Mag het iets minder zijn?

.

.

Neen, dichter dan een poedel zijn Steven en Pieter-Jan nog niet bij een eigen kroost geraakt. En toch weten ze sinds enkele weken hoe het voelt om hun eerstgeborene met grootste onderscheiding te zien afstuderen. Ronald Van Crombrugge, vriend én oogappel van de podcast, verdedigde op 13 december 2023 met vlag en wimpel zijn doctoraat over de mogelijke rol van referendums (of was het referenda?) in een representatieve democratie. MHIMZ glimt nog steeds na van trots. Het werd dan ook dringend tijd dat we onze Ronny opnieuw van stal haalden en uitnodigden om zijn onderzoek toe te lichten. Of het nu gaat om de terugkomst van een koning op de Belgische troon, de bouw van een brug of het legaliseren van abortus, referendums heb je in alle soorten en maten. Ronald neemt je op genuanceerde wijze mee van de volksvergaderingen in het oude Athene, langs het Zwitserland onder bezetting van het Napoleontische leger, naar een druilerige zomerdag in 2016 waarop de wereld kennismaakte met ‘Brexit’. Hoewel referendums in bepaalde gevallen een meerwaarde kunnen zijn, bieden zij geen wondermiddel en vormen zij al helemaal geen uiting van de wil van “het Volk”. Of zoals Ronald het zo mooi samenvat: Een volk, enkelvoud, bestaat niet, er zijn enkel mensen, in het meervoud. They grow up so fast…

Een podcast is zoals een boerderij. Soms merkt de boer plots dat een koe nog niet is uitgemolken. En dan zit er niets anders op dan de emmer en stoel erbij te pakken en de koe bij de... horens te vatten. Want daar is het klimaatarrest. Politiek leiders – wetgevende en uitvoerende macht - die beleid maken, zo gaat het al millennia. Maar wat als dit beleid, volgens sommigen, tekort schiet? Kan de derde staatsmacht – de rechter – dan mee in het bad worden getrokken? Een kleine 2 weken voor het historische klimaatakkoord van Dubai werden de Belgische, Vlaamse en Brusselse overheid door het Hof van Beroep te Brussel veroordeeld omdat zij te weinig zouden doen in de strijd tegen de klimaatopwarming. Volgens de initiatiefnemers van de klimaatzaak is dit het soort overwinning waarmee iedereen wint. Hoera! Politici van de meerderheidscoalities in de verschillende regeringen zien in het arrest echter een verlies voor de rechtstaat. Scheiding der machten, weet u wel. En zullen we eens wat zeggen? Beide groepen hebben het arrest vermoedelijk niet bekeken. Nochtans, de legitimiteit van rechtspraak ligt in de motivering. Steven en Pieter-Jan maken u graag wegwijs in 160 bladzijden(!) rechterlijke motivering. The beast is back!

Nederland kent tal van (politieke) mediafenomenen. Kijk maar naar Pieter Omtzigt, Caroline van der Plas en Thierry Baudet. Maar het bekendste voorbeeld is wellicht Pim “at your service” Fortuyn. In 2001-02 bestormde hij op geheel eigen wijze de rechterkant van het politieke toneel. Hij verkondigde naar eigen zeggen de stem van het volk en dat maakte hem buitengewoon populair: “vergis je niet, ik word de minister-president van dit land”. Maar Fortuyn werd ook sterk gehaat. “En als mij straks wat gebeurt […] dan zijn zij mede verantwoordelijk”, zo kaartte hij de demonisering van zijn persoon aan door o.a. de Nederlandse Regering. Op 6 mei 2002, 9 dagen voor de 2de kamer verkiezingen, werd hij vermoord.

U kent de truc om een podcastaflevering over geschiedenis aan de man te brengen? Simpel, u benoemt het als de waargebeurde versie van Game of Thrones, en klaar is kees. Welnu, als Game of Thrones zou gaan over de vraag hoe Westeros constitutioneel/staatkundig versmolten werd tot één geheel, zou dat nog opgaan ook. In deze aflevering kijken we immers naar de geboorte van de Nederlanden uit 17 kleinere vorstendommen, op 26 juni 1548 (‘Transactie van Augsburg’) en 4 november 1549 (‘Pragmatieke Sanctie’), onder goedkeurend oog van Keizer Karel V. Het klopt, er waren oorlogen, er waren huwelijken, er waren stevig geornamenteerde waterputten en soms werd er al eens iemand op een brug vermoord. Maar finaal komen we toch uit bij een oudere man die aan vermogensplanning doet voor zijn nageslacht. Belgischer/Vlaams(ch)er wordt het toch niet?

