Prawnik na budowie
By Łukasz Mróz
Prowadzący - Łukasz Mróz, radca prawny, partner Mróz Radcy Prawni Sp. p.
#137 Jarosław Cholewiński - sytuacja na rynku stali
Czy brak waloryzacji kontraktów doprowadzi w obecnej sytuacji rynkowej do ich porzucania przez wykonawców?
Takie pytanie zadałem na swoim profilu na LinkedIn. Jedną z osób, które udzieliły odpowiedzi był Pan Jarosław Cholewiński, Dyrektor Sprzedaży Wyrobów Segmentu Profili w Stalprodukt S.A. W jego ocenie branża udźwignie obecne problemy.
W nagraniu znajdziesz wiele ciekawych uwag na temat tego, na czym stoi rynek stali na początku kwietnia 2022 r., czego można oczekiwać w najbliższej przyszłości oraz do jakich działań powinny skłonić nas na przyszłość obecna sytuacja.
----
Link do informacji o szkoleniu
-----
Kontakt:
biuro@kancelariamroz.pl
577 665 077
#136 Kamil Furman - ryzyko wykonawcy porzucającego kontrakt publiczny
Czy brak waloryzacji kontraktów doprowadzi w obecnej sytuacji rynkowej do ich porzucania przez wykonawców?
Takie pytanie postawiłem w ankiecie na swoim profilu na Linkedin. Dostępne odpowiedzi?
Tak, będzie tego sporo
Tak, ale nie w dużej skali
Nie, branża (znowu) wytrzyma
Głos oddało 368 osób, więc mamy całkiem pokaźną grupę do oceny. Jak odpowiadali ankietowani?
55% uznało, że dojdzie do wielu przypadków zerwania współpracy. 33% widzi takie ryzyko, ale nie w znacznej skali. 12% stoi na stanowisku, że porzucania kontraktów nie będzie, a branża poradzi sobie z obecną zawieruchą w realizacji robót.
Część z osób, które zagłosowały w ankiecie podzieliła się ze mną szerzej swoją opinią na temat ryzyka porzucania konaktów. Jedną z nią usłyszysz w tym odcinku. Jest nią Pan Kamil Furman, Dyrektor Działu Prawnego i Compliance w Eurovia S.A.
#134 Od czego można uzależnić zapłatę wynagrodzenia wykonawcy?
#133 dr Rafał Cieślak - Partnerstwo Publiczno-Prywatne
#132 Piotr Mazuro - problemy budownictw A.D. marzec 2022
W trakcie lajwa dotyczącego waloryzacji mój znamienity kolega Piotr Mazuro z kancelarii Mazurkiewicz Cieszyński Mazuro i Wspólnicy był na tyle uprzejmy, żeby podzielić się swoimi przemyśleniami co do obecnej sytuacji na rynku budowlanym.
-----
Link do informacji o szkoleniu - https://bit.ly/3LRYxrU
-----
Kontakt:
biuro@kancelariamroz.pl
577 665 077
#131 UZP - wojna w Ukrainie może uzasadniać waloryzację
#130 Potrącenie mimo zakazu covidowego? Nieskuteczne!
#129 Łatwe obejście zakazu cesji
#128 Odstąpienie od umowy przez nieterminowość robót
Ten odcinek to fragment webinaru charytatywnego. Zbieraliśmy w nim środki na pomoc dzieciom z ukraińskich domów dziecka. Wsparcie zapewnia im Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce. Możesz wesprzeć tą akcję dokonując darowizny tutaj.
Pełne nagranie webinaru znajdziesz na moim kanale na youtube
-----
Link do informacji o szkoleniu - https://bit.ly/3LRYxrU
-----
Kontakt:
biuro@kancelariamroz.pl
577 665 077
#127 Wojna w Ukrainie - siła wyższa
#125 Nie wykonanie 100% robót - brak realizacji umowy czy wada?
#124 Zamawiający odpowiada za szkody wykonawcy
#123 Zamawiający odpowiada za błędny przedmiar
#122 Kary za naruszenie terminów etapów - 3 uwagi praktyczne
#121 Bezpodstawne wzbogacenie inwestora robotami podwykonawcy
#120 Waloryzacja przez wzrost cen materiałów budowlanych (cz. 2)
#119 Waloryzacja przez wzrost cen materiałów budowlanych (cz. 1)
#118 Zmniejszenie kary umownej do symbolicznej kwoty
Czy sądy powinny miarkować kary umowne naliczane przez inwestorów do symbolicznych kwot? A może w ten sposób pozwolilibyśmy wykonawcom na lekceważące podejście do ich obowiązków "Bo sąd i tak zmniejszy mi tą karę do mikropoziomu"?
