Wolne Ścieżki | rozmowy na koniec dnia

Docieramy do końca naszej wolnościeżkowej podróży. Na swojej drodze spotkaliśmy wyjątkowych ludzi. Ale oprócz tego, co do powiedzenia ma człowiek, za każdym razem wsłuchiwaliśmy się uważnie w odgłosy otoczenia i natury. Weszliśmy w świat dźwięku, ale to nasz ostatni bohater, Michał Zygmunt, pokaże nam, jak bardzo można się w tym świecie zanurzyć. Michał jest muzykiem i autorem płyty „Dźwiękowy szlak odry”. Spotykamy się z nim tuż po premierze, po 6-ciu miesiącach nagrywania dźwięków rzeki, po dziesiątkach godzin komponowania, żeby uchwycić brzmienie Odry w jej całej rozciągłości. I po tym całym twórczym znoju… idziemy razem w plener. Jesteśmy w Chobieni, w Krainie Łęgów Odrzańskich.

W tym odcinku pojawiły się fragmenty utworów z płyty „Dźwiękowy szlak odry” autorstwa Michała Zygmunta. Michale, dziękuję, że podzieliłeś się swoją twórczością.

To odcinek inny niż wszystkie do tej pory. Wchodzimy do miasta, żeby poszukać drogi (albo chociaż ścieżki), którą natura mogłaby wejść między bloki. Naszymi przewodniczkami są Paulina Rogalska i Kamila Szatanowska, architektki z gdańskiej pracowni Fala. Dziewczyny na początku swojej drogi twórczej napisały manifest KLIMATYCZNY COMING OUT. Dlaczego i po co? I czy Gdańsk może kojarzyć się z naturą?

Na to ostatnie pytanie odpowiem od razu: tak, może. Ale na spacer w towarzystwie Pauliny i Kamili polecam wygodne buty, bo nasze niewinne zwiedzanie zieleni w mieście przerodziło się w 20 km wędrówkę. Ale teraz, po prostu rozsiądź się wygodnie i posłuchaj…

Tym razem nasza podróż zaczyna się na mazowieckiej wsi Łysobyki. Tu swój warsztat ma Piotr Maciejuk, który projektuje i tworzy meble artystyczne. Mogłabym powiedzieć, że są to krzesła, stoły, stołki, meble kuchenne, deski do krojenia. Ale wiem, że słysząc te słowa, zobaczysz oczami wyobraźni nie to co trzeba. Więc pomyśl najpierw o unikalnym kawałku drewna, następnie wyczuj w nim rzeźbę, potem dodaj do tego czułość artysty i cierpliwość rzemieślnika. No, a teraz rozsiądź się na tym kawałku drewna jak na krześle… a może już tronie? Dopiero teraz jesteśmy w pracowni Piotra w Łysobykach. Ale stąd udamy się jeszcze dalej, aż na Syberię. To co, zaczynamy?

Pralas.

Puszcza Białowieska.

Połacie lasu pierwotnego.  Dzikości. Natury w nieustannym cyklu życia i śmierci.

Można się bać i się  zgubić. Ale nie w towarzystwie dobrego przewodnika czy przewdoniczki. My udamy się do puszczy w towarzystwie Barbary Bańki, która zna to miejsce jak własną kieszeń. Jako leśnik, czy leśniczka, spędziła tu setki godzin. I dalej wraca do puszczy, choć jej droga zaczyna się nie w leśniczówce a w pracowni, gdzie na płótnach stara się zatrzymać życie puszczy. Dlatego zacznijmy tę podróż razem z Basią, w Barbara Bańka atelier, w starym przedwojennym domu w Białowieży, przy ul. Stoczek 148.

Dźwięki przyrody, które wystąpiły w tym odcinku pochodzą z Rezerwatu Ścisłego Puszczy Białowieskiej.

To odcinek o kilku drogach. Będziemy poruszali się sanockimi ścieżkami, żeby odwiedzić zaułki, w których początkujący graficiarz „Masz” zostawiał na ścianach swoje pierwsze tagi. Ale będzie też o podkarpackim szlaku Andrejkowa, który można zwiedzać z mapą w ręku w leniwą niedzielę, jeżdżąc od wsi do wsi. No i będzie też o życiowej drodze, czyli o tym jak „Masz” graficiarz stał się Arkadiuszem Andrejkowem, artystą, który za za jajka i miód zostawia dzieła sztuki na podkarpackich wsiach. Zresztą… Posłuchajcie sami…

W tym odcinku wystąpili również mieszkańcy wsi Haczów, Malinówka oraz Bzianka.

