Rozmowy na koniec świata

Rozmowa z dr Joanną Dębowską-Ludwin (Instytut Archeologii UJ) na temat  badań nad najstarszymi egipskimi grobowcami i piramidami. W rozmowie  pojawiają się wyniki badań prowadzonych przez polskich archeologów i  wiele ciekawostek na temat egipskich zwyczajów pogrzebowych i odkryć  archeologicznych związanych z pierwszymi grobowcami i piramidami.   

Z rozmowy dowiesz się m.in.: 

🔸 Dlaczego archeolodzy badają dawne groby? Jakich informacji w nich  poszukują? 🔸 Dlaczego akurat egipskie grobowce budzą takie  zainteresowanie i pobudzają od dawna wyobraźnie ludzi? 🔸 Co wiemy o  najstarszych egipskich grobach? Jak narodziły się egipskie wierzenia i  zwyczaje pogrzebowe? 🔸 Skąd zwięzły się mastaby i jak powstała idea  piramidy jako grobowca faraona? 🔸 Co wiemy o przedmiotach składanych w  egipskich grobach, jak wyglądało to w różnych epokach? 🔸 Czego nie  wiemy o grobach i pochówkach w Egipcie? Co dziś badają archeolodzy i na  jakie pytania szukają odpowiedzi? 🔸 Czego dotyczą badania krakowskich  archeologów nad najstarszymi, egipskimi grobami? 🔸 Jakie obserwacje  dotyczące egipskich zwyczajów pogrzebowych czynią dziś naukowcy?

Rozmowa z Magdaleną Krzemień (doktorantka w Zakładzie Archeologii Nowego  Świata, Instytut Archeologii UJ) na temat podwodnych badań  archeologicznych prowadzonych przez nią i jej zespół w ramach "Petén  Itzá Project - Underwater Archaeological Expedition to Guatemala".   

Z rozmowy dowiesz się m.in.  🔸 Czym jest archeologia podwodna? 🔸 Dlaczego warto prowadzić badania  podwodne w Gwatemali? 🔸 Co przyniosły badania krakowskich archeologów?  🔸 Jaka jest specyfika tych prac? 🔸Jakie skarby można znaleźć na dnie  jeziora Petén Itzá? 🔸 Czy Majowie składali ofiary z ludzi w wodzie? 🔸  Czym prace w Gwatemali różnią się od badan podwodnych np. w Europie? 🔸  Czy badania podwodne są niebezpieczne? 🔸 Jak zostać archeologiem  podwodnym?  

LINKI DO STRON I MATERIAŁÓW EKSPEDYCJI:  Petén Itzá Project - Underwater Archaeological Expedition to Guatemala:    

👉https://www.facebook.com/profile.php?id=100063305855480  

👉https://sketchfab.com/Peten_Itza_Project  

👉https://www.maya-3d.pl/

Rozmowa z drem Michałem Wojenką z Instytutu Archeologii UJ, poświęcona  badaniom archeologicznym na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. W rozmowie  pojawiają się wątki związane ze średniowiecznymi zamkami, ale także  znaleziskami z okresu średniowiecza znajdowanymi w tajemniczych  jurajskich jaskiniach.  

Z rozmowy dowiesz się m.in.:  🔸 Jakie ślady funkcjonowania ludzi w przeszłości znajdziemy na Jurze  Krakowsko-Częstochowskiej? 🔸 Dlaczego archeolodzy tam kierują swoje  zainteresowania? 🔸 Kto i kiedy budował zamki na tamtym obszarze? 🔸  Czym były warownie jurajskie i jakie ich zagadki budzą zainteresowanie  badaczy dzisiaj? 🔸 Jakie badania nad średniowiecznymi zamkami są  prowadzone na tym obszarze ? 🔸  Czy rekonstruować warownie na Jurze? 🔸  Dlaczego warto badać jaskinie na obszarze Wyżyny  Krakowsko-Częstochowskiej? 🔸 Jak przebiegają badania krakowskich  badaczy w jaskiniach i jakie są ich efekty? 🔸 Jakie tajemnice kryje ten  obszar? 🔸 Jak wygląda kwestia turystyki na tym obszarze? 🔸 Czy  istnieją jakieś szlaki lub przewodniki zawierające wiedzę o zamkach i  jaskiniach? 🔸 Co warto zobaczyć podczas np. wakacyjnych wędrówek?

Rozmowa z prof. Jarosławem Bodzkiem (archeolog, Instytut Archeologii UJ, Gabinet Numizmatyczny Muzeum Narodowego w Krakowie) na temat historii pieniądza monetarnego i nowoczesnych badań numizmatycznych.