Kiedy przygotowaliśmy kilka lat temu dla DGP zestawienie ciekawszych wyroków w sprawach budowlanych wzięliśmy przy okazji na tapet kwestię miarkowania. Sprawdziliśmy w kilkudziesięciu wyrokach jakimi konkretnymi liczbami kończyło się zmniejszanie kar przez sąd. W przypadku sądów apelacyjnych średnia oscylowała w okolicach 50%. Czy można to uznać za uczciwe podejście do tematu? W końcu dzielenie się po równo to proporcja, którą nawet przedszkolak uznałby za bardzo sprawiedliwą.
Nieszczególnie przekonuje mnie to w kontekście zmniejszania kar. Sądzę, że jego granica powinna zostać zdecydowanie przesunięta w kierunku zera, a symboliczne kary umowne nie są niczym złym.
-----
Link do opisu szkolenia "Umowy budowlane 3.0"
-----
Kontakt:
biuro@kancelariamroz.pl
577 665 077
#117 Ratalne przekazywanie dokumentacji i kary umowne
#116 Dziennik budowy nie jest dokumentem urzędowym
#115 Gwarancja odstąpienia przez wykonawcę
#114 Odbiór/oddanie/zakończenie robót - ostrożnie z terminologią w umowach
#113 Dlaczego nie będziemy mieli standardowych umów budowlanych?
SPOILER ALERT - nie, to nie wina prawników.
#112 Inwestor musi opłacić też dostawę prefabrykatów (omówienie wyroku)
Sądy w swoich wyrokach dość liberalnie podchodzą do tego, jakie firmy mogą zgłosić się do inwestora po solidarną zapłatę. Oczywistym jest, że może sobie na to pozwolić podwykonawca robót budowlanych. W ostatnim czasie zapadło jednak kilka wyroków na korzyść firm, które do tej pory traktowaliśmy raczej jako dostawców, nie mogących liczyć na dobrodziejstwo zapłaty przez inwestora.
Przykład takiego wyroku omawiam w tym odcinku. Dotyczy on firmy, która na potrzeby budowy realizowała prefabrykaty z żelbetu. Z nagrania dowiesz się, co przekonało sąd do tego, że może ona sięgnąć do portfela inwestor.
A na zachętę do odsłuchania ciekawy argument, po który sięgnął sąd uzasadniając dlaczego prefabrykacja też powinna być traktowana jako roboty budowlane:
"Dla kwalifikacji przedmiotu umowy nie ma również znaczenia, że roboty budowlane zostały zrealizowane poza palcem budowy (...). Istotne jest bowiem, czy przedmiotowe prace składają się na wykonanie obiektu, stanowiąc część składową finalnego rezultatu. Należy podkreślić, że prefabrykacja elementów żelbetowych konstrukcyjnych to technologia mająca zastąpić potrzebę wykonywania tego rodzaju robót na placu budowy, co służy przyspieszeniu inwestycji, nieuzależnieniu jej od czynników pogodowych oraz zmniejszeniu ilości osób koniecznych do wykonania prac na budowie."
Link do opisu szkolenia - https://bit.ly/3BbT48t
#111 Zapłata wykonawcy dopiero po przedstawieniu oświadczeń podwykonawców
Czy strony mogą w umowie uzależnić zapłatę wynagrodzenia od przedstawienia przez wykonawcę kompletu oświadczeń podwykonawców o rozliczeniu ich wynagrodzeń?
W praktyce w paragrafach umów regularnie spotkać można postanowienia zmierzające do wywołania tego skutku. Co ciekawe, od sądów oceniających spory można usłyszeć zarówno, że takie rozwiązanie jest nieważne, jak również, że jego zastrzeżenie było w pełni skuteczne. Diabeł, swoim zwyczajem, tkwi w szczegółach.
O tych szczegółach opowiadam biorąc na tapet dwa wyroki tego samego sądu, które na pierwszy rzut oka mogą się wydawać sprzeczne o 180 stopni. W jednym z nich sąd przyjął bowiem nieważność klauzuli umownej, a w drugim uznał, że nie narusza ona prawa.
