Wykład przeplatany pieśniami pasyjnymi (i kolędowymi) wygłosili dr Stanisław Falkowski i prof. Paweł Stępień. Szkoła Otwarta przy Gimnazjum i Liceum im. Tadeusza Reytana w Warszawie, 20 marca 2013 r. [2h05min]

https://wszechnica.org.pl/wyklad/pasja-i-zmartwychwstanie-w-literaturze-polskiej/

Co wspólnego mają pieśni pasyjne i kolędowe? Co to jest Żołtarz Jezusow? Które motywy Męki Pańskiej i Zmartwychwstania wykorzystywane były w literaturze Mickiewicza, Słowackiego i Żeromskiego? Wykładowi towarzyszyły pieśni śpiewane przez chór prowadzony przez Annę Falkowską oraz obrazy przedstawiające życie Jezusa.

Część pierwszą rozpoczęła pieśń „Ogrodzie oliwny”, a następnie dwie kolędy, w których dostrzec można motywy zwiastujące wydarzenia Wielkiego Piątku – „Jezus Malusieńki” w siedemnastowiecznej wersji oraz „W żłobie leży”. Już tuż po narodzinach rozpoczęła się udręka Jezusa, której celem była Golgota.Chór wykonał również fragmenty pieśni „Wesoły nam dzień dziś nastał” oraz wersy „Bogurodzicy”, będące zapowiedzią Radosnej Nowiny.

W literaturze polskiej jedności wydarzeń historii zbawienia od narodzin Jezusa do poranku Zmartwychwstania przypisywano nie tylko znaczenie teologiczne, ale także moralno-historyczne (szczególnie w okresie rozbiorów). Motywy Męki Pańskiej i Zmartwychwstania wykorzystane zostały przez Adama Mickiewicza, który pocieszał polskich emigrantów przebywających na obczyźnie:„BO CHRYSTUS Chrystus zmartwychwstał i wypędziwszy Imperatorów zatknął krzyż swój na stolicy ich; a wtenczas panowie uwolnili niewolników swoich i poznali w nich braci, a królowie, pomazani w imię BOGA, uznali nad sobą prawo Boże, i wróciła na ziemię sprawiedliwość”.Juliusz Słowacki, również naśladując stylizację biblijną, napisał pieśń na cześć niewinnie zesłanych na Syberię Polaków. Stefan Żeromski zaś, w prozie „Wierna rzeka”, skupia się na indywidualnej ofierze złożonej przez głównego bohatera, porównywanej do ofiary Jezusa. Chór wykonał pieśni „Mądrość Ojca wszechmocnego” oraz „Jezu Chryste, Panie Miły”.

Część trzecia spotkania nawiązuje do utworu „Żołtarz Jezusow, czyli piętnaście rozmyślenia o Bożym umęczeniu”, znanego również jako „Jezusa Judasz przedał za pieniądze nędzne”. Ta polska średniowieczna pieśń pasyjna, napisana została przez Władysława z Gielniowa w 1488 roku. Była jednym z najpopularniejszych utworów tego autora. Pierwsze piętnaście strof pieśni obejmuje opis sądu, męki i śmierci Jezusa. Cierpieniom ukrzyżowanego towarzyszy cierpienie jego matki – Marii, obecnej przy synu od wyroku aż po śmierć na krzyżu. Jej rozpacz skontrastowana jest ze spokojem Jezusa, znoszącego cierpliwie zadawany mu ból. Dwie ostatnie strofy pieśni stanowią zbiór zaleceń dla wiernych: mają oni często czytać i odśpiewywać „żołtarz” (a więc pieśń lub psałterz), odmawiać „Zdrowaś Mario” i „Ojcze nasz” zgodnie z porządkiem różańca, a także poświęcać się kontemplacji piętnastu pierwszych strof pieśni (odpowiadających piętnastu tajemnicom ówczesnego różańca), co ma stanowić gwarancję uzyskania zbawienia. Chór zaśpiewał fragmenty „Żołtarza Jezusow”.

W ostatniej części spotkania chór zaśpiewał, a dr Stanisław Falkowski omówił pieśń pasyjną pt. „Wszyscy mieszkańcy dworu niebieskiego”, pochodzącą z ok. 1600 roku.

Prof. Paweł Stępień omówił natomiast „Lament Świętokrzyski” (znany również jako „Żale Matki Boskiej pod krzyżem” albo „Posłuchajcie Bracia Miła”) uważany za jedno z największych arcydzieł lirycznych epoki. Utwór stanowi monolog Maryi, matki Jezusa, bolejącej i lamentującej pod krzyżem. Maryja początkowo wzywa otaczających ją ludzi do współczucia, zrozumienia i współuczestnictwa w cierpieniu. Następnie ze słowami pełnymi czułości zwraca się do Syna, chcąc w ostatniej chwili Jego życia zbliżyć się do Niego i ulżyć Mu w męce.

https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/

https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/

https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia

https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka

https://wszechnica.org.pl/

#pasja #pascha #wielkanoc

445. O czym nie myślą filozofowie - prof. Jacek Migasiński

Wszechnica.org.pl - HistoriaBy Wszechnica.org.pl - HistoriaFeb 15, 2023