Transmisje Krytyczne. Podkast o literaturze, krytyce i filozofii
By Michał Koza, Katarzyna Trzeciak
Transmisje Krytyczne to rozmowy o nurtach i strategiach krytycznych, ciekawi goście i mnóstwo humanistycznego oraz filozoficznego dobra 🔥 Znajdziesz tutaj takie tematy jak teoria krytyczna, literatura, kultura popularna, poststrukturalizm, sytuacjonizm i masę innych -izmów.
Projekt dofinansowany w ramach projektu POB Heritage na UJ
Transmisje Krytyczne. Podkast o literaturze, krytyce i filozofiiMay 15, 2023
10. Postsekularyzm i ślady dyskursu religijnego (gościnnie Andrzej Zawadzki)
W tej sutej, rekordowo długiej Transmisji zataczamy koło (hermeneutyczne?) i wracamy do jednego z wątków, od których zaczęliśmy przygodę z nurtami krytycznymi: splotu nowoczesności i mitu. Reprezentuje go tutaj religia oraz krytyczne sposoby opisywania jej śladów w epoce post-.
Nawiązując do zmarłego niedawno Gianniego Vattimo i jego koncepcji, meandrujemy wśród różnych intelektualnych odcieni postsekularyzmu. Tym razem naszym gościem jest prof. Andrzej Zawadzki, specjalizujący się m.in. w stworzonej przez włoskiego filozofa hermeneutyce/myśli słabej.
9. Posthumanizmy (a do tego rozmowa z Barbarą Kaszowską-Wandor)
Co oznacza uprawianie krytyki po posthumanistycznemu? Postaramy podzielić się z Wami kilkoma myślami na ten temat, a przy okazji nie zgubić się w gąszczu nurtów i strategii tego wielowątkowego pola badawczego 🌳
W tym odcinku jest z nami dr Barbara Kaszowska-Wandor, która opowiada m.in. o swoich zastrzeżeniach wobec posthumanistycznego postrzegania humanizmu.
8. Teoria queer wczoraj i dziś (gość: Samuel Nowak)
W tej transmisji: ⭐ rzut oka na teorię Judith Butler jako dyskurs krytyczny, ⭐ rozmawiamy z dr Samuelem Nowakiem, PhD emeritusem (jak sam się określa), specjalistą od teorii krytycznych i posthumanizmu oraz autorem książki „Seksualny kapitał. Wyobrażone wspólnoty smaku i medialne tożsamości polskich gejów”, który m.in. dzieli się swoimi przemyśleniami na temat możliwości wykorzystania teorii queer dzisiaj oraz jej potencjału politycznego, ⭐ demaskujemy CAŁĄ PRAWDĘ o naszych planach podkastowych, ⭐ odsłaniamy tajemnicze znaczenie słowa „ątuar”, które znalazło się w poprzednim odcinku. Jeśli to Was nie zachęci do słuchania, to zrobi to już tylko chyba slogan reklamowy, który przybył do nas z odmętów lat 90.: „Transmisje Krytyczne – AŻ CHCE SIĘ SŁUCHAĆ”
Poniżej obiecane w odcinku polecajki kulturalne przesłane przez Samuela Nowaka:
1. Książka: „Każda praca hańbi”, Wiesławiec DeLuxe
2. serial „I Love That For You” (HBO, 2022) + „Cruel Summer”, sezon 1 (Prime, 2021)
3. Profil Rebje Anel na FB
4. Film „Sissy” (A24, 2022)
5. I OCZYWIŚCIE REMASTER „TITANICA” (2023), jeśli macie gdzie obejrzeć na DUŻYM ekranie.
7. Populizm, postmarksizm, polityczność. Ernesto Laclau i Chantal Mouffe
W tym odcinku Transmisji krytycznych wszystkie wymienione w tytule słowa na „po-” – i jeszcze więcej!
⭐ A ściślej, rozmawiamy o jednej z najsłynniejszych książek opracowujących temat teorii lewicowej polityki: „Hegemonia i socjalistyczna strategia. Przyczynek do projektu radykalnej polityki demokratycznej” (1985). To książka, która narobiła w świecie teorii krytycznych sporo zamieszania – a koncepcje demokracji radykalnej, hegemonii i polityczności Laclaua i Mouffe wciąż cieszą się ogromnym zainteresowaniem.
Nasza Transmisja to świetna okazja, żeby się z nimi zapoznać!
6. Krytyka feministyczna, arachnologie i Nancy K. Miller (a gościnnie również Monika Świerkosz)
🚀 Gdy w kinach szaleje Barbenheimer, a za oknem lato/nielato, my przyglądamy się losom krytyki feministycznej. Z bogatego spektrum teorii wybraliśmy łakome kąski specjalnie dla naszych słuchaczy i słuchaczek.
🕷 Z pewnością takim kąskiem jest poststrukturalistyczny projekt Nancy K. Miller, która wszem i wobec zasłynęła tekstem „Arachnologie: kobieta, tekst i krytyka”. Ale: rozmawiając o nim, czynimy również rozmaite wycieczki do całokształtu ruchu feminizmu akademickiego II połowy XX wieku.