#110 Roboty dodatkowe/zamienne - co wpisać w umowie?
Nieprzewidziane prace są na tyle powszechnym elementem procesu budowlanego, że w umowach często możemy przeczytać zdanie albo nawet kilka na ich temat. W odcinku mówię o 3 przykładach elementów, na które warto zwrócić uwagęm czytając takie paragrafy.
Link do opisu szkolenia - https://bit.ly/3BbT48t
#109 Żądanie od zamawiającego detali przygotowania PFU
Wykonawca zwrócił się do PKP PLK o przekazanie szeregu informacji dotyczących tego, na czym bazował zamawiający pracując nad określeniem przedmiotu zamówienia w zaprojektuj i buduj. Wśród nich były rzeczy takie jak:
- źródła wiedzy o cenach poszczególnych czynników i okoliczności wchodzących w skład przedmiotu zamówienia oraz mających wpływ na jego wykonanie
- wykaz inwestycji, z którymi zamawiający porównywał prace, których dotyczył przetarg
- elementy składowe wartości szacunkowej zamówienia
PKP PLK stwierdziła, że nie widzi dlaczego miałaby przekazywać takie dane. W jej ocenie nie były to bowiem informacje publiczne.
Ponieważ wykonawca miał na ten temat diametralnie inne zdania strony spotkały się ostatecznie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym.
Z odcinka dowiesz się, co od niego usłyszały.
Link do opisu szkolenia - https://bit.ly/3BbT48t
#108 Odpowiedzialność wykonawcy i zarządcy drogi za śmiertelny wypadek
Kto odpowiada za śmierć motocyklisty na remontowanej drodze?
Wykonawca? Ten twierdzi, że w momencie wypadku przejął jedynie formalnie odcinek drogi i nie rozpoczął na nim jeszcze jakichkolwiek robót.
Może zatem zarządca? On z kolei wskazuje, że przekazał już fragment drogi wykonawcy i to ten podmiot jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo.
W odcinku opowiadam o tym, jak tą kwestię oceniły sądy.
Link do opisu szkolenia - https://bit.ly/3BbT48t
#107 Kto realizuje roboty na styku dwóch branż?
art. 649 K.c.
W razie wątpliwości poczytuje się, iż wykonawca podjął się wszystkich robót objętych projektem stanowiącym część składową umowy.
Czy podwykonawca ma obowiązek realizacji robót na przecięciu dwóch branż (swojej i innego podwykonawcy/samego wykonawcy) przez domniemanie z przepisu, który przytoczyłem?
Link do opisu szkolenia - https://bit.ly/3BbT48t
#106 Gotowość do odbioru zgłaszaj natychmiast
Wykonawca, pędzący na złamanie karku z końcówką robót budowlanych, żeby dowieźć je w terminie, ma na głowie cały szereg bolączek bardziej istotnych, niż doczytanie w umowie komu, gdzie i co musi oznajmić, żeby można było uznać, że zaraportował gotowość do odbioru końcowego. Chociaż traktowanie formalności jako... no, formalności właśnie, jest całkowicie zrozumiałe, to niestety pozostawienie ich na niższym priorytecie może okazać się kosztowne. W kolejnym odcinku podcastu poruszam konkretny aspekt tej kosztowności - kary umowne za nieterminową realizację.
Wyjściową kwestią sporu o kary umowne za przekroczenie terminu jest ustalenie, o ile dni został naruszony termin. Ustalenie daty początkowej, czyli umownego terminu końcowego, nie nastręcza zazwyczaj problemu. To sama zasada nie zawsze jednak będzie dotyczyła końca okresu naliczenia kar. Przyczynia się do tego szeroko reprezentowany w umowach trend niespójnego pisania postanowień dotyczących terminów realizacji oraz kar umownych. Dzięki niemu zasady naliczania kar umownych mieszają na tle jednego kontraktu pojęcia takie jak zakończenie, oddanie czy odbiór robót.
Jeżeli takie niespójności już wystąpią pomocne z perspektywy wykonawca może okazać się właśnie dopełnienie formalności zgłoszenia gotowości do odbioru. Taki moment będzie bowiem mógł zostać uznany (pod pewnymi warunkami, o których mówię w odcinku) za chwilę oddania robót. A to z kolei ma wartość, jeżeli sięgniemy chociażby do wyroku (tak, zgadłeś - o którym mówię w odcinku), w którym sąd przyjął, że karę umowną za opóźnienie/zwłokę wykonawcy w spełnieniu świadczenia kończymy naliczać z momentem, kiedy deklaruje on oddanie świadczenia i udostępnienie inwestorowi możliwości jego odebrania.
