De Universiteit van Nederland Podcast
By Universiteit van Nederland
Deze podcast heeft een Creative Commons-licentie (CC BY). Deel onze podcast dus zo veel als je wil, maar vergeet onze naam zeker niet te vermelden.
De Universiteit van Nederland PodcastJul 24, 2019
523.Hoe zorgen bloemen dat de dijk niet breekt?
Bijna de helft van de Nederlandse dijken is afgekeurd. Werk aan de winkel dus. En als het aan wetenschappers ligt, gaan die dijken er heel anders uitzien dan nu. Weg met de bakken cement of de klassieke grasmatten, wat we nodig hebben zijn: bloemetjes. In deze aflevering vertelt ecoloog Hans de Kroon (Radboud Universiteit) waarom juist bloemen ons beschermen tegen het woeste water.
522. Zo maak je écht duurzame vleesvervangers
Wie wel eens een vleesvervanger uit de supermarkt op zijn bord heeft liggen weet - het lijkt niet op vlees. En de meningen zijn verdeeld, maar echt lekker is het ook niet altijd. Dat kan beter vindt levensmiddelentechnoloog Miek Schlangen (Wageningen University). Zij werkt aan een vleesvervanger die wél lijkt op vlees, en tegelijkertijd ook nog eens een heel stuk duurzamer is.
521. Hoe herken je een leugenaar?
Overmatig zweten, een droge mond en oogcontact vermijden. Duidelijke signalen van iemand die liegt. Toch? Sophie van der Zee, rechtspsycholoog van de Erasmus Universiteit Rotterdam is een expert in het detecteren van leugens, en zij vertelt ons dat dit niet per se goede aanwijzingen zijn om iemand te betrappen op een leugen. Bekijk nu de video om te zien hoe je wél een leugenaar kan ontmaskeren. (En leer meteen de redactie van de Universiteit van Nederland kennen. )
520. Hoe kunnen de superpowers van bier het klimaat redden?
Met gist kun je meer dan alleen bier maken. Sterker nog, misschien redden deze eencellige schimmeltjes ooit onze wereld. Deze aflevering neemt Charlotte Koster (TU Delft) je mee in de wondere wereld van 'gist' en die is alles behalve saai.
519. Waarom gaat mode niet met de tijd mee?
Hou jij ook zo van je vertrouwde spijkerbroek? Dan ga je, net als vele anderen, niet helemaal met de tijd mee. De spijkerbroek viert dit jaar namelijk zijn 150e verjaardag! Toch biedt onze kleding al veel meer mogelijkheden dan we denken, vertelt modeonderzoeker Lianne Toussaint (Utrecht University). Wist je bijvoorbeeld dat het nu al mogelijk is om een onzichtbaarheidsmantel te maken, net zoals in Harry Potter? 🪄 Benieuwd waarom we nog steeds trouw blijven aan onze vertrouwde spijkerbroeken en wat voor andere gave mogelijkheden er nog meer in onze kledingkast verscholen liggen? Check de aflevering!
518. Waarom tienduizenden 'heksen' op de brandstapel eindigden
In dit college gaan we terug naar duistere tijden vol kou, ziekte en heksenvervolging. Historicus Steije Hofhuis van de Universiteit Utrecht legt je in deze podcast uit hoe daarbij tienduizenden mensen om het leven kwamen. Terwijl, heksen bestaan helemaal niet. Toch? Knibbel knabbel knuisje...
517. Wonen we in de toekomst massaal op het water
Voor niet-commercieel gebruik is het toegestaan om fragmenten (mits de context behouden) te gebruiken. Vermeld wel altijd bron: Universiteit van Nederland. Bij twijfel, mail ons op info@universiteitvannederland.nl
Over de Universiteit van Nederland:
De Universiteit van Nederland heeft een onafhankelijke redactie die elke week podcasts, video’s en social posts maakt over wetenschappelijke onderwerpen. Wij geloven dat iedereen moet kunnen leren van de topwetenschappers die we hebben in Nederland. Zonder collegegeld of tentamens. Wij zijn de universiteit voor iederéén.
516. Hoe je jouw tentamens wel haalt, met de wetenschap
Nachtenlang blokken en stampen met liters koffie en een bureau vol samenvattingen en markeerstiften. Alles om maar die examens te halen. Spoiler: zo hou je de onvoldoendes niet buiten deur. We leren in Nederland verkeerd. Hoe dat komt en vooral ook hoe het wel moet, hoor je in deze podcast met psycholoog Gino Camp (OU).
