Radboud Science Podcast

Bacteriën zijn overal, en er worden elk jaar nieuwe ontdekt. Maar hoeveel we ze ook bestuderen, er blijven onverwachte resultaten komen. De bacteriën die Wouter heeft onderzocht zijn daar een goed voorbeeld van: zo lijken ze zelf wapens te kunnen maken tegen andere bacterien. Hoe werkt dit? En waarom doen ze dit? En vooral: kunnen we dit ergens voor gebruiken?

In de nieuwste aflevering van de Radboud Science Podcast gaan we in gesprek met Wouter Lenferink. Hij weet alles over bacterien: van hoe je deze zelf kunt vangen, tot hoe je hun gedrag kunt onderzoeken. 

Zwarte gaten en neutronensterren zijn de zwaarste dingen in het universum. Wanneer deze botsen of fuseren kunnen ze zwaartekrachtsgolven creëren. In 2015 zijn deze zwaartekrachtsgolven voor het eerst gemeten, maar wat zijn het eigenlijk? Hoe zien deze golven eruit? Hoe groot zijn ze? En kun je ze voelen?

In deze aflevering gaan we in gesprek met Beatrice Bonga. Zij weet alles over zwarte gaten en zwaartekrachtsgolven: van hoe ze eruitzien, tot hoe je ze kunt meten. 

Je hebt de termen ‘Machine Learning’ of AI vast wel eens voorbij horen komen de laatste tijd, maar wat is Machine Learning eigenlijk? En wat zijn de voordelen en gevaren ervan? En gaan we door AI echt onze banen kwijtraken?

In deze aflevering gaan we in gesprek met Tom Heskes. Hij is Machine Learning expert en legt ons in deze aflevering alles uit wat je erover moet weten.

Onze wereld bestaat uit materie, maar wist je dat het grootste deel van deze materie niet zichtbaar is? Dit noemen we donkere materie. We weten dat het er is, maar we weten niet hoe het er uit ziet. Hoe doe je onderzoek naar iets wat je niet kunt zien? En hoe kom je er achter waar deze onzichtbare massa uit bestaat?

In deze aflevering gaan we hierover in gesprek met Jochem Kip. In zijn onderzoek kijkt Jochem naar donkere materie en naar hoe deze donkere materie zich gedraagt wanneer het interacties aangaat.

Bijen zijn enorm belangrijk in ons ecosysteem, en misschien heb je wel gehoord dat het niet goed met ze gaat. Hun aantal neemt steeds verder af. Kunnen we het tij keren? En zo ja, hoe? Het antwoord op zou zomaar "ja, met bermen" kunnen zijn! Want als we toch ruimte maken voor kleine beetjes natuur, waarom zouden we dan niet meteen kleine beestjes kunnen helpen?

In deze aflevering gaan we hierover in gesprek met Ecoloog Constant Swinkels. In zijn onderzoek kijkt Constant naar bestuivers en specifiek naar welke planten zij nodig hebben om zich in hun hum te voelen.

Muziek: Clemens Wijers Music Productions

In de Radboud Science Podcast nemen wij, Bob en Sophie, je mee in het allernieuwste onderzoek van de Faculty of Science van de Radboud Universiteit in Nijmegen. Van onzichtbaar kleine deeltjes tot oneindig grote zwarte gaten, van het leven op aarde tot de ins en outs van de online wereld – geen enkel wetenschappelijk onderwerp wordt geschuwd. Elke maand vragen we onderzoekers de hemd van het lijf over hun onderzoek en brengen we je op de hoogte van de laatste inzichten.

Muziek: Clemens Wijers Music Productions

Ons milieu, het is en blijft een veel besproken onderwerp. Hoe zorgen we ervoor dat we het milieu schoon genoeg houden voor toekomstige generaties? HoevOns milieu, het is en blijft een veel besproken onderwerp. Hoe zorgen we ervoor dat we het milieu schoon genoeg houden voor toekomstige generaties? Hoeveel resten van chemische stoffen kunnen er bijvoorbeeld in het milieu voorkomen, voordat mensen er ziek van worden of planten of dieren er last van krijgen? Prof. dr. Ad Ragas is werkzaam binnen de afdeling milieukunde en houdt zich onder andere met deze vragen bezig.

In deze aflevering vertelt Ad alles over zijn onderzoek naar medicijnresten in het milieu. Hij legt uit hoe zijn groep computermodellen ontwikkelt om milieu effecten te kunnen voorspellen. Hij gaat in op een groot Europese project waarbij ze proberen de milieurisico’s van 1500 medicijnen te achterhalen. En vertelt welke maatregelen genomen kunnen worden en al worden genomen om te voorkomen dat deze resten in ons oppervlaktewater terecht komen. Als laatste gaat hij in op zijn ultieme streven voor de toekomst: dat bij de ontwikkeling van nieuwe medicijnen op voorhand al rekening wordt gehouden met milieurisico’s!

