De Beeldspieker

Dit is een typische plek waarop het verhaal me heeft overtuigd van de waarde van dit huis. Ik kan me goed voorstellen hoe het geweest moest zijn om hier in de 18de en 19de eeuw gewoond te hebben. Het fijne van dit huis is dat het redelijk goed toegankelijk is voor mensen in een rolstoel; al is het wel fijn om dat vooraf aan te geven.

Tijdens het opnemen van de vorige aflevering vroeg ik me al af: waar is de herenkamer in dit huis? En tadaa! Daar is de herenkamer.

Een in mijn ogen typisch mannelijk kantoor, met een balkon en een prachtig uitzicht uit een tijd waarin de burgermeester zelf zijn brieven schreef. Dit deed hij op de voorloper van de typmachine. Daarnaast staat in deze ruimte hét lotbepalende beeldje van het huis. Het verhaal van dit beeldje deed mij, als niet bijgelovig persoon, bijna bijgelovig worden.

Ja, deze aflevering gaat over de damessalon en de eetkamer, maar ook over de bediende, hun plek in het huis en de zichtbaarheid.

Aan de linkerkant van huis Zypendaal zit van voor naar achter de damessalon, de eetkamer en daarachter een ruimte voor de bediening. Daar rechts van is een hal met een trap naar de keuken. Die trap is niet zichtbaar vanaf de ingang. Sterker nog, de deur naar die trap kijkt weg van de ingang. Een feit dat me enorm boeide. De bediening moest letterlijk onzichtbaar zijn in die tijd; iets dat ik me nu nauwelijks voor kan stellen.

Wat is hier veel water zeg! En dat zeg ik niet alleen maar omdat het met bakken uit de hemel kwam vallen toen wij daar aan het opnemen waren. De tuin heeft veel bruggetjes en het kasteel staat praktisch in het water. Aan de binnenkant is veel gedaan om de vroegere tijden opnieuw te kunnen beleven. Het kasteel is voor een groot deel toegankelijk met een rolstoel. De tuin kan voor enige uitdaging zorgen doordat de meeste paden grindpaden zijn.

Dit kasteel ligt waar het ligt door het stromende water. Op de rit omlaag vanaf de Veluwe naar de IJssel, stroomt het langs kasteel Cannenburch en daar werd dankbaar gebruik van gemaakt.

Het decor van deze aflevering is regen en dat is toepasselijk als het over water gaat. Bijzonder dat er juist op deze plek zoveel water is. Eerlijk is eerlijk, als ik deze aflevering terug luister, krijg ik zin om droge kleding aan te trekken. Een bezoek aan het park van Kasteel Cannenburch voelde als een bezoek aan een middeleeuws zwemparadijs.

De naam ‘Bedkamer’ wekte bij mij precies de juiste indruk. Het is een kamer met een bed, maar je doet er meer dan alleen maar slapen; anders had het wel een slaapkamer geheten.

Behalve slapen, gebruik je een bedkamer vooral om zeer gewaarde gasten te ontvangen. Zo is het hemelbed één van de duurste meubelstukken op het kasteel, is de hele kamer gelambriseerd en naja, letterlijk alles is er om mee te pronken. Wat ik maar moeilijk normaal kan vinden zijn twee schilderijtjes in de lambricering. Omdat die bij het vastgoed horen, werd het behang er gewoon overheen geplakt.

Het is een groot huis met veel luxe, maar vooral status. De Chinese kamer en de tuin die ik bezocht heb gaven mij de indruk van enorm welvarende bewoners. De tuin is echt erg mooi. Er staan heel veel bomen waar veel over te vertellen is. Op droge dagen is de tuin goed te doen voor iemand in een rolstoel al zijn er op sommige plekken wel grintpaden. Na mijn bezoek aan dit huis heeft 18de eeuwse luxe voor mij een nieuwe betekenis gekregen.

Een tuin, een bos, … wat is het verschil als de tuin vol bomen staat. Ik denk het verhaal. Want in de tuin van Huis Verwolde heeft elke boom zijn, haar of een eigen verhaal. Het ene ouder en mooier dan het ander.

De tuin van huis Verwolde lijkt een beetje op het plekje dat jij en ik in de woonkamer hebben voor souvenirs, maar dan vele malen groter. Bomen van over de hele wereld staan daar als aandenken aan een land of reis. Elke boom heeft zo z’n eigen verhaal. Een mooi moment dus om te bomen over bomen in de tuin van Huis Verwolde.

