Ślązag

Europejskie Miasto Nauki Katowice 2024 ma pokazać nasz region, jako region szans, jako region atrakcyjny, jako region, w którym można odkryć rzeczy, który mało kto by się spodziewał, kierując się rónego rodzaju stereotypami. Mam wrażenie, że to nam się udaje – mówi w ŚLĄZAQ prof. Tomasz Pietrzykowski, prorektor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Po 20 latach od wejścia Polski do Unii Europejskiej w Rybniku zmianę przede wszystkim… czuć w powietrzu. Jeszcze 8 lat temu w mieście było blisko 140 dni smogowych rocznie, teraz jest ich 16. -Rządowy program Czyste Powietrze ma swoje zasługi, ale bardzo duże pieniądze na termomodernizację zasobu komunalnego to były pieniądze europejskie. Szacujemy je na około 300 mln zł – mówi w ŚLĄZAQ prezydent Rybnika, Piotr Kuczera.

Łukasz Konarski, prezydent Zawiercia, mówi m.in. o tym, czy takie średnie miasto ma szanse konkurowania z większymi ośrodkami, w tym pobliską metropolią; ile środków zewnętrznych, w tym tych z Unii Europejskiej, pozyskano w ostatnich 5 latach, jakie są największe problemy i wyzwania w Zawierciu.

20 lat w Unii Europejskiej przerobiliśmy dość dobrze. W sferze kultury wręcz wzorcowo zostały wykorzystane fundusze europejskie, które służyły rozbudowie infrastruktury instytucji kultury – mówi w ŚLĄZAQ Zbigniew Cierniak, dyrektor Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny.

Lotnisko w Pyrzowicach bije kolejne rekordy w liczbie obsłużonych pasażerów. W 2023 roku z portu skorzystało 5,6 mln podróżnych, to bliko 27 proc. więcej niż rok wcześniej. Ambicją zarządzających lotniskiem jest zbudowanie infrastruktury, która za jakieś pięć lat pozwoli na obsługę 10 mln pasażerów rocznie. - To nie byłoby możliwe, gdyby Polska 20 lat temu nie została członkiem Unii Europejskiej – mówi w ŚLĄZAQ Artur Tomasik, prezes Górnośląskiego Towarzystwa Lotniczego.

Agnieszka Rupniewska, kandydatka na prezydenta Zabrza w nadchodzących wyborach samorządowych, mówi: - Pozyskiwanie środków unijnych to jedno. Ale rozsądne pozyskiwanie zgodnie z oczekiwaniami mieszkańców to jest coś, co niestety wydaje mi się władzom naszego miasta jest obce. Moim zdaniem można było te pieniądze spożytkować w dużo lepszy sposób, rozsądniej - uważa kandydatka.

Polska 20 la temu została pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej. - Od tego czasu sporo się zmieniło i dziś fakt, że jesteśmy jej członkiem nam spowszedniał i zaczynamy nieco wybrzydzać. Jesteśmy już takim standarodwym członkiem UE, choć przez minione 8 lat nie bardzo byliśmy, ale dość szybko wróciliśmy na swoją właściwą pozycję – mówi w ŚLĄZAQ Grzegorz Wolnik, radny Sejmiku Województwa Śląskiego.