Muziek: Clemens Wijers Music Productions

Je ziet ze op steeds meer daken verschijnen: zonnecellen. Dr. ir. John Schermer doet met zijn Applied Materials Science groep al ruim 30 jaar onderzoek naar zonnecellen. Ze ontwikkelden in de loop der jaren ultradunne zonnecellen, met een zeer hoog rendement en behaalden hiermee zelfs meerdere keren een wereldrecord!

In deze aflevering vertelt John hoe het komt dat zo’n kleine onderzoeksgroep in Nijmegen, zo’n grote impact heeft op het gebied van zonnecellen. Hij vertelt hoe vasthoudendheid de sleutel bleek tot succes en legt uit welke nieuwe inzichten en (soms toevallige) ontdekkingen geleid hebben tot de huidige zonnecellen die zij in het lab ontwikkelen. Als laatste geeft hij aan waar we deze in de toekomst hoogstwaarschijnlijk tegen kunnen komen: in de ruimte.

Muziek: Clemens Wijers Music Productions

Onze Melkweg is een complex galactisch ecosysteem, waar gas, sterren, kosmische straling en magneetvelden met elkaar interacteren. Prof. dr. Marijke Haverkorn doet onderzoek naar onze melkweg. Om precies te zijn, creëert zij met haar groep een gedetailleerd model van het magneetveld in de Melkweg.

In deze aflevering vertelt Marijke ons hoe zij in dit vakgebied terecht gekomen is en gaat ze in op haar onderzoek. Zo legt ze uit waarom het zo belangrijk is om het magneetveld in de Melkweg beter te begrijpen en hoe dit de wetenschap in de toekomst nog verder kan helpen. Ze geeft ook aan hoe complex het is om een 3D model van de Melkweg te maken en dat daar soms ook hele verrassende nieuwe inzichten uitkomen.

Muziek: Clemens Wijers Music Productions

Medicijnen geven meestal bewerkingen. Zeker bij ziektes als kanker, zijn de bijwerkingen van chemotherapie vaak groot. Hoe mooi zou het zijn als er een methode ontwikkeld wordt waarmee medicijnen alleen op de aangedane plaats in het lichaam afgeleverd zouden kunnen worden. De patiënt krijgt dan veel minder bijwerkingen én je kunt een hogere dosis van het medicijn toedienen.

In het lab van Kim Bonger, doen ze fundamenteel onderzoek naar de werking van cellen en proberen ze bovengenoemde methoden te ontwikkelen. In deze aflevering vertelt Kim meer over de verschillende onderzoeken in haar lab. Ze gaat in op haar loopbaan en geeft ze ons een inkijkje in het lange proces wat volgt voor dergelijke methoden op patiënten getest kunnen worden. Daarnaast wijst ze ons op het belang van fundamenteel onderzoek en blikt ze vooruit op wat ze over 20 jaar bereikt hoopt te hebben.

Muziek: Clemens Wijers Music Productions

Een netwerk van atomen dat werkt als quantumbrein; dat klinkt als een technisch verhaal. Wanneer gedraagt iets zich als een brein? En hoe werken die quantumprocessen in dat netwerk? Toch overstijgt dit onderwerp de pure wetenschap. Even doordenken en voor je het weet gooit het quantumbrein je wereldbeeld overhoop.

Prof. dr. Bert Kappen is hoogleraar neurale netwerken en machine intelligentie bij het Donders Instituut. Al meer dan 30 jaar doet hij onderzoek in de Kunstmatige Intelligentue, recent publiceerde hij samen met collega's het quantumbrein. Zijn carrière ging gepaard met een innerlijke worsteling. Lang was hij voorvechter van het materialisme: alles wat niet wordt begrepen, is te verklaren aan de hand van materie. Stel dat we zo naar onze hersenen kijken en we zien een warboel aan neutronen en stroompjes. Wat verklaart dan ons bewustzijn? In deze aflevering van de Radboud Science Podcast vertelt Bert Kappen over zijn persoonlijke inzichten, zijn onderzoek en zijn ideaalbeeld van de toekomstige wetenschap. 

Broeikasgassen, waarvan CO2 de belangrijkste en meest bekende is, zijn de grootste reden voor de opwarming van de aarde. En dus mede verantwoordelijk voor de klimaatverandering. In hoeverre kun je deze gassen afvangen en hergebruiken? En kan dit voldoende bijdragen aan het tegengaan van de opwarming?

Kiane de Kleijne vertelt in deze aflevering over haar onderzoek naar CO2 afvang en hergebruik technologieën en of deze kunnen bijdragen aan het behalen van de in Parijs gestelde klimaatdoelen. Ze gaat in op verschillende producten die gemaakt kunnen worden met afvalgassen en geeft een voorzichtige voorspelling over de technologieën waarvan zij denkt dat ze relatief snel ingezet kunnen worden. Daarnaast geeft ze ons ook een inkijkje in haar werk voor het IPCC, het wetenschappelijke kilmaatpanel van de Verenigde Naties.