515. Waarom je in zes stappen iedereen in de wereld kent
Jij hebt Maxima’s hand geschud, net als wij en de rest van de wereld! Nee, we zijn niet gek geworden en we snappen heus wel dat zelfs handenschud-queen Maxima niet iedereen een hand heeft gegeven. Maar via via zijn we, via handshakes, allemaal in zes stappen met elkaar verbonden. Wiskundige Remco van der Hofstad (TU Eindhoven) legt je zonder ingewikkelde formules uit hoe dat zit. En hoe dat kan leiden tot een pandemie…
514. Waarom helpt een potje bingo niet tegen eenzaamheid?
Wil jij een goed sociaal vangnet om je heen hebben als je ouder wordt, dan moet je NU aan de slag. Het is de moeite waard om hierbij stil te staan, vertelt Theo van Tilburg (VU Amsterdam) in dit college, want een potje bingo op z'n tijd zal jouw grijze toekomstige zelf niet redden van de eenzaamheid. En juist die eenzaamheid is een serieus probleem, vooral onder ouderen. Het zorgt niet alleen voor psychische klachten, maar kan ook ernstige lichamelijke gevolgen hebben.
513. Het boeddhisme is niet zo zen als je denkt. Hoe zit dat?
Het boeddhisme is niet alleen maar zen, het heeft ook een 'dark side', vol geweld en intriges. Het is een kant die minder vaak belicht wordt. Nederlanders denken bij het zien van een Boeddha-beeldje vaak aan rust, meditatie en mindfulness. Maar het boeddhisme is minder zen dan je denkt. In deze video laat Paul van der Velde (Radboud University) zijn met boeddha's gevulde huis zien en vertelt over de duistere kant van deze religie.
00:00 - Een huis vol boeddha’s 01:29 - Wat is boeddhisme? 02:34 - De duistere kant van het boeddhisme 03:00 - De Rohingya’s in Myanmar 03:48 - Misbruik in het boeddhisme 04:31 - De kruistochten van het boeddhisme 05:05 - Zijn mannen en vrouwen gelijk in het boeddhisme? 05:53 - Waarom is het boeddhisme zen? 07:40 - Boeddhistische wijsheid
512. Weet jij zeker dat je monogaam bent?
Monogaam of mono-gaan? We zitten middenin een relatie-revolutie. In 2050 is de helft van Nederland single en het klassieke liefdesideaal wordt steeds minder populair. Niet meer die ene prins meer op dat eeuwige witte paard. Nee, we willen open relaties, polyamoreus samenzijn, of gewoon lekker alleen. Waarom? Dat hoor je van Seksuoloog Marieke Dewitte (Maastricht University).
511. Waar is diversiteit in media eigenlijk goed voor?
Wist jij dat media ervoor zorgen dat meisjes geen president willen worden? Reden: een gebrek aan goede rolmodellen zowel in het echt als op tv. Serena Daalmans van de Radboud Universiteit zat voor haar onderzoek urenlang turvend voor de beeldbuis om te zien hoe het nou echt is gesteld met diversiteit op tv en in streamingdiensten. Conclusie: het gaat nog lang niet altijd goed. In dit college legt Serena aan ons uit waarom dat een probleem is.
510. Hoe kweken wetenschappers bloedvaten in een potje?
Zelf bloedvaten maken om een hartinfarct te genezen? Het klinkt te mooi om waar te zijn, maar het kan echt! Vaatonderzoeker Mark Post van de Universiteit van Maastricht vertelt in deze podcast hoe we onze eigen cellen kunnen gebruiken om nieuwe bloedvaten te maken voor hartoperaties.
509. Dit is waarom rasdieren vaker ziek zijn
Hoe leuk een trouwe labrador of een snoezige kat ook is, onze huisdieren zijn niet altijd even gezond. Zeker rasdieren worden vaker ziek. Hoe komt dat? Geneticus Mirte Bosse van Wageningen University & Vrije Universiteit Amsterdam legt uit waarom fokken van rasdieren tot ziektes kan leiden en hoe een lab vol met dierensperma dit soort problemen kan voorkomen.