Co to jest numizmatyka i czym  się dziś zajmuje? Jakie miejsce w badaniach nad przeszłością zajmują  analizy numizmatyczne? Co nam daje wiedza z zakresu numizmatyki, o czym mówią nam dawne monety? Kiedy rozpoczęła się produkcja pieniądza monetarnego, dlaczego on się pojawił, dlaczego właśnie w takiej a nie innej formie? Jak pozyskuje się i bada pieniądz monetarny ? Kolekcjonerstwo a numizmatyka – co je łączy? Numizmatyka a archeologia – jak te dwie specjalności ze sobą współpracują? Gabinet Numizmatyczny Muzeum Narodowego w Krakowie – co to za instytucja i jakie posiada zbiory? Jak pracuje nowoczesny numizmatyk? Czy są jakieś nowe nurty/metody badawcze w ramach numizmatyki? Czy rozwój technologii jest widoczny w badaniach numizmatycznych?

Rozmowa z dr. Dariuszem Niemcem (Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego) na temat archeologii miejskiej i krakowskich odkryć archeologicznych. W rozmowie pojawiają się informacje na temat najnowszych odkryć archeologicznych w średniowiecznych miastach (na przykładzie Krakowa) oraz niespodzianek jakie przynoszą poszukiwania śladów dawnego miasta. 

👉Czy badania archeologiczne w miastach historycznych takich jak Kraków różnią się od innych prac prowadzonych przez archeologów? 👉Jakie problemy stają przed badaczami miast? 👉Czego szukamy w miastach historycznych? 👉Na jakie pytania staramy się odpowiadać? 👉Jakie zagadki dotyczące Krakowa udało się rozwiązać w ostatnich latach/ dziesięcioleciach dzięki badaniom archeologicznym? 👉Co wiemy dzięki archeologicznym badaniom o średniowiecznym i wczesno-nowożytnym Krakowie? 👉Jakie prace prowadzisz/prowadziłeś w ostatnich latach i co one przyniosły? 👉Jak mają się inwestycje toczące się w miastach (na przykładzie Krakowa) do ochrony zabytków archeologicznych i badań archeologicznych? 👉Z jakimi zagrożeniami i szansami się wiążą?  👉Jakie zagadki Krakowa czekają na rozwiązanie? Gdzie warto by w przyszłości przeprowadzić badania?

Rozmowa z prof. dr. hab. Pawłem Valde-Nowakiem poświęcona epoce kamienia  i najnowszym odkryciom naukowym dokonanym także w Polsce. W rozmowie  poruszane są wątki dotyczące paleolitycznej magii i wierzeń oraz zagadek  jakie wciąż wiążą się z tym bardzo długim i zróżnicowanym okresem.   

👉Co nauka mówi o najstarszych śladach pobytu hominidów na ziemiach  polskich? 👉Co archeolodzy wiedzą dziś o początkach funkcjonowania grup  homo sapiens na ziemiach obecnej Polski? 👉Jakie najważniejsze  stanowiska i odkrycia zostały tutaj dokonane w ostatnich latach? 👉Jakie  ślady wierzeń czy rytuałów znamy, co wiemy o kulturze duchowej ludzi  epoki kamienia? 👉Co wiemy o początkach czegoś co możemy nazwać sztuką?  👉Jaki wpływ na funkcjonowanie grup ludzkich miały warunki środowiskowe i  dlaczego epoka kamienia trwała tak długo? 👉Kiedy i dlaczego pojawiły  się aktywności pasterskie, wczesnorolnicze? 👉Jakie najważniejsze prace  badawcze dotyczące epoki kamienia prowadzone są obecnie w naszym kraju?  👉Na jakie pytania dotyczące epoki kamienia nie znamy jeszcze odpowiedzi  i które wydają się kluczowe?

Rozmowa z dr. Michałem Palaczem - historykiem z Oxford Brooks University - na temat ciemnej karty medycyny XX wieku. W rozmowie poruszane są wątki badań nad historią medycyny, funkcjonowania medyków w okresie nazistowskim i nieetycznych, nieludzkich praktyk stosowanych przez nazistowskich lekarzy.

👉Jak wyglądał dostęp do usług medycznych w Europie po I Wojnie Światowej, jak wyglądało kształcenie lekarzy i personelu medycznego? 👉Jak ideologizacja Niemiec wpływała na medycynę w latach 20tych  i  30tych?👉 Jak uzasadniano badania rasowe, jaki był stosunek do osób z niepełnosprawnościami czy osób nieheteronormatywnych w tamtym okresie? 👉Jak wojny pierwszej połowy XX wieku rozwinęły medycynę? 👉Jak wyglądały kwestie etyczne w tamtym czasie - eksperymenty na ludziach itd. 👉Jakie było miejsce medyków w społeczeństwach Europy początku XX wieku? 👉Jakie badania nad nazistowskimi eksperymentami prowadzi się dzisiaj? 👉Jak historycy przywracają pamięć o ofiarach tych działań? 👉Na czym polega projekt identyfikacji preparatów mózgu znajdujących się w zbiorach niemieckich instytucji badawczych?