26 marca 2024 r. w gościnnych wnętrzach Teatru Śląskiego w Katowicach zorganizowaliśmy debatę, podczas której - w kobiecym gronie - dyskutowałyśmy o tym, czym dzisiaj jest sukces dla kobiet, czy wypada się przyznawać, wręcz chwalić, swoim sukcesem. Czy wciąż pokutują stereotypy "kobiety sukcesu", czyli bizneswoman w garsonce i służbowym samochodzie. Jak bardzo normy społeczne narzucają nam, kobietom, wzór sukcesu i czy trudno się z tego wzorca wyłamać. O tych sprawach dyskutowały: doktorka Sylwia Góra - kulturoznawczyni, literaturoznawczyni, doktorka nauk humanistycznych, absolwentka Polskiej Szkoły Reportażu, pisarka, animatorka kultury, dziennikarka, autorka reportażu o bezdomności kobiet doktora Jolanta Klimczak - socjolożka z Uniwersytetu Śląskiego, zajmująca się w swojej pracy naukowej m.in. tematem sukcesu i awansu Joanna Nowicka - fotografka specjalizująca się w portretach (biznesowych i nie tylko), kiedyś fotoreporterka w Gazecie Wyborczej, od wielu lat właścicielka własnego Studia Portretowego w Katowicach, mgr socjologii, członkini Związku Polskich Artystów Fotografików Zdzisława Górska-Nieć - dziennikarka, PR-owiec, była wicenaczelniczka Wydziału Marki Miasta, Kultury i Sportu w Urzędzie Miasta w Dąbrowie Górniczej i kierowniczka marketingu w Pałacu Kultury Zagłębia, mgr politologii specjalność dziennikarska Debatę poprowadziła Katarzyna Pachelska, zastępczyni redaktora naczelnego Ślązaga.

Najbardziej widoczne są „pomnikowe inwestycje”, ale większość pieniędzy z funduszu unijnych została wydana na infrastrukturę, która służy mieszkańcom na co dzień i wpływa na poprawę jakości życia – tak 20 lat naszego członkostwa w Unii Europejskiej podsumowuje w ŚLĄZAQ Kazimierz Karolczak, przewodniczący Śląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

Dwadzieścia lat od wejścia Polski do Unii Europejskiej Jaworzno wygląda o wiele lepiej niż w 2004 roku – mówi w ŚLĄZAQ Michał Kirker, kandydat na prezydenta Jaworzna. - Mamy więcej dróg, mamy obwodnice, nawet niejedną. Mamy także rynek – wymienia. Dodaje jednak, że należało spróbować pozyskać więcej funduszy na projekty angażujące mieszkańców w życie miasta.

W tym roku mija 20 lat od wejścia Polski do Unii Europejskiej. Jak przez ten czas zmieniły się Gliwice? - Zyskaliśmy dużo „twardej infrastruktury”, ale straciliśmy wielu mieszkańców – mówi w ŚLĄZAQ Katarzyna Kuczyńska-Budka, gliwicka radna i kandydatka na prezydenta Gliwic.

W 2023 r. województwo śląskie miało z turystyki około 5,8 mld zł przychodu. To jest ponad 5 mln turystów – mówi w ŚLĄZAQ Adam Wawoczny, prezes Śląskiej Organizacji Turystycznej. Dodaje, że nasze województwo, jeżeli chodzi o turystykę, jest regionem kompletnym.

Wkrótce minie 20 lat członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Co przez ten czas zyskało województwo śląskie? - Do 2020 roku otrzymaliśmy ponad 5 miliardów euro, które zainwestowaliśmy w nasz region – mówi w ŚLĄZAQ Urszula Koszutska, wiceprzewodnicząca sejmiku województwa śląskiego.

Przez minione 20 lat Tarnowskie Góry zyskały ponad 500 mln zł ze środków Unii Europejskiej. Teraz jest szansa na miliard złotych – mówi burmistrz Arkadiusz Czech. Dodaje, że w ostatnich latach zaplanowano zrównoważony rozwój miasta i taka strategia jest realizowana. - Trochę ze śmiechem mówimy, że nasze miasto jest 3D - dla dzieci, dla dorosłych, ale nie zapominamy o osobach dojrzałych, czyli o seniorach – podkreśla burmistrz Tarnowskich Gór.

Bielsko-Biała ma szansę na tytuł Europejskiej Stolicy Kultury w 2029 r. To prestiż, ale także szansa na rozwój infrastruktury kulturalnej, a tego właśnie miastu potrzeba – mówi w ŚLĄZAQ prezydent Bielska-Białej, Jarosław Klimaszewski. Wśród czterech konkurentów do tytułu ESK 2029 są m.in. Katowice, które w tych staraniach wspiera Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia.