508. Schelden in het verkeer, waarom doen we dat zo graag?
Bumperkleven, overdreven getoeter en de welbekende middelvinger. Het lijkt wel alsof we massaal in aso's veranderen zodra we achter het stuur kruipen. Hoogleraar verkeerspsychologie Dick de Waard (Rijksuniversiteit Groningen) legt uit waarom dat zo is.
507. Hoe bestrijd je nepnieuws met wiskunde?
Wiskundigen zitten niet de hele dag saaie sommen te maken. Nee, ze proberen ook alledaagse problemen op te lossen, door op een ‘wiskundige manier’ naar die problemen te kijken. Bijvoorbeeld: Hoe zet je ambulances het efficiëntst in? Of hoe kan je nepnieuws het beste aanpakken. Wiskundige Sandjai Bhulai van de Vrije Universiteit Amsterdam houdt zich daarmee bezig en legt uit hoe hij te werk gaat.
506. Hoe kom ik *#d&^ in de flow?
Ken je dat: je probeert je te focussen op je werk, je hobby, een creatief proces, maar het lukt niet. Je komt maar niet in de 'flow'. Frustrerend. Lise van Oortmerssen van de Open Universiteit legt uit wat je moet doen om daar wel te komen. Hoe breng je je lichaam en brein in die optimale staat van paraatheid, waardoor je niet raakt afgeleid door appjes, schoonmaakklussen of gezelligheid in de kantoortuin? Zodat je eindelijk eens helemaal op kunt gaan in die ene taak.
505. Is stamppot wel zo oerhollands?
Stamppot, stroopwafels en lekker alles door elkaar prakken. Het klinkt als een goede omschrijving van de oer-Hollands eten, maar klopt dat beeld wel? Culinair historicus Charlotte Kleyn (UvA/Allard Pierson) ontrafelt de Nederlandse keuken en komt uit op een verrassende lekkernij die echt typisch Nederlands is.
504. Waarom het goed is dat je roddelt
Hee, ligt het nou aan mij, of vond jij ook dat de baas net gek deed? Grote kans dat je een opmerking als deze wel eens hebt gehoord of gemaakt. Het is een veelvoorkomende vorm van roddelen - even checken of een ander jouw mening deelt. We weten dat roddelen niet hoort en toch doen we het allemaal. Gelukkig is roddelen niet alleen maar slecht. Sterker nog, er zitten zelfs heel wat voordelen aan. Hoe dat zit hoor je van Bianca Beersma van de Vrije Universiteit Amsterdam.
503. Kan AI een originele hit schrijven?
AI wordt steeds menselijker. Zo lijkt AI in staat tot creatieve dingen, denk aan de schilderijen die DALL-E kan maken of de gedichten die ChatGPT schrijft. Maar creativiteit, dat is toch ons menselijke ding? Zijn we nog wel bijzonder als mens? Informaticus Maarten Lamers (Universiteit Leiden) legt uit of er nog wel verschil is tussen ons menselijke brein en de computer.
502. Hoe ga ook jij hard werken voor weinig geld?
Hard werken voor weinig geld. Klinkt niet heel aanlokkelijk. Toch blijkt je loon niet de belangrijkste motivatie te zijn om je in te zetten. Wat wel? Dat hoor je van econome prof.dr. Esther-Mirjam Sent (Radboud Universiteit).
501. Waarom mogen we de wolf niet afschieten?
Verwelkom je onze oude vriend met open armen? Of ben jij bang voor de grote boze wolf? Wat jouw mening ook is, één ding staat vast: de wolf blijft in Nederland. Dat zijn de regels. Sterker nog, we moeten zelfs actief ons best doen om het de wolf naar z’n zin te maken in ons land. Milieujurist Arie Trouwborst van Tilburg University legt in deze video waarom dat zo is. De regels zijn er natuurlijk niet voor niets, de wolf heeft namelijk een belangrijke plek in de natuur. De natuur die in rap tempo achteruit holt. Als wij daar iets aan willen doen, moeten we ook weer leren samenleven met een moeilijke buur zoals de wolf.
500. Waarom hebben we in één seconde ons oordeel over iemand klaar?
35 milliseconden is genoeg voor een mens om te kunnen oordelen of iemand betrouwbaar is of niet.
