De Verandermaten

In deze aflevering van ‘De Verandermaten’ spraken we met Ben van der Hilst. Ben was leraar natuurkunde, schoolleider van verschillende VO-scholen en is momenteel onderzoeker, auteur en adviseur. Hij onderzocht voor zijn promotieonderzoek de samenhang tussen de (team)organisatiestructuur op scholen en het professioneel handelen van leraren. Hieruit ontwikkelde hij de TAO: de Teamgecentreerde Arbeidsorganisatie en schreef hier meerdere boeken over.

We bespraken met Ben wat de TAO precies inhoudt en wat kan het betekenen voor scholen. Welke invloed heeft het op de onderwijskwaliteit? En hoe draagt de TAO bij aan het innovatief vermogen en daarmee de slagkracht van docententeams? In dit denken maakt Ben onderscheid tussen de arbeidsorganisatie en de onderwijsorganisatie. Pleit hij hiermee voor eerst structuur en daarna pas cultuur? En wat is de toepasbaarheid van de TAO voor het HBO? Aan het eind van het gesprek blikten we vooruit naar Ben’s nieuwe boek, ‘Het Kan Zoveel Mooier’. Hierin stelt Ben vergaande hervormingen voor binnen het VO. Of we daar als HBO al wakker van moeten liggen? Beluister en bepaal het zelf.

Na de podcast van twee weken geleden met Hans Vermaak kan je nu ook het vervolg luisteren bij de Podcast De Verandermaten. @Sander Toby en @Anne Nienhuis namen voor deze podcast @MarjaZuiderwijk mee.

Aan de hand van casuïstiek gaan ze in gesprek met veranderkundige @Hans Vermaak.

@Marja Zuiderwijk werkt bij @Hogeschool Utrecht en is daar ‘aanjager’ voor het project Studentwelzijn. Een complex project waarbij het onderwerp van iedereen en van niemand lijkt te zijn. In een mini verandercyclus helpt Hans Vermaak Marja met onderzoeken, vlooien en pluizen. En komen ze tot mooie inzichten!

Nieuwsgierig? Luister dan naar onze podcast van de Verandermaten.

Voor de podcast De Verandermaten gingen wij vorige week op pad om veranderkundige Hans Vermaak te interviewen in zijn huis in Amsterdam.

Met al zijn kennis, kunde, boeken, podcasts zou het nog een hele opgave zijn om de ‘kern’ uit zijn werk te halen. En wat Hans al mooi in het begin aangaf, misschien is er wel geen kern. Hij sprak over rhizometiek, ondergrondse wortelstructuren. Daar zit geen kern in, elk deel is vitaal. Zo kan hij ook naar zijn werk kijken: heel veel strengen die met elkaar weefsel geven waar je wat mee kan. En dat weefsel gaat wat hem betreft over hoe je dingen voor elkaar krijgt. Hoe je opgewassen bent tegen de vraagstukken waar je tegenaan loopt.

‘Puzzelen, vlooien, onderzoeken wat werkt, is de essentie van het vak.’ Aldus Hans Vermaak.

Wij, vanuit de Podcast de Verandermaten, hebben al eens een podcast opgenomen met Ina Ahuis, waar we het hadden over betekenisvolle werkrelaties in een complexe omgeving zoals het onderwijs.

Anne Nienhuis en Sander Toby zijn binnen de HU ook bezig om dit gedachtengoed meer bekendheid te geven, en hopen dat het zich als een olievlek zal verspreiden in de organisatie. Het begin is gemaakt, we hebben al meerdere teams geholpen en starten dit jaar ook intervisiegroepen die meer de diepte in willen gaan met dit gedachtengoed. 

In dit kader hebben we voor de zomer deelgenomen aan de Inspiratiedag van de Onderwijslogistiek afdeling van de HU. Hiervoor hebben we een filmpje gemaakt over betekenisvolle werkrelaties en live als expert aan tafel gezeten tijden de Inspiratiedag zelf om het onderwerp te duiden. Achteraf zijn wij geïnterviewd door Marit, student Technische Bedrijfskunde. Mooi om het onderwerp ook vanuit het perspectief van een student te belichten. Tegelijk is dit interview voor ons ook de aanleiding om in gesprek te gaan met Margot Visser directeur bij de Diensten, en Hans van Reenen, opleidingsmanager in het onderwijs. Om met hen te onderzoeken hoe verschillende frames binnen een organisatie als de HU kunnen werken en soms ook niet werken. Binnenkort komt die podcast online, maar luister nu eerst naar het interview van Marit met ons.