Rozmowa z Katarzyna Tatoń (archeolożka, specjalistka wychowania muzycznego, współpracowniczka Zakładu Muzykologii Systemowej, Instytutu Muzykologii UW) na temat początków muzyki. W rozmowie pojawiają się wątki dotyczące najstarszych instrumentów i powodów, dla których człowiek zaczął je wykonywać. Słuchacze poznają także najciekawsze zagadki wiążące się z pierwszymi instrumentami.

Kiedy ludzie zaczęli tworzyć instrumenty i muzykę? Jakie instrumenty starożytne znamy, czy wiemy jak je wykonywano i jak na nich grano? Czy mamy możliwość odtworzenia muzyki starożytnej? Co to jest archeo-muzykologia i archeo-akustyka? Co oni grali i śpiewali? Kiedy człowiek nauczył się zapisywać dźwięki? Czy znamy starożytnych i średniowiecznych twórców muzyki? Czy tamta muzyka miała walor rozrywkowy jak dziś, czy tylko ceremonialny, religijny itd.? Dlaczego niektóre grzechotki produkują ultradźwięki i czy służyły do odstraszania nietoperzy? Jak pracują dzisiaj archeo-muzykolodzy i archeo-akustycy i co udało im się ustalić?

Rozmowa z Dariuszem Grochalem - współautorem fascynującej książki o  wyprawie Jerzego Jelińskliego (i jego towarzyszy) dookoła świata, która  miała miejsce w latach 1926-1928. W rozmowie pojawia się wiele  informacji na temat tego okresu i zapomnianej przygody XX-lecia  międzywojennego.  

Skąd się wzięli harcerze? Dlaczego w odrodzonej po 1918 roku Polsce  powstało harcerstwo, a nie skauting w wydaniu anglosaskim? Jaką rolę w  międzywojennej Polsce odgrywało harcerstwo? Kim byli Jerzy Jeliński i  jego koledzy, i dlaczego zdecydowali się na tak szalony pomysł jak  wyprawa dookoła świata? Dlaczego takim środkiem lokomocji? Jak  przebiegała ich podróż? Z kim się spotykali i jak ich przygoda  relacjonowana była w ówczesnych mediach? Jakie były dalsze losy Jerzego  Jelińskiego? Dlaczego w okresie powojennym ta historia nie była  przypominana? Skąd wzięło się zainteresowanie autorów książki tym  tematem? Jak „wpadli” na historię tej podróży? Jakie ślady po tej wyrwie  są dziś dostępne i gdzie jest słynny samochód?

Rozmowa z drem Jackiem Karmowskim (Instytut Archeologii UJ) na temat jednego z najważniejszych osiągnięć ludzkości jakim jest miasto. W rozmowie omawiane są najnowsze odkrycia naukowe związane z miastami i sposoby ich badania.

Czym jest miasto i jak nauka patrzy na definicje miasta? Kiedy i dlaczego pojawiły się pierwsze ośrodki miejskie? Jak wyglądały pierwsze bliskowschodnie miasta? Jak wyglądały relacje między miastami? Jak upadały pierwsze miasta i dlaczego? Jak archeolodzy badają i wizualizują najstarsze miasta?

Rozmowa z dr. Andrzejem Ćwiekiem (UAM i Muzeum archeologiczne w Poznaniu) na temat aktualnego stanu badań nad egipskimi piramidami. W rozmowie pojawia się kwestia pseudonaukowych teorii na temat budowy czy wykorzystywania grobowców faraonów w kształcie piramidy i przyczyn ich powstawania. 

Czy egipskie piramidy mają jeszcze jakieś tajemnice przed naukowcami?  Skąd biorą się mity i pseudonaukowe teorie na ich temat? Co wiemy o  wiedzy technicznej starożytnych Egipcjan? Jakie są dominujące naukowe  teorie na temat budowania monumentalnych budowli przez Egipcjan? Jakie  miejsce w egipskich wierzeniach odgrywały piramidy i pochówek faraona w  okresie Starego i Średniego Państwa? Jaka jest geneza tego kształtu  grobowca? Jakich informacji na temat piramid szukają dziś archeolodzy?  Co trzeba jeszcze wyjaśnić? Kto prowadzi aktualnie badania i jakich  odkryć się obecnie dokonuje jeśli chodzi o piramidy? Jak ten  symbol/kształt funkcjonuje w kulturze i popkulturze?