Muziek: Clemens Wijers Music Productions

Complexe mengsels, wat zijn dat eigenlijk? En wat hebben moleculen daarmee te maken? Bij complexe mengsels kun je denken aan bloed en urine, maar ook aan afvalwater of voedingsmiddelen. Door dergelijke mengsels te op molecuulniveau te analyseren kun je heel veel te weten komen.

Jos Oomens vertelt in deze aflevering van de Radboud Science Podcast hoe hij samples van complexe mengsels analyseert met een combinatie van massaspectrometrie en infrarood spectroscopie. Hij legt uit hoe de beide technieken werken en waarom juist de combinatie van deze technieken zo goed werkt. Hij gaat aan in op zijn onderzoek naar metabole ziektes en hoe dit heeft geleid tot nieuwe manieren van diagnostisering. Daarnaast vertelt hij ook kort over andere toepassingen van dezelfde techniek, zoals onderzoek naar medicijnen voor de farmaceutische industrie en een samenwerking met de politie om designer drugs op te sporen.

Muziek: Clemens Wijers Music Productions

Stel, je werkt op de afdeling Data Security en je houdt van sleutelen aan computers. Wat doe je dan als er (in 2016) nieuwe harde schijven op de markt komen, zoals SSDs? Juist, dan maak je die open en kijk je hoe ze er van binnen uitzien en wat ze nu eigenlijk allemaal kunnen. Maar wat als je dan, samen met je collega, per ongeluk een behoorlijk beveiligingslek vindt... Wat doe je dan?

Bernard van Gastel vertelt in deze aflevering van de Radboud Science Podcast over zijn onderzoek naar SSDs en hoe hij per toeval een groot beveiligingslek vond. Hij neemt je mee in het traject wat volgde. Want hoe vertel je aan een leverancier dat zijn product niet veilig is, zonder het risico te lopen om persoonlijk aangeklaagd te worden? En wat doe je als het onderzoek steeds groter wordt, als blijkt dat meerdere modellen van verschillende leveranciers hetzelfde probleem hebben? Hoe lang duurt het vervolgens voor deze informatie  openbaar mag worden én welke rol speelt het spanningsveld tussen maatschappelijk belang en wetenschap dan? En bovenal, wat doet dat met je als persoon en onderzoeker?

Muziek: Clemens Wijers Music Productions

Op onze faculteit doen we allerlei onderzoek waar een maatschappelijk belang aan zit, maar daarnaast gebeurt er ook veel fundamenteel onderzoek. Zo ook fundamenteel onderzoek naar metalen in het HFML (High Field Magnet Laboratory). Dit onderzoek komt voort uit nieuwsgierigheid, uit willen begrijpen waarom metalen bepaalde reacties laten zien.

Femke Bangma doet op dit moment haar PhD bij de afdeling “Strongly correlated electron systems”. In deze aflevering van de Radboud Science Podcast vertelt ze over haar onderzoek naar een specifiek metaal en wat ze hoopt te weten te komen. Maar ze gaat ook in op hoe zo’n onderzoek er nu eigenlijk uit ziet, welke middelen daar voor nodig zijn en wat er allemaal bij komt kijken als je een metaal onderzoekt waarvan je niet precies weet hoe het gaat reageren.

Muziek: Clemens Wijers Music Productions

Integriteitsschendingen in de wetenschap. Dat klinkt heftig, maar waar hebben we het eigenlijk over als we spreken van integriteitsschendingen? Gaat het dan om bewust vervalsen van data, of ook om (zelf)plagiaat of het per ongeluk gebruiken van verkeerde data? Hoe vaak komt dit nu werkelijk voor en welke processen zijn er om dergelijke zaken op te sporen?

Serge Horbach promoveerde begin dat jaar op een studie naar integriteitsschendingen in de wetenschap. Zijn onderzoek werd ook door de media behoorlijk opgepikt. In deze aflevering van de Radboud Science Podcast, vertelt Serge je alles over integriteit in de wetenschap.

Muziek: Clemens Wijers Music Productions

Veel mensen kennen wel iemand in hun omgeving met de ziekte van Parkinson, maar welke impact heeft deze ziekte nu precies op het leven van een patiënt? En hoe ver zijn we eigenlijk in het onderzoek naar deze ziekte? Zijn we bijvoorbeeld inmiddels al zover in het onderzoek naar deze ziekte dat we per patiënt sommige symptomen kunnen voorspellen of in de toekomst misschien wel kunnen voorkomen?

Richard van Wezel vertelt in deze aflevering van de Radboud Science Podcast over zijn onderzoek naar hersenaandoeningen zoals Parkinson én over het project Prompt. Dit is een samenwerking tussen de Radboud Universiteit, Universiteit Twente en een aantal bedrijven, wat staat voor innovatie in persoonlijke gezondheidszorg voor o.a. Parkinson patiënten. Waarbij nieuwe methodes en producten ontwikkeld worden om patiënten bijvoorbeeld te kunnen monitoren en hun medicatie daar op af te stellen.

Muziek: Clemens Wijers Music Productions