Je uiterlijk heeft invloed op je salaris, de kans op een date, de hoogte van een gevangenisstraf en nog tal van andere zaken. Waarom is dat zo? Want meestal zegt je uiterlijk helemaal niets over je persoonlijkheid. Het antwoord op die vraag komt van hoogleraar Sociale en Cultuurpsychologie, Daniel Wigboldus van de Radboud Universiteit.
499. Waarom we nieuwe tech onzinnig vinden? Maar toch omarmen.
In de toekomst hebben we allemaal een VR-bril op, en brengen we een groot deel van onze tijd door in een virtuele wereld door. Als je het aan tech-giganten vraag tenminste. Misschien vind je dat moeilijk voor te stellen, maar er was ook een tijd dat niemand iets van de mobiele telefoon moest hebben. Wordt dit de nieuwe hype en vooral, is dat wel zo'n goed idee? Je hoort het van innovatie-expert Deborah Nas (TU Delft), live vanuit het Mediamuseum in Beeld en Geluid.
498. Echte criminelen opsporen met filmscripts. Hoe dan?
Op een mistige zondagochtend vindt de politie twee duimen in het bos. Van het slachtoffer ontbreekt elk spoor. Hoe lost een rechercheur zo’n zaak op? Kan de wetenschap een handje helpen?
Voormalig politieagent, regisseur en wetenschapper Peter de Kock (Tilburg University) bouwde een model dat misdaadzaken kan kraken met kunstmatige intelligentie. Het model wordt gevoerd met alle mogelijke misdaadscenario's ter wereld; de waargebeurde misdaad, maar ook scenario's uit boeken, series en uit de film. Want realiteit en fictie lijken dichterbij elkaar te liggen dan je zou denken.
497. Slechte televisie is goed voor je 📺
Als je kijkt naar series, soaps en films lijkt alles een beetje hetzelfde. Deze maand gaat iedereen naar de zoveelste superheldenfilm in de bioscoop en verhaallijnen van GTST zijn al tientallen jaren 'meer van hetzelfde'. Er is niets nieuws onder de zon. En dat is niet erg: we houden nu eenmaal van formuletelevisie. Sterker nog: deze ‘slechte’ televisie is zelfs goed voor je. Hoogleraar Media Studies Mark Deuze van de Universiteit van Amsterdam legt uit hoe deze pulp tv je leert om de wereld om je heen beter te begrijpen. Zelfs een wereld die in rap tempo verandert.
496. Hoe kun je 3 km wandelen terwijl je slaapt? (zonder dat je wakker wordt)
Een heel gesprek voeren in de nacht zonder dat je er later ook maar iets van herinnert. Een paar kilometer wandelen en niet meer snappen hoe je daar gekomen bent. Of wakker worden en erachter komen dat je 's nachts een eitje hebt gebakken, geen idee wanneer of hoe? Het zouden dronkenmansacties kunnen zijn, maar het gebeurt een deel van de bevolking regelmatig... in hun slaap. Hoe kan dat? Hoogleraar slaapdiagnostiek bij de TU/ Eindhoven en somnoloog bij het centrum voor slaapgeneeskunde Kempenhaeghe Sebastiaan Overeem legt het uit in deze podcast.
495. Waarom ook jij misschien wel kleurenblind bent
Is wat jij ziet als rood, ook echt rood? Voor 1 op de 12 mannen is het antwoord: Nee. En misschien voor jou ook. Want hoe weet je of je echt alle kleuren ziet? Met oogarts en onderzoeker Alberta Thiadens van het Erasmus MC duiken we diep het oog in. Op zoek naar het mechanisme dat de wereld voor ons kleurt.
494. Hoe één vrouw een mannenbolwerk omver wierp
Een vrouw die zorgde voor meer gelijkheid tussen mannen en vrouwen is Aletta Jacobs. Ze was de eerste vrouwelijke student en arts van Nederland, en daarbij een belangrijke voorvechter van het vrouwenkiesrecht. In deze aflevering hoor je hoogleraar belastingrecht Sigrid Hemels (Erasmus University Rotterdam). Zij vertelt het verhaal van hoe Aletta Jacobs met behulp van belastingen het vrouwenkiesrecht afdwong.