Wat doet een Chinese kamer in Huis Verwolde, vroeg ik me af. Eigenlijk is het heel logisch gezien de tijd waarin het huis gebouwd is Maar wat is Chinees? 

Alles klopt en past bij elkaar in deze kamer. Pure pracht en praal. Het meest bijzondere vond ik nog dat dit slechts de wachtruimte is voor je daadwerkelijk op audiëntie ging. Ik vond het echter wel lastig om precies te vatten wanneer iets er overduidelijk Chinees uit ziet. Gelukkig helpt Elvera van Leeuwen van Scribit Pro om het verhaal beeldtechnisch compleet te maken.

Laat ik meteen eerlijk zijn: op dit kasteel ben ik verliefd geworden. Middeleeuws, een dubbele gracht, vier torens en vol bijzondere verhalen. Ik had hier oprecht uren kunnen dwalen en in de kemenade kunnen zitten met een goed boek. De muur trappen zijn erg uitdagend, maar als je het klimmen geen uitdaging vindt, kan ik je een bezoek aan dit kasteel enorm aanbevelen.

Eigenlijk vind ik dat je de échte kasteelverhalen moet ontdekken door zelf bij de kastelen langs te gaan, maar in deze aflevering maak ik graag een uitzondering voor de legende van de brand in Kasteel Ammersoyen. En ik beklim een 700 jaar oude muur trap.

Ik zou het niet in mijn hoofd halen om Kasteel Ammersoyen te bestormen. Het is handig hoor, al die muur trappen, maar echt snel ging het niet en als iemand je bovenaan staat op te wachten met pijl en boog of een zwaard, was je ten dode opgeschreven. Als Leo dan ook nog de legende van de brand vertelt, begin ik in mijn hoofd echt oude tijden te herleven.

Kasteel Ammersoyen is een écht ridderkasteel. Er zijn twee grachten, vier torens en een ridderzaal. Daarnaast zit deze plek vol met verhalen.

Kasteel Ammersoyen is voor mij het bewijs dat de middeleeuwen bruut en meedogenloos waren. Je kon geen huis bouwen of het moest een vesting worden, want anders stonden de ridders van niet bevriende heerlijkheden bij jou in de ridderzaal. Dat de dubbele gracht en de muren van dit kasteel geen effect hadden tegen psychologische oorlogsvoering; blijkt wel uit deze aflevering.

Een echt oud middeleeuws kasteel. Het is dat er geen gracht meer is, maar bij dit kasteel begon ik écht een beeld te krijgen van hoe de verdediging van een kasteel werkt en wie de ridders waren en wat voor status je had. Aan de andere kant van de snelweg is ook nog een molen die bij de heerlijkheid hoorde en deze is nog steeds te bezoeken. De benedenverdieping is uitdagend, maar niet onmogelijk met een rolstoel. Je kan buiten wel rondlopen en genieten van de natuur.

Tijdens dit gesprek kwamen er hoofdstukken uit mijn geschiedenisboeken boven drijven. Hoofdstukken over rangen en standen; landerijen en heerlijkheden en de rechten die daar bij hoorden.

Ik had het gevoel dat ik op mijn kop kreeg toen ik over de tuin van kasteel Hernen begon, maar Bert maakte een goed punt. Een kasteel is het huis van de heer, de leider van de heerlijkheid. Die heer had geen tuin, maar een hele lap grond (landerijen). Daarbij hoorden ook rechten, zoals wind- en visrechten. Op kasteel Hernen kreeg ik een goed beeld van hoe dit er in de praktijk uit moet hebben gezien.

De weergang is eigenlijk een hele dikke muur en. Echter is deze muur zo dik, dat je rustig op de bovenkant kan lopen, zonder je druk te maken over het risico om te vallen.

Bert geeft een goed beeld van de weergang in kasteel Hernen. Het plaatje van de binnenplaats, de inbreidingen en de buitenmuur van de binnenplaats zijn na mijn gesprek volledig in mijn hoofd. Ze zijn daar goed in bij dit kasteel; ik ben zeer onder de indruk door de manier waarop je daar als bezoeker rondgeleid wordt.

Dit kasteel voelde meer aan als woonhuis dan als burcht. Het huis straalde plezier uit; ik kreeg het idee dat alles met een knipoog naar de rijkdom gedaan was. Dit zie je overal terug. De bedriegertjes in de tuin en de watercascade in de donjon. Helaas zijn hier ook veel trapjes en drempels, maar zo plagend vrolijk als de tuin is, zo is de binnenkant ook.