Link do opisu szkolenia - https://bit.ly/3BbT48t
#105 Obniżenie ryczałtu przez nie wykonanie całości robót
Czy nie wykonanie wszystkich pozycji z kosztorysu ofertowego powinno prowadzi do obniżenia ryczałtu?
Nie. Albo Tak.
W zależności od tego, przed jaki sąd trafimy.
#104 Całodobowa praca podwykonawcy
Zatrzymaj się przy tym, czytając umowę - całodobowa praca podwykonawcy.
#103 Rozstrzyganie sporów o treść umowy (część I)
#102 Kto płaci za projekt zamienny?
Problem, który musiał rozstrzygnąć Sąd Apelacyjny w Krakowie. Inwestor utrzymywał, że już na etapie negocjowania umowy wiadomym było, że będą musiała powstać dokumentacja zamienna, a ustalenia stron sprowadzały się do tego, że wykonawca powinien załatwić wszystko co potrzebne dla oddania budynku do użytkowania. Wykonawca natomiast zaprzeczał, żeby strony w ten sposób ustaliły zasady współpracy. Wiedział wprawdzie, że ma uzgodnić zmiany z architektem, ale oznaczało to jedynie, że ma z nim współpracować, a nie płacić za jego usługi.
Ten odcinek to kolejna odsłona ankiet, które prowadzę na facebooku i instagramie. W tym przypadku 59% osób wybrało odpowiedź "inwestor". Jaką odpowiedź wybrał sąd i jak to uzasadnił? Tego dowiesz się słuchając nagrania.
#101 Raport NIK - waloryzacja przez GDDKiA oraz PKP PLK
#100 Odmowa kontynuacji prac przez brak aneksu
#99 błędny projekt + błędne wytyczenie = ?
Zamawiający przekazał wykonawcy wadliwy projekt budowlany - niewłaściwie sporządzono projekt zagospodarowania terenu. Wykonawca natomiast zlecając geodecie wytyczenia nie uzyskał odniesienia obiektów względem granic nieruchomości, choć z projektu wynikało, że budowane boiska mają w całości znaleźć się w nieruchomości inwestora.
W efekcie dzieci chcąc zagrać na wuefie akcję skrzydłem musiałyby wyjechać z piłką na działkę sąsiadującą ze szkołą. Problem został wyłapany dopiero na 90% zaawansowania robót. Wywołał szereg kosztów dodatkowych, przekroczenie terminu zakończenia robót, a w rezultacie też obciążenie wykonawcy karami umownymi z tego tytułu.
#98 Jednostronne wrzucenie ryzyk na wykonawcę jest niedopuszczalne (omówienie wyroku)
Czy zamawiający może skutecznie zastrzec, że w przypadku wynagrodzenia ryczałtowego wszystkie ryzyka powstania dodatkowych kosztów spoczywają na wykonawcy? Praktyka rynku pokazuje, że trudno znaleźć umowę o zamówienie publiczne czy SWZ, które nie zawierałyby tego rodzaju żonglerki odpowiedzialnością.
Jednak na tą scenę rozpaczy i darcia szat przez wykonawców wjechały białostockie sądy (całe na biało), stwierdzając, że nie można skutecznie wrzucić wszystkich ryzyk na barki wykonawcy. Nawet, jeżeli w umowie czy specyfikacji znajdują się postanowienia, które mogłyby wskazywać, że taki ciężar wykonawca na siebie przyjął.
#97 Wykaz osób? Tajne/poufne!
Wykonawcy często decydują się na zastrzeżenie informacji o osobach skierowanych do skierowanych do realizacji przedmiotu zamówienia jako tajemnicy przedsiębiorstwa. KIO w swoim orzecznictwie regularnie zgadza się z taką praktyką, chętnie posługując się przy tym złowieszczo brzmiącym słowem "podkupowanie".
W podkaście opowiadam jednak o wyroku KIO, w którym Izba w zdecydowanie bardziej zniuansowany sposób podeszła do tego problemu. I nie będę ukrywał, że pod takim sposobem podpisałbym się zdecydowanie chętniej, niż pod hasłowym "Nasi pracownicy to nasz skarb, więc nic o nich nie powiemy".
