημιουργία ενός πλήρως ανεπτυγμένου ερασιτεχνικού πρωταθλήματος τη δεκαετία του 1920 ήταν πρωτοποριακή και, έστω για σύντομο χρονικό διάστημα, απέδωσε καρπούς.

Είναι η 4η Μαρτίου 1979, όταν πραγματοποιείται η πρώτη απεργία στη ιστορία του ισπανικού ποδοσφαίρου. Η AFE, η νεοσυσταθείσα τότε ένωση ποδοσφαιριστών, απέναντι στην ποδοσφαιρική ομοσπονδία και τις διοικήσεις των ομάδων, διεκδικεί και κατακτά θεμελιώδη εργασιακά δικαιώματα για τους παίκτες.

Η φήμη ενός κλαμπ- σημαία του ποδοσφαίρου «από τα κάτω», όπως η Ζανκτ Πάουλι, οικοδομήθηκε με ενσωμάτωση νέων ανθρώπων, αντιφασιστών, ΛΟΑΤΚΙ, μεταναστών, αλλά και με την ώριμη αντιμετώπιση σκοτεινών πτυχών του πρόσφατου παρελθόντος.

Το ακροδεξιό, νεοναζιστικό Εθνικό Κόμμα απέκτησε επιρροή στα βρετανικά αστικά κέντρα και ειδικά στο Λονδίνο, τη δεκαετία του 1970. Μέχρι που η Αντιναζιστική Λίγκα, ο Κλαφ, ο Κόρμπιν κι άλλοι πολλοί ήρθαν για να του «κόψουν» μία και καλή τον αέρα. 

Η ιστορία, η δράση, οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες που γέννησαν και έθρεψαν τους «Bad Blue Boys», τον ακροδεξιό σύνδεσμο της Ντινάμο Ζάγκρεμπ, που από το 1986 μολύνει το ποδόσφαιρο και σπέρνει μίσος στο οπαδικό κίνημα.

Η Μάρτα αποχαιρετά το παγκόσμιο ποδόσφαιρο έπειτα από 6 συμμετοχές σε Μουντιάλ. Εμβληματική παίκτρια, υπήρξε πρόδρομος εξελίξεων και πρόσωπο γύρω από οποίο οικοδομήθηκαν επί χρόνια τα όνειρα του ποδοσφαίρου γυναικών παγκοσμίως.  

Τη δεκαετία του 1990, ένα παιδί από τη μεσοαστική γειτονιά του Μπέντο Ριμπέιρο στο Ρίο ντε Τζανέιρο χάραξε ένα μοναδικό ποδοσφαιρικό μονοπάτι που κανείς δεν διέβη ποτέ έκτοτε.

Αυτά τα δύο λεπτά του έξτρα χρόνου στο ματς με τους Γερμανούς ήταν υπεραρκετά για τον Κάρλος Βαλντεράμα για να ανάψει τις μηχανές του και να συνδυαστεί άψογα με τον Φρέντι Ρινκόν. Ισοφάριση, πρόκριση στους «16» και ο όρος «Locolombia» μπαίνει ως λήμμα στο παγκόσμιο ποδοσφαιρικό λεξικό.  

Στην Αγγλία τον μίσησαν, στην Ιταλία τον πίστεψαν, στην Σκωτία τον ανέστησαν. «Η σχέση του Πολ Γκασκόιν με τα αντίπαλα δίχτυα ήταν εθιστική, ερωτική. Το ίδιο, αν όχι περισσότερο, ήταν και με το ποτό και τις ουσίες», έλεγε ο Γκάρι Λίνεκερ, συμπαίκτης του σε εκείνη την τρομερή Τότεναμ στα τέλη της δεκαετίας του 1980. 

Στη Γαλλία, εκεί όπου καταγράφονται οι πιο δυναμικές κινητοποιήσεις στην Ευρώπη, η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου, όπως έλεγε ο πολιτικός και διανοούμενος Alain Peyrefitte, ήταν και παραμένει ένα «πρότυπο για τον κόσμο», αντιπροσωπεύοντας την τραυματισμένη πολυπολιτισμικότητα της χώρας.