Beeld je in: je bent Vasco da Gama en krijgt de opdracht om voor het eerst van Portugal naar Indië te varen. Tien lange maanden later en tientallen bemanningsleden minder is het eindelijk zover. De bruisende haven van Calicut is in zicht! Tot je plots beseft dat het cadeau voor de plaatselijke koning nog in jouw studio in Lissabon ligt! Te laat om terug te gaan. Geen probleem denkt Vasco. Even rommelen in de kajuit et voila: met een vissershoedje en wat koraal zal hij het moeten doen. Het verbaast u niet dat de Portugezen in Indië geen al te goede eerste indruk hebben gemaakt. En toch lukt het hen om een waar imperium uit te bouwen.Wil je meer weten over de Portugese ontdekkingsreizen en hoe Steven nog steeds aan het bekomen is van een eenvoudige, doch overprikkelende citytrip? Luister nu naar onze nieuwe aflevering!

"En nu heb ik zin in een grote friet met mayonaise”. Nee, dat is geen quote waarmee je de geschiedenis ingaat.Het is 5u29, 16 juli 1945, ergens in New Mexico. Aan de horizon een lichtflits, gevolgd door een fenomenale hitte en een schokgolf. En dan de paddenstoelwolk... U begrijpt het, zonet is voor de allereerste keer een atoombom tot ontploffing gebracht. Een tiental kilometers verder staat de vader van de bom, Julius Robert Oppenheimer, die spontaan terugdenkt aan een vers uit de Bhagavad Gita: “Now I am become Death, the Destroyer of Worlds”. Dat lijkt er al meer op.Na een lange pauze duiken we met deze aflevering in dé film van 2023. Meeliftend op het leven van Oppenheimer zijn we getuige van de eerste kernsplitsing, de start van de Tweede Wereldoorlog, het Manhattan Project, de ontwikkeling van de atoombom en de verwoesting van Hiroshima en Nagasaki. Maar het is niet enkel actie wat de klok slaat. Zoals Steven het graag heeft, gaan we ook in op de jeugd- en studiejaren van de man.Nu enkel nog iemand zoeken die kan vertellen hoe zo’n atoombom functioneert en u zou écht iets bij kunnen leren.

Aflevering 50! En daarvoor hebben we alles uit de kast gehaald. Een knalonderwerp, een gast uit Kopenhagen en ... een fles Kidibul. Dr. Naim Mansour reisde het afgelopen jaar de wereld rond, maar schuift nu, voor hij terug naar Kopenhagen vertrekt, gezellig aan onze keukentafel aan. In 2021 promoveerde hij aan de Technical University of Denmark op het onderwerp van acoustical engineering. Voor ons een gedroomde opportuniteit om te keuvelen over trillingen in de lucht (aka geluid), de complexiteit van het menselijk oor, gehoorschade en hoortoestellen, Virtual Reality en zoveel meer. En geen paniek voor mensen die niets hebben met exacte wetenschappen. Steven heeft immers ook aandacht voor de culturele meerwaardezoeker met een persoonlijke hommage aan Marcel Proust. Oortjes in en knallen! Maar niet te luid, dat is niet gezond.

Pas op, boven u! U merkt het misschien niet, maar op dit moment zweven er een slordige 5000 satellieten in een baan om de aarde. Plaats genoeg, zegt u? Dat valt toch tegen. Het wordt best druk buiten de dampkring, waardoor het risico op kleine of grote ongelukken dag na dag toeneemt. Vraag dat maar aan Sandra Bullock en George Clooney. Hoe gaan we om met de ruimte? Zijn sterren, planeten en andere hemellichamen van iedereen, of juist van niemand? Op de vooravond van de lancering van Artemis I zaten we samen met Silvie Kerremans Master Space Studies aan de KU Leuven. Een gesprek over ruimterecht, Frank De Winne, Elon Musk, overheidsopdrachten, de tocht naar Mars... en het eerste schaap rond de maan. Houston, we have a podcast!

No, I am Spartacus! We weten ondertussen allemaal dat Kirk Douglas de echte Spartacus was. 200 jaar geleden stond er echter een nieuwe pretendent op: Toussaint Louverture. Onder zijn leiderschap gebeurde er iets wat nooit eerder vertoond werd en nooit meer zou gebeuren: een slavenkolonie ontdeed zich na een jarenlange revolutie van haar ketenen. Napoleon beet in het zand. Het soevereine Haïti was geboren. En op een of andere manier heeft Balthasar Boma er ook iets mee te maken, maar die link is ons niet volledig helder meer...