Dwa tysiące nowych miejsc noclegowych o podwyższonym standardzie, hotel o charakterze medycznym czy nowa pijalnia wód mineralnych – m.in. o rozbudowie uzdrowiskowej dzielnicy Zawodzie w ŚLĄZAQ mówi Przemysław Korcz, burmistrz Ustronia. Zaznacza, że to będzie czwarty krok milowy w historii miasta.

Bez rozbudowy infrastruktury za środki z funduszy unijnych Wisła turystycznie byłaby „bardzo mocno z tyłu” – mówi w ŚLĄZAQ burmistrz miasta Tomasz Bujok. Dziś miasto czeka na ostateczną decyzję w sprawie środków europejskich na budowę Muzeum Narciarstwa, które ma być kolejną atrakcją turystyczną i uhonorować m.in. Adama Małysza. Inwestycja może ruszyć w każdej chwili.

„Bez unijnych środków nie byłoby możliwości rozwoju” Rewitalizacja zabytkowego osiedla familoków w Czerwionce czy zabytkowego zameczku w Leszczynach – to nie byłoby możliwe bez pieniędzy z funduszy unijnych, podkreśla w ŚLĄZAQ Wiesław Janiszewski, burmistrz Czerwionki-Leszczyn. - Bez unijnych środków nie byłoby możliwości rozwoju – dodaje przed zbliżającą się 20. rocznicą wejścia Polski do Unii Europejskiej.

Dopiero ostatnie pięć lat pokazało bytomianom jak ważna jest bytność w Unii Europejskiej – ocenia prezydent Bytomia, Mariusz Wołosz. Przypomina, że miasto jako jedno z trzech w Polsce otrzymało specjalne pieniądze na rewitalizację, ale przyznaje, że nie było przygotowane, aby w krótkim czasie spożytkować te wsparcie. Obecnie jednym z głównych wyzwań są koszty funkcjonowania miasta, szczególnie te związane z zapewnieniem energii elektrycznej. - Myślę, że nastawiony na zieloną energię budżet unijny będzie bardzo ważny dla naszego miasta – mówi Wołosz.

W maju 2024 r. mija 20 lat od wejścia Polski do Unii Europejskiej. W tym czasie województwo śląskie przeszło ogromną transformację. Zyskały m.in. tereny górskie o czym w cyklu ŚLĄZAQ mówi Stanisław Legierski, przewodniczący Rady Gminy Istebna.

Historyczny Ślązag: ostatni spacer Wojciecha Korfantego przez Katowice. Tak słynny Ślązak pożegnał się z miastem, w którego historii zapisał się na zawsze.

Przedstawiamy postać Benedykta Polaka - wielkiego podróżnika średniowiecza. Przemierzając tysiące kilometrów, dotarł do Karakorum, stolicy imperium mongolskiego. Stanął przed wielkim chanem prędzej niż słynny Marco Polo. I nawet jeżeli nie pochodził ze Śląska (nie ma co do tego pewności, choć to bardzo możliwe), był ze Śląskiem bardzo związany.

Jak o Śląsku pisał znany popularyzator historii Polski Paweł Jasienica?

Prowadzona przez niego fundacja organizuje największe w Polsce kolacje wigilijne i śniadania wielkanocne dla osób samotnych. Mikołaj Rykowski, prezes Fundacji Wolne Miejsce, wspomina, jak zaczęła się tradycja zapraszania samotnych sąsiadów do wspólnego wigilijnego stołu; jak człowiek z Kołobrzegu obrał sobie Śląsk za miejsce do życia i dlaczego w hali i wśród tysięcy osób można przeżyć prawdziwie piękną wigilię.

Opowiadamy o spotkaniu Winstona Churchilla, późniejszego słynnego premiera Wielkiej Brytanii, z niemieckim cesarzem Wilhelmem II. Miało to miejsce na Śląsku!

Spacer po Katowicach śladami Stanisława Ligonia

ŚLĄZAQ to cykl portalu ŚLĄZAG. Q to pytanie. Rozmawiamy z najważniejszymi aktorami polityki regionalnej. Śląsk/Zagłębie. Transformacja. Przyszłość. Kto odpowiada? Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu GZM.