Ήταν 3 Απριλίου του 1905, πάνω από 118 χρόνια πριν το παιχνίδι προς τον τιμή του Χουάν Ρομάν Ρικέλμε στο κατάμεστο La Bombonera, όταν τα αδέρφια Γιάννης και Θόδωρος Φαρέγγας από τη Χίο, ο Κωνσταντίνος Καρούλιας από τη Σάμο και ο Σιανής από τη Βυτίνα Αρκαδίας έβαζαν το λιθαράκι τους για την ίδρυση της Μπόκα Τζούνιορς στο Μπουένος Άιρες.

Το ποδόσφαιρο, έγραφε ο Εδουάρδο Γκαλεάνο, γεννήθηκε ως συμφωνία μεταξύ Ευρώπης και Νότιας Αμερικής. Και κάπου εκεί, μπήκαν σφήνα οι ΗΠΑ, μπήκε η Κίνα, μπήκε το Κατάρ και η Σαουδική Αραβία. Το ποδόσφαιρο μοιάζει πλέον με σκακιέρα γεωπολιτικής.

Ποδόσφαιρο κι αλληλεγγύη είναι λέξεις και έννοιες συγγενείς, αν όχι συνώνυμες για τον Πεπ Γκουαρντιόλα. Είναι ο πέμπτος προπονητής που κέρδισε το Τσάμπιονς Λιγκ με δύο διαφορετικές ομάδες, είναι όμως ο πρώτος που είχε το θάρρος να μιλήσει ανοιχτά για το έγκλημα με τους πρόσφυγες στη Μεσόγειο.

Η νήσος Ρόμπεν χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή για τους πολιτικούς αντιπάλους του Εθνικού Κόμματος και της διαβολικής ηγεσίας των Μπόερς την επαύριο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μέσα σε ένα ζοφερό σκηνικό όμως, το ποδόσφαιρο έδωσε διέξοδο στους κρατούμενους.

Ο Πορτογάλος τεχνικός με τους δεκάδες τίτλους στην πορεία του πέταξε το μετάλλιό του σε έναν οπαδό της Ρόμα, μετά την ήττα των «τζιαλορόσι» στον τελικό του Γιουρόπα Λιγκ απέναντι στη Σεβίλλη. Η κίνηση αυτή είχε νόημα, όπως νόημα είχαν και πολλές άλλες κινήσεις ενός προπονητή που πολλοί λατρεύουν να μισούν.

«Πρέπει να γίνουμε αντιρατσιστική χώρα» έγραψε σε πρωτοσέλιδό της η ισπανική Marca, με τον Βραζιλιάνο παίκτη της Ρεάλ Μαδρίτης να δέχεται για ακόμη μία φορά ρατσιστική επίθεση σε εκτός έδρας παιχνίδι των «Μερένχες».

Ο γιος του Πάκο και της Μαρία από την Ανδαλουσία, που έζησε σε τρεις διαφορετικές ηπείρους, κρατώντας καλά φυλαγμένη μέσα του τη φλόγα των ιδεών του αναρχισμού, αποτέλεσε μία από τις κορυφαίες προσωπικότητες της προπονητικής στην Ευρώπη.

Στη λαϊκή φαντασία, το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1970 στο Μεξικό εξακολουθεί να συνδέεται με την αποκορύφωση του ποδοσφαίρου. Εκεί έλαμψε περισσότερο από ποτέ το άστρο του Πελέ, όσο το ρομαντικό παιχνίδι χανόταν και οι παίκτες έμπαιναν σε καλούπια συστημάτων.

Στα διαλείμματα των γυρισμάτων πολλών ταινιών, όπως το «Mamma Roma» ή το «Accattone» τη δεκαετία του 1960 στη Ρώμη, ο Παζολίνι έπαιζε μπάλα και ξεχνιόταν. Έτσι και το 1975, όταν το ποδόσφαιρο τον συμφιλίωσε με τον Μπερνάντο Μπερτολούτσι, παρουσία του 15χρονου τότε Αντσελότι.