Czy rolnictwo to najgorszy wynalazek człowieka? Nauka o początkach  uprawy roślin i hodowli zwierząt. Rozmowa z drem hab. Markiem Nowakiem  (prof. UJ, Instytut archeologii UJ) na temat najnowszych ustaleń  dotyczących pierwszych rolników. Kiedy i dlaczego człowiek zaczął interesować się uprawą roślin i hodowlą  zwierząt? Jak funkcjonowały grupy ludzkie przed wynalezieniem  rolnictwa? Co zmieniło się w naszej diecie po zmianie modelu gospodarki,  czy wchodząc na drogę rolnictwa zmniejszyliśmy repertuar znanych i  wykorzystywanych roślin i zwierząt? Czy rolnictwo nauczyło nas lenistwa i  zabiło kreatywność, będącą wcześniej efektem nieustannego poszukiwania  żywności i walki o przetrwanie? Czy zmiany neolityczne, które  zaowocowały pojawieniem się struktury i hierarchii społecznej zepchnęły  nas w inny rodzaj walki – tym razem o zakwalifikowanie się do  uprzywilejowanej grupy elity?  Jak wyglądało pojawienie się rolnictwa na  ziemiach polskich – kiedy i jakie społeczności rozpoczęły tę drogę,  skąd przyszły pierwsze impulsy neolityzacyjne? Co wiemy o pierwszych  społecznościach neolitycznych z naszej części Europy? Czy znamy ich  strukturę społeczną, wierzenia, zwyczaje itd.? Czy wiemy jak przybysze  potraktowali ludy, które tu zastali?

Rozmowa z Prof. dr hab. Wojciechem Blajerem (Instytut Archeologii  Uniwersytetu Jagiellońskiego) na temat tajemniczych znalezisk skarbów z  Epoki Brązu i wczesnej Epoki Żelaza na terenie Europy.   

Co to jest skarb – jak archeolodzy definiują znalezisko zwane „skarbem”?  Czy skarby odkrywane są zawsze przypadkowo, czy także w trakcie  regularnych prac archeologicznych? Czy nauka jest nam w stanie  powiedzieć o skarbach coś więcej niż tylko to, że były to przedmioty  cenne dla właściciela? Czy mogły pełnić jakąś dodatkową funkcję? Jakie  były inne motywy ukrywania zbiorów przedmiotów? Czy skarb jest śladem po  dawnych zagrożeniach, wojnach, konfliktach, dramatach? Czy deponowanie  przedmiotów w wodzie – zatopienie - oznaczać mogło świadomą rezygnację z  powtórnego wydobycia lub było próbą zdobycia czy utrzymania wysokiej  pozycji społecznej przez jednostki bądź grupy celowo pozbywające się  cennych dóbr? Czy był to raczej wyraz wierzeń? Czy skarby mogą być  pierwszymi śladami kolekcjonerstwa? Co możemy ustalić dzięki  specjalistycznym analizom skarbów? Co mówią nam skarby o produkcji i  handlu/wymianie przedmiotów, surowców itd. Jakie są najbardziej znane  skarby odkryte na terenie Polski i Europy?

Rozmowa z dr. Dawidem Kobiałką (związanym z Instytutem archeologii i  Etnologii PAN) na temat archeologii współczesnych konfliktów zbrojnych.  Poruszamy w rozmowie problematykę wojen i konfliktów w XX wieku, i ich  miejsca w pamięci i badaniach naukowych w Polsce.   

Czy i jak archeolodzy zajmują się badaniem XX-wiecznych konfliktów?  Jakie problemy wiążą się z badaniami tego typu stanowisk, cmentarzy,  obozów, umocnień, miejsc walk itd. Jakie ślady XX wiecznych konfliktów  badają archeolodzy na terenie Polski? Jaką rolę w tych poszukiwaniach –  badaniach odgrywają środowiska pasjonatów? Czy poszukiwacze z  wykrywaczami stanowią problem czy można z nimi współpracować? Czy  dziedzictwo I i II Wojny Światowej jest zapomniane i niechciane? Jak  szybko znika? Dlaczego trzeba chronić to dziedzictwo i jaką rolę powinno  odgrywać w edukacji i popularyzacji nauki? Czy tego typu badania  stwarzają dylematy moralne – np. groby armii zaborczych, armii  niemieckiej czy sowieckiej? Czy istnieje współpraca międzynarodowa w tym  zakresie? Jak funkcjonują tego typu stanowisk i znaleziska w Polsce –  czy powstają wystawy muzealne, publikacje, wydarzenia? Jakich odkryć  dokonano w ostatnich latach w tzw. Dolinie Śmierci nieopodal Chojnic na  Pomorzu?