Het doel van de tuin van kasteel Rosendael is om lol te hebben. Ook weer het showen van die welvaart, maar vooral ook anderen laten genieten van avontuur, mooie natuur en… de bedriegertjes!

De achtbaan van onze tijd, maar dan een paar eeuwen geleden. Dat betekende een hangbrug, een schelpengalerij en de bedriegertjes. Middelen om een simpele wandeling net even wat leuker te maken. Misschien ken je de bedriegertjes wel van een schoolreisje en ben je zelf bedrogen?

Het is één ding om veel geld te hebben. Het is nog beter als je zo veel geld hebt, dat het zichtbaar is voor je omgeving. De welvaart van de bewoners van kasteel Rosendael was absoluut zichtbaar in de toren!

Kijk ons eens! Deze dieren hebben wij geschoten, deze werken hebben wij kunnen aankopen en we hebben het zo goed, dat we zelfs een watercascade hebben kunnen bouwen in onze feestzaal. Ik ben hier helemaal niet jaloers op, maar ik geef graag toe dat het kunnen laten zien van zoveel welvaart erg op mijn lachspieren werkt. Ik hoop dat je na het luisteren van deze aflevering hetzelfde beeld hebt als ik en ook graag in die tijd een feestje zou willen bijwonen op kasteel Rosendael.

Kasteel Doorwerth ligt in een prachtige omgeving waar je goed kunt wandelen. Het kasteel gaat voor mijn gevoel op in het landschap; het klopt gewoon. Het kasteel zelf is middeleeuws en dat merkte ik aan veel trapjes en op- of afstapjes. De toegang kan daardoor uitdagend zijn, maar gelukkig is er buiten ook meer dan genoeg te zien en… te proeven.

Er is niets lekkerder dan vers geplukte aardbeien op een zonnige dag in de moestuin van kasteel Doorwerth. De liefde en de passie die in deze tuin gestoken wordt is merkbaar, maar vooral hoorbaar, als Hans vertelt over wat deze tuin zo bijzonder maakt.

Het moet allemaal steeds sneller en grootschaliger en ik denk dat dat de reden is voor het niet meer gebruiken van natuurlijke bestrijdingsmiddelen. De rozen op de hoeken om te zien of er luizen zijn; dat werkt niet bij gigantische velden met gewassen. Tijdens mijn bezoek aan deze tuin kreeg ik heel erg het gevoel dat we met de biologische tuinbouw iets proberen uit te vinden, wat we jaren geleden hebben afgezworen.

Even een eitje bakken, tosti maken of thee zetten; het lijkt zo vanzelfsprekend in deze tijd. Vroeger was je daar wel langer mee bezig en wanneer je water overkookte, kon je niet snel even het vuur zachter draaien. De keuken van een paar eeuw geleden zag er heel anders uit dan nu.

Eigenlijk zijn wij wel verwend hoor in deze tijd. Als ik zin heb om iets lekkers te maken, dan kan ik een product kopen in de supermarkt. Misschien niet het hele jaar als vers product, dan wel als diepvriesproduct. Na het inkijkje in de keuken van kasteel Doorwerth ben ik pas écht gaan begrijpen hoeveel moeite het kostte om vroeger eten te maken, te regelen en te bewaren.

De vrijmetselarij zorgde bij mij voor een enthousiaste en geïnteresseerde reactie. Natuurlijk weet ik dat de Vrijmetselarij bestaat, maar er is veel mystiek rondom deze vereniging. Een bezoek aan dit museum heeft veel duidelijkheid gegeven, maar me ook veel nieuwe onbeantwoorde vragen opgeleverd.

Dit museum geeft een interessant inkijkje bij de vrijmetselarij. Over de symboliek, de bouwstenen van de tempel, maar ook over hoe de vereniging door de jaren heen geworden is tot wat het nu is. Veel kunstwerken in de collectie van dit museum geven een beeld van het motto van de vrijmetselarij. Ik vond het bezoek aan dit museum een serieuze openbaring.

Een monument met een positief karakter, dat aangeeft dat de nieuwe generatie het werk overneemt van diegene die niet gevallen zijn en hun best hebben gedaan om de waarden en normen te beschermen; met respect voor diegenen die wel gevallen zijn.