«Ή στη φυλακή θα κατέληγα ή θα ήμουν νεκρός», θυμάται ότι του είχαν πει οι δικοί του. Το ποδόσφαιρο έδωσε διέξοδο στον Πορτογάλο εξτρέμ, σήμερα είναι καθοριστικός για την Μίλαν, αλλά τονίζει ότι θα επιστρέψει στην Τζαμάικα γιατί «εκεί έχω την οικογένειά μου, τους φίλους μου, τους πιο σημαντικούς μου ανθρώπους».

Νοέμβριος του 1998. Ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν αναζητά πολιτικό άσυλο στην Ιταλία. Η «καυτή πατάτα» πέφτει στα χέρια του νεοεκλεγέντα κομμουνιστή πρωθυπουργού Μάσιμο ντ’Αλέμα, ενώ στην Τουρκία «βράζουν» και το εθνικιστικό κρεσέντο έχει κορυφωθεί. Μέσα σε αυτό το κλίμα η Γαλατασαράι υποδέχεται τη Γιουβέντους για τους ομίλους του Τσάμπιονς Λιγκ.

«Έχω ανάγκη να με έχουν ανάγκη», εξομολογήθηκε όταν είχε ήδη αρκετά χρόνια το φωτοστέφανο το κεφάλι και είχε υποταχθεί στην τυραννία της υπεράνθρωπης προσπάθειας, μπουκωμένος στις κορτιζόνες, τα παυσίπονα και τις επευφημίες, με τις απαιτήσεις των πιστών και το μίσος όλων των ενοχλημένων να τον κυνηγούν.

Ο «αέρας» και οι επιτυχίες του σερ Άλεξ Φέργκιουσον στο βρετανικό status quo ξεπερνούν το ποδόσφαιρο. Μπαίνουν στην πολιτική, στο management και φτάνουν μέχρι το συλλογικό ασυνείδητο της Μεγάλης Βρετανίας. Μία από τις πιο επιδραστικές προσωπικότητες του σύγχρονου ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου.

Βραζιλία, δεκαετία 1970. Η στρατιωτική δικτατορία έχει απλώσει τα πλοκάμια της πάνω από την κοινωνία, με την εθνική ομάδα να αναζητά εναγωνίως έναν σκόρερ. Ο Ρεϊνάλντο ήταν μέγας γκολτζής, αλλά η υψωμένη γροθιά του προκαλούσε ταραχή στο καθεστώς που έδωσε εντολή να «κοπεί» από τη Seleção.

Ο πιο αιμοσταγής και επικίνδυνος άνθρωπος της Κολομβίας τη δεκαετία του '80 και των αρχών του '90 προσκαλούσε παίκτες στην πεντάστερη φυλακή του στο Μεντεγίν για να τους δει να παίζουν μπάλα για χάρη του. Μέχρι και ο Μαραντόνα πέρασε από την «La Catedral», τον Καθεδρικό Ναό, όπως ονόμαζαν τη φυλακή.

Υπάρχουν κάποιοι ποδοσφαιριστές που «χτίζουν» εξέδρες με το παίξιμό τους, αναδεικνύονται σε λαϊκά είδωλα και γεμίζουν ασφυκτικά τα στάδια. Τέτοιος ποδοσφαιριστής υπήρξε ο Μίμης Παπαϊωάννου.

Η αγάπη για την Ροσάριο Σεντράλ, η μπάλα στις λαϊκές γειτονιές της Κόρδοβα, το ταξίδι με μοτοσυκλέτα στην Νότια Αμερική, τα παιχνίδια στην Κολομβία, η γνωριμία και φιλία με τον Αλφρέντο Ντι Στέφανο στην Μπογκοτά πριν την αναχώρηση για τον μεγάλο επαναστατικό αγώνα στην Κούβα.