Rozmowa z dr. Andrzejem Przychodnim (archeologiem, dyrektorem Muzeum  Historyczno-Archeologicznego w Ostrowcu Świętokrzyskim) na temat  niezwykłego, a czasami niedocenianego dziedzictwa archeologicznego  regionu świętokrzyskiego.   

Jak wygląda dziedzictwo archeologiczne regionu świętokrzyskiego i jaka  jest jego rola w naszej wiedzy o pradziejowej obecności człowieka na tym  obszarze? Czym są pola górnicze i kopalnie krzemienia, jak działa  muzeum Krzemionki i dlaczego znalazło się niedawno na liście światowego  dziedzictwa UNESCO?  Czy Krzemionki są zagrożone, czy mogą ulec  zniszczeniu? Czy wpisanie ich na listę dziedzictwa UNESCO stworzy szansę  na ich lepszą ochronę? Czy na terenie regionu świętokrzyskiego są  aktywne grupy pasjonatów współpracujących z badaczami i muzealnikami?  Czym są imprezy rekonstrukcyjno-edukacyjne takie jak Dymarki  świętokrzyskie czy Żelazne Korzenie? Czy odtwarzanie dawnych rzemiosł,  stylu życia ludzi np. w epoce żelaza czegoś nas uczy czy jest tylko  ciekawą rozrywką? Jakie są plany i potrzeby dotyczące dziedzictwa  przeszłości w regionie świętokrzyskim i plany Muzeum  Historyczno-Archeologicznego w Ostrowcu Świętokrzyskim na kolejne lata?

Rozmowa z dr Marysią Woźniak (socjolożka, edukatorka seksualna,  doradczyni HIV/AIDS, aktywistka) na temat postrzegania płci w kulturze. W  rozmowie poruszane są kwestie badań i studiów genderowych w Polsce,  edukacji seksualnej w polskich szkołach i innych zjawisk związanych z  prawami kobiet i osób nieheteronormatywnych.   Czym jest płeć społeczno-kulturowa? Dlaczego wpływ kultury na  postrzeganie płci, choć z punktu widzenia nauki wydaje się oczywisty,  budzi takie kontrowersje? Jak kultura kształtuje życie kobiet i  mężczyzn? Jak budowane są role społeczne w procesie socjalizacji i jak  wygląda to zjawisko w Polsce? Jak postrzegamy w naszej kulturze męskość i  kobiecość? Jak wygląda sytuacja gender studies na polskich uczelniach?  Dlaczego ta perspektywa badawcza jest ważna? Dlaczego problematyka  edukacji seksualnej budzi nadal w naszym społeczeństwie wiele emocji i  kontrowersji? Dlaczego edukacja seksualna jest potrzebna? Jak powinna  wyglądać edukacja seksualna we współczesnej szkole? Jak podręczniki  szkolne kształtują wiedzę o seksualności człowieka? Czy powielają mity i  stereotypy? Jaką rolę w kwestiach tożsamości płciowej, płci kulturowej i  edukacji seksualnej odgrywa język? Czy powinniśmy się uczyć mówić o  tych sprawach w odpowiedni sposób, używając odpowiednich terminów?

Rozmowa z dr. Michałem Wasilewski (Instytut Archeologii UJ) na temat  antropologii i psychologii kolekcjonerstwa. Rozmowa jest próbą  odpowiedzi na pytania o to kim są kolekcjonerzy i jakie kierują nimi  motywacje. 

Czy pierwsze kolekcje człowiek tworzył już w epoce kamienia? Kiedy  człowiek rozpoczął kolekcjonowanie przedmiotów? Czym różni się zbieracz  od kolekcjonera? Czy kobiety i mężczyźni kolekcjonują inaczej? Jakie są  motywacje kolekcjonerów? Co zbierają współcześni kolekcjonerzy? Jakie są  najdziwniejsze kolekcje? Czy kolekcjoner może zbierać wspomnienia lub  wrażenia? Czy istnieje etyka kolekcjonowania? Czy każdy może być  kolekcjonerem?

Rozmowa z dr. Jackiem Kołtanem (Europejskie Centrum Solidarności) na temat dziedzictwa wielkiego ruchu Solidarność, który obudził nadzieję i energię Polski i świata w 1980 roku.