Op de trap bij de ingang van het museum staat het motto van de vrijmetselarij. Meteen daarnaast staat het ‘Monument voor gevallen broeders’. Ik kon niet aan de gedachte ontkomen dat dit motto erg mooi is naast dit monument. Ik besefte me ook onmiddellijk hoe nobel dit motto was tijdens de periode 1940 – 1945.

Een kunstenaarsvereniging met een rijke historie in het hart van Den Haag. Een vereniging niet alleen voor kunstenaars, maar ook voor kunstliefhebbers. En er is voor iedereen wel iets te vinden.

Voor de deur van Pulchri Studio staan twintig beelden in het kader van de tentoonstelling ‘Voorhout Monumentaal’. Het karakter van deze beelden loopt sterk uit één waardoor er voor iedereen wel iets moois bij is. Het voordeel van een tentoonstelling in de buitenlucht, is dat deze vrij toegankelijk is. Al is een drankje met wat lekkers zeker aan te raden Pulchri. 

Je hakt een boom om. Maakt hier allemaal blokjes van, lijmt deze vervolgens aan elkaar tot de basis van een kunstwerk en hakt het vervolgens aan om het weer een natuurlijk uiterlijk te geven.

Louis Niënhuis is eigenlijk altijd al met hout bezig geweest. Vanaf het moment dat hij met de restjes hout van zijn vader aan de slag ging tot tijdens de Kunstacademie. Door het hout aan te hakken, probeert hij het hout letterlijk terug te geven aan de natuur. De naam ‘De Triomf?’ trekt in twijfel of de natuur of de kunst gaat winnen. Een gesprek over natuur en oorsprong is het gevolg.

Een kunstwerk over een actueel thema: de coronapandemie. Over het balanceren tussen wat wel en wat niet kan, over wat veilig is en wat niet en kunnen we het virus de baas worden?

Het beeld staat op een sokkel als of het een circusartiest is die moet balanceren tussen vrijheid aan de ene en gezondheid aan de andere kant. Het beeld is heel vrolijk, maar geeft ook de moeilijkheid van deze situatie weer. Na ruim anderhalf jaar corona op de wereld, denk ik dat we allemaal wel iets van ons gevoel herkennen in dit beeld.

Een interessant dagje uit als je op zoek bent naar hoe de journalistiek, de pers en de media werken. Of, als je benieuwd bent naar jouw rol in deze media.

Beeld en Geluid in Den Haag gaat meer over journalistiek en de pers dan over media in het algemeen. Het is erg indrukwekkend om te zien hoe ze dit beladen en lastige onderwerp weergeven door je als bezoeker uit te dagen om zelf dingen te proberen en daar de gevolgen van te ontdekken. Het is een leuk museum voor als je op zoek bent naar een dagje uit dat gelinkt is aan een actueel onderwerp en ook interessant is voor kinderen vanaf 12 jaar.

Humor gaat in mijn beleving altijd ten kosten van een ander. Als ik onderwerp van een grap ben die ik niet grappig vind, gun ik anderen hun moment. Maar waar ligt de grens?

De Franse docent Samuel Patty werd onthoofd nadat hij een spotprent van de Islamitische profeet Mohammed had laten zien in de klas. De moordenaar vond de prent duidelijk te ver gaan. Na de moord kwamen er een heleboel reacties over het wel of niet laten zien van satirische cartoons en filmpjes in de klas. Mensen vonden het een aanval op de vrijheid van meningsuiting. Maar waar ligt dan de grens? Je kan je eigen grens ontdekken met het spel ‘Over de grens’. Hoe lang zijn jouw tenen?

In het begin probeerde ik een gebalanceerde voorpagina te maken, maar toen ik bij het hoofdartikel kwam en veel vrijheid kreeg in de keuzes voor de kop en foto, werd ik baldadig.

Het was leuk om eens mijn eigen voorpagina te mogen samenstellen. Tuurlijk zou ik me niet laten sturen door mijn baldadigheid als het een échte krant zou zijn, maar er zijn tal van factoren waar ik me onbewust wel door zou kunnen laten sturen. Visitors Choice geeft heel mooi aan dat journalistiek ook maar gewoon mensenwerk is.

Een bezoek aan Museum Bredius voelt aan als of je bij een kunstliefhebber thuis op bezoek komt en alle bijzondere werken gewoon aan de muur hangen.

Willem-Jan Hoogsteder is curator bij Museum Bredius en zit vol met verhalen. Na een gesprek met hem had ik niet alleen het gevoel hem een beetje te kennen, maar ook de persoon Abraham Bredius. Door naar hem te luisteren beginnen de werken in de collectie van Bredius bijna te leven.