Op 14 april hebben wij onze podcast-studio in een caravan op het overdekte terrein van het Hogeschool Utrecht Onderwijs en Onderzoek festival 2023 geplaatst. Gedurende de dag hebben we een divers pluimage aan bezoekers van het festivalterrein geplukt en in onze caravan uitgenodigd. Telkens spraken we een kwartier over ons bekend hoofdthema: innoveren en veranderen in onderwijs. Dat leverde leuke, verrassende en leerzame gesprekken op. Vele niveaus en contexten van de organisatie kwamen daarbij voorbij. In de komende weken zullen we telkens één van deze gesprekken met jullie delen.

We spraken met Rick Ikkersheim, procesregisseur bij het expertisegebied samen leren (huh?). Rick legt het uit in dit gesprek waarin we ingaan op hoe je de verbindingen beter maakt in de samenleving. Waarom werkt deze insteek wel waar het eerder misschien niet gewerkt heeft? Een tipje van de sluier: we doen dit niet alleen en intern gericht, maar met externe partners in samenwerking. We spreken over afstemming, governancevraagstukken, besluitvorming en hoe je hierin vast kunt komen te zitten terwijl je een ander vraagstuk in de samenleving probeert aan te pakken.

Op 14 april hebben wij onze podcast-studio in een caravan op het overdekte terrein van het Hogeschool Utrecht Onderwijs en Onderzoek festival 2023 geplaatst. Gedurende de dag hebben we een divers pluimage aan bezoekers van het festivalterrein geplukt en in onze caravan uitgenodigd. Telkens spraken we een kwartier over ons bekend hoofdthema: innoveren en veranderen in onderwijs. Dat leverde leuke, verrassende en leerzame gesprekken op. Vele niveaus en contexten van de organisatie kwamen daarbij voorbij. In de komende weken zullen we telkens één van deze gesprekken met jullie delen.  We gaan deze week luisteren naar ons gesprek met Gert van Hardeveld.

Gert is docent en tegenwoordig ook leidinggevende bij open ICT, waar ze op een heel andere manier met onderwijs omgaan. Meer coachend, ondersteunend en uitgaand van de eigen regie van de studenten. Gert vertelt over de veranderbeweging die ze bij open ICT hebben gemaakt om tot een nieuwe opleiding te komen. Ze hadden maar heel weinig tijd en besloten het onderwijs te ontwikkeling tijdens de uitvoering zelf. Daarvoor kozen ze voor de scrum-methode. Dat past goed bij een ICT opleiding. Daarbij vielen de veranderaanpak samen met de didactische aanpak. Over dagelijkse loepjes, wekelijkse loepjes, iedere dag een beetje beter en hoe je daarvan constant leert. Over beginnen met z’n 4-en en uitgroeien naar een team van 14 docenten/coaches en een van de grote voorbeelden van innovatief en succesvol onderwijs binnen Hogeschool Utrecht.

Op 14 april hebben wij onze podcast-studio in een caravan op het overdekte terrein van het Hogeschool Utrecht Onderwijs en Onderzoek festival 2023 geplaatst. Gedurende de dag hebben we een divers pluimage aan bezoekers van het festivalterrein geplukt en in onze caravan uitgenodigd. Telkens spraken we een kwartier over ons bekend hoofdthema: innoveren en veranderen in onderwijs. Dat leverde leuke, verrassende en leerzame gesprekken op. Vele niveaus en contexten van de organisatie kwamen daarbij voorbij. In de komende weken zullen we telkens één van deze gesprekken met jullie delen.

Margot Visser is manager onderwijslogistiek bij Hogeschool Utrecht. Zij houdt zich bezig met alles wat er achter de schermen gebeurt waardoor studenten onderwijs kunnen volgen, toetsen kunnen maken en alles wat daar mee te maken heeft.