#96 Umowa-chusteczka
Jeżeli jesteś budowlanym mikroprzedsiębiorcą i wolałbyś inwestować swoje pieniądze w inne wydatki, niż umowa od prawnika, zamiast bawić się w dra Frankensteina i sklejać coś własnymi siłami z kilku wzorów z internetu weź w dłoń serwetkę i zapisz na niej 3 rzeczy.
#95 W kosztorysowym TERz kłócimy się o wynagrodzenie dodatkowe
#94 Prawnik w pracy - cz. 3 biuro [media społecznościowe]
#93 Zmiana składu w trakcie przetargu
Perspektywa jakichkolwiek modyfikacji oferty w relacji do jej pierwotnej treści budzi palpitacje serca zarówno u wykonawców, jak i zamawiających. Pierwsi budzą się w nocy z krzykiem "Czy stracę wadium?!", drudzy od razu wyglądają za swoimi drzwiami osób witających się słowami "Dzień dobry, my na kontrolę."
W niedawnym wyroku KIO stanęła na stanowisku, które może być zaskakujące dla części uczestników rynku zamówień publicznych. Stwierdziła mianowicie, że ma przeszkód, żeby wykonawca zmienił osoby wskazane do realizacji zamówienia, czy informacje ich dotyczące.
#92 Zamawiający nie powinien uciekać do depozytu sądowego
Oprócz psa stróżującego na placu budowy może pojawić się okazjonalnie także pies ogrodnika. A przynajmniej pod takim hasłem można streścić działanie podwykonawcy, który ma świadomość tego jak słabe są jego karty w rozgrywce z wykonawcą, ale mimo to decyduje się skierować do zamawiającego wezwanie do zapłaty wynagrodzenia. Główną motywacją takiego kroku bywa chęć zablokowania płatności wykonawcy w myśl zasady "Skoro ja nie dostanę swoich pieniędzy, Ty też na razie ich nie zobaczysz".
W tym odcinku mówię o istotnym wyroku, których dotyczy tego problemu. Wyroku, w którym sąd wskazał, że zamawiający nie może pozwolić sobie na traktowanie możliwości przekazania pieniędzy do depozytu sądowego jako szeroko otwartego wyjścia awaryjnego, z którego może korzystać z zupełną dowolnością, spychając z siebie jakąkolwiek decyzyjność.
Link do artykułu - https://legalbusiness.pl/koniec-szantazu-ze-strony-podwykonawcow-prawnicy-jdp-doprowadzili-do-podwazenia-przez-sad-praktyki-naduzywania-przez-zamawiajacych-wplat-wynagrodzen-do-depozytu/
#91 Rekomendacje Prokuratorii Generalnej co do zawierania ugód przez zamawiających [3]
#90 Dlaczego (od razu) nie słucham klientów?
"Jeżeli wyrobicie sobie opinię na podstawie słabych dowodów, trudno Wam będzie zinterpretować późniejsze informacje sprzeczne z tą opinią, nawet jeśli te nowe informacje będą znacznie dokładniejsze." N.N. Taleb "Czarny łabędź".
Teza bardzo ciekawa z perspektywy prawnika. W końcu działając w procesach sądowych posługujemy się, dosłownie, dowodami. Jeszcze ciekawsze są rezultaty eksperymentu przeprowadzonego na psychologach klinicznych, które autor przytacza dla poparcia swojego stanowiska.
W odcinku mówię o tym, na czym polegał ten eksperyment, jakie były jego wyniki i jak uniwersalne przesłanie dają one niezależnie od tego czy mówimy o perspektywie prawnika czy kierownika kontraktu.
#89 Roboty dodatkowe bez aneksu, ale z VATem
O ile NSA nie ma wątpliwości, że fiskus może uśmiechnąć się do wykonawcy w trakcie wizyty w celu uzyskania należnego mu udziału w robotach dodatkowych, o tyle w orzecznictwie sądów powszechnych z zasądzaniem VATu na rzecz wykonawcy bywa różnie.
Link do całego tekstu na stronie kancelarii - kancelariamroz.pl/porady-prawne/72-dochodzenie-zaplaty-za-roboty-dodatkowe-wykonane-bez-aneksu
#88 Prawnik w pracy - cz. 3 biuro [2]
mejl i telefon
spotkania