Rozmowa z Bartłomiejem Szewczykiem, dyrektorem Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu.

Bohaterką tego odcinka jest ulica Tadeusza Kościuszki w Katowicach. Najdłuższa w mieście, ciągnie się od torów kolejowych w centrum miasta aż do jego granicy z Mikołowem w Piotrowicach. Ta ukształtowana w XIX i XX wieku arteria Katowic w pewien sposób opowiada historię ich rozwoju.

ŚLĄZAQ to cykl portalu ŚLĄZAG. Q to pytanie. Rozmawiamy z najważniejszymi aktorami polityki regionalnej. Śląsk/Zagłębie. Transformacja. Przyszłość. Kto odpowiada? Piotr Kuczera, prezydent Rybnika.

Jak wojsko wchodzi do miasta? Ostrożnie! Miasto to trudny i potencjalnie niebezpieczny dla żołnierzy teren. W warunkach wojny to oczywiste, ale nawet gdy miasto zajmowane jest pokojowo, wojsko czyni to przy zachowaniu środków ostrożności i w gotowości do odparcia ewentualnego ataku. Widać to więc nie tylko na przykładzie Katowic we wrześniu 1939 roku, ale i czerwca roku 1922.

Donald Tusk obiecał samorządom 10 mld złotych na remonty pustostanów. – Jestem w kontakcie z kierownictwem Koalicji Obywatelskiej. Nie mam dzisiaj podstaw, aby myśleć, że te deklaracje nie będą realizowane. Mam też świadomość, że przed nami jeszcze długa droga, bo musi się jeszcze sporo wydarzyć, aby mieć moc sprawczą, a takie projekty nie rodzą się z dnia na dzień – powiedział Mariusz Wołosz, prezydent Bytomia, w ŚLĄZAQ.

ŚLĄZAQ to cykl portalu ŚLĄZAG. Q to pytanie. Rozmawiamy z najważniejszymi aktorami polityki regionalnej. Śląsk/Zagłębie. Transformacja. Przyszłość. Kto odpowiada? Jakub Chełstowski, marszałek województwa śląskiego.

Przyglądamy się zabudowie rynku w Katowicach. Czy wiecie, które z istniejących tam dziś budynków są najstarsze? Wyjaśniamy.

Czy wiecie, że znane i lubiane atrakcje Parku Śląskiego mają swoje wzorce w Wiedniu, a szczególnie na Praterze? O tym, które z obiektów Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku podpatrzono w stolicy Austrii oraz dlaczego właśnie tam opowiadamy w naszym programie Historyczny Ślązag.

Spacer po Katowicach śladami Friedricha Grundmanna

Wart 60 milionów złotych remont Opery Śląskiej dobiegł końca. O nowym otwarciu najstarszego teatru operowego w Polsce rozmawiamy z jego dyrektorem, Łukaszem Goikiem.

ŚLĄZAQ to cykl portalu ŚLĄZAG. Q to pytanie. Rozmawiamy z najważniejszymi aktorami polityki regionalnej. Śląsk/Zagłębie. Transformacja. Przyszłość. Kto odpowiada? Piotr Bula, bytomski radny o najdłuższym stażu w Radzie Miejskiej.

ŚLĄZAQ to cykl portalu ŚLĄZAG. Q to pytanie. Rozmawiamy z najważniejszymi aktorami polityki regionalnej. Śląsk/Zagłębie. Transformacja. Przyszłość. Kto odpowiada? Gabriel Tobor, burmistrz Radzionkowa.

ŚLĄZAQ to cykl portalu ŚLĄZAG. Q to pytanie. Rozmawiamy z najważniejszymi aktorami polityki regionalnej. Śląsk/Zagłębie. Transformacja. Przyszłość. Kto odpowiada? Jan Olbrycht, europoseł, pierwszy marszałek województwa śląskiego.