493. Zo onderhandel je met criminelen... en kleuters
Tijdens een onderhandeling kunnen de spanningen aardig hoog oplopen. Maar wat als er echte mensenlevens op het spel staan? Politie-onderhandelaar Heidi Nieboer weet als geen ander hoe het is om in zo'n situatie te zitten. Professor Ellen Giebels (Universiteit Twente) helpt haar hierbij. Ellen zet tien manieren op een rij hoe je de ander het beste kan beïnvloeden. Knoop ze goed in je oren, want deze tips kunnen je thuis waarschijnlijk ook nog goed van pas komen. Check de aflevering voor een crash course, inclusief spannend rollenspel.
00:00 introductie
00:55 Ellen Giebels
02:11 Tafel van 10
06:11 Heidi Nieboer
06:59 Rollenspel
12:36 De belangrijkste les
492. Vroege lente, begin van de ondergang?
Hee bloem, het is nog helemaal geen lente!
De natuur is in de war: overal zie je bloemen en planten in bloei staan, terwijl het eigenlijk nog steeds winter is. Dat komt door klimaatverandering, en het is gevaarlijk - vertelt bioloog Arnold van Vliet (Wageningen Universiteit). Want als er straks tóch nog nachtvorst komt, kunnen die planten het loodje leggen. Er gaan grote veranderingen komen: voor bijna de helft van onze plantensoorten is Nederland straks te warm om te overleven.
491. Verpest de smartphone de band met je kind?
Hoe ongezond is de smartphone voor mijn kind? Het is een van de meest gestelde vragen aan babybrein onderzoeker dr. Marion van den Heuvel (Tilburg University). Wij nemen een kijkje in haar lab waar ze vijftig moeders met hun baby en smartphone onderzocht. Daar geeft Marion ons voor eens en voor altijd antwoord op die steeds terugkerende vraag.
00:00 introductie
02:33 still face onderzoek beelden
03:29 vrouwenbrein
04:20 mannenbrein
04:47 oogcontact tussen moeder en baby
05:23 Introductie moeder Linda
05:43 Het experiment
08:00 uitslag
490. Ben jij verantwoordelijk voor je daden als je dronken bent?
Je bent carnaval gaan vieren of een avondje wezen stappen en je had net een paar glazen teveel op. Nu je weer enigszins helder bent, komen er wat vage herinneringen terug, maar voor het grootste gedeelte is je geheugen een grote waas. Als iemand je aanspreekt op je gênante gedrag, zeg jij waarschijnlijk dat je dronken was en dus niet helemaal jezelf. Is dat een goed excuus? Filosoof John Locke dacht hier vier eeuwen geleden al over na. Hij kwam tot de conclusie dat wie je bent samenhangt met wat je je kan herinneren. Han Thomas Adriaenssen van de Rijksuniversiteit Groningen vraagt zich af wat dit betekent voor iemand die met een flinke kater wakker wordt.
489. Hoe maak je de perfecte pirouette... met natuurkunde?
Ontmoet topwetensschappers! Kom maandagavond 13 maart naar de Universiteit van Nederland LIVE. Informatie en tickets vind je hier: https://news.universiteitvannederland.nl/222975-de-wetenschapsshow-over-media
De perfecte pirouette dansen is ontzettend lastig. Je moet er jaren voor trainen, en zelfs dan lukt het sommigen niet. Onze eigenwijze redacteuren denken dat het met de hulp van natuurkundige principes wel kan lukken... Ze krijgen hulp van Minke Berghuis, werktuigbouwkundige van de Universiteit Twente.
00:00 introductie
01:01 Balans
02:37 Zwaartepunt
03:14 Massa
04:46 afzetten
05:35 De tweede wet van Newton
06:05 Afzet
06:57 massatraagheidsmoment
08:41 Spitzen
09:00 Fouette
09:42 Uitslag
488. Hoe win je een oorlog?
Hoe wordt oorlog weer vrede? De oorlog in Oekraïne duurt al een jaar, en het ziet er niet naar uit dat het snel afgelopen is. En hoe zou dat dan moeten? Militair historicus Samuël Kruizenga (Universiteit van Amsterdam) weet dat oorlogen heel verschillend kunnen eindigen: het kan bijvoorbeeld uitdraaien op een totale vernietiging van een van de partijen, of er komt een officiëel vredesverdrag, of een oorlog gaat langzaam over in totale chaos. Wat wordt het in Oekraïne?