Een schilderij in drie delen die bijna cartoenistisch aan doet. Links vertelt een ander verhaal dan rechts en dat geeft een beetje een "en ondertussen"-gevoel.

Bredius had het rechter gedeelte, maar al snel dook ook het linker gedeelte op. Men zei dat het wel eens bij elkaar kon horen. De vleugels van de engel werden in ere hersteld, waardoor het werk weer compleet is en het verhaal van Tobias en Sarah vertelt. Een verhaal dat bijbels is, maar dit schilderij maakte het in mijn hoofd volledig geschikt voor een cartoon; inclusief spraakbalonnetjes.

Een kast die je voor de gek probeert te houden. Ik kan deze kast niet anders omschrijven. Door het kijkgaatje klopt alles, maar achter het deurtje is alles anders.

Vier panelen die samen een taartpunt vormen. Als je door het kijkgaatje kijkt, lijkt alles te kloppen in een keurige 3D kamer. Zodra je het deurtje open doet, snap je er ineens niks meer van. Ik kan je niet navertellen hoe geweldig indrukwekkend de manier is waarop deze panelen geschilderd zijn, maar Willem-Jan schetst een goed beeld over dit optische grapje. 

'Een bezoek aan een museum moet aanvoelen als een boswandeling met veel bomen (kunst) en open (lichte) plekken om van te genieten. Net als in een echt bos, kan je ook écht verdwalen in het Kunstmuseum Den Haag.'

Wanneer je het Kunstmuseum binnen komt, loop je door een lange gang. Op deze manier heb je het gevoel dat je alle alledaagse dingen achter je laat en op avontuur gaat. Op die manier hoopte Berlage, de architect, dat je jezelf open zou stellen voor de kunsten. Dit is goed gelukt. Het gebouw voelt niet alleen aan als een doolhof, op sommige punten is dat ook écht zo. Je zou kunnen zeggen dat het gebouw zelf al een kunstwerk is.

'Een schilderij dat een moment vereeuwigd, maar toch expressionistisch is. Doede Hardeman kon zijn gevoel bij het werk ‚Jongens op Vastenavond‘ goed over brengen. Het leek even alsof ik naast de schilder stond.'

Doede Hardeman, hoofd collecties bij het Kunstmuséum Den Haag, kan écht goed vertellen. Na zijn uitleg waande ik mij in een koud winters landschap op weg naar huis voor een warme avondmaaltijd bestaande uit pannenkoeken. Het is namelijk Vastenavond. Ik loop stevig door om het niet koud te krijgen. Ik hoop dat jij je in deze aflevering net zo laat meeslepen als ik deed.

'In de kleuterklas moest ik mijn versie van een Mondriaan verven. Wat ik me daarvan kon herinneren, waren de kleuren rood, blauw en geel en allemaal zwarte randjes. Ik begreep Mondriaan niet en daarom keek ik erg uit naar dit bezoek.'

Als ik aan een werk van Mondriaan denk, dan kan ik me al die vakjes nog voor de geest halen met al die primaire kleuren. Naar mijn idee kon daar geen boodschap of diepgang in zitten, maar na mijn bezoek aan het Kunstmuseum Den Haag moet ik daar toch van terug komen. In de Victory Boogie Woogie zit absoluut wel een boodschap en een hele mooie ook.

'Als je een leuk museumbezoek wilt combineren met een dagje strand, dan is Beelden aan Zee een enorme aanrader. Ik heb daar een aantal belangrijke lessen over sculptuur geleerd.'

Als alleen de voorkant van het beeld belangrijk is, had de kunstenaar net zo goed een schilderij kunnen maken. Zo als conservator Dik van Broekhuizen het zei: ‘Het is een cliché, maar clichés zijn waar.’ In dit museum kan je dat zelf ontdekken. Beelden aan Zee is een mooi museum met veel enthousiaste mensen en… lekkere koffie.

'Als je strijdt voor een doel, hangt het van het referentiekader van de toeschouwer af of je gezien wordt als de verdediger of de jager.'

Ik ben eigenlijk niet zo van het genre fantasy. Dit beeld kwam daar toch aardig in de buurt; ook al had het een diepere betekenis. Ik kan me gewoon lastig voorstellen hoe het er uit moet zien als een mens een vossenkop heeft. De diepere lading maakte me toch nieuwsgierig. Het boeide me enorm hoe je acties in relatie staan tot de situatie. Ben je een verdediger of val je juist aan?