Het gesprek gaat over het onzichtbare in het onderwijs. Wat is er allemaal nodig dat alles lekker loopt waardoor studenten kunnen studeren en docenten kunnen doceren. Dat gaat via strak georganiseerde processen op de achtergrond die ervoor zorgen dat er ruimte ontstaat voor het onderwijs. Dat lijkt een tegenstelling, maar ligt in elkaars verlengde volgens Margot. Ze pleit voor nóg meer denken vanuit de student, zowel vanuit de opleidingen als vanuit de logistiek. Daarvoor organiseren ze ook met een vaste regelmaat inspiratiedagen waarbij studenten nadrukkelijk betrokken worden. Een belangrijke vraag gaat over hoe de afstemming rond innovatievraagstukken tussen opleidingen en logistiek goed en beter vormgegeven kan worden.

Luister naar het gesprek dat we hadden met Margot Visser!

Op 14 april hebben wij onze podcast-studio in een caravan op het overdekte terrein van het Hogeschool Utrecht Onderwijs en Onderzoek festival 2023 geplaatst. Gedurende de dag hebben we een divers pluimage aan bezoekers van het festivalterrein geplukt en in onze caravan uitgenodigd. Telkens spraken we een kwartier over ons bekend hoofdthema: innoveren en veranderen in onderwijs. Dat leverde leuke, verrassende en leerzame gesprekken op. Vele niveaus en contexten van de organisatie kwamen daarbij voorbij. In de komende weken zullen we telkens één van deze gesprekken met jullie delen.
 
We gaan deze week luisteren naar ons gesprek met Stijn Bollinger. Stijn doet onderzoek naar onzekerheid bij verandering. Een innovatie is onvoorspelbaar. Daar past de term VUCA bij: innovaties zijn veranderlijk, onzeker, complex en ambigu.

In het proces zelf zit dus al een externe onzekerheid waardoor je niet weet en waar je last van kunt hebben. Dat is mensafhankelijk, de een heeft daar meer last van dan de ander. Misschien hebben we het daar in zo’n proces wel te weinig over. Daarvoor moet het wel eerst herkennen en erkennen voor je het kunt verkennen. Stijn legt het allemaal uit in deze podcast.

Op 14 april hebben wij onze podcast-studio in een caravan op het overdekte terrein van het HU Onderwijs en Onderzoek Festival 2023 geplaatst. Gedurende de dag hebben we een divers pluimage aan bezoekers van het festivalterrein geplukt en in onze caravan uitgenodigd. Telkens spraken we een kwartier over ons bekend hoofdthema: innoveren en veranderen in onderwijs. Dat leverde leuke, verrassende en leerzame gesprekken op.  Vele niveaus en contexten van de organisatie kwamen daarbij voorbij. In de komende weken zullen we telkens één van deze gesprekken met jullie delen. 

We beginnen deze week met niemand minder dan bestuursvoorzitter Jan Bogerd! Jans afscheid bij Hogeschool Utrecht is aanstaande. Hoe kijkt hij terug op zijn tijd als hoogste baas van de HU? Hoe ziet hij zijn leiderschapsstijl? Wat is zijn visie op veranderen in zo’n grote organisatie? En hoe zorgt en zorgde hij ervoor dat de macht en aandacht niet te veel naar zijn bol steeg?

Luister het hier!

In deze aflevering spreken we met Shirine Moerkerken. Shirine is interventiekundige en helpt vanuit het ' samen niet weten' organisaties met hun organisatievraagstukken. Ze gaat in haar werk op zoek naar de verborgen conflicten in organisaties en hoe het woord conflict, als je de betekenis opnieuw bekijkt opeens heel veel ruimte kan geven in het proces. Waar mensen heel vaak denken aan 'ruzie' bij het woord conflict helpt de betekenis 'samen verschillen' om het proces helder te maken en verder te brengen. We praten met Shirine over het werk als interventiekundige, over haar boek Conflicteren en hoe ongemak en onveiligheid wezenlijk verschillende dingen zijn.

In deze aflevering spreken we met Ina Ahuis. Ina was als kind al geboeid door mensen die het ene denken maar vervolgens het tegenovergestelde zeggen. In haar werk ziet ze dat dit op de werkvloer soms niet anders gaat. “We zijn bijvoorbeeld vóór openheid, maar houden in een lastig gesprek toch graag voor ons wat we van de ander denken.” De samenwerking wordt hier vaak niet productiever door en het is bepalend voor de kwaliteit van onderlinge werkrelaties. We praten met Ina over uitdagende situaties in ons werk en over haar boek Betekenisvolle Werkrelaties, waarin ze in gaat op samenwerkingsvraagstukken.