Do tej pory w podróżach „Wolnych ścieżek” cel był jasny, bo zawsze zmierzaliśmy do określonego miejsca na mapie, konkretnych współrzędnych geograficznych, ale tym razem sytuacja nieco się skomplikowała. Bohaterka tego odcinka żyje w kamperze i cały czas przemieszcza się, ponieważ robi zdjęcia w różnych częściach Polski. Dlatego trudno było nam ustalić spotkanie, choćby z dwudniowym wyprzedzeniem.

Ale w końcu udało się i dzięki temu Zosia Lenczewska Samotyj opowie nam, jak to się stało, że zamiast realizacji swojego planu „pójść na studia”, wybrała rzeczywistość cyfrowej nomadki i jak dzięki temu nauczyła się fotografować nagość w naturze. Ale po kolei…

Nowe Kawkowo, Węgajty, Pupki, Godki. Tu można przekonać się, jak bije artystyczne serce Warmii. Bo jeśli ktoś wyobrażał sobie, że dźwięki wsi to tylko kogut o poranku i krowa popołudniem, jest w dużym błędzie. Wystarczy spojrzeć na program corocznego festiwalu „Sztuka w obejściu”, żeby przekonać się, że w warmińskich wsiach dzieje się i to nie mało.

W tym odcinku zaglądamy do Wiejskiego Teatru Węgajty. To teatr alternatywny, który na początku lat 80.  przeniósł się z miasta na wieś. O tym jak powstała scena na klepisku, opowiedzą nam  Mutka i Wacek Sobaszkowie, twórcy tego miejsca.

A gdyby tak rzucić to wszystko i wyjechać… w Bieszczady? Dla wielu osób to pytanie zawsze pozostanie w sferze rozważań na temat lepszego życia gdzieś indziej, jako pocieszająca alternatywa dla nieznośnego „tu i teraz”. Ale są i tacy, którzy to robią – rzucają wszystko i przenoszą się w Bieszczady. Kasia Wolan przyjechała tu zaraz po ukończeniu historii sztuki, w 2006 r. I choć jej pierwsza praca, wypasanie stada stu trzydziestu owiec, nie miała wiele wspólnego z artystycznym życiem, to krok po kroku Kasia dotarła do drzwi jej własnego bieszczadzkiego świata – ikonopisarstwa.

Podczas odwiedzin pogoda w Bieszczadach nie sprzyjała wędrówkom, dlatego w tym odcinku zamykamy się w pracowni artystki i przy dźwiękach burzy odkrywamy tajemnice ikon.

Ta opowieść zaczyna się od książki, której nie można kupić w żadnej księgarni, stacjonarnej ani internetowej. Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że to książka kucharska, ale szybko okazuje się, że nie tylko. Jest w niej coś o życiu, o spotkaniach z ludźmi, są przepisy i przemyślenia. Są krótkie zdania. Są smaczne słowa. Na jakiej półce umieściłby tę książkę skrupulatny księgarz?

A może dobrze, że nie ma takiego dylematu, bo po książkę, o której mowa, trzeba wybrać się do Sopatowca, gdzie Małgosia Kacner, gospodyni tego miejsca i autorka, karmi na różne sposoby.

Bohaterem pierwszego odcinka jest Biegnący Wilk, twórca Republiki Ściborskiej. To miejsce na północnym krańcu Polski, tuż przy granicy z obwodem kaliningradzkim, w okolicach wsi Ściborki.

Tam, gdzie kończy się asfalt, pojawiają się znaki, których nie można zobaczyć w innych rejonach Polski: „Republika Ściborska”, „psie zaprzęgi”, „Granica, przekraczanie wskazane”. W premierowym odcinku przekraczamy granicę Republiki Ściborskiej. Naszym przewodnikiem jest Dariusz Morsztyn, który oprowadza nas po miejscu, które stworzył.

Jak brzmią wschody słońca, lasy i noce w różnych zakątkach Polski? Jak powstaje sztuka w zetknięciu z przyrodą? Czym chcą się podzielić ludzie, którzy mają odwagę, by w życiu podążać własną ścieżkę? Zapraszam do dźwiękowej podróży z podkastem „Wolne ścieżki”. W każdym odcinku spotkamy się z twórcą, który żyje blisko natury i czerpie z niej inspirację. Wolne ścieżki to podkast do wolnego słuchania. Zapraszam, Martyna Wojtkowska.