ŚLĄZAQ to cykl portalu ŚLĄZAG. Q to pytanie. Rozmawiamy z najważniejszymi aktorami polityki regionalnej. Śląsk/Zagłębie. Transformacja. Przyszłość. Kto odpowiada? Artur Tomasik, prezes Górnośląskiego Towarzystwa Lotniczego, Katowice Airport.

Wyjaśniamy, kto nakazał wyburzenie Giszowca. Fatalną decyzję przypisuje się Zdzisławowi Grudniowi, pierwszemu sekretarzowi KW PZPR w Katowicach. Jednak fakty mówią co innego.

W tym odcinku naszego programu Historyczny Ślązag mówimy o odwrocie na linię Wisły, czyli temacie propagandowej awantury rozpętanej przez polityków, którzy nie znają historii. Znając ją, nie potępialiby planów strategicznych WP na wypadek wojny z Rosją, jakie ujawnili przed wyborami. Plany bazujące na bardzo podobnym założeniu opracowało Wojsko Polskie na wypadek wojny z Niemcami w 1939 roku. Plany te przewidywały oddanie przeciwnikowi znacznej części Polski. Ponadto - mimo iż WP zamierzało bronić Górnego Śląska - to jednak nie całego. Z góry spisano na straty cały szereg miast...

ŚLĄZAQ to cykl portalu ŚLĄZAG. Q to pytanie. Rozmawiamy z najważniejszymi aktorami polityki regionalnej. Śląsk/Zagłębie. Transformacja. Przyszłość. Kto odpowiada? Andrzej Dziuba, były prezydent Tychów, senator RP.

W tym odcinku naszego programu Historyczny Ślązag opowiadamy o ukazującej się w latach 1939-1945 gadzinówce "Kurier Częstochowski". Redaktor tej okupacyjnej gazety Stanisław Homan po wojnie stanął przed sądem. I nic dziwnego, gdyż spotkało to wielu polskich dziennikarzy, którzy kolaborując z Niemcami, rozpowszechniali i uwiarygadniali propagandę III Rzeszy. Wielu z nich sądy wymierzyły kary więzienia, przeważnie kilkuletniego. Natomiast Homan okazał się jedynym dziennikarzem, którego skazano na karę śmierci. Dlaczego akurat jego osądzono tak surowo?

Mam nadzieję, że rozliczenia, o których bardzo dużo się mówi, będą dotyczyły również samorządów. Nie wyobrażam sobie, że dziś ktoś przyjdzie i odetnie to grubą kreską (…) Trzeba to wszystko przeliczyć i wyrównać tym, którzy byli niepokorni, walczyli o wolną Polskę i zwycięstwo demokratycznej opozycji – powiedział Arkadiusz Chęciński w rozmowie z cyklu ŚLĄZAQ.

Spacer po Katowicach śladami Natalii Piekarskiej-Ponety, represjonowanej w okresie stalinizmu

W tym odcinku naszego programu historycznego opowiadamy o jak gdyby alternatywnych rzeczywistościach, jakie kreowała międzywojenna śląska prasa. Za przykład tego niech posłużą wydania dwóch głównych śląskich dzienników, czyli "Polski Zachodniej" oraz "Polonii" z 4 maja 1936 roku. Dlaczego akurat one? Jak się przekonamy - nieprzypadkowo.

Internetem w Polsce zatrzęsła Pandora Gate. Ujawniono, że kilku twórców na portalu YouTube, popularnych zwłaszcza wśród najmłodszych odbiorców, mogło mieć kontakty o charakterze pedofilskim z dziećmi poniżej 15. roku życia. Politycy wyciągną wnioski z Pandora Gate? Odpowida Marta Golbik - posłanka Koalicji Obywatelskiej i kandydatka do Sejmu RP.

ŚLĄZAQ to cykl portalu ŚLĄZAG. Q to pytanie. Rozmawiamy z najważniejszymi aktorami polityki regionalnej. Śląsk/Zagłębie. Transformacja. Przyszłość. Kto odpowiada? Jerzy Buzek, były premier Polski, europoseł.