487. Waarom praten we tegen apparaten?
Een gezicht zien in een stopcontact, een praatje maken met je laptop of je auto bedanken na een lange rit - komt dit je bekend voor? Onze hersenen zijn constant op zoek naar patronen, in alles om ons heen. De een ziet daardoor overal gezichten in en geeft de auto een naam. Een ander verklaart je voor gek. Of je daadwerkelijk gek bent als je tegen je apparaten praat, hoor je van onderzoeker sociale AI Peter Ruijten van de Technische Universiteit Eindhoven.
00:00 introductie Peter Ruijten
00:58 Gezicht in een wasmachine
01:36 Waarom zien we gezichten in dingen?
02:35 Waarom zien we emoties in voorwerpen?
03:40 Waarom worden we boos op computers?
05:15 Waarom praat je tegen een auto?
06:16 Hoe maak je een computerstem echt?
08:06 Spraak assistent menselijker maken
486. Liefde: Waarom zijn foute types aantrekkelijk?
Ben je voor de zoveelste keer gevallen op die verkeerde jongen, of die foute dame? Troost je, het ligt niet aan jou. In deze podcast legt relatieonderzoekster Tila Pronk uit waarom we vallen op foute types, maar ook hoe je betrouwbare partners aantrekkelijker kunt gaan vinden.
485. Is shampoo schadelijk voor je haar?
De No Poo beweging stelt dat je je haar beter niet meer kunt wassen met shampoo. Er zouden namelijk stoffen inzitten die slecht zijn voor je haar, zoals sulfaten, siliconen en parabenen. Cosmetisch wetenschapper Heleen Kibbelaar van de Universiteit van Amsterdam vertelt je in deze video wat daarvan waar is.
00:00 #NoPoo en shampoo mythes
02:10 Shampoo is goed voor je hoofdhuid
04:09 Zijn sulfaten schadelijk?
06:51 Verdikkingsmiddelen
07:40 Zijn siliconen slecht voor je haren?
08:51 Zijn parabenen schadelijk?
11:09 Hoe vaak moet je je haar wassen?
484. Waarom de T-rex niet brulde, maar klonk als een duif
Hoe ontstond geluid op aarde en hoe klonk het aller-begin van alles? Zet je koptelefoon op en ga mee op klankreis, miljoenen jaren terug in de tijd. Onze reisleider: paleontoloog Anne Schulp (Universiteit Utrecht). Hij leidt ons rond door Naturalis en neemt ons mee langs alle dino's .
483. Is hypnose onzin?
Het fenomeen hypnose wordt vaak geassocieerd met magie, gegoochel en circus. Maar hypnose is echt en dus geen trucje. Hypnose is een manier om je brein in een super ontspannen staat te brengen. Daardoor sta je meer open voor suggesties waardoor je zintuigen anders reageren op prikkels. Hoe dat precies werkt onderzochten we in het kleinste theater van Amsterdam samen met neurowetenschapper Jacob Jolij van de Rijksuniversiteit Groningen.
00:00 Intro
01:03 Hypnose kan natuurlijk optreden
02:12 Wat is hypnose?
02:56 In de theaterzaal
03:40 Het nut van hypnose
04:20 Experiment: de ontspanningsoefening
05:42 Experiment: suggesties onder hypnose
09:18 Je brein onder hypnose
10:56 Spierverstijving onder hypnose
12:34 Van naam veranderen onder hypnose
14:04 Conclusie: hypnose werkt, is dat eng?
482. Waarom puberen we?
Roken, spijbelen, een grote mond - typisch pubergedrag. Neuropsycholoog Kayla Green, zelf niet zo’n lastige puber, vertelt wat er allemaal misgaat in een puberbrein. Niet getreurd: puberen is niet alleen maar slecht. Misschien is het wel heel goed voor ons. Weten hoe dat zit? Luister dan deze podcast.
481. Moeite met opstaan? Daar kun jij niks aan doen!
Jouw interne biologische klok bepaalt of je makkelijk opstaat of niet. Dus als je je nog even omdraait, nadat de wekker is gegaan, kan je die klok gerust de schuld geven. Roelof Hut van de Rijksuniversiteit Groningen onderzoekt de biologische klok al jaren. Hij vertelt dat we niet één biologische klok hebben, maar talloze klokken door ons hele lichaam. Zij bepalen deels hoe organen hun werk doen en hoe we ons voelen. En loopt je klok uit de pas, dan kan een goede ochtendwandeling helpen die te resetten.
01:43 Biologische klok in iedere cel
05:50 Sport en schoolprestaties
07:00 Trage en snelle klokken
08:10 Het probleem: kunstlicht
09:12 Oplossing: meer ochtendlicht
10:20 Innovatie: slimme lichtbron
480. Waarom is kritisch zijn over een ander makkelijk, maar over jezelf niet?
We 'cancelen', we 'shamen' en online regent het oordelen over elkaar. Strenge woorden voor een ander, maar kritisch naar jezelf kijken blijkt een stuk lastiger. Inge van Seggelen-Damen van de Open Universiteit, legt uit waarom dit een gemiste kans is. Klaar voor een snelcursus zelfreflectie?
479. Hoe je met een 3D-scanner een Rembrandt ontdekt
Als het aan kunsthistoricus Liselore Tissen (TU Delft, Universiteit Leiden) ligt onderzoekt ze schilderijen het liefst met de laatste technologie. In het Mauritshuis heeft ze een schilderij tot in detail laten inscannen om er achter te komen of het een echte Rembrandt is. De Universiteit van Nederland mocht er bij hoge uitzondering bij zijn. Wie weet heeft het Mauritshuis er volgend jaar zomaar een topstuk bij.
00:00 Een mysterieus schilderij
01:17 Aanwijzingen voor een Rembrandt
04:26 3D-scannen van het schilderij
08:47 Kunst uit de 3D-printer
10:52 Rembrandt of niet?
478. Hoe helpt Harry Potter je aan je droombaan?
Komt je carrière niet van de grond? Vind je geen baan goed of leuk genoeg? In dit college vertelt organisatiepsycholoog Inge Brokerhof (Open Universiteit) hoe het kijken van een film of het lezen van een boek je misschien kan helpen.
477. Waarom drone-wetenschappers spieken bij insecten
Bijen, vliegen, muggen en lieveheersbeestjes zijn uitstekende vliegers, maar het ziet er toch altijd een beetje onbeholpen uit. Waarom gaan ze nooit recht op hun doel af? Biologen hadden hun vermoedens, maar een drone-expert van de TU Delft heeft het bewijs gevonden. Insecten wiebelen om hun positie te bepalen, stelt Guido de Croon vast. Dat gegeven heeft een grote impact op de drones die hij wil bouwen nu en in de toekomst.
00:00 Insect-achtige microdrones
00:51 Intelligente insecten
01:22 Het nut van microdrones
02:40 Om te vliegen moet je weten waar de grond is
03:36 Versnellingsmeters
04:46 Onderzoek vallende insecten
06:53 Een bij
07:45 Cyber Zoo
10:06 Waarom vliegen insecten nooit in een rechte lijn?
476. Waarom vliegen kilo's er na een dieet weer net zo makkelijk aan?
Mocht je goede voornemens hebben qua taille en kilo's? Dan doe je er goed aan om de herhaling van deze podcast te luisteren. Hoogleraar Ingrid Steenhuis (Vrije Universiteit) geeft wetenschappelijk bewezen tips voor een succesvol dieet. Hou vol!
475. Waarom een loterij je blij maakt, ook als je nooit iets wint
Had jij ook een oudejaarslot gekocht? En, iets gewonnen? Je weet heus wel dat de kans dat je wint superklein is en dat je dus eigenlijk je geld weggooit. Maar tóch doe je mee aan de loterij. Waarom? Econome Esther-Mirjam Sent (Radboud Universiteit) deed een onderzoek naar het geluksgevoel van deelnemers aan de Staatsloterij en kan je uitleggen waarom we gelukkig worden van de loterij terwijl we er helemaal niet van houden om te verliezen.
474. Wat moeten we met alle tropische beesten die naar Nederland komen?
Die exotische groene halsbandparkieten in de Hollandse steden lijken kleurrijk en gezellig, maar ze beginnen onze fruitvoorraden op te eten. En malariamuggen komen rechtstreeks uit Afrika met het vliegtuig hier naartoe. Zo zijn er nog veel meer soorten die (zonder dat ze er zelf veel aan kunnen doen) Nederland als habitat kiezen, en hier voor problemen zorgen. Bioloog prof. dr. Jelle Reumer (UU) vertelt welke lastige soorten zich in Nederland zijn gaan vestigen, en hoe we ze weer wegkrijgen. Spoiler alert: gaat niet lukken.