CO WIĘCEJ: w tym odcinku transmituje z nami dr hab. Monika Świerkosz z Katedry Teorii Literatury Wydziału Polonistyki UJ. I co to była za rozmowa!
Nie przegapcie 🔥
5. Foucault po raz wtóry: panoptykon, biowładza, heterotopia etc.
Druga część wędrówki śladami Michela Foucaulta 🕵️♀️🕵️♂️
Po gruntownym rozejrzeniu się w metodzie krytycznej, przechodzimy do bardziej szczegółowych tematów przewijających się przez filozofię autora „Słów i rzeczy”. Nadstawcie ucha, gdyż zagadnienia biowładzy, heterotopii, władzy-wiedzy, donkichoterii ponowoczesności odsłonią przed Wami nieznane dotąd oblicze.
🎤 W tym odcinku ponadto ostrrra muzyka, jeszcze ostrzejsza poezja oraz generalnie wyborne „treści nieprzyzwoite” (które kazał nam oznaczyć Spotify): dzięki uprzejmości Harmider Enterteinment usłyszycie w nim utwór „NIELEGALNE KOPIE CIEBIE” na podstawie wiersza z tomu Pawła Harlendera „Nielegalne kopie”.
Zapraszamy do słuchania – komu w drogę, temu dyskurs!
4. Krytyka jako pirotechnika, czyli Michel Foucault, archeologia i genealogia dyskursu
W tym odcinku wszystkie przyjemne y pożyteczne rzeczy, których na ogół nie mówi się o Foucaulcie. Rozmawiamy nie tylko o tym, jak miał naprawdę na imię, ale też o tym, co dla nas najważniejsze – o jego metodzie krytycznej. Szusujemy między pojęciami archeologii i genealogii, rozpracowujemy związki Foucaulta z Kantem i Nietzschem, a nawet przyglądamy się różnicy między transcendentnym i transcendentalnym*.
To również pierwszy w naszej historii temat, który nie zmieścił się w jednym odcinku.
* Jeśli zaciekawił Was ten temat, rzućcie okiem na przykład na:
What is a Transcendental Argument? (Philosophical Methods) – www.youtube.com/watch?v=tiYFFHWTWcA
Kant and Causality: An Introduction to the Transcendental Deduction – www.youtube.com/watch?v=q46L3eB-y0E
3. Sytuacjoniści, Guy Debord i przechwytywanie: taka sytuacja (gościnnie: Jerzy Franczak)
Zastanowimy się nad tym, co i jak można przechwytywać na szkodę kapitalistycznej glątwy, czym jest spektakl i co oznacza dryfowanie w przestrzeni miejskiej. Pojawią się Guy Debord (również jako reżyser filmów, które ciężko oglądać), letryści oraz gość specjalny odcinka – prof. Jerzy Franczak z Katedry Antropologii Literatury i Badań Kulturowych Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. A nawet dziki (dzięki wierszom i uprzejmości Jakuba Pszoniaka 🐗)
Zatem jeśli rekuperacja dotychczas kojarzyła się Wam tylko z wentylacjami i budownictwem, koniecznie posłuchajcie tej Transmisji! 📡
2. Eva Illouz, czyli po co kapitalizmowi nasze emocje?
Chyba wszyscy znamy oparte na podobnych pytaniach kwestionariusze w życiu zawodowym, podobnie jak wszystkie miałyśmy do czynienia z literaturą poradnikową czy reklamami, które zastanawiająco głęboko sięgają do naszych uczuć. Co łączy te wszystkie zjawiska? I dlaczego Don Draper, bohater serialu „Mad Men”, jest tak diabelnie skuteczny? W Transmisjach Krytycznych rozmawiamy o jednej z najszerzej dyskutowanych filozofek współczesnych – Evie Illouz, której koncepcja kapitalizmu emocjonalnego pomoże w odpowiedzi na te pytania. Oprócz tego: psychoanaliza, feminizm oraz „Pięćdziesiąt twarzy Greya” jako książka, która mówi o współczesności więcej, niż myślisz! 🚀Za sterami niezawodni Katarzyna Trzeciak i Michał Koza. *Niepotrzebne skreślić.
1. Szkoła Frankfurcka i teoria krytyczna
Zabierajmy Was w podróż przez najważniejsze nurty i strategie krytyczne XX i XXI wieku.
Adorno, Horkheimer, Benjamin – te słowa brzmią jak nazwy rzadkich motyli (wcale nie), ale tak naprawdę to przedstawiciele tzw. Szkoły Frankfurckiej i inspiratorzy XX-wiecznego nurtu myślowego nazywanego teorią krytyczną. Opowiadamy o ich kluczowych koncepcjach, rozbijamy pojęcia na części pierwsze, dzielimy włos na czworo, sypiemy sucharami i soczystymi faktami. Zastanawiamy się też, dlaczego sprzedawanie humanistycznego księgozbioru zawsze oznacza rozczarowanie oraz czy to, jak Odyseusz poradził sobie z syrenami ma jakiekolwiek znaczenie dla naszego życia dzisiaj.
Niniejsza publikacja została sfinansowana ze środków Priorytetowego Obszaru Badawczego POB Heritage w ramach Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim.