Skip to main content
Wszyscy Jesteśmy ze Wsi

Wszyscy Jesteśmy ze Wsi

By Folkowisko

Wszyscy Jesteśmy ze Wsi - podcast o kulturze i historii wsi
Available on
Google Podcasts Logo
Overcast Logo
Pocket Casts Logo
RadioPublic Logo
Spotify Logo
Currently playing episode

O PRACY w życiu i kulturze wsi.

Wszyscy Jesteśmy ze Wsi Jun 21, 2020

00:00
37:40
Kamienne krzyże Roztocza

Kamienne krzyże Roztocza

Kamienne krzyże i figury bruśnieńskie, stanowią dziś unikalny pomnik nieistniejącego już największego w okresie II Rzeczpospolitej ośrodka kamieniarskiego.

O tym fenomenie kultury ludowej, związanym również z uzyskaniem wolności od pańszczyzny przez galicyjskich chłopów, opowie Grzegorz Ciećka, twórca inicjatywy https://kamiennekrzyze.pl/

Jak pisze Grzegorz: "Po dwóch latach działań z kamiennymi krzyżami przydrożnymi okazało się, że stanowią one kopalnię historii lokalnej, często stanowią jedyne pomniki nieistniejących już wsi ukraińskich i polskich. Są też pomnikami zamarłej starej sztuki ludowej w regionie (elementy ozdobne, stosowane na kamiennych krzyżach, są unikalnym regionalnym bankiem wzorów). W końcu, stanowią też nierozerwalny element krajobrazu, nie tylko ziemi lubaczowskiej, ale także i sąsiednich powiatów." Polecamy posłuchać o tej inicjatywie, bo dla naszego podcastu ważne jest odkrywanie historii i kultury ludowej i takich wspaniałych mikrohistorii z całej Polski!

May 30, 202127:23
Wolność chłopska w pieśniach - wczoraj i dziś
May 23, 202118:43
Taniec deptania pańszczyzny - obyczaj z Pokucia

Taniec deptania pańszczyzny - obyczaj z Pokucia

Idziemy w Serbena! Tak co roku na Wielkanoc wołają mieszkańcy Czortowca, wsi na ukraińskim dziś Pokuciu (dawniej austriacka Galicja). 

Wg badaczki Natalii Tkaczyk, źródła tego tańca odnoszą się do 1848 roku i nadania galicyjskim chłopom wolności. Ten niezwykły rytuał ma podobno oznaczać... deptanie pańszczyzny! 

"Taniec ma rytm podobny do wojskowego, towarzyszy mu pieśń z odpowiednimi słowami. Mężczyźni łapią się z ręce i robią koło lub łańcuszek. W rytmie ruszają się w lewą stronę, dwa kroki do przodu i jeden do tyłu. W ten sposób śpiewając obchodzą trzykrotnie dookoła cerkiew. Po czym obchodzą dookoła chór kobiet stojący obok" - opowiada etnografka. 

Obok krzyży pańszczyźnianych jest to kolejny fascynujący obyczaj związany z galicyjskim Dniem Wolności. Dowiedzcie się więcej z podcastu!

A tu obejrzycie jak ten taniec wyglądał: https://youtu.be/x1kn0be6518

Za wsparcie idei dziękujemy: Andrzej Augusiak, Mariusz Fornagiel, Jan Ptaszyński, Jan Wojtyński, Beata N., Sebastian, Marianna Osyra, Basia Skw, Tadeusz, Aleksandra Piwońska, Anna Sosnowska, Ag Ko, AsiaA, Ola Chodasz, Zieliński Paweł, Maria Świetlik, Wojciech Miller, Joanna Ucińska, Piotr Gawlik, Pati Maczyńska, Łukasz Dziura, Tomasz Błażej, Królik, Michał i Izabela, Iwona Pawelec Burczaniuk, Dawid Maślanka, Michał Gorczak   Marcin Mądry, Grzegorz Smyk, Joanna Ucińska, Grzegorz Gryziak, Seweryn Grodny, Andrzej Kudlicki, Jakub Majmurek

May 07, 202118:31
To nie jest wtóre słowo o Jakubie Szeli – recenzja „Baśni o wężowym sercu” R.Raka

To nie jest wtóre słowo o Jakubie Szeli – recenzja „Baśni o wężowym sercu” R.Raka

“Baśń o wężowym sercu” to powieść napisana spektakularnie, sugestywnie i atrakcyjnie. Jej autor Radosław Rak niepotrzebnie jednak porywa się na temat rabacji galicyjskiej i staje w literackie szranki z Brunem Jasieńskim – twierdzi Maciej Piotrowski ze Stowarzyszenia Folkowisko w 1. odcinku 2. sezonu podcastu „Wszyscy jesteśmy ze wsi”.

Podcast ten jest finansowany społecznie – dzięki Waszym wpłatom.

Jeśli chcecie pomóc, by kolejne odcinki powstały - prosimy o wpłatę: https://zrzutka.pl/dnwkpw

May 02, 202118:52
Polskie migracje

Polskie migracje

Jednym z najbardziej rozpowszechnionych sposobów radzenia sobie ludzi z brakiem perspektyw w życiu są migracje. Chłopi na ziemiach polskich w czasach pańszczyzny migrowali czasem do miast. Po uwłaszczeniu migracje sezonowe i stałe były najbardziej rozpowszechnionym sposobem radzenia sobie z brakiem ziemi, głodem, brakiem możliwości zarobku i wieloma innymi problemami.

Szczególnie amerykański przemysł przełomu XIX i XX wieku potrzebował mężczyzn gotowych do pracy. Chłopscy migranci stanowili idealną siłę roboczą. Na przełomie 19 i 20 wieku, około 6,5 miliona ludzi z Europy Środkowo-Wschodniej zdecydowało się na migrację zamorską, większość z nich do Stanów Zjednoczonych. Według badaczy połowę imigrantów z regionu stanowili Żydzi i polscy chłopi.

W ostatnim już odcinku naszego podcastu porozmawiamy z dr hab. Anna Sosnowską.


Materiały dostępne na stronie dostępne na licencji CC BY SA 3.0 PL

Dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach Programu „Patriotyzm Jutra”.

Oct 31, 202027:40
Wiejskie protesty w XX wieku. Od II RP po Samoobronę.

Wiejskie protesty w XX wieku. Od II RP po Samoobronę.

Od spontanicznego oporu wiejskiego wobec urzędników w II Rzeczpospolitej, przez walkę z kolektywizacją i Solidarność Rolników Indywidualnych w PRL-u po Samoobronę w III Rzeczpospolitej.

W 9. odcinku podcastu Wszyscy Jesteśmy ze Wsi opisujemy historię protestów, strajków i demonstracji na wsi w wieku XX.

- Razem ze zniknięciem pańszczyzny chłopi nie znaleźli się na prostej ścieżce rozwoju. Wieś nieustannie trapiła bieda, wykluczenie, brak dostępu do edukacji. Część chłopów angażowała się politycznie, część organizowała spółdzielczość i samopomoc. Mimo odzyskania niepodległości nadal nie rozwiązana kwestii oczekiwanej przez chłopów reformy rolnej - mówi prowadzący podcast Michał Rauszer. Wspomina również o oporze przeciwko narzucanej w latach 50-tych kolektywizacji - jednym z głównych problemów dla ówczesnej władzy komunistycznej. Kontynuacją ruchów politycznych na wsi była Solidarność Rolników Indywidualnych w latach 80-tych, która spotkała się z dużymi trudnościami przy rejestracji.

Wreszcie - wspominamy o reakcji społecznej na wsi w czasach transformacji: - Po 1989 roku zasadniczym punktem wobec którego mieszkańcy wsi stawiali opór były reformy liberalizmu i urynkowienia. Głównym problemem było zadłużenie (...) Po reformach Leszka Balcerowicza oprocentowanie kredytów poszybowało i rolnicy nie byli w stanie ich spłacać, a bez nich nie byli w stanie rozwijać swoich gospodarstw - mówi Rauszer, tłumacząc w podcaście przyczyny powstania ruchów takich jak Samoobrona w latach 90-tych.

Gośćmi podcastu są prof. Janusz Mierzwa z Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego i prof. Piotr Cichoracki z Instytutu Historii Uniwersytetu Wrocławskiego. Nasi goście razem z Profesor Joanną Dufart z Uniwersytetu Wrocławskiego wydali niedawno książkę Oblicza buntu społecznego w II Rzeczpospolitej Doby Wielkiego Kryzysu.


Materiały dostępne na stronie dostępne na licencji CC BY SA 3.0 PL

Dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach Programu „Patriotyzm Jutra”.

Oct 23, 202030:21
Nowy strój ludowy

Nowy strój ludowy

Wbrew pozorom nie wszystkich było stać na bogato zdobione gorsety czy sukienne sukmany. Dlatego często od połowy XIX wieku chłopi nosili tańsze ubrania miejskie kupowane na lokalnych targach - mówi Ewa Rossal

Od mitologizacji stroju krakowskiego przez PRL-owską regionalizację po współczesnychfanów zmitologizowanego obrazu polskiej wsi - o tym rozmawiamy w 8. odcinku podcastu Wszyscy jesteśmy ze wsi.

Historia kulturowego podejścia do ubiorów wywodzących się ze wsi jest długa.

Z podcastu dowiemy się, z czym związane było stworzenie „stroju narodowego” w XIX wieku opartego o modę wsi podkrakowskich, będącego elementem konstruowania polskiej ideologii narodowowyzwoleńczej. „Strój krakowsk itraktowany instrumentalnie stał się narzędziem politycznym w rękach walczącycho niepodległość. Kolejnym omówionym etapem historii podejścia do stroju jest przewartościowanie go w okresie PRL, gdy z identyfikatora przynależności dowarstwy społecznej stał się identyfikatorem regionu i w końcu kraju.


Materiały dostępne na stronie dostępne na licencji CC BY SA 3.0 PL

Dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach Programu „Patriotyzm Jutra”.

Oct 16, 202026:05
Mowa tworząca relacje - 7. odc. podcastu Wszyscy jesteśmy ze wsi

Mowa tworząca relacje - 7. odc. podcastu Wszyscy jesteśmy ze wsi

„Gwara to jest język najintymniejszych relacji ludzkich, czyli domu”.

Tak o języku naszych dziadków mówił Jan Miodek. Przez ostatnie 100 lat zmieniło się nie tylko pojęcie domu, ale i pochodzenia. W dzisiejszych czasach ludzie szukają swoich korzeni wracając ku tradycjom ludowym, a jak jest z mową?

O zmianach języka, którym się posługujemy mówić będą:

- Halina Duda – edukatorka i propagatorka kultury Krakowiaków Zachodnich oraz Północno-zachodnich, prezeska Fundacji Inicjatywy Społeczne i Dziedzictwo Kulturowe z Dulowej

- Prof. dr hab. Józef Kąś – pracownik naukowy Katedry Historii Języka i Dialektologii Wydziału Polonistyki Uniwerystetu Jagielońskiego, współautor „Słownika współczesnego języka polskiego” oraz autor 12 tomowego dzieła: „Ilustrowany leksykon gwary i kultury podhalańskiej”

- Huber Józef ze Zdzieszowic, który gada po śląsku, bo w ten sposób manifestuje swoje pochodzenie.

Zapraszam do przesłuchania!


Materiały dostępne na stronie dostępne na licencji CC BY SA 3.0 PL

Dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach Programu „Patriotyzm Jutra”.

Oct 11, 202031:57
Suknie jedwabiste, wygibasy łódzkie tańcuje jak się patrzy

Suknie jedwabiste, wygibasy łódzkie tańcuje jak się patrzy

Fragmenty Pamiętników Chłopów, wyd. 1935 o tańcu. Wykorzystane w odcinku podcastu o zmianach kulturowych wsi polskiej między 1920 -2020 rokiem.

Materiały dostępne na stronie dostępne na licencji CC BY SA 3.0 PL

Dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach Programu „Patriotyzm Jutra”.

Sep 29, 202004:12
Chłopski bunt. Jawne i ukryte sposoby sprzeciwu na wsi.

Chłopski bunt. Jawne i ukryte sposoby sprzeciwu na wsi.

W potocznej opinii chłopi się nie buntowali. Jeżeli już pokazuje się chłopów w historii, to raczej jako uległych lub pogodzonych z losem. W stosunku do PRL używano pojęcia homo sovieticus, które miało m.in. określać chłopską podległość. Tymczasem kiedy przyjrzymy się sprawie bliżej okazuje się, że chłopi buntowali się często, stosowali też taktyki oporu ukrytego, codziennego w każdym systemie, który uważali, że tłamsi ich wolność i ogranicza możliwości.

W tej audycji zastanowimy się nad tym jak wyglądał taki chłopski opór ukryty? Prześledzimy też sytuacje, kiedy chłopi buntowali się w sposób jawny

-----

Chłopi buntowali się często i spektakularnie – mówi Michał Rauszer w 6. odcinku podcastu "Wszyscy jesteśmy ze wsi".

Mitem jest opinia o potulności mieszkańców wsi. Historia pokazuje, że ich bunt przybierał różne formy.

Jawne bunty zdarzały się w sytuacjach wyjątkowych (momenty przełomowe), ale przez całe wieki chłopi stosowali tzw. codzienne chłopy oporu. To anonimowa, ukryta walka – szkodzenie panu, podważanie jego praw. To sabotowanie prac, podpalanie, podkradanie z pańskiego, wykonywanie ich nazbyt drobiazgowo czy też udawanie głupiego (strategia „na Szwejka”).

„Wszystko to razem sumuje się w podważeniu zależności między chłopem a jego panem. Podobne strategie stosowali Polacy w czasie II wojny światowej wobec okupanta czy w PRL-owskich fabrykach” – mówi Rauszer.

Rauszer przypomina również XX-wieczne próby oporu na wsi, gdy chłopi zaczęli czuć, że mają wpływ na najważniejsze sprawy w państwie i mogą decydować o swoim życiu poprzez udział w systemie politycznym. Największym sprzeciwem wobec sanacyjnych władz był jak Wielki Strajk Chłopski w 1937 roku, który ogarnął ziemie zamieszkane przez 6-8 mln osób. „Nie pomogły głosy – to pomogą kosy” – mówili wśród siebie wówczas strajkujący.

Inny moment przejawu oporu wsi to walka czasów stalinizmu z kolektywizacją, którą uważano niekiedy za nową pańszczyznę. Wówczas najaktywniejsze były kobiety, mówiono wówczas nawet o babskich buntach. Między innymi ten sprzeciw był powodem zupełnego upadku procesu kolektywizacji w 1956 roku.

„Cechą oporu podporządkowanych jest to, że nie występują oni ze sztandarami w widowiskowych i spektakularnych powstaniach, ale stosują różne formy oporu, których siła ujawnia się po ich zsumowaniu” – podsumowuje Rauszer.

Dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach Programu „Patriotyzm Jutra”.

Materiały dostępne na stronie dostępne na licencji CC BY SA 3.0 PL

Sep 06, 202020:34
Antymit tańca ludowego

Antymit tańca ludowego

Taniec towarzyszy społecznościom na całym świecie. Jego obecność jest niezmienna, bo jest to sposób werbalizacji swoich emocji. Nie tylko tych osobistych, ale często, a może przede wszystkim tych mówiących o przynależności jednostki do grupy.

Dlatego jest to też powód do wykorzystania tańca jako świadectwa tożsamości. Również jeśli chodzi o polskość. Ludwik Bielawski pisał, „że mocno zakorzenionym mitem, także w środowisku naukowym, jest przekonanie o ludowym pochodzeniu tańców narodowych”. Ale czy to prawda - czy mit? O tym rozmawiamy w nowym podcaście "Wszyscy jesteśmy ze wsi".

Występują

dr hab. Tomasz Nowak - ekspertem w zakresie polskich tańców narodowych z Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego, członkiem Rady Programowej ds. tańca Instytutu Muzyki i Tańca oraz Polskiego Forum Choreologicznego,

Joanna Cichoń – pedagożka, tancerką Zespołu Regionalnego „Mystkowianie”, trenerka świadomego ruchu, opracowuje autorską koncepcję choreoterapii opartej na polskiej muzyce tradycyjnej

Piotr Zgorzelski – etnologiem, tancerzem, współzałożycielem warszawskiego Stowarzyszenia „Dom Tańca”, twórcą internetowych lekcji tańca Taniec Tradycyjny PL i współtwórcą strony Taniec Edu PL.

Zapraszam na podcast "Wszyscy jesteśmy ze wsi" pt. "Antymit tańca ludowego". Katarzyna Chodoń

Materiały dostępne na stronie dostępne na licencji CC BY SA 3.0 PL

Dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach Programu „Patriotyzm Jutra”.

Aug 30, 202028:48
Kobiety wołają o swoje prawa (Pamiętnik chłopki, nr 3)

Kobiety wołają o swoje prawa (Pamiętnik chłopki, nr 3)

Niech więc pomiędzy tylu pamiętnikami chłopów, znajdzie się choć jeden pamiętnik chłopki... 

Zapraszamy do przesłuchania pełnych fragmentów "Pamiętników Chłopów" wykorzystanych w naszym podcaście. Czyta Anna Szawiel. 

Dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach Programu „Patriotyzm Jutra”.

Materiały dostępne na stronie dostępne na licencji CC BY SA 3.0 PL

Aug 13, 202003:28
Gdzie się podziała historia polskiej wsi?

Gdzie się podziała historia polskiej wsi?

W czasach pańszczyzny 80% ludności kraju stanowili chłopi, po odzyskaniu niepodległości ten odsetek spadł do 60-70 %. Przez zdecydowanie większą część historii naszego kraju chłopi, rolnicy, mieszkańcy wsi, stanowili największą grupę ludności. Jednocześnie w podręcznikach do historii są oni prawie nieobecni. Jak celnie zauważył Dariusz Łukasiewicz, dwie ostatnie książki o historii polski o chłopach mówią niewiele, lub prawie wcale. W pracy Mariusza Markiewicza, Historia Polski 1492-1795z 2004 roku – o chłopach jest 6 stron na 750, w pracy Urszuli Augustyniak, Historia Polski 1572-1795 z 2008 roku – są to 4 strony na 1000. Jednocześnie od lat w krajach zachodnich uprawia się tzw. historię oddolną, historię ludową, która z założenia ma koncentrować się na klasach nieuprzywilejowanych. Jak to jest, że w Polsce o wsi wiemy bardzo mało? Dlaczego historia Polski jest historią kilku procent najbardziej uprzywilejowanych? Jak powinna wyglądać historia wsi, historia oddolna, ludowa?

W kolejnym odcinku podcastu porozmawiamy o tym z: 

Prof. Izabellą Bukrabą-Rylską z Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN. Socjolożką, Autorką: Socjologii wsi polskiej, Kultura ludowa na co dzień, Kultura w społeczności lokalnej - podmiotowość odzyskana?

Oraz:

Dr Kamilem Piskałą z Instytut Historii Uniwersytetu Łódzkiego, współautorem pracy o Rewolucji 1905 w Łodzi, redaktorem Ludowej Historii Stanów Zjednoczonych Howarda Zinna, oraz współautorem pracy From Cotton and Smoke: Łódź – Industrial City and Discourses of Asynchronous Modernity 1897–1994.

Prowadzi Michał Rauszer

Materiały dostępne na stronie dostępne na licencji CC BY SA 3.0 PL

Dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach Programu „Patriotyzm Jutra”.

Aug 08, 202030:24
Ludowość polskiej muzyki tradycyjnej między 1920 a 2020 rokiem

Ludowość polskiej muzyki tradycyjnej między 1920 a 2020 rokiem

O czym mówiła i mówi muzyka ludowa ostatniego stulecia oraz o tym jak zmieniała się rola muzyków w społeczności wiejskiej porozmawiamy z badaczami, edukatorami, ale przede wszystkim kontynuatorami rodzinnych tradycji muzycznych. W podcaście „Ludowość polskiej muzyki tradycyjnej między 1920 a 2020 rokiem” wypowiedzą się Ewa Grochowska, Janina Obirek oraz Arkadiusz Szałata.

Zapraszam serdecznie, Katarzyna Chodoń.

Rozmówcy: 

Ewa Grochowska - doktor nauk humanistycznych, skrzypaczka, śpiewaczka, badaczka tradycji muzycznych wsi polskiej, stylów wokalnych Europy Środkowo – Wschodniej, a od 2017 roku prowadzi badania nad tożsamością kulturową i przemianami tradycji muzycznych na Pomorzu Zachodnim.

Janina Obirek - gospodyni i śpiewaczka z Gorajca, współtworzy zespół Niezapominajki z Cieszanowa.

Arkadiusz Szałata - muzykant w zespołach Raraszek, Tadirindum, Porto Meskla. Współorganizator festiwalów związanych z muzyką tradycyjną polskiej wsi takich jak TaborLubelski i Wszystkie Mazurki Świata.

Materiały dostępne na stronie dostępne na licencji CC BY SA 3.0 PL

Dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach Programu „Patriotyzm Jutra”.

Aug 02, 202033:05
Pańszczyzna, chłopi i polskość

Pańszczyzna, chłopi i polskość

Jakub Bojko na przełomie wieków pisał: „W nas pokutuje dusza bardzo starej brzydkiej pani, która zmarła w roku pańskim 1848, a zwała się pańszczyzną”.

W 2. Odcinku podcastu „Wszyscy jesteśmy ze wsi” o kulturze i historii polskiej wsi Michał Rauszer przedstawia korzenie systemu pańszczyźnianego w Polsce oraz przygląda się jego rozwojowi i dziedzictwie.

Pańszczyzna była najważniejszą instytucją w polskim życiu społecznym, gospodarczym. Związek pomiędzy pańszczyzną a polskością jest fundamentalny – mówi w naszym podcaście, gość programu Adam Leszczyński – W tym systemie grali wszyscy. Historia Polski od połowy XIX wieku jest historią uwalniania się od pańszczyzny i zbudowania społeczeństwa, które jest bardziej egalitarne – dodaje historyk.

Szlachta była właścicielem I Rzeczpospolitej – konluduje redaktor programu Michał Rauszer. Przypomina też koncepcję sarmackiego pochodzenia szlachty i odmiennego pochodzenia chłopstwa (od biblijnego Chama). Jak zwraca uwagę Rauszer, zaznaczenie braku wspólnych korzeni obu warstw pozwalało uzasadnić zniewolenie tych drugich – Istotą pańszczyzny było to, że wiązało się z koncepcją polskości. Do odzyskania niepodległości w 1918r. większość chłopów za Polaków się nie uważała. Nie utożsamiała się z polską i polskością, postrzegała się przez pryzmat religii, języka, stanu chłopskiego lub okolicy – dodaje redaktor podcastu.

Dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach Programu „Patriotyzm Jutra”.

Dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach Programu „Patriotyzm Jutra”.

Materiały dostępne na stronie dostępne na licencji CC BY SA 3.0 PL

Prowadzący podcast:

Michał Rauszer – etnolog i kulturoznawca, doktor. Pracuje na Uniwersytecie Warszawskim. W swoich badaniach koncentruje się na oporze i buntach podporządkowanych, aktualnie pracuje nad książką o drogach emancypacji chłopów. Prowadził badania etnograficzne nad kulturą ludową na Spiszu, Podhalu i na Górnym Śląsku. Brał udział w cyklu spotkań pt. Ludowa historia polski, autor licznych artykułów o tematyce oporu chłopów (opublikowanych w Le Monde diplomatique-Edycja Polska i Nowym Obywatelu). Jako badacz współpracuje z fundacją Obserwatorium.

Stowarzyszenie Folkowisko wywodzi się ze wsi Gorajec na Roztoczu Wschodnim, jednak organizuje działania zarówno na szczeblu lokalnym (wieś, gmina, powiat) jak i ogólnokrajowym i międzynarodowym. Od początku swego istnienia działa na rzecz zmiany społecznego odbioru kultury wiejskiej, podejmując tematy, które są w dominującej narracji pomijane lub traktowane w sposób stereotypowy.

Jul 05, 202032:05
O PRACY w życiu i kulturze wsi.

O PRACY w życiu i kulturze wsi.

„Jest radjo, są w nim pogadanki dla chłopów [...] Ale u nas w całej parafii niem na wsi radja [...] Mamy my niby ciało i duszę. Ciało żywimy samymi kartoflami i czem bóg da, ale duszy nikt nie żywi.” /Pamiętniki Chłopów z 1933 roku/

Praca na wsi jako element kultury ludowej oraz zagadnienia, w jaki sposób stuletnia historia wpływała na warunki pracy i jak zmieniała przestrzeń dla trwania kultury ludowej to temat pierwszego odcinka podcastu „Wszyscy jesteśmy ze wsi”.