Czym była Solidarność z roku 1980 i czym jest „dziedzictwo Solidarności”? Czy można mówić o jednym „dziedzictwie Solidarności” czy raczej o wielu pamięciach o tamtych wydarzeniach? Jaka wizja Polski wyłania się z ruchu i dokumentów Solidarności w latach 80-81? Dlaczego idee, które zjednoczyły tak liczną grupę ludzi w latach 80-tych nie doprowadziły do celów, które przyświecały ich twórcom. Jaką rolę idee Solidarności odegrały w zmianach, które zaszły w Europie w latach 80tych i 90tych XX wieku? Czy pamięć o tamtych wydarzeniach jest rodzajem narodowego fantazmatu, marzeniem o państwie doskonałym, utopią niemożliwą do zrealizowania? Jak opowiadać o „Solidarności” i jej dziedzictwie i czy to jest możliwe bez wywoływania konfliktów? Co znaczy dziś, szczególnie dla młodego człowieka, bycie „spadkobiercą Solidarności”? Czy ten ruch, te idee nas do czegoś zobowiązują? Czy czeka nas ponowna potrzeba budowania ruchu wolnościowego na zwór Solidarności?

Rozmowa z drem Marcinem Czarnowiczem (Instytut Archeologii UJ) na temat frontu wschodniego I Wojny Światowej, który przebiegał przez tereny obecnej Polski. Walczyło i ginęło na nim wielu Polaków, żołnierzy armii zaborczych. Część z nich stała się kadrą Wojska Polskiego, odrodzonego po 1918 roku. Dziś miejsca walk i cmentarze wojenne z tamtego czasu pozostają w większości zapomniane.

Dlaczego I Wojna Światowa jest tak słabo obecna w naszej zbiorowej pamięci? Czy to była "nasza" wojna? Ilu Polaków walczyło i zginęło na wschodnim froncie wielkiej Wojny? Jak wygląda upamiętnienie tych wydarzeń na terenie Polski? Kto dba o ślady tamtych wydarzeń i jak one wyglądają? Dlaczego tamte wydarzenia powinny być dla nas ważne i jak dbać o zachowanie pamięci o nich? Czy naukowcy badają ślady Wielkiej Wojny w Polsce? Co archeolodzy odkrywają podczas prac badawczych na dawnym froncie wschodnim I Wojny Światowej?

Rozmowa z dr. Wojciechem Ejsmondem (Instytut Kultur Śródziemnomorskich i  Orientalnych PAN, kierownik misji badawczej w Gebelein) na temat  miejsca współczesnej egiptologii w nauce i pracy archeologów w Egipcie.  

Jaka jest różnica pomiędzy archeologiem a egiptologiem? Czym zajmują się  dzisiaj badacze dziejów starożytnego Egiptu? Czy w Egipcie jest jeszcze  coś do odkrycia? Jakie zagadki tamtej cywilizacji pozostają  nierozwiązane? Jak wygląda polska obecność naukowa w Egipcie? Czy polscy  archeolodzy  odnoszą na tym polu sukcesy? Czy popkulturowy wizerunek  archeologa-egiptologa pokrywa się z naukową rzeczywistością? Czego uczą  nas dzieje starożytnego Egiptu? Jak zostać egiptologiem?

Rozmowa z dr Rozalią Sasor (kierowniczka Pracowni Studiów Katalońskich, Instytutu Filologii Romańskiej UJ) na temat historii i teraźniejszości Katalonii. Próba odpowiedzi na pytania o genezę i przyszłość katalońskiej walki o niepodległość.

Co mówi nam historia Katalonii o katalońskiej tożsamości? Co to znaczy być Katalończykiem i jakie są elementy katalońskiej tożsamości. Dlaczego Katalończycy to odrębny naród? Dlaczego młodzi Katalończycy są bardziej aktywnie zaangażowani w walkę o niepodległość niż starsze pokolenia? Jak dba się w Katalonii o utrzymanie tożsamości i tradycji? Czy Katalonia znacząco różni się od Hiszpanii? Czy Katalonia będzie kiedyś niepodległym państwem? Jak Europa patrzy na Katalonię?

Rozmowa z dr Aleksandrą Powierską (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie)  na temat kondycji współczesnych mediów i ich roli w społeczeństwie. W  rozmowie pojawiają się takie tematy jak wszechobecne fake newsy,  brutalny i przerysowany przekaz czy manipulacje i pseudonaukowe teorie. Czy w świecie postprawdy jest miejsce na rzetelny przekaz medialny? Czy  historia mediów to dzieje manipulacji i oszustw? Czy autorzy przekazu  medialnego to genialny psycholodzy? Czy jesteśmy przygotowani by  samodzielnie szukać w mediach prawdy? Kto jest winny brutalizacji  przekazu medialnego? Jak zmieniło świat mediów pojawienie się  internetowych mediów społecznościowych? Czy można być dobrym tzw.  dziennikarzem obywatelskim? Jak w czasach pandemii nie zwariować  korzystając z mediów?