In deze dubbele feesteditie gaan Pieter-Jan en Steven in op dé reden waarom we niet meer mogen (land)bouwen: stikstof. Grappig kunnen we het helaas niet maken, te veel stikstof is namelijk schadelijk voor de biodiversiteit en onze gezondheid. En alweer lijken het Vlaamse en Nederlandse stikstofbeleid te falen. Hoe doeltreffend is bijvoorbeeld de snelheidsbeperking van 100km/u op de Nederlandse autosnelwegen en de sluiting van de Vlaamse code rood-landbouwbedrijven? En hoe kan een hobbypaard de bouw van 2 gezinswoningen tegenhouden?

Beluister onze nieuwe aflevering over het (krokus)akkoord over de bouwshift. Zijn de problemen van de baan, of wordt het cynisme in dit dossier verder bevestigd? Er zijn helaas nog tal van problemen, waar de onmogelijke financiering en de verpaarding van Vlaanderen er maar enkele van zijn. Steven stelt alvast een bijkomende maatregel voor: de Verbeyst-regel. Benieuwd? Beluister de aflevering nu op Spotify!

PJ legt haarfijn uit hoe deze Belgische wapenproducent een wereldspeler werd en waarom deze (in Godsnaam) in handen is van het Waalse Gewest. Een aflevering met ronkende namen als Frans Ferdinand, Rambo en niemand minder dan voormalig Agalev minister Magda Aelvoet!

Het moet van de split van ‘One Direction’ geleden zijn dat Steven nog zo werd teleurgesteld, het moment waarop PJ hem aankondigde dat we het niet gingen hebben over FN Herstal. De actualiteit besliste echter anders. Met de val van Kabul en de twintigjarige herdenking van de aanslagen van 9/11 staat Afghanistan terug in de spotlight. De geschiedenis van dit prachtige land begon echter niet in 2001. Alexander de Grote vond er zijn echtgenote, het Verenigd Koninkrijk en Rusland vochten er om in de Great Game, James Bond streed er tegen de Sovjets. Nu enkel nog een Afghanistan-kenner en we kunnen beginnen...

Bij het lezen van dit nieuwsbericht brak er iets in Steven Het was nochtans een mooie zomerdag. Pedant als hij is, besloot hij vervolgens om het beheerscontract van de VRT erop na te slaan. Wat volgt, kan u al raden: een aflevering vol verontwaardiging, tafelgeklop en "met mijn belastinggeld?!".

Een aflevering van 3 simpele feiten en één aartsmoeilijke vraag. Feit: de aarde warmt in sneltempo op. Feit: als we niet snel de nodige maatregelen nemen om de opwarming onder de 1,5 à 2 graden Celsius te houden t.o.v. het pre-industriële niveau, gaat het hier ferm ongezellig worden. Feit: we doen nog altijd niet genoeg... Vraag: kan een rechter hier iets aan doen? Op 24 juni 2015 besloot een Nederlandse rechter alleszins van wel. Ondertussen kreeg het zogenaamde Urgenda vonnis navolging in verschillende andere landen. Ook in België. Op 17 juni 2021 besloot de rechtbank van eerste aanleg van Brussel dat het Belgische klimaatbeleid de wettelijke zorgplicht en de mensenrechten schendt.

Niet enkel bij kilmaatsceptici doen deze uitspraken alarmbellen afgaan. Want neemt de rechter hiermee niet de plaats in van de overheid? Scheiding der machten, iemand? Zoals Ronald Van Crombrugge, aangeeft: de rechtstaat is belangrijk, we gaan ze nog nodig hebben. En toch moet er plaats zijn voor nuance. De rechters gaan niet over één nacht ijs. Aan hun uitspraken liggen goed beredeneerde argumenten ten grondslag. Bovendien, en hiermee quoten we Simon Vanhove, de klimaatzaken zijn niet zozeer het probleem, zij zijn veeleer het symptoom van het probleem: een overheid die in gebreke blijft.

