…Bir gün Princeton Kampüsü’nde çiçek açmış kiraz ağaçlarını hayranlıkla izliyordum. Sevgili arkadaşım Ed Meservey ile birlikteydim. O bana, “Bu çiçek açmış çiçekli kiraz ağaçları İstanbul’da, Boğaziçi’ndeki erguvan ağaçlarının yanında hiçbir şey.” deyince bunun üzerine ona “Bana daha fazlasını anlat.” dedim… Yıllar sonra, kızı Maureen Freely’e 1960’da İstanbul’a neden geldiklerini anlatırken böyle söylüyor John Freely.

Bir fizikçi ve bilim tarihçisi olan Freely’yi, daha çok bir İstanbul âşığı ve yorulmak bilmez bir kent gezgini olarak tanıyoruz. Çoğu İstanbul ve Osmanlı tarihi üzerine olmak üzere elliden fazla kitaba imza atmış olması da cabası. Modern çağın Evliya Çelebi’si yakıştırmasına yaraşır bir kariyer hikâyesine sahip. Hiç ummadığı şekilde yolu İstanbul’a düşen ve tutkuyla bağlandığı bu şehirde nihayet bulan ilginç hikâyesine ana hatlarıyla değinmek gerekirse: Freely, 1926 yılında New York’da İrlanda asıllı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelir. Henüz 17 yaşındayken II. Dünya Savaşı’na katılarak Pasifik’te, Birmanya ve Çin’de komando olarak görev yapar. Savaşın ardından eğitimine devam eder ve New York Üniversitesi’nde fizik alanında doktorasını tamamlar. 1960’ta Robert Kolej’de fizik öğretmenliği yapmak üzere yolu İstanbul’a düşer. Freely için hayatının akışını bütünüyle değiştirecek bir dönemdir bu. Sonra tekrar New York’a döner; bir süre Boston, Londra, Atina ve Venedik’te yaşadıktan sonra 1993 yılında bu sefer akademisyen olarak Boğaziçi Üniversitesi’ne gelir ve hayatının sonuna kadar burada, İstanbul’da yaşar. Bu yıllar içerisinde döneminin önemli sanatçı ve yazarları ile dostluk kurar. Aliye Berger, Ömer Uluç, Yaşar Kemal ve daha niceleri ancak kendi deyimiyle her zaman sokaktaki insanlarla kendini daha rahat hisseder İstanbul’da en iyi arkadaşlarının ilginç hayat hikâyelerini öğrendiği taksi şoförleri olduğunu söyler.

Yorgun Gezginlerin Sığınağı: Theodosius Limanı

Yeditepe Fatih DergisiBy Yeditepe Fatih DergisiMar 08, 2023