Rozmowa z dr Pauliną Komar (Instytut Archeologii UKSW) na temat  początków winiarstwa i kultury winiarskiej w starożytnym Rzymie. Badania  nad pochodzeniem wina i handlem tym trunkiem stanowią dzisiaj jeden z  najważniejszych i najciekawszych tematów naukowych, odpowiadających na  pytania o antyczną ekonomię. Kto pierwszy rozpoczął produkcję wina? Czy wino w starożytnym Rzymie  było napojem dla wszystkich? Jak transportowano, przechowywano i pito  wino? Gdzie produkowano najbardziej cenione gatunki wina? Czy dzisiejsze  wino przypomina to antyczne? Jak dzisiaj badane są ślady dawnego  winiarstwa?

Rozmowa z dr Michałem Jackiem Baranowskim (Instytut Historyczny UW) na  temat wydarzeń, które wstrząsnęły Imperium Romanum w III wieku n.e.  Według niektórych naukowców zmiany klimatyczne, które miały mieć wówczas  miejsce oraz epidemie i kryzys gospodarczy drastycznie zachwiały  państwem starożytnych rzymian.   

Czy antyczny Rzym omal nie upadł w III wieku n.e.? Co mówią teksty z  tego okresu o wydarzeniach jakie miały się wtedy rozgrywać? Czy tzw.  Plaga Cypriana była rzeczywiście wielką epidemią? Czy od tego czasu  Imperium Romanum chyliło się ku upadkowi? Dlaczego zginął cesarz  Decjusz?

Rozmowa z dr Kamilem Kopijem (Instytut Archeologii UJ) na temat polityki w starożytnym Rzymie, w okresie republikańskim. Pojawiają się tutaj wyborcze oszustwa i przekupstwa, korupcja polityczna, manipulacje i prawne kruczki, a nawet zabójstwa polityczne.  Czy rzymscy politycy różnili się od polityków obecnie? Jakie stosowano metody by zdobyć i utrzymać władzę? Czy kuszenie urzędami i przywilejami zawsze było narzędziem zdobywania poparcia w polityce? Jak do rządzenia wykorzystywano religię i prawne niejasności? Czy kobiety brały udział w antycznej grze politycznej?

Rozmowa z prof. dr hab. Andrzejem Bednarczykiem (ASP Kraków) na temat  sztuki i artystów w czasach kryzysu i niepokoju. Próba zastanowienia się  gdzie znajduje się obecnie sztuka i jaka jest rola artysty w czasach zachwiania i przewartościowania pojęć.   

Czy w czasach epidemii sztuka cierpi czy się rozwija? Czy jest tak, że  kiedy społeczeństwo doświadcza kryzysu, to z reguły sztuka nie jest w  kryzysie? Czy kryzys oznacza, że artysta ma na wyciągnięcie ręki  poruszające tematy do opracowania i realizowania? Czy artysta ma pomagać  nam wyjść z dołka? Czy internetowy zalew aktywności niektórych artystów  jest zjawiskiem pozytywnym? Czy obecne problemy przywrócą sztuce jej  ważne miejsce w kulturze ludzkiej?

Rozmowa z dr hab. Marcinem Przybyłą (Instytut Archeologii UJ) na temat ruchów migracyjnych w odległej przeszłości człowieka, dawnych i obecnych teorii na temat migracji, ich przyczyn i skutków.   

Czy migracje stanowiły zawsze element ważnych zmian kulturowych? Czy miały przyczyny naturalne czy raczej były spowodowane konfliktami miedzy ludźmi?  Czy ruchy migracyjne niosą ze sobą zjawiska destrukcyjne czy też budujące i kulturotwórcze? Czego badacze przeszłości mogą się dowiedzieć obserwując dzisiejsze migracje i co mówi nam o stanie świata wiedza o dawnych przemieszczeniach ludzi? Jak ilustrują te zjawiska odkrycia w Maszkowicach i skąd przybyli budowniczowie tej niezwykłej osady?

Rozmowa z dr Agnieszką Fulińską (Instytut Historii UJ, autorka bloga Napoleon inaczej) na temat ciekawego epizodu w karierze Napoleona Bonaparte. W 1799 roku odwiedził on w Jaffie chorych na dżumę żołnierzy swojej armii, co zostało przedstawione na słynnym obrazie Antoine’a-Jeana Grosa. Czy ta historia wydarzyła się naprawdę? Czy ta historia to element marketingu politycznego genialnego stratega? Czy Napoleon bał się tej strasznej choroby i jak jego czasy odmieniły podejście do medycyny?