'Verzet kan bestaan uit verschillende acties. Je kan strijden voor je doel, standvastig blijven staan of je hand uitsteken om anderen te helpen een gemeenschappelijk doel te bereiken. De Dokwerker doet dit allemaal.'

Bij de Dokwerker kreeg ik voor het eerst door dat een beeld van alle kanten bekeken moet worden. Als de kunstenaar namelijk niets aan de zijkant of achterkant gedaan had, had hij of zij net zo goed een schilderij kunnen maken. Dit is prachtig bij de Dokwerker. Als je er namelijk omheen loopt, krijg je pas écht een beeld van het karakter van het beeld. Standvastig, uitnodigend, strijdbaar…

'Het Museon voelt open en modern aan. Ik had eerst niet het gevoel dat ik op bezoek was bij een museum. Toch is het dat wel en een bijzonder museum ook!'

Het Museon heeft een uitgebreide collectie waar ik tijdens mijn korte bezoek veel te weinig van heb gezien. Vooral het natuurlijke en wetenschappelijke interesseerde mij. Als je met een steen kan laten zien welke impact wij als mens op de natuur hebben, heb je een indrukwekkend museumstuk in je collectie. Ik denk nog vaak terug aan de plastiglomeraat. Alleen daarom kan ik je een bezoek zeker aanraden.

'Toen ik hoorde over een steen die door mensen ontstaan was, voelde ik eerst verbazing en trots, maar eenmaal met een plastiglomeraat in mijn handen, schaamde ik me kapot!'

Ik was een keer op vakantie in Engeland waar we allemaal oude stenen vonden op het strand. Hoe oud die precies waren weet ik niet, maar wat ik wel weet is dat daar geen plastic in zat. Eigenlijk zou ik daar nog een keer naar toe willen gaan, om te ontdekken of dat nu anders is. Want nadat ik zelf met een plastiglomeraat in mijn handen heb gestaan, besef ik me beter dan ooit te voren wat voor sporen wij als mens nalaten op deze aarde.

'Een foto zegt meer dan duizend woorden. Daarom vind ik het soms zo jammer dat ik ze niet kan zien en is het fijn als iemand mij een foto écht goed uit kan leggen.'

Het duurde even voor dat ik de immense afstand van 130 kilometer kon vatten. Ik had ook wat moeite met het feit dat het een foto was, omdat het de harde realiteit weergaf. Een geschilderd kunstwerk kan de realiteit afzwakken of juist versterken, maar dat is met een foto niet zo. Hoe een fotograaf dan bepaald wanneer en vanuit welke hoek de foto gemaakt wordt, fascineert me enorm.

'Het Eschermuseum is gevestigd in het oude winterpaleis van koningin Emma. Dit paleis alleen al maakt een bezoek aan Escher in het Paleis de moeite waard.'

Natuurlijk kwam ik daar voor de werken van Escher, maar ik kon het af en toe niet nalaten om even te fantaseren over hoe dit paleis vroeger gebruikt werd. Dan kwam onmiskenbaar de vergelijking met de serie The Crown over de Britse koninklijke familie.

'Het allerlaatste werk van Escher gaat over oneindigheid. En dat terwijl alles eindig is. Niet op de laatste plaats zijn eigen leven.'

Ik heb vroeger nog iets kunnen zien en toen heb ik op school geleerd om perspectief te tekenen. Een punt in het midden van het papier, met een horizontale en een verticale lijn, gevolgd door een aantal perspectieflijnen om de weg die ik aan het tekenen was in de verte te kunnen laten verdwijnen. Die weg zou in theorie oneindig door kunnen gaan, maar de wetenschap dat alles eindig is, maakt dat die weg ook een keer ophoud. Daarom probeer ik bij dit bezoek aan het Escher museum te vatten hoe oneindigheid af te beelden is.

'Het werk relativiteit is letterlijk relatief. Als Escher het niet had gesigneerd, had je het in elke richting op kunnen hangen.'

Escher heeft me oprecht weten te verrassen. Het museum heeft het mogelijk gemaakt om zijn werk relativiteit ook te kunnen voelen. Daardoor werd het beeld wat ik al had alleen nog maar duidelijker. Door de goede uitleg van Erik heb ik nu ook een idee waar deze optische illusies vandaan komen en hoe fascinerend ze zijn. Escher had een vrije geest, maar het moest allemaal wel kloppen en dat is iets dat ik enorm goed op waarde kan schatten.