W rozmowie wypowiedzą się dr Aleksandra Bilewicz z Zakładu Antropologii i Kultury Wsi  z Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk oraz dr Mateusz Piotrowski współzałożyciel Stowarzyszenia „Folkowisko”, współtwórca programu edukacji ekonomicznej „Rynek pracy: instrukcja obsługi”. Podcast poprowadzi Katarzyna Chodoń.

Dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach Programu „Patriotyzm Jutra”.


Materiały dostępne na stronie dostępne na licencji CC BY SA 3.0 PL

Jun 21, 202037:40
Wszyscy jesteśmy ze wsi - TRAILER

Wszyscy jesteśmy ze wsi - TRAILER

Pierwszy podcast o kulturze i historii wsi polskiej – ruszamy z nim 21 czerwca.

W jego ramach porozmawiamy o historii – punktem wyjścioym do rozmów będą momenty, w których wieś i jej mieszkańcy wychodzili na arenę dziejów i przejawiali się jako ich podmiot. Będziemy też mówić o transformacjach kultury wiejskiej – motywem przewodnim będzie pokazanie zmian, które przez ostatnie stulecie zaszły w kulturze i relacjach społecznych na wsi w kontekście przemian społecznych i postępu cywilizacyjnego.

Pierwszy odcinek opublikujemy 21 czerwca 2020.

Czujemy, że istnieje potrzeba przypomnienia, że mieszkańcy polskich wsi angażowali się w życie polityczne, spółdzielcze i kulturalne, współtworząc historię i kulturę kraju. Spotykali się też z różnymi problemami: ekonomicznymi, tożsamościowymi, politycznymi. Często byli wypychani poza margines oficjalnej historii, zwłaszcza w okresie  transformacji byli oni przedstawiani jako “hamulcowi modernizacji”.

Chcemy to zmienić i wprowadzić do szerokiej dyskusji społecznej rozmowę o znaczeniu wsi dla naszego kraju. Podsumujemy debaty, które toczyły się do tej pory – nawiązując do naszej kampanii z 2013 roku Jestem ze wsi i z 2014 – Kultura jest Babą, a także działań artystycznych R.U.T.-y, Pawła Demirskiego i Moniki Strzępki, Wiesława Myśliwskiego, Daniela Rycharskiego, czy też naukowych Michała Łuczewskiego, Andrzeja Ledera, Jana Sowy i wielu innych.

Podcast będzie udostępniany w sieciach Spotify, iTunes, Youtube i na Facebooku.

Patronami medialnymi projektu są Pressje, Pismo Folkowe, Nowy Obywatel, Magazyn Kontakt i Le Monde Diplomatique.

Prowadzić podcast będą:

Michał Rauszer – etnolog i kulturoznawca, doktor. Pracuje na Uniwersytecie Warszawskim. W swoich badaniach koncentruje się na oporze i buntach podporządkowanych, aktualnie pracuje nad książką o drogach emancypacji chłopów. Prowadził badania etnograficzne nad kulturą ludową na Spiszu, Podhalu i na Górnym Śląsku. Brał udział w cyklu spotkań pt. Ludowa historia polski, autor licznych artykułów o tematyce oporu chłopów (opublikowanych w Le Monde diplomatique-Edycja Polska i Nowym Obywatelu). Jako badacz współpracuje z fundacją Obserwatorium.

Katarzyna Chodoń – folklorystka, śpiewaczka, dyplomowana choreografka polskich tańców tradycyjnych. Prowadzi warsztaty śpiewu i tańca. Współpracuje z instytucjami kulturalnymi przy projektach związanych z edukacją regionalną (Muzeum Etnograficzne w Krakowie, Mały Kolberg , MCK “Sokół” w Nowym Sączu.

Produkcja: Maciej Piotrowski,
Teksty źródłowe czyta: Anna Szawiel,
Montaż: Gosia Kawka

Dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach Programu „Patriotyzm Jutra”.

Materiały dostępne na stronie dostępne na licencji CC BY SA 3.0 PL

Jun 05, 202000:38