Rozmowa z dr Kamilem Kopijem (Instytut Archeologii UJ) na temat wielkich epidemii, które miały miejsce w starożytności, za czasów cesarstwa rzymskiego. Były to bez wątpienia wydarzenia traumatyczne dla ówczesnych mieszkańców rozległego państwa, a także dla jego gospodarki i polityki. Kiedy i dlaczego wybuchły wielkie epidemie, które wyniszczały państwo rzymskich cesarzy? Jakie ślady tych wydarzeń odkrywamy dzisiaj? Czy te katastrofalne wydarzenia przyczyniły się do upadku Imperium Romanum? Czy wzorce kulturowe z tamtych czasów funkcjonują do dziś?

Dr Łukasz Oleszczak (Instytut Archeologii UJ) opowiada o  legendarnym i tajemniczym ludzie Scytów, którzy panowali na  euroazjatyckich stepach od VIII wieku p.n.e., a także o swoich badaniach  nad kultura ludów scytyjskich. Starożytni historycy opisywali Scytów  jako wojowników, wśród których na największe poważanie mógł liczyć ten,  który zabił największą ilość wrogów. Mieli także w zwyczaju pić krew  swoich przeciwników. Byli perfekcyjnymi jeźdźcami i pasterzami, nie  poddającymi się najeźdźcom. Jakie ślady ich obecności znajdujemy  dzisiaj? Jak wyglądało życie koczowników w epoce żelaza? Czy Scytowie  dotarli na ziemie polskie? Dlaczego Scytowie zniknęli?

Rozmowa z dr Agnieszką Fulińską (Instytut Historii UJ) na temat epidemii  dżumy w XVII i XVIII wieku, w Europie i na ziemiach polskich.  Tragiczne i mało znane epizody naszej historii, związane z zarazami  dziesiątkującymi europejskie miasta i wpływającymi na postrzeganie  świata przez naszych przodków. Czy dżuma pojawiała się często? Kogo  posądzano o jej roznoszenie? Jak próbowano ją leczyć i jakie były  najpopularniejsze teorie o jej pochodzeniu? Czy w XVIII wieku istniały  ruchy anty-szczepionkowe? Jak zachowywali się ludzie i ówczesne władze  miast w obliczu epidemii?

Rozmowa z drem Łukaszem Lamżą (Centrum Kopernika Badań  Interdyscyplinarnych UJ, Tygodnik Powszechny) na temat roli naukowców w  czasach pandemii i zmian, które mogą zajść w naszym świecie w jej  wyniku.  Czy naukowcy stali się nagle ważni i doceniani? Czy świat  zrozumie rolę nauki i naukowców? Czy teraz nastąpi zwrot zainteresowania  ludzkości w kierunku nauki? Czy naukowcy mają autorytet? Czy powinni  alarmować czy uspokajać? Czy w momencie zagrożenia uciekamy do  racjonalnej nauki czy raczej do religii ? Czy akt niszczenia jakim jest  epidemia może być także aktem stworzenia czegoś nowego - co na to  filozofowie przyrody?

Rozmowa z drem hab. Jarosławem Źrałką (Instytut Archeologii UJ) na temat  upadku mezoamerykańskiej kultury Majów. Co mówi nauka o wydarzeniach,  które doprowadziły do upadku największych królestw Majów? Czy kultura  Majów tak naprawdę upadła? Gdzie dzisiaj można spotkać indiań z plemion  Majów? Czy przetrwały tradycje i rytuały z czasów wielkich władców  Majów?

Rozmowa z drem Przemysławem Nocuniem (Instytut Archeologii UJ) o  średniowiecznych epidemiach i ich archeologicznych śladach. Skąd się  wzięła zaraza zwana Czarną śmiercią? Dlaczego nie dotarła do niektórych  części Europy? Jak zmieniła ówczesny świat i jakie jej ślady odnajdujemy  dzisiaj?

Rozmowa z drem Rafałem Toczką (Katedra Filologii Klasycznej, Instytut  Literaturoznawstwa UMK w Toruniu) na temat antycznych tekstów, w których  znajdujemy opisy wielkich epidemii i ich skutków. Czy w starożytności  zdarzały się wielkie i tragiczne epidemie? Czy ludzie w czasach zarazy  zawsze chowali się pod skrzydłami religii? Czy takim wydarzeniom zawsze  towarzyszą niepokoje społeczne i szukanie winnych?

Rozmowa z drem Michałem Wasilewskim (Instytut Archeologii UJ) na temat wielkich, naturalnych katastrof, które wpływały na losy całych społeczności. Czy wybuch Wezuwiusza zachwiał potężnym, starożytnym  Rzymem? Czy fala tsunami została wykorzystana do walki z zakonem Jezuitów? Jak trzęsienia ziemi wprowadziły nas w epokę żelaza?