Een gesprek over Urgenda, Francesca Vanthielen, nucleaire energie en gascentrales. Dat zou misschien saai kunnen zijn, maar dat is dan buiten onze fantastische gasten gerekend. Simon Vanhove doet onderzoek aan het Leuven Centre for Public Law (LCPL) en schrijft een thesis over peer-to-peer elektriciteitshandel in België. Ronald Van Crombrugge is advocaat en doet aan hetzelfde LCPL onderzoek naar democratie, politieke participatie en referendums. Voor de singles: het is vermoedelijk van vóór de coronamaatregelen geleden dat u nog zo aan iemands lippen heeft gehangen.

Longwood, een desolaat huis op een rots, hoog boven de baai, midden in de Atlantische Oceaan. Tweehonderd jaar geleden, op 5 mei 1821, stierf in dit huis een 51-jarige man. Sindsdien zijn er over deze man meer boeken geschreven dan dat er dagen zijn verstreken. Geboren in Corsica in 1769, generaal op zijn 24ste, Keizer der Fransen op zijn 35ste, heerser van Europa op zijn 37ste... en alles terug kwijt op zijn 41ste. U heeft het al geraden, de komende twee afleveringen hebben we het inderdaad over “le petit caporal”, Napoleon. De man die zijn eigen mythe vormgaf. Hij zou Waterloo dan wel verliezen, maar de strijd om de geschiedenis winnen. Vertrekken doen we in een kleine stad aan de Corsicaanse kust, om vervolgens naar Frankrijk te reizen en de Italiaanse Po vlakte aan te doen. We aanschouwen de piramiden – “40 eeuwen geschiedenis die op ons neer kijken” – en trekken vervolgens door heel Europa, helemaal tot het Kremlin in Moskou. De terugtocht zal een van de grootste militaire fiasco’s uit de geschiedenis worden. Eindigen doen we aan de oever aan de Seine, in de crypte van de Dome des Invalides, de plek waar Napoleon sinds 1840 begraven ligt... of toch niet?

Longwood, een desolaat huis op een rots, hoog boven de baai, midden in de Atlantische Oceaan. Tweehonderd jaar geleden, op 5 mei 1821, stierf in dit huis een 51-jarige man. Sindsdien zijn er over deze man meer boeken geschreven dan dat er dagen zijn verstreken. Geboren in Corsica in 1769, generaal op zijn 24ste, Keizer der Fransen op zijn 35ste, heerser van Europa op zijn 37ste... en alles terug kwijt op zijn 41ste. U heeft het al geraden, de komende twee afleveringen hebben we het inderdaad over “le petit caporal”, Napoleon. De man die zijn eigen mythe vormgaf. Hij zou Waterloo dan wel verliezen, maar de strijd om de geschiedenis winnen. Vertrekken doen we in een kleine stad aan de Corsicaanse kust, om vervolgens naar Frankrijk te reizen en de Italiaanse Po vlakte aan te doen. We aanschouwen de piramiden – “40 eeuwen geschiedenis die op ons neer kijken” – en trekken vervolgens door heel Europa, helemaal tot het Kremlin in Moskou. De terugtocht zal een van de grootste militaire fiasco’s uit de geschiedenis worden. Eindigen doen we aan de oever aan de Seine, in de crypte van de Dome des Invalides, de plek waar Napoleon sinds 1840 begraven ligt... of toch niet?

Beginnen en eindigen doen we – waar anders – in Kortenberg. Daartussen nemen we jullie mee naar een zomeravond in Brussel, 1830. Een maand eerder had het geregend in Parijs. Nu zou het druppelen in Brussel. Een opera, een tenor, een aria. ‘Amour sacré de la patrie’. Pats, en daar was België. Want ons landje ontstond per ongeluk na een uitvoering van de opera ‘De stomme van Portici’, toch? Samen met dr. Christophe Maes nemen we je mee naar het Belgische revolutiejaar, en wat daar op volgde. Christophe verdedigde op 18 september 2020 zijn proefschrift aan de KU Leuven over het soevereiniteitsbegrip in de Belgische grondwet van 1831. Hij ploegde zich hierbij door alle debatten van het Nationaal Congres - de grondwetgevende vergadering - en de belangrijkste kranten uit deze periode. We kunnen ons geen betere gids voorstellen. De wandeling leidt ons langs het Congres van Wenen en het slagveld van Waterloo, langs de Muntschouwburg en het Warandepark, langs de citadel in Antwerpen en het Paleis der Natie, langs Willem en Leopold. Onderweg ontmoeten we de Belgische founding fathers: Louis de Potter, Alexandre Gendebien, Charles Rogier en, last but not least, Sylvain Van de Weyer. Familie van? He wishes!